Persowie/ i Arabowie/ do których obficie z Indyej przywożony bywa/ do farbowania/ i do zaprawiania pokarmów/ częściej go używają. Nieżeby Szafranu niemieli/ jeno że tańszy jest/ a niż Szafran. Zielnik D. Simona Syrenniusa/ O Nardusie/ abo Spikanardzie Indyjskiej/ i Syrasteńskiej. ROZDZIAŁ VI.
Nard^o^ Indica Nardus Syrastenica. Nardus Gangetica. Nardo stachis. Spica Indica. Indianisch Spicanarde. 1.
DWój rodzaj pokazuje się tego Nardusa. Jeden Indiański. Drugi Syrasteński. Nie żeby się w Indii/ abo w Syrastenie rodził: ale że jedna część góry/ na której roście/ do Syrasteny/ druga do Indyej się obróciła. Drugi
Persowie/ y Arabowie/ do ktorych obfićie z Indyey przywożony bywa/ do fárbowánia/ y do zápráwiánia pokármow/ częśćiey go vżywáią. Nieżeby Száfránu niemieli/ ieno że táńszy iest/ á niż Száfran. Zielnik D. Simoná Syrenniusá/ O Nárduśie/ ábo Spikánárdźie Indiyskiey/ y Syrásteńskiey. ROZDZIAŁ VI.
Nard^o^ Indica Nardus Syrastenica. Nardus Gangetica. Nardo stachis. Spica Indica. Indianisch Spicanarde. 1.
DWoy rodzay pokázuie się tego Nárdusá. Ieden Indyáński. Drugi Syrásteński. Nie żeby sie w Indiey/ ábo w Syrástenie rodźił: ále że iedná część gory/ ná ktorey rośćie/ do Syrásteny/ druga do Indyey sie obroćiłá. Drugi
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 30
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
Arabowie/ do których obficie z Indyej przywożony bywa/ do farbowania/ i do zaprawiania pokarmów/ częściej go używają. Nieżeby Szafranu niemieli/ jeno że tańszy jest/ a niż Szafran. Zielnik D. Simona Syrenniusa/ O Nardusie/ abo Spikanardzie Indyjskiej/ i Syrasteńskiej. ROZDZIAŁ VI.
Nard^o^ Indica Nardus Syrastenica. Nardus Gangetica. Nardo stachis. Spica Indica. Indianisch Spicanarde. 1.
DWój rodzaj pokazuje się tego Nardusa. Jeden Indiański. Drugi Syrasteński. Nie żeby się w Indii/ abo w Syrastenie rodził: ale że jedna część góry/ na której roście/ do Syrasteny/ druga do Indyej się obróciła. Drugi Nardus Indyjski/
Arabowie/ do ktorych obfićie z Indyey przywożony bywa/ do fárbowánia/ y do zápráwiánia pokármow/ częśćiey go vżywáią. Nieżeby Száfránu niemieli/ ieno że táńszy iest/ á niż Száfran. Zielnik D. Simoná Syrenniusá/ O Nárduśie/ ábo Spikánárdźie Indiyskiey/ y Syrásteńskiey. ROZDZIAŁ VI.
Nard^o^ Indica Nardus Syrastenica. Nardus Gangetica. Nardo stachis. Spica Indica. Indianisch Spicanarde. 1.
DWoy rodzay pokázuie się tego Nárdusá. Ieden Indyáński. Drugi Syrásteński. Nie żeby sie w Indiey/ ábo w Syrástenie rodźił: ále że iedná część gory/ ná ktorey rośćie/ do Syrásteny/ druga do Indyey sie obroćiłá. Drugi Nárdus Indiyski/
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 30
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
Syrastenica. Nardus Gangetica. Nardo stachis. Spica Indica. Indianisch Spicanarde. 1.
DWój rodzaj pokazuje się tego Nardusa. Jeden Indiański. Drugi Syrasteński. Nie żeby się w Indii/ abo w Syrastenie rodził: ale że jedna część góry/ na której roście/ do Syrasteny/ druga do Indyej się obróciła. Drugi Nardus Indyjski/ co go Gangetyckim zowią/ od rzeki Ganges/ która pod górę/ na której ten Nardus roście/ bieży: od pierwszego wzrostem wyższy/ gęste korzonki z korzenia jednego kosmate wydając/ miedzy sobą poplecione/ zapachu przykrego: ale który przy wierzchu tej góry roście/ jest zapachu wdzięczniejszego/ Kłosu krótkiego: a jakoby
Syrastenica. Nardus Gangetica. Nardo stachis. Spica Indica. Indianisch Spicanarde. 1.
DWoy rodzay pokázuie się tego Nárdusá. Ieden Indyáński. Drugi Syrásteński. Nie żeby sie w Indiey/ ábo w Syrástenie rodźił: ále że iedná część gory/ ná ktorey rośćie/ do Syrásteny/ druga do Indyey sie obroćiłá. Drugi Nárdus Indiyski/ co go Gángetyckim zowią/ od rzeki Gánges/ ktora pod gorę/ ná ktorey ten Nárdus rośćie/ bieży: od pierwszeg^o^ wzrostem wyższy/ gęste korzonki z korzenia iednego kosmáte wydáiąc/ miedzy sobą poplećione/ zapáchu przykrego: ále ktory przy wierzchu tey gory rośćie/ iest zapáchu wdźięcznieyszego/ Kłosu krotkiego: á iákoby
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 30
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
się tego Nardusa. Jeden Indiański. Drugi Syrasteński. Nie żeby się w Indii/ abo w Syrastenie rodził: ale że jedna część góry/ na której roście/ do Syrasteny/ druga do Indyej się obróciła. Drugi Nardus Indyjski/ co go Gangetyckim zowią/ od rzeki Ganges/ która pod górę/ na której ten Nardus roście/ bieży: od pierwszego wzrostem wyższy/ gęste korzonki z korzenia jednego kosmate wydając/ miedzy sobą poplecione/ zapachu przykrego: ale który przy wierzchu tej góry roście/ jest zapachu wdzięczniejszego/ Kłosu krótkiego: a jakoby w ziemi przyciętego/ wonią Ostryżu pachniącemu podobny. Tejże mocy/ i skutków tychże/ których
się tego Nárdusá. Ieden Indyáński. Drugi Syrásteński. Nie żeby sie w Indiey/ ábo w Syrástenie rodźił: ále że iedná część gory/ ná ktorey rośćie/ do Syrásteny/ druga do Indyey sie obroćiłá. Drugi Nárdus Indiyski/ co go Gángetyckim zowią/ od rzeki Gánges/ ktora pod gorę/ ná ktorey ten Nárdus rośćie/ bieży: od pierwszeg^o^ wzrostem wyższy/ gęste korzonki z korzenia iednego kosmáte wydáiąc/ miedzy sobą poplećione/ zapáchu przykrego: ále ktory przy wierzchu tey gory rośćie/ iest zapáchu wdźięcznieyszego/ Kłosu krotkiego: á iákoby w źiemi przyćiętego/ wonią Ostryżu pachniącemu podobny. Teyże mocy/ y skutkow tychże/ ktorych
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 30
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
pierwszego wzrostem wyższy/ gęste korzonki z korzenia jednego kosmate wydając/ miedzy sobą poplecione/ zapachu przykrego: ale który przy wierzchu tej góry roście/ jest zapachu wdzięczniejszego/ Kłosu krótkiego: a jakoby w ziemi przyciętego/ wonią Ostryżu pachniącemu podobny. Tejże mocy/ i skutków tychże/ których Syrasteński. Jest i trzeci Nardus/ albo Spikanarda/ który od miejsca/ na którym roście/ Samforetycki imię ma: wzrostu krótszego/ Kłosu dłuższego/ śrzodkiem biały: niekiedy puszcza z siebie pręt/ przykro/ jako Koźlim parkiem/ pachniący. A ten w lekarstwie pożytku żadnego nie czyni. 2. 3. Fałszowanie.
NArdus Indiański/ Fałszyrze i oszustowie
pierwszeg^o^ wzrostem wyższy/ gęste korzonki z korzenia iednego kosmáte wydáiąc/ miedzy sobą poplećione/ zapáchu przykrego: ále ktory przy wierzchu tey gory rośćie/ iest zapáchu wdźięcznieyszego/ Kłosu krotkiego: á iákoby w źiemi przyćiętego/ wonią Ostryżu pachniącemu podobny. Teyże mocy/ y skutkow tychże/ ktorych Syrásteński. Iest y trzeci Nárdus/ albo Spikánárdá/ ktory od mieyscá/ ná ktorym rośćie/ Sámphoretycki imię ma: wzrostu krotszego/ Kłosu dłuższego/ śrzodkiem biały: niekiedy puscza z śiebie pręt/ przykro/ iáko Koźlim párkiem/ pachniący. A ten w lekárstwie pożytku żadnego nie czyni. 2. 3. Fałszowánie.
NArdus Indyáński/ Fałszyrze y oszustowie
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 30
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
bywa. O miejscach gdzie się mnoży już się powiedziało. Księgi Pierwsze. Wybór.
NArdus Syrasteński/ ma przodek przed Indiańskim/ co naświeższy/ lekki/ gęsty/ i barzo kosmaty/ Żółty i wdzięcznie pachniący/ zapachem Ostryżu wonnego/ kłosu krótkiego/ smaku gorzkiego/ język wysuszający/ i zapach swój wdzięczny długo zachowujący. Nardus Gangitycki/ dla wilgotności miejsca/ na którym roście/ w swych skutkach jest mdlejszy/ i przeto też podlejszy.
Trzeci/ który Samforotyckim zowią/ dla przykrego zapachu swego do lekarstw nie wchodzi. Noc i Przyrodzenie z Skutkami.
TEN Nardus jest ciepłego przyrodzenia/ na końcu pierwszego stopnia/ suchego na końcu wtórego/ albo na
bywa. O mieyscách gdźie sie mnoży iuż sie powiedźiáło. Kśięgi Pierwsze. Wybor.
NArdus Syrásteński/ ma przodek przed Indyáńskim/ co naświeższy/ lekki/ gęsty/ y bárzo kosmáty/ Zołty y wdźięcżnie pachniący/ zapáchem Ostryżu wonnego/ kłosu krotkiego/ smáku gorzkiego/ ięzyk wysuszáiący/ y zapach swoy wdźięczny długo záchowuiący. Nárdus Gángitycki/ dla wilgotnośći mieyscá/ ná ktorym rośćie/ w swych skutkách iest mdleyszy/ y przeto też podleyszy.
Trzeći/ ktory Sámphorotyckim zowią/ dla przykrego zapachu swego do lekarstw nie wchodźi. Noc y Przyrodzenie z Skutkámi.
TEN Nárdus iest ćiepłego przyrodzenia/ ná końcu pierwszego stopniá/ suchego ná końcu wtorego/ álbo ná
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 31
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
kłosu krótkiego/ smaku gorzkiego/ język wysuszający/ i zapach swój wdzięczny długo zachowujący. Nardus Gangitycki/ dla wilgotności miejsca/ na którym roście/ w swych skutkach jest mdlejszy/ i przeto też podlejszy.
Trzeci/ który Samforotyckim zowią/ dla przykrego zapachu swego do lekarstw nie wchodzi. Noc i Przyrodzenie z Skutkami.
TEN Nardus jest ciepłego przyrodzenia/ na końcu pierwszego stopnia/ suchego na końcu wtórego/ albo na początku trzeciego. Galenus w ośmych księgach/ o ziołach pisząc/ trojakie im przyrodzenie przypisuje/ powiadając: że naprzód złożony jest dostatecznie z istności cirpnącej/ potym/ z ostra szczypiącej. Nawet/ mierno ciepłej/ i nieco gorzkiej/ z
kłosu krotkiego/ smáku gorzkiego/ ięzyk wysuszáiący/ y zapach swoy wdźięczny długo záchowuiący. Nárdus Gángitycki/ dla wilgotnośći mieyscá/ ná ktorym rośćie/ w swych skutkách iest mdleyszy/ y przeto też podleyszy.
Trzeći/ ktory Sámphorotyckim zowią/ dla przykrego zapachu swego do lekarstw nie wchodźi. Noc y Przyrodzenie z Skutkámi.
TEN Nárdus iest ćiepłego przyrodzenia/ ná końcu pierwszego stopniá/ suchego ná końcu wtorego/ álbo ná początku trzećiego. Galenus w osmych kśięgách/ o źiołách pisząc/ troiákie im przyrodzenie przypisuie/ powiádáiąc: że naprzod złożony iest dostátecznie z istnośći ćirpnącey/ potym/ z ostrá szczypiącey. Náwet/ mierno ćiepłey/ y nieco gorzkiey/ z
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 31
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
Wchód i do Driakwie/ i do Mirrydatu/ i do innych.
Do tych lekarstw wchodzi/ które przeciwko truciznam i jadom bywają czynione/ jako do Driakwie/ do Mirriatum, i do innych tym podobnym. Oczom.
Oczu rozmaite bolenia leczy Popiół w polewanym garncu palony/ i co namielej utarty. Toż czyni surowy Nardus/ nie palony/ tylko co namielej go utrzeć/ i winem zaczynić/ Trociszki z tego poczynić/ a w naczyniu je nie pośmolonym wewnątrz chować/ a gdy potrzeba/ w winie rozetrzeć/ i oczy tym pomazować.
Bywa też z tego Nardusu lekarstwo przeciwko serdecznej mdłości/ która z niesposobności i zaplugawienia ust żołądkowych pochodzi/
Wchod i do Dryakwie/ y do Mirrydatu/ y do inych.
Do tych lekarstw wchodźi/ ktore przećiwko trućiznam y iádom bywáią czynione/ iáko do Dryiákwie/ do Mirriatum, y do inych tym podobnym. Oczom.
Oczu rozmáite bolenia leczy Popioł w polewánym gárncu palony/ y co namieley vtárty. Toż czyni surowy Nárdus/ nie palony/ tylko co namieley go vtrzeć/ y winem záczynić/ Troćiszki z tego poczynić/ á w naczyniu ie nie posmolonym wewnątrz chowáć/ á gdy potrzebá/ w winie rozetrzec/ y oczy tym pomázowáć.
Bywa też z tego Nárdusu lekárstwo przećiwko serdeczney mdłośći/ ktora z niesposobnośći y záplugáwienia vst żołądkowych pochodźi/
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 31
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
ż też czyścienie Miesięczne Panim wzbudza. Czyszczeniu Miesięcnemu Wydymaniu kiszki stolcowej
Wydymaniu i wychodzeniu kiszki stolcowej/ jest lekarstwem osobliwym/ prochem jego miałko utartym/ w Bawełnę/ albo w owczą wełnę nabiwszy/ na nie przykładać/ a zwłaszcza z przyczyny zimnej. Scjatyce
Scjatyce/ i boleniu w biodrach/ jest ratunkiem wielkim/ sam tylko Nardus rozparzając/ a co nacieplej przykładając. (Matt:) Kamieniu Nyrkowemu.
Kamień w Nyrkach krzy/ warząc go/ i juchę tę pijąc. Unętrznościom namdlonym
Wnętrzności wszytkie/ z przyczyny zimnej namdlone/ posila/ jakimkolwiek obyczajem używany. Rymie
Rymę/ z zimnej przyczyny/ leczy w Piżmowym Olejku/ albo tylko w Oliwię warzony
ż też czyśćienie Mieśięczne Pánim wzbudza. Czyszczeniu Mieśięcnemu Wydymániu kiszki stolcowey
Wydymániu y wychodzeniu kiszki stolcowey/ iest lekárstwem osobliwym/ prochem iego miałko vtártym/ w Báwełnę/ álbo w owczą wełnę nábiwszy/ ná nie przykłádáć/ á zwłasczá z przyczyny źimney. Scyátyce
Scyátyce/ y boleniu w biodrách/ iest rátunkiem wielkim/ sam tylko Nardus rosparzáiąc/ á co naćiepley przykłádáiąc. (Matth:) Kámieniu Nyrkowemu.
Kámień w Nyrkách krzy/ wárząc g^o^/ y iuchę tę piiąc. Vnętrznośćiom námdlonym
Wnętrznośći wszytkie/ z przyczyny źimney námdlone/ pośila/ iákimkolwiek obyczáiem vżywány. Rymie
Rymę/ z źimney przyczyny/ leczy w Piżmowym Oleyku/ álbo tylko w Oliwię wárzony
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 32
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
do trawienia leniwemu/ jest użyteczny/ namazując go nim. Tenże. Olejek Nardusa Indyjskiego. Oleum Nardinum.
Olejek z Nardusa Indyjskiego/ albo z Syrasteńskiego/ bywa przeciwko ciężkim i rozmaitym chorobom/ tym sposobem czyniony: Wziąć tego Nardusu sześć łotów/ wina i wody po piąci łotów: Oliwy płokanej pułtora funta. Posiekawszy Nardus co nadrobniej/ moczyć go w tym. Potym to w sowitym naczyniu warzyć/ aż Wino z wodą wywreją/ a przecedziwszy chować. Mesua każe miasto oliwy Sesamowego oleju wziąć/ ale że nie zawsze tego mieć możemy/ ile w tych tu stronach (bo się tu Logowa nie rodzi) Oliwy przepłokanej tyle wziąć możemy.
do trawienia leniwemu/ iest vżyteczny/ námázuiąc go nim. Tenże. Oleiek Nárdusá Indyyskiego. Oleum Nardinum.
Oleiek z Nárdusá Indyyskiego/ albo z Syrásteńskiego/ bywa przećiwko ćięszkim y rozmáitym chorobom/ tym sposobem czyniony: Wźiąć tego Nárdusu sześć łotow/ winá y wody po piąći łotow: Oliwy płokáney pułtorá funtá. Pośiekawszy Nardus co nadrobniey/ moczyć go w tym. Potym to w sowitym naczyniu warzyć/ áż Wino z wodą wywreią/ á przecedźiwszy chowáć. Mesua każe miásto oliwy Sesámoweg^o^ oleiu wźiąć/ ále że nie záwsze tego mieć możemy/ ile w tych tu stronách (bo sie tu Logowá nie rodźi) Oliwy przepłokáney tyle wźiąć możemy.
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 32
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
