,,Będę deptał wiary mej pismo jadowite". Zatem mu chcieli czynić w Wiśle ponurzanie, Ale się im z rąk wymknął nad ludzkie mniemanie. Chciał Belzebub pan Mucha, co go z piekła zową, Żeby go wziął na szuszy z nogami i z głową. Stanęli tedy rzędem, a Erazmus kole Martynusa na onym heblowanym stole. Naprzód głowę oderznął, dał ją Zwingielowi, Iż jako Luter walczył przeciw kościołowi, Aby i on Anglikom rozsiewał naukę Łotrowską, a papistom wyrządzał złą sztukę. Potem dał Nestorowi mózgu cztery łyżki, By rozumem uLtrowym w duszach czynił zyski. Do piekła je podając niecnotliwą wiarą, A pogardzał nauką apostolską starą. Wiklefowi
,,Będę deptał wiary mej pismo jadowite". Zatem mu chcieli czynić w Wiśle ponurzanie, Ale się im z rąk wymknął nad ludzkie mniemanie. Chciał Belzebub pan Mucha, co go z piekła zową, Żeby go wziął na szuszy z nogami i z głową. Stanęli tedy rzędem, a Erazmus kole Martynusa na onym heblowanym stole. Naprzód głowę oderznął, dał ją Zwingielowi, Iż jako Luter walczył przeciw kościołowi, Aby i on Anglikom rozsiewał naukę Łotrowską, a papistom wyrządzał złą sztukę. Potem dał Nestorowi mózgu cztery łyżki, By rozumem uLtrowym w duszach czynił zyski. Do piekła je podając niecnotliwą wiarą, A pogardzał nauką apostolską starą. Wiklefowi
Skrót tekstu: ErZrzenAnKontr
Strona: 362
Tytuł:
Anatomia Martynusa Lutra Erazma z Roterdama
Autor:
Erazm z Rotterdamu
Tłumacz:
Jan Zrzenczycki
Drukarnia:
Bazyli Skalski
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
wiersz
Rodzaj:
utwory synkretyczne
Gatunek:
pisma religijne, satyry
Tematyka:
religia
Poetyka żartu:
tak
Data wydania:
1619
Data wydania (nie wcześniej niż):
1619
Data wydania (nie później niż):
1619
Tekst uwspółcześniony:
tak
Tytuł antologii:
Kontrreformacyjna satyra obyczajowa w Polsce XVII wieku
Redaktor wersji uwspółcześnionej:
Zbigniew Nowak
Miejsce wydania wersji uwspółcześnionej:
Gdańsk
Wydawca wersji uwspółcześnionej:
Gdańskie Towarzystwo Naukowe
Data wydania wersji uwspółcześnionej:
1968
Boskiej jego powadze. Tamże przeczytasz marny kantorze, Co głupie trąbisz w saskiej oborze, W Raju piekielnym, w samej przedmowie, Co się wyległo w twej sowiej głowie. Położyłeś tam: niechaj do Pana Boga samego będzie miewana Ona modlitwa Ora pro nobis - Skądże ta mądrość data est vobis? Ministrze, żaku nieheblowany, Zaprawdęś godzien drągiem nagany! Kto kiedy słyszał mówić do Boga: Ora pro nobis? Co to za droga? Czyli Bóg takie modlitwy w niebie Czyni klęknąwszy prosząc za siebie? Patrzcież co dalej ten subtelniczek, Ten to głupiuchny luterski biczek, Teolog wielki mówi w swej książce, W pokrzywnym raju,
Boskiej jego powadze. Tamże przeczytasz marny kantorze, Co głupie trąbisz w saskiej oborze, W Raju piekielnym, w samej przedmowie, Co się wyległo w twej sowiej głowie. Położyłeś tam: niechaj do Pana Boga samego będzie miewana Ona modlitwa Ora pro nobis - Skądże ta mądrość data est vobis? Ministrze, żaku nieheblowany, Zaprawdęś godzien drągiem nagany! Kto kiedy słyszał mówić do Boga: Ora pro nobis? Co to za droga? Czyli Bóg takie modlitwy w niebie Czyni klęknąwszy prosząc za siebie? Patrzcież co dalej ten subtelniczek, Ten to głupiuchny luterski biczek, Teolog wielki mówi w swej książce, W pokrzywnym raju,
Skrót tekstu: TajRadKontr
Strona: 285
Tytuł:
Tajemna rada
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Jezuicka
Miejsce wydania:
Wilno
Region:
ziemie Wielkiego Księstwa Litewskiego
Typ tekstu:
wiersz
Rodzaj:
utwory synkretyczne
Gatunek:
pisma religijne, satyry
Tematyka:
religia
Poetyka żartu:
tak
Data wydania:
1624
Data wydania (nie wcześniej niż):
1624
Data wydania (nie później niż):
1624
Tekst uwspółcześniony:
tak
Tytuł antologii:
Kontrreformacyjna satyra obyczajowa w Polsce XVII wieku
Redaktor wersji uwspółcześnionej:
Zbigniew Nowak
Miejsce wydania wersji uwspółcześnionej:
Gdańsk
Wydawca wersji uwspółcześnionej:
Gdańskie Towarzystwo Naukowe
Data wydania wersji uwspółcześnionej:
1968
. Osobliwie jednak o to się starać mamy/ abyśmy najpierwiej serce nasze od grzechów tak śmiertelnych jako powszednich zgoła oczyścili. Na sękowatym nie ociosanym/ nie opiłowany karczu/ rysować; mało nie szalona robota/ zgubiona praca. Powtóre żebyśmy wyniszczywszy z serca Nienawiść Gniew/ zawziętości/ i jako zadzierające się na nie heblowanej desce wiory spędzili i ugładzili. Potrzecie tak wmętrzne przedsięwzięcia nasze/ wesele/ smutek/ radość/ bojaźń/ i inne efekty/ jako zewnętrzne powierzchowne w mowie w postawie/ w wejrzeniu/ w chodzeniu/ jedzeniu/ etc. zmysły/ według podanych Pańskich przykładów/ i wyrażonej świętej wymierzone określenia/ w naszych postępków miarkowaniu prowadzili
. Osobliwie iednák o to się stárać mamy/ ábysmy náypierwiey serce nasze od grzechow ták śmiertelnych iáko powszedńich zgoła oczyśćili. Ná sękowátym nie oćiosánym/ nie opiłowaný karczu/ rysowáć; máło nie szalona robota/ zgubiona pracá. Powtore żebysmy wyniszczywszy z sercá Nienáwiść Gniew/ záwźiętośći/ y iáko zádźieraiące się ná nie heblowáney desce wiory spędźili y ugłádźili. Potrzećie ták wmętrzne przedsięwźięćiá násze/ wesele/ smutek/ rádość/ boiaźń/ y inne effekty/ iáko zewnętrzne powierzchowne w mowie w postáwie/ w weyrzeniu/ w chodzeniu/ iedzeniu/ etc. smysły/ według podánych Pańskich przykłádow/ y wyrażoney świętey wymierzone określeniá/ w nászych postępkow miárkowániu prowádźili
Skrót tekstu: BujnDroga
Strona: 282
Tytuł:
Droga do domu
Autor:
Michał Bujnowski
Drukarnia:
Akademia Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Wilno
Region:
ziemie Wielkiego Księstwa Litewskiego
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty perswazyjne
Tematyka:
religia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1688
Data wydania (nie wcześniej niż):
1688
Data wydania (nie później niż):
1688
/ nazajutrz przez sukno gęste przecedzają/ i do baryły leją/ przylawszy do tego tyle troje albo czworo Mosztu słodkiego/ a gdy wykiśnie/ zaszpuntują/ a co utoczą do potrzeby/ tyle innym dolewają. Do roku w swej mocj może być chowane 3.
Drudzy napełniwszy suchym korzenim Dzięgielowym worek/ do beczołki kładą z trzasczkami heblowanym Jasienowymi albo z Leszczyny: tak żeby w trzeciej części nie była pełna/ potym przewarzonym Mosztem dolewają/ a gdy dobrze wykiśnie/ szputnują/ a co utoczą/ innym dolewają. 4. Przeciw morowemu powietrzu.
4. Hieronimus Tragus przeciwko morowemu powietrzu i wszelakim inym jadom każe wziąć świeżo suszonego korzenia Dzięgielowego łotów sześć/ Biedrzeńcu
/ názáiutrz przez sukno gęste przecedzáią/ y do báryły leią/ przylawszy do tego tyle troie álbo czworo Mosztu słodkiego/ á gdy wykiśnie/ zászpuntuią/ á co vtocżą do potrzeby/ tyle innym dolewáią. Do roku w swej mocj może być chowáne 3.
Drudzy nápełniwszy suchym korzenim Dźięgielowym worek/ do becżołki kłádą z trzasczkámi heblowánym Iáśienowymi álbo z Lesczyny: ták żeby w trzećiey częśći nie byłá pełna/ potym przewárzonym Mosztem dolewáią/ á gdy dobrze wykiśnie/ szputnuią/ á co vtoczą/ innym dolewáią. 4. Przećiw morowemu powietrzu.
4. Hieronymus Tragus przećiwko morowemu powietrzu y wszelákim inym iádom każe wźiąć świeżo suszoneg^o^ korzeniá Dźięgieloweg^o^ łotow sześć/ Biedrzeńcu
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 95
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
/ Pietruszczanego nasienia łot/ Lebiodki czerwonej/ albo rzesistej/ Dypranu Kreteńskiego/ Poleju po pół łociu/ Dzięcieliny albo Szmeru Włoskiego/ który też Cząbrem Włoskim zowiemy/ Suchotnego ziela albo Iwinki po ćwerci łota/ Cynamonu przedniego/ Spiki Indyjskiej po pół ćwierci łota/ Dziegiel pokrajać i przetłuc zgruba/ a wszystko wespół pomieszawszy z heblowanymi trzasczkami Leszczyny/ albo Jasienowymi/ w baryłkę siedmi garncową wsypać/ a Mosztem ją dobrym napełnić/ gdy wykiśnie w insze naczynie spuścić/ a wyrzuciwszy wymokłe zioła/ Baryłkę wypłokać/ znowu w nią ono wino wlać/ zaszpontować/ a do potrzeb niżej opisanych chować. 5. Inny sposób tego wina czynienia. Moc i skutki
/ Pietrusczánego naśienia łot/ Lebiodki czerwoney/ álbo rześistey/ Dypranu Kreteńskiego/ Poleiu po poł łoćiu/ Dźięćieliny álbo Szmeru Włoskiego/ ktory też Cząbrem Włoskim zowiemy/ Suchotnego źiela álbo Iwinki po ćwerći łotá/ Cynámonu przedniego/ Spiki Indiyskiey po poł ćwierći łotá/ Dźiegiel pokráiáć y przetłuc zgrubá/ á wszystko wespoł pomieszawszy z heblowánymi trzasczkámi Lesczyny/ álbo Iáśienowjmi/ w báryłkę śiedmi gárncową wsypáć/ á Mosztem ią dobrym nápełnić/ gdy wykiśnie w insze naczynie spuśćić/ á wyrzućiwszy wymokłe źiołá/ Báryłkę wypłokáć/ znowu w nię ono wino wlać/ zászpontowáć/ á do potrzeb niżey opisánych chowáć. 5. Iny sposob tego winá czynienia. Moc y skutki
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 96
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
.
Jest szósty sposób z Dzięgielem wina przyprawowania: Wziąć korzenia Dzięgielowego drobno posiekanego cztery łoty/ P. Mar: włosków/ skorek z Tamaryszkowego drzewa albo z Wrześnie po cztery łoty/ korzenia Kaparowego/ Stonogowcu/ Fiołkowego korzenia po dwa łoty/ Cynamonu łot/ Gwoździków pół łota: To wszystko co nadrobniej pokrajać i z trzasczkami heblowanymi z Jesienowego/ albo z Leszczynowego drzewa/ w baryłkę ośm garncową wsypać/ i mosztem dobrym napełnić/ a dać mu wykisnąć. Do potrzeb niżej opisanych chować i używać. Ślezionie bolejącej.
Ślezienie bolejącej i nabrzmiałej/ jest lekarstwem doświadczonym/ używając go w trunku. Nyrki.
Nerek i Pęcherz.
Pęcherza zatkania i zamulenia otwiera
.
Iest szosty sposob z Dźięgielem winá przypráwowánia: Wźiąć korzeniá Dźięgielowego drobno pośiekánego cztery łoty/ P. Már: włoskow/ skorek z Támáryszkowe^o^ drzewá álbo z Wrześnie po cztery łoty/ korzenia Kápárowego/ Stonogowcu/ Fiołkowego korzeniá po dwá łoty/ Cynámonu łot/ Gwoźdźikow poł łotá: To wszystko co nadrobniey pokráiáć y z trzasczkámi heblowánymi z Ieśienowego/ álbo z Lesczynowego drzewá/ w báryłkę ośm gárncową wsypáć/ y mosztem dobrym nápełnić/ á dáć mu wykisnąć. Do potrzeb niżey opisánych chowáć y vżywáć. Sleźionie boleiącey.
Sleźienie boleiącey y nábrzmiáłey/ iest lekárstwem doświadczonym/ vżywáiąc go w trunku. Nyrki.
Nyrek y Pęchyrz.
Pęchyrzá zátkánia y zámulenia otwiera
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 96
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
: Wziąć korzenia z swym zielem po łotów sześci/ Listków obranych Senesowych/ a co naświeższych łotów szesnaście/ Piołynu Włoskiego/ Piołynu górnego po trzy garzci/ Panny Mariej Włosków Izopu suchego po dwie garzci/ Imbieru białego/ Ziela Tatarskiego/ Nasienia Kopru Włoskiego po dwa łoty. Modrzewowej gębki co nabielszej trzy. To wszystko z heblowanymi trasczkami z Leszczyny włożyć w ośm garncową Baryłkę albo w dziewięć garncową/ i Mosztu dobrego na to nalać/ a dać dobrze wykisnąć. Gdzieby też Mosztu nie było/ może wina dobrego starego nalać/ inym dolewać. Wino to/ Kolce.
Tym którzy bywają od Kolki i darcia w żywocie nagabani/ pic dawać/
: Wźiąć korzeniá z swym źielem po łotow sześći/ Listkow obránych Senesowych/ á co naświeższych łotow szesnaśćie/ Piołynu Włoskiego/ Piołynu gornego po trzy garzći/ Pánny Máryey Włoskow Izopu suchego po dwie garzći/ Imbieru białego/ Ziela Tátarskiego/ Naśienia Kopru Włoskiego po dwá łoty. Modrzewowey gębki co nabielszey trzy. To wszystko z heblowánymi trasczkámi z Lesczyny włożyć w ośm gárncową Báryłkę álbo w dźiewięć gárncową/ y Mosztu dobrego ná to nálać/ á dáć dobrze wykisnąć. Gdźieby też Mosztu nie było/ może winá dobrego stárego nálać/ inym dolewáć. Wino to/ Kolce.
Tym ktorzy bywáią od Kolki y dárćia w żywoćie nágábáni/ pic dawáć/
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 175
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
/ przypatrzywszy się tak wielkim skutkom tego ziela/ nie zaniedbali tego wina czynić. Które tym sposobem/ jako z Piołynem/ abo z innymi zioła rozmaitymi przyprawują. To jest/ biorą to ziele ze wszystką jego substancją/ z liściem/ z korzeniem/ z kwiatem i z nasieniem suszone/ drobno posiekają/ a z trzasczkami heblowanymi z leszczyny w baryłę sypią/ a moszt słodki na to leją/ i przez kilka Miesięcy chowają/ aż się wytrybuje. Wątrobie
Wątrobę chorą leczy/ mdłą posila/ zamulone w niej żyły otwiera i wychędaża. Żołądkowi.
Żołądek do trawienia osłabiały czyni potężny. Wnętrzościam.
Wnętrzności wszystkie przy dobrym zdrowiu zachowuje/ strzegąc ich od
/ przypátrzywszy się ták wielkim skutkom tego źiela/ nie zániedbáli tego winá czynić. Ktore tym sposobem/ iáko z Piołynem/ ábo z innymi źioły rozmáitymi przypráwuią. To iest/ biorą to źiele ze wszystką iego substáncyą/ z liśćiem/ z korzeniem/ z kwiátem y z naśieniem suszone/ drobno pośiekáią/ á z trzasczkámi heblowánymi z lesczyny w báryłę sypią/ á moszt słodki ná to leią/ y przez kilká Mieśięcy chowáią/ áż się wytrybuie. Wątrobie
Wątrobę chorą leczy/ mdłą pośila/ zámulone w niey żyły otwiera y wychędaża. Zołądkowi.
Zołądek do trawienia osłábiáły czyni potężny. Wnętrzośćiam.
Wnętrznośći wszystkie przy dobrym zdrowiu záchowuie/ strzegąc ich od
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 279
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
. Szorbochu.
W szorbochu/ i w gnilcu/ jest osobliwym lekarstwem/ używając go przy stole miasto trunku pospolitego. Ślezionie. 2.
Ślezienie zamulonej i nabrzmiałej/ tym sposobem wino może przyprawić/ wziąć Rzepiku ziela suszonego funt kupiecki/ Jelenich języków/ Stonogowcu/ Paprotnice/ po szesnaście łotów/ to drobno pokrajawszy włożyć miedzy heblowane trzasczki Jesionowego drzewa w ósmy garncową baryłkę mosztu dobrego nalać/ i dać mu się wytrybować. To wszystkim śledzionnym dolegliwościom osobliwie służy. Do roku chować go może. 3.
Drudzy czynią to wino tym sposobem. Biorą Rzepiku w cieniu ususzonego łotów szesnaście/ Stonogowcu mniejszego cztery łoty/ Reubarbarum przedniego trzy łoty/ Iwinki pachniącej/
. Szorbochu.
W szorbochu/ y w gnilcu/ iest osobliwym lekárstwem/ vżywáiąc go przy stole miásto trunku pospolitego. Sleźionie. 2.
Sleźienie zámuloney y nábrzmiáłey/ tym sposobem wino może przypráwić/ wźiąć Rzepiku źiela suszonego funt kupiecki/ Ielenich ięzykow/ Stonogowcu/ Páprotnice/ po szesnaśćie łotow/ to drobno pokraiawszy włożyć miedzy heblowáne trzasczki Ieśionowego drzewá w osmy gárncową báryłkę mosztu dobrego nálać/ y dáć mu się wytrybowáć. To wszystkim śleźiennym dolegliwośćiom osobliwie służy. Do roku chowáć go może. 3.
Drudzy czynią to wino tym sposobem. Biorą Rzepiku w ćieniu vsuszonego łotow szesnaśćie/ Stonogowcu mnieyszego cztery łoty/ Rheubárbárum przedniego trzy łoty/ Iwinki páchniącey/
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 279
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
tym sposobem. Biorą Rzepiku w cieniu ususzonego łotów szesnaście/ Stonogowcu mniejszego cztery łoty/ Reubarbarum przedniego trzy łoty/ Iwinki pachniącej/ albo Żywiczki małej/ Roży czerwonej po dwu łotu/ Kopytniku z korzeniem pułtora łota/ Anyżu nasienia pięć kwint/ Indiańskiej Szpikanardy/ Cynamonu po pół łota. To wszytko drobno pokrajać/ a miedzy heblowane trzasczki leszczynowe pomieszać w pięci garncową faskę wsypać/ mosztu dobrego nalać/ dać mu się wytrybować/ a do roku chować/ używając go Wątrobie. Ślezionie.
Przeciwko wątroby/ i śledziony zatkaniu/ i innych wnętrzności. Chudnieniu ciała.
Trawieniu i niszczeniu znacznemu ciała Febrom zastarzałym.
Febry zastarzałe z zamulenia pochodzące. Żółtaczce.
Żółtej
tym sposobem. Biorą Rzepiku w ćieniu vsuszonego łotow szesnaśćie/ Stonogowcu mnieyszego cztery łoty/ Rheubárbárum przedniego trzy łoty/ Iwinki páchniącey/ álbo Zywiczki máłey/ Roży czerwoney po dwu łotu/ Kopytniku z korzeniem pułtorá łotá/ Anyżu naśienia pięć kwint/ Indiánskiey Szpikánárdy/ Cynámonu po puł łotá. To wszytko drobno pokráiáć/ á miedzy heblowáne trzasczki lesczynowe pomieszáć w pięci gárncową fáskę wsypáć/ mosztu dobrego nálać/ dáć mu się wytrybowáć/ á do roku chowáć/ vżywáiąc go Wątrobie. Sleźionie.
Przećiwko wątroby/ y śleźiony zátkániu/ y innych wnętrznośći. Chudnieniu ćiáłá.
Trawieniu y nisczeniu znácznemu ćiáłá Febrom zástárzáłym.
Febry zástárzáłe z zámulenia pochodzące. Zołtácce.
Zołtey
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 279
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
