. (Fernd) Scjatyce
Scjatyce i łamaniu w biodrach/ liście jego w winie warzone/ a z świniem Smalcem plastrowane jest lekarstwem (Dioscorydes) Żołądkowi oziębłemu.
Żołądkowi zimnemu Omanowe korzenie w Małmazji/ albo w winie z Rozynków wygniecionym/ warzyć i to pić dobrze/ Wino także Omankowe jest mu użyteczne. Krwią charkaniu
Krwią charkającym proch z Omanowego korzenia suchego/ miałko utarty a w trunku używany/ jest ratunkiem (Dioscorydes) Gniewu. Bólów zapamiętanie czyni.
Gniew i
Boleści w zapamiętanie przywodzi Soku Omanowego z winem używając. (Hunaim Arab:) Tęskności.
Tęskność i smętek odpędza/ tymże przerzeczonym sposobem używając. Ale to o Egipckim rozumieją.
. (Fernd) Scyátyce
Scyátyce y łamániu w biodrách/ liśćie iego w winie wárzone/ á z świniem Smálcem plástrowáne iest lekárstwem (Dioscorides) Zołądkowi oźiębłemu.
Zołądkowi źimnemu Omanowe korzenie w Máłmázyey/ álbo w winie z Rozynkow wygniecionym/ wárzyć y to pić dobrze/ Wino tákże Omankowe iest mu vżyteczne. Krwią charkániu
Krwią chárkáiącym proch z Omanowego korzenia sucheg^o^/ miałko vtárty á w trunku vżywány/ iest rátunkiem (Dioscorides) Gniewu. Bolow zápámiętánie czyni.
Gniew y
Boleśći w zápámiętánie przywodźi Soku Omanowego z winem vżywáiąc. (Hunaim Arab:) Tesknośći.
Teskność y smętek odpądza/ tymże przerzeczonym sposobem vżywáiąc. Ale to o Egiptckim rozumieią.
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 59
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
ż powtóre i po trzecie czyniąc/ aż prawie dostatecznie pozbędzie wilgotności. Księgi Pierwsze. Moc i skutki.
Tym wszytkim niedostatkom przerzeczonym służy/ używając go. Osobliwie Piersiom Płucom Dychawicznym
Piersi/
Płuca rozgrzewa/ Przeto
Dychawicznym i Gwiżdżotchniącym z szyją wyciągnioną/ jest barzo użyteczny. Pleurze.
W Pleurze dobrze go używać/
Krwią charkającym potrzebny. Płucom
Płuca wychędaża/ flegmę z nich snadnie wywodząc. Także Moczu
Mocz pędzi/ z ciężkością odchodzący. Miesiecznej.
Chorobę miesięczną paniom wzbudza.
Drudzy go tym sposobem przyprawują jako Imbier/ albo Tatarskie ziele/ w Cukrze/ albo w miedzie. Oman Egipcki/ Rozdział 17. Helenium Egiptium, Nepentes. Egiptysch Alant
ż powtore y po trzećie czyniąc/ áż práwie dostátecznie pozbędźie wilgotnosći. Kśięgi Pierwsze. Moc y skutki.
Tym wszytkim niedostátkom przerzeczonym służy/ vżywáiąc go. Osobliwie Pierśiom Płucom Djcháwicznym
Pierśi/
Płucá rozgrzewa/ Przeto
Dycháwicznym y Gwiżdżotchniącym z szyią wyćiągnioną/ iest bárzo vżyteczny. Pleurze.
W Pleurze dobrze go vżywáć/
Krwią charkáiącym potrzebny. Płucom
Płucá wychędaża/ flágmę z nich snádnie wywodząc. Tákże Moczu
Mocz pędźi/ z ćiężkośćią odchodzący. Mieśieczney.
Chorobę miesięczną pániom wzbudza.
Drudzy go tym sposobem przypráwuią iáko Imbier/ álbo Tátárskie źiele/ w Cukrze/ álbo w miedźie. Oman Egyptcki/ Rozdźiał 17. Helenium AEgyptium, Nepentes. Egyptysch Alant
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 61
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
Moc i Skutki. Glidwaser zastanawia.
Glidwaser potężnie w ranach zastanawia/ prochem jego zasypując/ albo też sok w nią lejąc. Czerwonce.
Czerwonej biegunce/ także wielkim jest lekarstwem/ Sok z niego wyżęty/ a trunkiem używany. Upławom
Upławy Paniam zawściąga/ soku albo prochu jego w trunku używając.
Toż też Krwią charkającym i plującym/ jest doświadczonym ratunkiem. Krwią charkani. Złote żyłki.
Złote zyłki/ które Hemorrhoidami mianują/ zbytnie otworzone i płynące zawściąga/ przerzeczonym sposobem używany. Toku krwie znosa
Krew zbytnie z nosa ciekącą. Także Tok wszelaki skądkolwiek zawściąga. Wrzodom złym.
Wrzody i rany złe/ a do gojenia trudne zawiera i
Moc y Skutki. Glidwaser zástánawia.
Glidwaser potężnie w ránách zástánawia/ prochem iego zásypuiąc/ álbo też sok w nię leiąc. Czerwonce.
Czerwoney biegunce/ tákże wielkim iest lekárstwem/ Sok z niego wyżęty/ á trunkiem vżywány. Vpłáwom
Vpłáwy Pániam záwśćiąga/ soku álbo prochu iego w trunku vżywáiąc.
Toż też Krwią charkáiącym y pluiącym/ iest doświadczonym rátunkiem. Krwią chárkáni. Złote żyłki.
Złote zyłki/ ktore Hemorrhoidámi miánuią/ zbytnie otworzone y płynące záwśćiąga/ przerzeczonym sposobem vżywány. Toku krwie znosá
Kreẃ zbytnie z nosá ćiekącą. Tákże Tok wszeláki skądkolwiek záwśćiąga. Wrzodom złym.
Wrzody y rány złe/ á do goienia trudne záwiera y
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 129
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
Ranom.
Rany spaja i goi/ tak wnętrzne/ jako zwierzchnie/ Sok tego Zanklu samca/ trunkiem używany/ co rzecz jest doświadczona. Także Owrzedź. wnętrznej
Owrzedziałości/ i okrostawiałości wnętrzne leczy/ w sycie miodowej korzenie jego warzone/ a trunkiem ciepło rano i na noc używane. (Tabe.) Krwi.
Krwią charkającym i plującym. Płucom.
Płucom zawrzedziałym i ropy pełnym/ w Miedzie warzony a pity. Czerwonce
Czewonej biegunce. Toku.
Toku krwawemu/ z kądkolwiek.
Upławom Białogłowskim wszelakim Upławom
Ropą plującym. Biegunk
Biegunkom każdym. Kolice.
Kolce i Morzeniu w żywocie. Scjatyce
Scjatyce/ i boleściom w Lędziwach. Natargu
Natargnionym/
Ránom.
Rány spaia y goi/ ták wnętrzne/ iáko zwierzchnie/ Sok tego Zánklu sámcá/ trunkiem vżywány/ co rzecz iest doświadczona. Tákże Owrzedź. wnętrznej
Owrzedźiáłośći/ y okrostáwiáłośći wnętrzne leczy/ w syćie miodowey korzenie iego warzone/ á trunkiem ćiepło ráno y ná noc vżywáne. (Tabe.) Krwi.
Krwią charkáiącym y pluiącym. Płucom.
Płucom záwrzedźiáłym y ropy pełnym/ w Miedźie wárzony á pity. Czerwonce
Czewoney biegunce. Toku.
Toku krwáwemu/ z kądkolwiek.
Vpłáwom Białogłowskim wszelákim Vpłáwom
Ropą pluiącym. Biegunk
Biegunkom káżdym. Kolice.
Kolce y Morzeniu w żywoćie. Scyátyce
Scyátyce/ y boleśćiom w Lędźiwách. Nátárgu
Nátárgnionym/
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 247
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
przyrodzenia i mocy/ których są Kosztywałowie. Przeto co się o tych tam przyrodzeniu powie/ to też o tych rozumieć mamy. Moc i skutki. Płuca ranione leczy ropy wychędaża.
Korzenie tego Żywokostu w pitym miedzie/ abo w miodowej sycie warzone a pite/ płuca zawrzedziałe i ropy pełne wychędaża (Dios.) Krwią charkającym.
Toż czyni krwią charkającym i wymioty krwawe mającym/ ale w wodzie warzone a ciepło rano i na noc pijąc. (Dios. Gal.) Nyrkom boleniu.
W nyrkach bole układa tymże sposobem tegoż pomienionego trunku używając (Dios.) Czerwonce.
Czerwonej niemocy. Upławom
Upławom krwawym białogłowskim/ wielkim i
przyrodzenia y mocy/ ktorych są Kosztywałowie. Przeto co się o tych tám przyrodzeniu powie/ to też o tych rozumieć mamy. Moc y skutki. Płucá ránione leczy ropy wychędaża.
Korzenie tego Zywokostu w pitym miedźie/ ábo w miodowey syćie wárzone á pite/ płucá záwrzedźiáłe y ropy pełne wychędaża (Dios.) Krwią chárkáiącym.
Toż czyni krwią chárkáiącym y wymioty krwáwe máiącym/ ále w wodźie wárzone á ćiepło ráno y ná noc pijąc. (Dios. Gal.) Nyrkom boleniu.
W nyrkách bole vkłáda tymże sposobem tegoż pomienionego trunku vżywáiąc (Dios.) Czerwonce.
Czerwoney niemocy. Vpławom
Vpławom krwáwym białogłowskim/ wielkim y
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 256
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
Kosztywałowie. Przeto co się o tych tam przyrodzeniu powie/ to też o tych rozumieć mamy. Moc i skutki. Płuca ranione leczy ropy wychędaża.
Korzenie tego Żywokostu w pitym miedzie/ abo w miodowej sycie warzone a pite/ płuca zawrzedziałe i ropy pełne wychędaża (Dios.) Krwią charkającym.
Toż czyni krwią charkającym i wymioty krwawe mającym/ ale w wodzie warzone a ciepło rano i na noc pijąc. (Dios. Gal.) Nyrkom boleniu.
W nyrkach bole układa tymże sposobem tegoż pomienionego trunku używając (Dios.) Czerwonce.
Czerwonej niemocy. Upławom
Upławom krwawym białogłowskim/ wielkim i pewnym ratunkiem jest w winie czerwonym
Kosztywałowie. Przeto co się o tych tám przyrodzeniu powie/ to też o tych rozumieć mamy. Moc y skutki. Płucá ránione leczy ropy wychędaża.
Korzenie tego Zywokostu w pitym miedźie/ ábo w miodowey syćie wárzone á pite/ płucá záwrzedźiáłe y ropy pełne wychędaża (Dios.) Krwią chárkáiącym.
Toż czyni krwią chárkáiącym y wymioty krwáwe máiącym/ ále w wodźie wárzone á ćiepło ráno y ná noc pijąc. (Dios. Gal.) Nyrkom boleniu.
W nyrkách bole vkłáda tymże sposobem tegoż pomienionego trunku vżywáiąc (Dios.) Czerwonce.
Czerwoney niemocy. Vpławom
Vpławom krwáwym białogłowskim/ wielkim y pewnym rátunkiem iest w winie czerwonym
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 256
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
wszelakim.
Korzenie w ciepłym winie warzone/ i na czczo/ i na noc trunkim używane/ wszelkie ciekączki/ tak krwawe/ jako inne hamuje. Upławom
Upławy białogłowskie/ tenże trunek zawściąga. (Dios. Gal.) Płucom z ropionym.
Płucom zropionym/ z zawrzedziałości/ jest ratunkiem wychędożając i gojąc. Krwią charkającym.
Krwią charkaniu tymże sposobem używany w winie czerwonym/ a w wodzie warzony/ jest lekarstwem. (Gal.) Aëti.) Przeto. Suchotnym.
Suchotnym/ jako Fernelius świadczy/ jest wielkim ratunkiem/ korzenie jego tłukąc/ a z wodą jego/ abo i z prostą pijąc/ jeszcze lepiej z miodem pitym
wszelákim.
Korzenie w ćiepłym winie wárzone/ y ná czczo/ y ná noc trunkim vżywáne/ wszelkie ćiekączki/ ták krwáwe/ iáko ine hámuie. Vpłáwom
Vpławy białogłowskie/ tenże trunek záwśćiąga. (Dios. Gal.) Płucom z ropionym.
Płucom zropionym/ z záwrzedźiáłośći/ iest rátunkiem wychędożáiąc y goiąc. Krwią chárkáiącym.
Krwią charkániu tymże sposobem vżywány w winie czerwonym/ á w wodźie wárzony/ iest lekárstwem. (Gal.) Aëti.) Przeto. Suchotnym.
Suchotnym/ iáko Fernelius świádczy/ iest wielkim rátunkiem/ korzenie iego tłukąc/ á z wodą iego/ ábo y z prostą piiąc/ iescze lepiey z miodem pitym
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 258
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
garść wziąwszy korzenia do tego. Conditum Symfyti. Kosztywałów korzeń w cukrze.
Korzenie Żywokostowe w cukrze/ abo i w miedzie bywa czynione/ tym sposobem jako Omanowe/ abo Imbier dla wyższej pomienionych potrzeb: z osobliwości swej służy Suchotnym.
Suchotom/ w których płuca są zranione i zawrzedziałe/ barzo użyteczny. Krwią charkaniu
Krwią charkającym używany z rożanym cukrem. Wodka z Kosztywału. Aqua Symphyti.
Bywa tak z liścia jako z korzenia Kosztywałowego/ wespół palona wodka/ do wysszych pomienionych potrzeb: z osobności swej Płuca wychędaża.
Płucom zaplugawionym służy/ i zranionym/ abowiem je wychędażą i goi. Suchotom.
Suchotnyn pijąc ją/ wielkim jest lekarstwem. Żywokost
garść wźiąwszy korzenia do tego. Conditum Symphyti. Kosztywałow korzeń w cukrze.
Korzenie Zywokostowe w cukrze/ ábo y w miedźie bywa czynione/ tym sposobem iáko Omanowe/ ábo Imbier dla wysszey pomienionych potrzeb: z osobliwośći swey służy Suchotnym.
Suchotom/ w ktorych płucá są zránione y záwrzedźiáłe/ bárzo vżyteczny. Krwią chárkániu
Krwią chárkáiącym vżywány z rożánym cukrem. Wodká z Kosztywału. Aqua Symphyti.
Bywa ták z liśćia iáko z korzeniá Kosztywałowego/ wespoł palona wodká/ do wysszych pomienionych potrzeb: z osobnośći swey Płucá wychędaża.
Płucom záplugáwionym służy/ y zránionym/ ábowiem ie wychędażą y goi. Suchotom.
Suchotnyn piiąc ią/ wielkim iest lekárstwem. Zywokost
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 260
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
i stula/ wychędaża. Moc i skutki. Ranom. Karbunkuła.
Ziele to jest ranom należące
Karbunkuły/ to jest wrzody ogniste we dwu dniach goi/ miedzy dwiema kamieńmi utłukszy/ przykładać. Płucom zranionym
Płuca zranione i zawrzedziałe leczy/ z których ropa pochodzi/ w sycie miodowej warząc a pijąc. Krwią charka.
Krwią charkającym/ toż jest lekarstwem. Bokom nabitym.
Bokom nabitym/ twardym/ i bolejącym z urazu/ jest osobliwym ratunkiem warząc/ i pijąc. Niedostatkom wnętrznym i zwierzchnym.
Wszelakim niedostatkom i dolegliwościam wnętrznym i zwierzchnym w winie/ abo w wodzie warzone/ a trunkiem używane/ wielki ratunek czyni. Krwi skrzepłej w żołądku i kędy
y stula/ wychędaża. Moc y skutki. Ránom. Kárbunkułá.
Ziele to iest ránom należące
Kárbunkuły/ to iest wrzody ogniste we dwu dniách goi/ miedzy dwiemá kámieńmi vtłukszy/ przykłádáć. Płucom zránionym
Płucá zránione y záwrzedźiáłe leczy/ z ktorych ropá pochodźi/ w syćie miodowey wárząc á piiąc. Krwią chárka.
Krwią chárkáiącym/ toż iest lekárstwem. Bokom nábitym.
Bokom nábitym/ twárdym/ y boleiącym z vrázu/ iest osobliwym rátunkiem wárząc/ y piiąc. Niedostátkom wnętrznym y zwierzchnym.
Wszelákim niedostátkom y dolegliwośćiam wnętrznym y zwierzchnym w winie/ ábo w wodźie wárzone/ á trunkiem vżywáne/ wielki rátunek czyni. Krwi skrzepłey w żołądku y kędy
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 263
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
i zwierzchu plastując i płokanie gotując. Biegunkom/ Czerwone.
Ciekączki białe/ i czerwona niemoc/ prochu korzenia jego Ćwierć łota/ abo co czerwony złoty zaważy z wodką Babczaną/ abo z wodą prostą skalistą/ abo z winem czerwonym cirpkim/ pić dając/ zastanawia (Dios.) Krwią plującym.
Toż też charkającym krwią jest ratunkiem wielkim. Krtuszeniu.
Krtuszenia/ i womity zawściąga. Brzydkości.
Brzydkości w żołądku i w kiszkach/ z wilgotności abo i z wietrzności złych/ w nich zawartych/ oddala/ juchę z korzenia warzonego pijąc. (Dios.) Przepukłem.
Przepukłym jest lekarstwem/ tak zwierzchu jako wnętrznie go używając
y zwierzchu plastuiąc y płokánie gotuiąc. Biegunkom/ Czerwone.
Ciekączki białe/ y czerwona niemoc/ prochu korzenia iego cwierć łotá/ ábo co czerwony złoty záważy z wodką Bábczáną/ ábo z wodą prostą skálistą/ ábo z winem czerwonym ćirpkim/ pić dáiąc/ zástánawia (Dios.) Krwią pluiącym.
Toż też chárkáiącym krwią iest rátunkiem wielkim. Krtuszeniu.
Krtuszenia/ y womity záwśćiąga. Brzydkośći.
Brzydkośći w żołądku y w kiszkách/ z wilgotnośći ábo y z wietrznośći złych/ w nich záwártych/ oddala/ iuchę z korzenia wárzonego piiąc. (Dios.) Przepukłem.
Przepukłym iest lekárstwem/ ták zwierzchu iáko wnętrznie go vżywáiąc
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 270
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
