słuchając perswazyj Z. Chryzostoma w Homilii 8 do Kolosensów w kazaniu 19 de Passione Domini; Citius mors homini Christiano subeunda, quam vita ligaturis redimenda. Theophrastus Paracelsus Szwajczarskiej Nacyj medyk, żyjący około Roku 1540 jako dobry na choroby lekarz, tak zły dla dusz prawowiernych Majster wielu gorszący swemi zabobonnemi remediami; jakoby choroby mogły być leczone sprawą szatanów, aplikując pewne piątna, obrazy, jakie cudne charaktery, pod pewną konstelacją, na pewnym metalu wyrażone, i pacientom aplikowane, Nauczał niezbożnie, że mniejsza oto, czyto Bóg, czyli Anioł, czyli czart, Duch czysty albo nieczysty choremu pomoc przyniesię; byle był zdrów, probując tej swojej asercyj,
słuchaiąc perswazyi S. Chryzostoma w Homilii 8 do Kolosensow w kazaniu 19 de Passione Domini; Citius mors homini Christiano subeunda, quam vita ligaturis redimenda. Theophrastus Paracelsus Szwayczarskiey Nacyi medyk, żyiący około Roku 1540 iako dobry na choroby lekarz, tak zły dla dusz prawowiernych Mayster wielu gorszący swemi zabobonnemi remediami; iákoby choroby mogły bydź leczone sprawą szatanow, applikuiąc pewne piątna, obrazy, iakie cudne charaktery, pod pewną konstellacyą, na pewnym metalu wyrażone, y pacientom applikowane, Naucżał niezbożnie, że mnieysza oto, czyto Bog, czyli Anioł, czyli czart, Duch czysty albo nieczysty choremu pomoc przyniesię; byle był zdrow, probuiąc tey swoiey ássercyi,
Skrót tekstu: ChmielAteny_III
Strona: 264
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 3
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1754
Data wydania (nie wcześniej niż):
1754
Data wydania (nie później niż):
1754
co jest żołądkowi przykro/ abo nieznośno. Przypadki te nie potrzebują znaków/ jednak że gdy womit ma nastąpić/ często bywają tego posełkowie cknienie/ zbrzydzenie pokarmów/ serca ściśnienie/ zawrót głowy i drżenie wargi spodniej. Womit po którym znaczna złego ulga/ zastanowiony nie ma być: jeśliby jednak nazbyt przykry był/ bywa leczony trzema lekarstw rodzajmi/ a zostawiwszy owe leki/ które przynależą/ gdy womit staje się od wilgotności w żołądku będących/ jeszcze niewpojonych/ ale w nimże uległych/ tedy tu na tym wszytko będzie/ aby żołądek zmocnić/ aby zwysz mianowanych dymów/ abo wilgotności z miejsca płodowego przychodzących nieprzyjmował/ a już wdarte
co iest żołądkowi przykro/ ábo nieznośno. Przypadki te nie potrzebuią znákow/ iednák że gdy womit ma nástąpić/ często bywáią tego posełkowie cknienie/ zbrzydzenie pokármow/ sercá śćiśnienie/ zawrot głowy y drżenie wárgi spodniey. Womit po ktorym znáczna złego vlgá/ zástánowiony nie ma być: ieśliby iednak názbyt przykry był/ bywa leczony trzemá lekarstw rodzáymi/ á zostáwiwszy owe leki/ ktore przynależą/ gdy womit stáie się od wilgotnośći w żołądku będących/ ieszcze niewpoionych/ ále w nimże vległych/ tedy tu ná tym wszytko będźie/ áby żołądek zmocnić/ áby zwysz miánowánych dymow/ ábo wilgotnośći z mieyscá płodowego przychodzących nieprzyimował/ á iuż wdárte
Skrót tekstu: CiachPrzyp
Strona: B4
Tytuł:
O przypadkach białychgłów brzemiennych
Autor:
Piotr Ciachowski
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
poradniki, traktaty
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1624
Data wydania (nie wcześniej niż):
1624
Data wydania (nie później niż):
1624
drżenie sprawuje/ abowiem gdy serce to co mu jest przeciwko przyrodzeniu posłanego wygnać usiełuje/ poruszeniem to przyrodzonym czyni. Abowiem nic inszego nie jest drżenie serca/ jedno niezmierne miotanie się od wielkiego tchnienia/ i odetchu serdecznego. Stąd łatwy przechód w boleść nudną ustżolądkowych/ i omdlewanie/ to jest prędkie utracenie sił wszytkich. Leczone serce bywa nie inszymi pokarmy i napojem/ jedno tymże co w wyższych Rozdzialech już przełożyliśmy. Ktemu jeślibyś zrozumiał/ żeby krwie żylnej grubej gwałt było/ koniecznie krwie trochę upuścić trzeba/ jeśli inaczej tedy prochem rebarbarowym z rożą/ złe wilgotności wypurgować trzeba/ abo konfektem Chamech bez Scamon: dobrze ciepła też woda
drżenie sprawuie/ ábowiem gdy serce to co mu iest przećiwko przyrodzeniu posłánego wygnáć vśiełuie/ poruszeniem to przyrodzonym czyni. Abowiem nic inszego nie iest drżenie sercá/ iedno niezmierne miotánie się od wielkiego tchnienia/ y odetchu serdecznego. Ztąd łátwy przechod w boleść nudną vstżolądkowych/ y omdlewánie/ to iest prędkie vtrácenie śił wszytkich. Leczone serce bywa nie inszymi pokármy y napoiem/ iedno tymże co w wyższych Rozdźialech iuż przełożyliśmy. Ktemu ieślibyś zrozumiał/ żeby krwie żylney grubey gwałt było/ koniecznie krwie trochę vpuśćić trzebá/ ieśli ináczey tedy prochem rhebárbárowym z rożą/ złe wilgotnośći wypurgowáć trzebá/ ábo konfektem Chamech bez Scamon: dobrze ćiepła też wodá
Skrót tekstu: CiachPrzyp
Strona: C2
Tytuł:
O przypadkach białychgłów brzemiennych
Autor:
Piotr Ciachowski
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
poradniki, traktaty
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1624
Data wydania (nie wcześniej niż):
1624
Data wydania (nie później niż):
1624
częstokroć też spadki różne przywodzą/ podczas i gorączkę/ i zapały: dlatego potrzebna jest/ kaszel uskromić/ i jako naprędzej on ulżyć/ i płód przytym zaraz przez co zmocnić/ na pępek przykładając aby przez to mógł być oczerstwiony. We wszytkich tych kaszlach rzadko purgę dać trzeba/ owszek jednak trzemi rodzajmi leków będzie leczony: a naprzód jeśli z wiatrów będzie pochodził/ temi co wiatry podnoszące będą mogły tłumić i rozbijać/ na co zejdą się naprzód pokarmy suche/ i dobrego soku pieczyste/ abo warzone ptastwa/ byle polewek chory nie jadał. Napój ma być skromny/ jednakże spać idąc/ trunek wody gorącej ocukrowanej branej/ abo też
częstokroć też spadki rożne przywodzą/ podczás y gorączkę/ y zapały: dlatego potrzebna iest/ kászel vskromić/ y iáko naprędzey on vlżyć/ y płod przytym záraz przez co zmocnić/ ná pępek przykłádáiąc áby przez to mogł być oczerstwiony. We wszytkich tych kászlách rzadko purgę dáć trzebá/ owszek iednák trzemi rodzáymi lekow będźie leczony: á naprzod ieśli z wiátrow będźie pochodźił/ temi co wiátry podnoszące będą mogły tłumić y rozbiiáć/ ná co zeydą się naprzod pokármy suche/ y dobrego soku pieczyste/ ábo wárzone ptástwa/ byle polewek chory nie iadał. Napoy ma być skromny/ iednákże spáć idąc/ trunek wody gorącey ocukrowáney bráney/ ábo też
Skrót tekstu: CiachPrzyp
Strona: C3
Tytuł:
O przypadkach białychgłów brzemiennych
Autor:
Piotr Ciachowski
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
poradniki, traktaty
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1624
Data wydania (nie wcześniej niż):
1624
Data wydania (nie później niż):
1624
ich zażyć możesz/ tych które łacwie przenikają/ i ból uśmierzają/ jako są z polewek mieśnych/ abo zwarzenia ślazu/ nostrzyku/ ślazu wielkiego/ w wodzie żelaza gaszonego/ z olejkami/ rożanym/ mirtilów/ masłem młodym/ cukrem/ i żółtki. Biegunka żołądkowa/ i taka gdzieby jakby mlecz biały wybiegał/ leczone tymże sposobem będą/ jako i womit brzemiennych/ o którym wyższej/ to przydawszy/ że Rebarbarum tu bądź żwane/ bądź z rożą połknione dobre/ a to dla tego/ jeśliby wilgotność jaka zbyteczna była/ aby ją wywiodło: potym zmocnić brzemienną lekwarzem z pereł/ kołaczkami diarrhod: abb: diamarga: ale
ich záżyć możesz/ tych ktore łacwie przenikáią/ y bol vśmierzáią/ iáko są z polewek mieśnych/ ábo zwárzenia ślazu/ nostrzyku/ ślazu wielkiego/ w wodźie żelázá gászonego/ z oleykámi/ rożánym/ mirthilow/ másłem młodym/ cukrem/ y żołtki. Biegunká żołądkowa/ y táka gdźieby iákby mlecz biały wybiegał/ leczone tymże sposobem będą/ iáko y womit brzemiennych/ o ktorym wyższey/ to przydawszy/ że Rhebárbárum tu bądź żwáne/ bądź z rożą połknione dobre/ á to dla tego/ ieśliby wilgotność iáka zbyteczna byłá/ áby ią wywiodło: potym zmocnić brzemienną lekwarzem z pereł/ kołaczkámi diarrhod: abb: diamarga: ále
Skrót tekstu: CiachPrzyp
Strona: D4
Tytuł:
O przypadkach białychgłów brzemiennych
Autor:
Piotr Ciachowski
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
poradniki, traktaty
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1624
Data wydania (nie wcześniej niż):
1624
Data wydania (nie później niż):
1624
/ płodu słabość/ i poronienie obawiało się/ postano wiwszy dobrze jedzenia/ i picia umacniające/ i krew zgęszczające/ z miąs pieczystych/ mleka migdałowego z wodą stalowaną uczynionego/ ktochmalu/ i z pigwowym konfektem/ a przytym uczyniwszy rąk nadół rościerania i barków związanie/ tedy już trzema rodzajów lekarstw będzie to płynienie leczone. Naprzód jeśli pełność krwie będzie/ a chora młodka umiarkowania krewnego/ i do poronienia zwyczajna krwie upustem z łokcia/ abo jeśli krew będzie serwatczana i ostra/ która maciczne żeły trapi/ śrzodki okracającemi/ i purgującemi/ których od czwartego Księżyca brzemienia/ aż do siódmego zażyjesz: według Hippo: upodobania/ purgatyki takiej niech
/ płodu słábość/ y poronienie obawiáło się/ postáno wiwszy dobrze iedzenia/ y pićia vmacniáiące/ y krew zgęszcżáiące/ z miąs pieczystych/ mleká migdałowego z wodą stalowáną vczynionego/ ktochmalu/ y z pigwowym konfektem/ á przytym vczyniwszy rąk nádoł rośćieránia y bárkow związánie/ tedy iuż trzema rodzáiow lekarstw będźie to płynienie leczone. Naprzod ieśli pełność krwie będźie/ á chora młodká vmiárkowánia krewnego/ y do poronienia zwyczáyna krwie vpustem z łokćiá/ ábo ieśli krew będźie serwatczána y ostra/ ktora máćiczne żeły trapi/ śrzodki okracáiącemi/ y purguiącemi/ ktorych od czwartego Kśiężycá brzemienia/ áż do śiodmego záżyiesz: według Hippo: vpodobánia/ purgatyki tákiey niech
Skrót tekstu: CiachPrzyp
Strona: E2v
Tytuł:
O przypadkach białychgłów brzemiennych
Autor:
Piotr Ciachowski
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
poradniki, traktaty
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1624
Data wydania (nie wcześniej niż):
1624
Data wydania (nie później niż):
1624
w siódmym Księżycu rodzą; drugim ropistego coś/ i krwawego jakoby jaka wilgotność się dobywa/ te złe plugawe maciczne cedzenia/ tym brzemiennym nabarziej przypadają/ które na śledzionę stękiwały/ abo ciało pełne plugastw mają/ jako Hippo: 2. de morb: mul: przynosi. Te wszytkie afekcje abo przypadki nie inaczej mają być leczone/ jedno kosztownym jadłem i piciem/ i płodu przytym umocnieniem. Niech przeto będą potrawy z pokarmów przytwardszych/ jako z miąs pieczystych/ z migdałów przypiekanych/ rożynków/ i z chleba z sucharów/ a po jedzeniu niech jada pigwy z cukrem i korzeniem przyprawne. Napój niech będzie piwo kosztowne/ wystałe/ stalowane/
w śiodmym Kśiężycu rodzą; drugim ropistego coś/ y krwáwego iakoby iáka wilgotność się dobywa/ te złe plugáwe máćiczne cedzenia/ tym brzemiennym nabárźiey przypadáią/ ktore ná śledźionę stękiwáły/ ábo ćiáło pełne plugastw máią/ iáko Hippo: 2. de morb: mul: przynośi. Te wszytkie áffekcye ábo przypadki nie ináczey máią być leczone/ iedno kosztownym iadłem y pićiem/ y płodu przytym vmocnieniem. Niech przeto będą potráwy z pokármow przytwárdszych/ iáko z miąs pieczystych/ z migdáłow przypiekánych/ rożynkow/ y z chlebá z suchárow/ á po iedzeniu niech iada pigwy z cukrem y korzeniem przypráwne. Napoy niech będźie piwo kosztowne/ wystáłe/ stalowáne/
Skrót tekstu: CiachPrzyp
Strona: E4
Tytuł:
O przypadkach białychgłów brzemiennych
Autor:
Piotr Ciachowski
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
poradniki, traktaty
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1624
Data wydania (nie wcześniej niż):
1624
Data wydania (nie później niż):
1624
były słabe/ bańki stawić rzeżane między łopatkami/ abo pijawki do żył miedzy łokciem a ramieniem przysadzić/ abowiem te z mniejszym poruszeniem ciała/ krew wyciągają i ognia gorączcanego nieco umniejszają. Trzeci wielki śrzodek jest purgowanie przez lekarstwa/ o którym jeśli może być brzemiennej dane i kiedy Hipp: wyrzekł tym Aforysmem. Brzemienne mają być leczone/ jeśli wilgotności w ciele kisają/ abo radniej się ruszają/ od czwartego Księżyca/ i aż do siódmego: jednak te mniej/ a gdy płód jeszcze młodszy abo starszy purgaciej nie dawać/ tę sentencją źle niektórzy do krwie puszczania przyciągają i też rozszerzają/ a Hipp: radniej tego słowa leki używa do lekarstwa purgującego/
były słábe/ báńki stáwić rzeżáne między łopátkami/ ábo piiawki do żył miedzy łokćiem á rámieniem przysadźić/ ábowiem te z mnieyszym poruszeniem ćiáłá/ krew wyćiągáią y ognia gorączcánego nieco vmnieyszáią. Trzeći wielki śrzodek iest purgowánie przez lekárstwá/ o ktorym ieśli może być brzemienney dáne y kiedy Hipp: wyrzekł tym Aphorysmem. Brzemienne máią być leczone/ ieśli wilgotnośći w ćiele kisáią/ ábo rádniey się ruszáią/ od czwartego Kśiężycá/ y áż do śiodmego: iednák te mniey/ á gdy płod ieszcze młodszy ábo stárszy purgáciey nie dáwáć/ tę sentencyą źle niektorzy do krwie puszczánia przyćiągáią y też rozszerzáią/ á Hipp: rádniey tego słowá leki vżywa do lekárstwá purguiącego/
Skrót tekstu: CiachPrzyp
Strona: G4v
Tytuł:
O przypadkach białychgłów brzemiennych
Autor:
Piotr Ciachowski
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
poradniki, traktaty
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1624
Data wydania (nie wcześniej niż):
1624
Data wydania (nie później niż):
1624
Angeliki/ gozdżyków/ mastiksu/ koralów/ kwiatu muszkatowego/ i tym podobne/ abo maść comitissae, abo z olejku mirthino: masticino: z prochem boli armeni, i koralów co na krzyż i pod pępek przyłożyć plastr z wyższych prochów z Laudanu/ styrace i balsamo. Tu potrzebnie/ jakim sposobem niektóre choroby brzemiennym pospolite leczone mają być/ jako najkrocej przyłączym/ a zwłaszcza w biegunce doczekawszy się z warzenia choroby/ omieszkiwać z lekarstwem purgującym nie trzeba/ abowiem wilgotności flegmaticzne zbytnie do macice wszedszy/ płód prędzej niż trzeba/ odwilżywszy związkię jego wyciska/ choleryczny zaś gorzkością swoją płód zabija/ nie inaczej jako jaka trucizna. Roża na macicy brzemiennej bywa
Angeliki/ gozdżikow/ mastixu/ koralow/ kwiátu muszkátowego/ y tym podobne/ ábo máść comitissae, ábo z oleyku mirthino: masticino: z prochem boli armeni, y koralow co ná krzyż y pod pępek przyłożyć plastr z wyższych prochow z Laudánu/ styráce y balsámo. Tu potrzebnie/ iákim sposobem niektore choroby brzemiennym pospolite leczone máią być/ iáko naykrocey przyłączym/ á zwłaszczá w biegunce doczekawszy się z wárzenia choroby/ omieszkiwáć z lekárstwem purguiącym nie trzebá/ ábowiem wilgotnośći phlegmáticzne zbytnie do máćice wszedszy/ płod prędzey niż trzebá/ odwilżywszy zwiąskię iego wyćiská/ choleryczny záś gorzkośćią swoią płod zábiia/ nie ináczey iáko iáka trućizná. Roża ná máćicy brzemienney bywa
Skrót tekstu: CiachPrzyp
Strona: H2
Tytuł:
O przypadkach białychgłów brzemiennych
Autor:
Piotr Ciachowski
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
poradniki, traktaty
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1624
Data wydania (nie wcześniej niż):
1624
Data wydania (nie później niż):
1624
mają być/ jako najkrocej przyłączym/ a zwłaszcza w biegunce doczekawszy się z warzenia choroby/ omieszkiwać z lekarstwem purgującym nie trzeba/ abowiem wilgotności flegmaticzne zbytnie do macice wszedszy/ płód prędzej niż trzeba/ odwilżywszy związkię jego wyciska/ choleryczny zaś gorzkością swoją płód zabija/ nie inaczej jako jaka trucizna. Roża na macicy brzemiennej bywa leczona/ wprzód opowiedziawszy/ że przypadnie poronienie/ i z niebezpieczeństwem śmierci: krwie zgoła z ręki trzeba upuścić/ i po dostatku wolnymi/ i oziębiającymi klisterami/ smarowaniem krzyża/ i inszymi/ trzeba chorą nawet pokarmy i napojem jako w nawiększej gorączce ratować. W ostrych gorączkach/ dla srogości zakamiałej w częściach lipkich białegłowy wyzienczywają/
máią być/ iáko naykrocey przyłączym/ á zwłaszczá w biegunce doczekawszy się z wárzenia choroby/ omieszkiwáć z lekárstwem purguiącym nie trzebá/ ábowiem wilgotnośći phlegmáticzne zbytnie do máćice wszedszy/ płod prędzey niż trzebá/ odwilżywszy zwiąskię iego wyćiská/ choleryczny záś gorzkośćią swoią płod zábiia/ nie ináczey iáko iáka trućizná. Roża ná máćicy brzemienney bywa leczona/ wprzod opowiedźiawszy/ że przypádnie poronienie/ y z niebespieczenstwem śmierći: krwie zgołá z ręki trzebá vpuśćić/ y po dostátku wolnymi/ y oźiębiáiącymi klisterámi/ smárowániem krzyżá/ y inszymi/ trzebá chorą náwet pokármy y napoiem iáko w náwiększey gorączce rátowáć. W ostrych gorączkách/ dla srogośći zákámiáłey w częśćiách lipkich białegłowy wyźienczywáią/
Skrót tekstu: CiachPrzyp
Strona: H2
Tytuł:
O przypadkach białychgłów brzemiennych
Autor:
Piotr Ciachowski
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
poradniki, traktaty
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1624
Data wydania (nie wcześniej niż):
1624
Data wydania (nie później niż):
1624
