przychodu, ni odchodu nie mająca, gdyż to jest woda martwa, zgniła. Płynąca ku wschodowi słońca, albo ku pułnocy jest dobra, bo się już daleko od swoich oddaliła początków. Ku zachodzie słońca, albo na południe biegiem swoim wykierowana, wzłaszcza gdy wieją wiatry południowe, nie jest zdrowa woda. Najzdrowsza jest lutrowana, alias przewarzana, potym ostudzona, w butlach, w lodzie, w krynicy, studni postawiona. Ta też zdrowa, która z drugą na szali ważąca, lżejszą się pokaże. Albo też jeśli byś w jednej krynicy umoczył sukienny płatek; adrugi płatek tyleż ważący jak tamten przed zmaczaniem, umoczył wdrugiej krynicy
przychodu, ni odchodu nie maiąca, gdyż to iest woda martwa, zgniła. Płynąca ku wschodowi słońca, albo ku pułnocy iest dobra, bo się iuż daleko od swoich oddaliła początkow. Ku zachodzie słońca, albo na południe biegiem swoim wykierowana, wzłaszcza gdy wieią wiatry południowe, nie iest zdrowa woda. Nayzdrowsza iest lutrowana, alias przewarzána, potym ostudzona, w butlach, w lodzie, w krynicy, studni postawiona. Ta też zdrowa, ktora z drugą na szali ważąca, lżeyszą się pokaże. Albo też ieśli byś w iedney krynicy umoczył sukienny płatek; adrugi płatek tyleż ważący iak tamten przed zmaczaniem, umoczył wdrugiey krynicy
Skrót tekstu: ChmielAteny_III
Strona: 472
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 3
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1754
Data wydania (nie wcześniej niż):
1754
Data wydania (nie później niż):
1754
samego/ jako z korzenia Miarzowego/ Istność bywa wyciągniona/ do wielu i rozmaitych lekarskich potrzeb/ tym sposobem/ jako z Piołynu. To jest: Wziąć ziela pod czasem przystojnym zbieranego/ ile się komu podoba/ usiekać/ i w polewany garniec wsypać/ a wodki z tegoż ziela/ trzy kroć przez Balenum maris lutrowanej/ nalać tak/ żeby na trzy palce nad zielem była/ i nakrywszy dobrze/ przez cztery dwadzieścia godzin moczyć. Potym do piątego wezwrzenia warzyć. A gdy powoli przechłodnie wyżąć/ i w prasie co namocniej wyprasować/ żeby w korzeniu namniej wilgotności nie zostało. To przez płat sukienny przecedzić/ żeby fus precz odszedł.
sámego/ iáko z korzeniá Miarzowe^o^/ Istność bywa wyćiągniona/ do wielu y rozmáitych lekárskich potrzeb/ tym sposobem/ iáko z Piołynu. To iest: Wźiąć źiela pod czásem przystoynym zbieránego/ ile sie komu podoba/ vśiekáć/ y w polewány gárniec wsypáć/ á wodki z tegoż źiela/ trzy kroć przez Balenum maris lutrowáney/ nálać ták/ żeby ná trzy pálce nád źielem byłá/ y nákrywszy dobrze/ przez cztery dwádźieśćiá godźin moczyć. Potym do piątego wezwrzenia wárzyć. A gdy powoli przechłodnie wyżąć/ y w práśie co namocniej wyprásowáć/ żeby w korzeniu namniey wilgotnośći nie zostáło. To przez płát sukienny przecedźić/ żeby fus precz odszedł.
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 121
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
z inymi Olejkami/ Maściami/ Plastry/ jako do ran/ wrzodów/ sadzeli/ do razów tłuczonych/ zbitych/ może go używać bezpiecznie. 2.
Jest drugi sposób Olejku z korzenia Miarzowego wyciągania/ Biorą tegoż korzenia czasu przynależącego kopanego i ususzonego/ według upodobania. A pokrajawszy go drobno/ co namocniejszą Aquawitą trzykroć lutrowaną dobrze skropiają/ albo polewają/ i przez cały Miesiąc na takim miejscu stawiają/ gdzieby słońce nie dochodziło. Potym miedzy dwie blasze żelazne/ a na palec wzmiąsz/ równe/ gładkie/ i barzo rozgrzane kładą/ a co namocniej w Prasach prasują/ którego oleju niewiele będzie.
Bywa też z kwiatu i z nasienia
z inymi Oleykámi/ Máśćiámi/ Plastry/ iáko do ran/ wrzodow/ sadzeli/ do rázow tłuczonych/ zbitych/ moze go vżywáć bespiecznie. 2.
Iest drugi sposob Oleyku z korzeniá Miarzowego wyćiągánia/ Biorą tegoż korzeniá czásu przynależącego kopánego y vsuszonego/ według vpodobánia. A pokráiawszy go drobno/ co namocnieyszą Aquáwitą trzykroć lutrowáną dobrze skropiáią/ álbo polewáią/ y przez cáły Mieśiąc ná tákim mieyscu stáwiáią/ gdźieby słońce nie dochodźiło. Potym miedzy dwie blásze żelázne/ á ná pálec wzmiąsz/ rowne/ głádkie/ y bárzo rozgrzáne kłádą/ á co namocniey w Prásách prásuią/ ktorego oleiu niewiele będźie.
Bywa też z kwiátu y z naśienia
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 122
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
terpentyny części 3 koperwasu części 3 petrolium części 3 Rys. 167
trociszków część 1 Uwarzysz tedy w naczyniu miedzianym wszystkie te rzeczy, a urobisz kule obwiązane przędziwem i we środek włożysz kulę żelazną, jeśli chcesz strzelać z działa. ROZDZIAŁ II O INSZEJ KOMPOZYCYJEJ MATERYJEJ
Materia dla robienia kul, które będą gorzeć w wodzie: Saletry łutrowany części 18 siarki części 18 żywice grecki przezroczysty części 12 kamfory purgowany części 6 mastyka części 2 petrioli części 8 A tłucz to z gruba i zmieszaj wszytko pospołu, i poczyń kule wiązane snurem, a oblejesz ją siarką gorącą.
Druga materia dla robienia kul, które będą gorzeć w wodzie: Prochu dzielnego części 10 saletry łutrowany
terpentyny części 3 koperwasu części 3 petrolium części 3 Rys. 167
trociszków część 1 Uwarzysz tedy w naczyniu miedzianym wszystkie te rzeczy, a urobisz kule obwiązane przędziwem i we środek włożysz kulę żelazną, jeśli chcesz strzelać z działa. ROZDZIAŁ II O INSZEJ KOMPOZYCYJEJ MATERYJEJ
Materyja dla robienia kul, które będą gorzeć w wodzie: Saletry łutrowany części 18 siarki części 18 żywice grecki przezroczysty części 12 kamfory purgowany części 6 mastyka części 2 petryoli części 8 A tłucz to z gruba i zmieszaj wszytko pospołu, i poczyń kule wiązane snurem, a oblejesz ją siarką gorącą.
Druga materyja dla robienia kul, które będą gorzeć w wodzie: Prochu dzielnego części 10 saletry łutrowany
Skrót tekstu: AquaPrax
Strona: 378
Tytuł:
Praxis ręczna działa
Autor:
Andrzej Dell'Aqua
Miejsce wydania:
nieznane
Region:
nieznany
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
wojskowość
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
między 1624 a 1639
Data wydania (nie wcześniej niż):
1624
Data wydania (nie później niż):
1639
Tekst uwspółcześniony:
tak
Redaktor wersji uwspółcześnionej:
Tadeusz Nowak
Miejsce wydania wersji uwspółcześnionej:
Wrocław
Wydawca wersji uwspółcześnionej:
Zakład Narodowy im. Ossolińskich
Data wydania wersji uwspółcześnionej:
1969
łutrowany części 18 siarki części 18 żywice grecki przezroczysty części 12 kamfory purgowany części 6 mastyka części 2 petrioli części 8 A tłucz to z gruba i zmieszaj wszytko pospołu, i poczyń kule wiązane snurem, a oblejesz ją siarką gorącą.
Druga materia dla robienia kul, które będą gorzeć w wodzie: Prochu dzielnego części 10 saletry łutrowany części 6 żywice sosnowy części 2 siarki części 4 pokostu w ziarnkach części 2 terpentyny część 1 kamfory część 1 szkła tłuczonego część 1 soli część 1 petrolium część 1 oleju lnianego część 1 gorzałki trzy razy przepalany część 1 To tedy rzeczy, które są liquido, waż w kotle, drugie tłucz i przesiej, a wstaw do
łutrowany części 18 siarki części 18 żywice grecki przezroczysty części 12 kamfory purgowany części 6 mastyka części 2 petryoli części 8 A tłucz to z gruba i zmieszaj wszytko pospołu, i poczyń kule wiązane snurem, a oblejesz ją siarką gorącą.
Druga materyja dla robienia kul, które będą gorzeć w wodzie: Prochu dzielnego części 10 saletry łutrowany części 6 żywice sosnowy części 2 siarki części 4 pokostu w ziarnkach części 2 terpentyny część 1 kamfory część 1 szkła tłuczonego część 1 soli część 1 petrolium część 1 oleju lnianego część 1 gorzałki trzy razy przepalany część 1 To tedy rzeczy, które są liquido, waż w kotle, drugie tłucz i przesiej, a wstaw do
Skrót tekstu: AquaPrax
Strona: 378
Tytuł:
Praxis ręczna działa
Autor:
Andrzej Dell'Aqua
Miejsce wydania:
nieznane
Region:
nieznany
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
wojskowość
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
między 1624 a 1639
Data wydania (nie wcześniej niż):
1624
Data wydania (nie później niż):
1639
Tekst uwspółcześniony:
tak
Redaktor wersji uwspółcześnionej:
Tadeusz Nowak
Miejsce wydania wersji uwspółcześnionej:
Wrocław
Wydawca wersji uwspółcześnionej:
Zakład Narodowy im. Ossolińskich
Data wydania wersji uwspółcześnionej:
1969
każdą z osobna, a potym zmiszaj pospołu z petrolium albo olejem lnianym z pokostem rzadkim, narób kul płótnianych wiążąc dobrze, a oblej je siarką albo smołą prostą, gorącą.
Materia dla uczynienia ognia tak nazwanego Grek namocniejszy, którego wielki Aleksander używał dla zapalenia, i inszych rzeczy na wojnach. Prochu dzielnego części 2 saletry łutrowany części 2 smoły prosty części 2 pokostu w ziarnkach części 2 żywice sosnowy tłusty części 2 węgla laskowego części 2 trociszków części 2 kamfory część 1 I wszytkie te rzeczy tłusty przesiej a zmiszaj z petrolejem albo olejem lnianym także z pokostem rzadkim wybornym i z terpentyną w równy części i aby było dosyć, i zmiszaj to jako ciasto
każdą z osobna, a potym zmiszaj pospołu z petrolium albo olejem lnianym z pokostem rzadkim, narób kul płótnianych wiążąc dobrze, a oblej je siarką albo smołą prostą, gorącą.
Materyja dla uczynienia ognia tak nazwanego Grek namocniejszy, którego wielki Aleksander używał dla zapalenia, i inszych rzeczy na wojnach. Prochu dzielnego części 2 saletry łutrowany części 2 smoły prosty części 2 pokostu w ziarnkach części 2 żywice sosnowy tłusty części 2 węgla laskowego części 2 trociszków części 2 kamfory część 1 I wszytkie te rzeczy tłusty przesiej a zmiszaj z petrolejem albo olejem lnianym także z pokostem rzadkim wybornym i z terpentyną w równy części i aby było dosyć, i zmiszaj to jako ciasto
Skrót tekstu: AquaPrax
Strona: 378
Tytuł:
Praxis ręczna działa
Autor:
Andrzej Dell'Aqua
Miejsce wydania:
nieznane
Region:
nieznany
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
wojskowość
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
między 1624 a 1639
Data wydania (nie wcześniej niż):
1624
Data wydania (nie później niż):
1639
Tekst uwspółcześniony:
tak
Redaktor wersji uwspółcześnionej:
Tadeusz Nowak
Miejsce wydania wersji uwspółcześnionej:
Wrocław
Wydawca wersji uwspółcześnionej:
Zakład Narodowy im. Ossolińskich
Data wydania wersji uwspółcześnionej:
1969
i z terpentyną w równy części i aby było dosyć, i zmiszaj to jako ciasto a po tym w kocieł włożysz, żeby zgęstniało, i urobisz kule obwiązane płótnem i oblaną siarką albo smołą gorącą.
Insza materia dla uczynienia ognia, który w każdy okazji jest namocniejszy. Prochu dzielnego części 2 żywice grecki część 1 saletry nielutrowany części 2 siarki część 1 salis armoraci część 1 pokostu w ziarnkach część 1 Wszytkie te rzeczy wyżej mianowane stłucz każdą osobno i do każdego funtu materyjej dasz uncyją kamfory, a ta kamfora ma być tłuczona pospołu z siarką, inacy by się uczyniła jako ciasto. I wiejesz tą materyją w kocieł a miszaj z petrolium albo z
i z terpentyną w równy części i aby było dosyć, i zmiszaj to jako ciasto a po tym w kocieł włożysz, żeby zgęstniało, i urobisz kule obwiązane płótnem i oblaną siarką albo smołą gorącą.
Insza materyja dla uczynienia ognia, który w każdy okazyjej jest namocniejszy. Prochu dzielnego części 2 żywice grecki część 1 saletry nielutrowany części 2 siarki część 1 salis armoraci część 1 pokostu w ziarnkach część 1 Wszytkie te rzeczy wyżej mianowane stłucz każdą osobno i do każdego funtu materyjej dasz uncyją kamfory, a ta kamfora ma być tłuczona pospołu z siarką, inacy by się uczyniła jako ciasto. I wiejesz tą materyją w kocieł a miszaj z petrolium albo z
Skrót tekstu: AquaPrax
Strona: 378
Tytuł:
Praxis ręczna działa
Autor:
Andrzej Dell'Aqua
Miejsce wydania:
nieznane
Region:
nieznany
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
wojskowość
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
między 1624 a 1639
Data wydania (nie wcześniej niż):
1624
Data wydania (nie później niż):
1639
Tekst uwspółcześniony:
tak
Redaktor wersji uwspółcześnionej:
Tadeusz Nowak
Miejsce wydania wersji uwspółcześnionej:
Wrocław
Wydawca wersji uwspółcześnionej:
Zakład Narodowy im. Ossolińskich
Data wydania wersji uwspółcześnionej:
1969
, ab pokazała różne ognie.
Insza materia mocniejsza dla nabijania mianowanych rur: prochu dobrego części 12 saletry części 3 siarki część 1 węgla część 1 Słucz wszystko z gruba i krop gorzałką albo olejem lnianym. ROZDZIAŁ IV O NIEKTÓRY INSZY KOMPOZYCYJEJ MATERII
Materia dla nabicia wyżej mianowanych rur: Prochu dzielnego, przesianego części 124 siarki lutrowany części 12 saletry przesiany części 24 węgla przesianego części 18 czartowego łajna albo assae foetidae części 2 arszeniku część 1 vitreolum tłuczonego część 1 gryżpanu część 1 proszku żelaznego część 1 Wszystkie te rzeczy pokrop gorzałką i będzie dobra materia, ale trzeba miszać dobrze.
Insza materia dla nabijania rur: Prochu dzielnego części 22 pokostu w ziarnkach części
, ab pokazała różne ognie.
Insza materyja mocniejsza dla nabijania mianowanych rur: prochu dobrego części 12 saletry części 3 siarki część 1 węgla część 1 Słucz wszystko z gruba i krop gorzałką albo olejem lnianym. ROZDZIAŁ IV O NIEKTÓRY INSZY KOMPOZYCYJEJ MATERYI
Materyja dla nabicia wyżej mianowanych rur: Prochu dzielnego, przesianego części 124 siarki lutrowany części 12 saletry przesiany części 24 węgla przesianego części 18 czartowego łajna albo assae foetidae części 2 arszeniku część 1 vitreolum tłuczonego część 1 gryżpanu część 1 proszku żelaznego część 1 Wszystkie te rzeczy pokrop gorzałką i będzie dobra materyja, ale trzeba miszać dobrze.
Insza materyja dla nabijania rur: Prochu dzielnego części 22 pokostu w ziarnkach części
Skrót tekstu: AquaPrax
Strona: 380
Tytuł:
Praxis ręczna działa
Autor:
Andrzej Dell'Aqua
Miejsce wydania:
nieznane
Region:
nieznany
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
wojskowość
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
między 1624 a 1639
Data wydania (nie wcześniej niż):
1624
Data wydania (nie później niż):
1639
Tekst uwspółcześniony:
tak
Redaktor wersji uwspółcześnionej:
Tadeusz Nowak
Miejsce wydania wersji uwspółcześnionej:
Wrocław
Wydawca wersji uwspółcześnionej:
Zakład Narodowy im. Ossolińskich
Data wydania wersji uwspółcześnionej:
1969
cokolwiek, umocz knoty urobione z bawełny nie barzo kręcone i znowu wymij ich, a zawieś na drewnie, aby uschły, daleko jeden od drugiego, żeby się nie złączały, i te będą nalepsze dla zapalenia jakiejkolwiek rzeczy wyprawny.
Inszy sposób knotów, które są leniwsze i rezystują wiatrowi i wodzie albo inszej wilgotności. Saletry łutrowany części 2 siarki część 1 A mianowane rzeczy włóż w garnek, aby wrzały w oleju lnianym, i kiedy się rozpuszczą, wpuść knoty, a po tym wymij ich i zawieś, aby schnęły, a będą nalepsze do zapalenia podkopów i jakichkolwiek rzeczy inszych.
Sposób warzenia knotów konopnych albo bawełnianych, żeby były prawie dobre.
cokolwiek, umocz knoty urobione z bawełny nie barzo kręcone i znowu wymij ich, a zawieś na drewnie, aby uschły, daleko jeden od drugiego, żeby się nie złączały, i te będą nalepsze dla zapalenia jakiejkolwiek rzeczy wyprawny.
Inszy sposób knotów, które są leniwsze i rezystują wiatrowi i wodzie albo inszej wilgotności. Saletry łutrowany części 2 siarki część 1 A mianowane rzeczy włóż w garnek, aby wrzały w oleju lnianym, i kiedy się rozpuszczą, wpuść knoty, a po tym wymij ich i zawieś, aby schnęły, a będą nalepsze do zapalenia podkopów i jakichkolwiek rzeczy inszych.
Sposób warzenia knotów konopnych albo bawełnianych, żeby były prawie dobre.
Skrót tekstu: AquaPrax
Strona: 381
Tytuł:
Praxis ręczna działa
Autor:
Andrzej Dell'Aqua
Miejsce wydania:
nieznane
Region:
nieznany
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
wojskowość
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
między 1624 a 1639
Data wydania (nie wcześniej niż):
1624
Data wydania (nie później niż):
1639
Tekst uwspółcześniony:
tak
Redaktor wersji uwspółcześnionej:
Tadeusz Nowak
Miejsce wydania wersji uwspółcześnionej:
Wrocław
Wydawca wersji uwspółcześnionej:
Zakład Narodowy im. Ossolińskich
Data wydania wersji uwspółcześnionej:
1969
takiemu efektowi. Miej tę racę A, długą razów 6 tak jako jej jest grubość B, a na środku właśnie CD wiąż je ścisło. I miej rurę od formy na 2 sztuki, abyś tym mógł lepiej nabić i urobić. Potym na miejsce C włóż trochę gliny i nad nią nabijesz tą materyją: saletry łutrowany części 32, siarki części 8, węgla laskowego części 12, a wszystkie te rzeczy masz barzo dobrze stłucz i wymiszać, i pokropić gorzałką przepaloną, w formę dobrze nabiwszy, bo siła na tym należy. A mianowana raca ma mieć dziurę właśnie na środku. A potrzeba je mieć na miejscu ani gorącym barzo, ani
takiemu efektowi. Miej tę racę A, długą razów 6 tak jako jej jest grubość B, a na środku właśnie CD wiąż je ścisło. I miej rurę od formy na 2 sztuki, abyś tym mógł lepiej nabić i urobić. Potym na miesce C włóż trochę gliny i nad nią nabijesz tą materyją: saletry łutrowany części 32, siarki części 8, węgla laskowego części 12, a wszystkie te rzeczy masz barzo dobrze stłucz i wymiszać, i pokropić gorzałką przepaloną, w formę dobrze nabiwszy, bo siła na tym należy. A mianowana raca ma mieć dziurę właśnie na środku. A potrzeba je mieć na miescu ani gorącym barzo, ani
Skrót tekstu: AquaPrax
Strona: 386
Tytuł:
Praxis ręczna działa
Autor:
Andrzej Dell'Aqua
Miejsce wydania:
nieznane
Region:
nieznany
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
wojskowość
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
między 1624 a 1639
Data wydania (nie wcześniej niż):
1624
Data wydania (nie później niż):
1639
Tekst uwspółcześniony:
tak
Redaktor wersji uwspółcześnionej:
Tadeusz Nowak
Miejsce wydania wersji uwspółcześnionej:
Wrocław
Wydawca wersji uwspółcześnionej:
Zakład Narodowy im. Ossolińskich
Data wydania wersji uwspółcześnionej:
1969
