za miarę; i z takiego kłapcia, luboby stygar chciał więcej bałwanów uczynić, żadną miarą nie może więcej pokazać własnych tylko cztery, a kopaczowi ma przyjąć i napisać do regestru za 7 bałwanów, to już przy czterech giną trzy, bo choćby kazał bankować bałwany poprzecz, nie byłoby tylko 5 złomków alias partyk obdłużnych, co uczyni bałwanów 2 1/2. Czemu 2 1/2? Że bałwan ma mieć 3 łokcie alias miary na długość, a miarę wszerz, a tu że kłapcia wszerz 2 1/2 miary, dlatego musi wzdłuż kłapcia bankować na krzyż i nie mogą być tylko cztery, to już na solach zielonych
za miarę; i z takiego kłapcia, luboby stygar chciał więcej bałwanów uczynić, żadną miarą nie może więcej pokazać własnych tylko cztery, a kopaczowi ma przyjąć i napisać do regestru za 7 bałwanów, to już przy czterech giną trzy, bo choćby kazał bankować bałwany poprzecz, nie byłoby tylko 5 złomków alias partyk obdłużnych, co uczyni bałwanów 2 1/2. Czemu 2 1/2? Że bałwan ma mieć 3 łokcie alias miary na długość, a miarę wszerz, a tu że kłapcia wszerz 2 1/2 miary, dlatego musi wzdłuż kłapcia bankować na krzyż i nie mogą być tylko cztery, to już na solach zielonych
Skrót tekstu: InsGór_1
Strona: 11
Tytuł:
Instrukcje górnicze dla żup krakowskich z XVI-XVIII wieku, cz. 1
Autor:
Anonim
Miejsce wydania:
nieznane
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty urzędowo-kancelaryjne
Gatunek:
instrukcje
Tematyka:
górnictwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
między 1615 a 1650
Data wydania (nie wcześniej niż):
1615
Data wydania (nie później niż):
1650
Tekst uwspółcześniony:
tak
Redaktor wersji uwspółcześnionej:
Antonina Keckowa
Miejsce wydania wersji uwspółcześnionej:
Wrocław
Wydawca wersji uwspółcześnionej:
Zakład Narodowy im. Ossolińskich
Data wydania wersji uwspółcześnionej:
1963
rozkwita/ jedne od drugiego jednostajne położenie mając/ w śrzodku rozmaicie farbiste/ żółto/ zielono/ z blada białe/ szarłatno/ błękitno. Tak iż od tej rozmaitości farb/ którą do Tecze niejakokolwiek ma podobną/ od Greków i Łacinników Iris, to jest/ Tęczą jest nazwany: Nasienie ma wielkości Logowej /w główkach obdłużnych/ jako w niejakich strąkach abo pałeczkach/ tym sposobem i kształtem jako Mieczykowe ziele/ jeno główki więtsze/ i mięższejsze. Mylą się tedy którzy twierdzą/ żeby Kosaciec żadnego nasienia nie miał. Korzeń ma zupełny/ knodowaty/ biały/ od spodku drobne a cienkie korzonki puszczając na kształt włósków/ podobieństwem wielkiego Kozłka. Zapachu
rozkwita/ iedne od drugiego iednostáyne położenie máiąc/ w śrzodku rozmáićie fárbiste/ żółto/ źielono/ z bladá białe/ szárłatno/ błękitno. Ták iż od tey rozmáitośći farb/ ktorą do Tecze nieiákokolwiek ma podobną/ od Grekow y Lácinnikow Iris, to iest/ Tęczą iest názwány: Naśienie ma wielkości Logowey /w główkách obdłużnych/ iáko w nieiákich strąkách ábo pałeczkách/ tym sposobem y kształtem iáko Mieczykowe źiele/ ieno głowki więtsze/ y mięższeysze. Mylą śie tedy ktorzy twierdzą/ żeby Kosaćiec żadnego naśienia nie miał. Korzeń ma zupełny/ knodowáty/ biały/ od spodku drobne á ćienkie korzonki pusczáiąc ná kształt włóskow/ podobienstwem wielkie^o^ Kozłká. Zapáchu
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 2
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
. Nardus Celtycki/ ROZDZIAŁ VII. Nard Celtica. Gallica. Romana. Celticher Nard.
NARDUS Celtycki/ Francuski/ abo Rzymski/ dwojaki się znajduje. Pierwszy który zowiemy Francuskim/ albo Rzymskim. Wtóry kwiatem Mariej Magdaleny mianują/ obojga figury/ albo wyobrażenie/ tusmy położyli. Pierwszy roście nisko i krzewisto. Listeczki ma obdłużne żółtawe. Kwiatki w okołku oganistym rzadkim/ na długim prąciku. Tego kłącze a korzenie tylko do używania lekarskiego przychodzi/ i to tylko samo dwoje zalecenie ma/ dla osobliwej a wdzięcznej woniej. Bywa pod czas w nim fałsz/ gdy miasto niego udają inne ziele/ jemu barzo podobne/ które Hyrculus/ to jest koziełek
. Nárdus Celtycki/ ROZDZIAŁ VII. Nard Celtica. Gallica. Romana. Celticher Nard.
NARDVS Celtycki/ Fráncuski/ ábo Rzymski/ dwoiáki sie znáyduie. Pierwszy ktory zowiemy Fráncuskim/ álbo Rzymskim. Wtory kwiátem Máryey Mágdáleny miánuią/ oboygá figury/ álbo wyobráżenie/ tusmy położyli. Pierwszy rośćie nisko y krzewisto. Listeczki ma obdłużne żołtáwe. Kwiatki w okołku ogánistym rzadkim/ ná długim prąćiku. Tego kłącze á korzenie tylko do vżywánia lekárskie^o^ przychodźi/ y to tylko sámo dwoie zálecenie ma/ dla osobliwey á wdźięczney woniey. Bywa pod czás w nim fałsz/ gdy miásto niego vdáią ine źiele/ iemu bárzo podobne/ ktore Hyrculus/ to iest koźiełek
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 34
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
gorzkości/ ani zapachu przyjemnego/ jako ma Nardus. Spika albo Kłos Celtycki/ który drudzy kwiatem Mariej Magdaleny mianują. ROZDZIAŁ VIII. Spica Celtica altera. Flos M Magdalenae Marie Magdalene blum.
DRuga Spika Celtycka/ którą inni zowią kwiatem Mariej Magdaleny/ różna od pierwszego Nardu Celtyckiego wzrostem. Ta z korzenia gęsto włosionkowatego/ obdłużne kłosie wydaje/ z niejakimi ościami miękkimi/ z których wierzchów liście obdłużne/ wąskie u spodku/ u wierzchu obdłużne i obszyrne wychodzi. Księgi Pierwsze. Przyrodzenie.
JEst przyrodzenia ciepłego i rozgrzewającego/ zatwardza/ zawściąga. Hyrculus Kozłek. Spica Celtica. Celtischer Spicka.
Hyrculus Kozłek. Moc i Skutki. Żołądkowi osłabiałemu.
Żołądkowi
gorzkośći/ áni zapáchu przyiemnego/ iáko ma Nardus. Spiká álbo Kłos Celtycki/ ktory drudzy kwiátem Máryey Mágdáleny miánuią. ROZDZIAŁ VIII. Spica Celtica altera. Flos M Magdalenae Marie Magdalene blum.
DRuga Spiká Celtycká/ ktorą ini zowią kwiátem Máryey Mágdáleny/ rozna od pierwszego Nárdu Celtyckiego wzrostem. Tá z korzeniá gęsto włośionkowátego/ obdłużne kłośie wydáie/ z nieiákimi ośćiámi miękkimi/ z ktorych wierzchow liśćie obdłużne/ wąskie v spodku/ v wierzchu obdłużne y obszyrne wychodźi. Kśięgi Pierwsze. Przyrodzenie.
IEst przyrodzenia ćiepłego y rozgrzewáiącego/ zátwárdza/ záwśćiąga. Hyrculus Kozłek. Spica Celtica. Celtischer Spicka.
Hyrculus Kozłek. Moc y Skutki. Zołądkowi osłábiáłemu.
Zołądkowi
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 36
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
Celtycki/ który drudzy kwiatem Mariej Magdaleny mianują. ROZDZIAŁ VIII. Spica Celtica altera. Flos M Magdalenae Marie Magdalene blum.
DRuga Spika Celtycka/ którą inni zowią kwiatem Mariej Magdaleny/ różna od pierwszego Nardu Celtyckiego wzrostem. Ta z korzenia gęsto włosionkowatego/ obdłużne kłosie wydaje/ z niejakimi ościami miękkimi/ z których wierzchów liście obdłużne/ wąskie u spodku/ u wierzchu obdłużne i obszyrne wychodzi. Księgi Pierwsze. Przyrodzenie.
JEst przyrodzenia ciepłego i rozgrzewającego/ zatwardza/ zawściąga. Hyrculus Kozłek. Spica Celtica. Celtischer Spicka.
Hyrculus Kozłek. Moc i Skutki. Żołądkowi osłabiałemu.
Żołądkowi mdłemu/ i do trawinia nie potężnemu służy. Czerwonce
Z osobliwości swej
Celtycki/ ktory drudzy kwiátem Máryey Mágdáleny miánuią. ROZDZIAŁ VIII. Spica Celtica altera. Flos M Magdalenae Marie Magdalene blum.
DRuga Spiká Celtycká/ ktorą ini zowią kwiátem Máryey Mágdáleny/ rozna od pierwszego Nárdu Celtyckiego wzrostem. Tá z korzeniá gęsto włośionkowátego/ obdłużne kłośie wydáie/ z nieiákimi ośćiámi miękkimi/ z ktorych wierzchow liśćie obdłużne/ wąskie v spodku/ v wierzchu obdłużne y obszyrne wychodźi. Kśięgi Pierwsze. Przyrodzenie.
IEst przyrodzenia ćiepłego y rozgrzewáiącego/ zátwárdza/ záwśćiąga. Hyrculus Kozłek. Spica Celtica. Celtischer Spicka.
Hyrculus Kozłek. Moc y Skutki. Zołądkowi osłábiáłemu.
Zołądkowi mdłemu/ y do trawinia nie potężnemu służy. Czerwonce
Z osobliwośći swey
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 36
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
. ROZDZIAŁ VIII. Spica Celtica altera. Flos M Magdalenae Marie Magdalene blum.
DRuga Spika Celtycka/ którą inni zowią kwiatem Mariej Magdaleny/ różna od pierwszego Nardu Celtyckiego wzrostem. Ta z korzenia gęsto włosionkowatego/ obdłużne kłosie wydaje/ z niejakimi ościami miękkimi/ z których wierzchów liście obdłużne/ wąskie u spodku/ u wierzchu obdłużne i obszyrne wychodzi. Księgi Pierwsze. Przyrodzenie.
JEst przyrodzenia ciepłego i rozgrzewającego/ zatwardza/ zawściąga. Hyrculus Kozłek. Spica Celtica. Celtischer Spicka.
Hyrculus Kozłek. Moc i Skutki. Żołądkowi osłabiałemu.
Żołądkowi mdłemu/ i do trawinia nie potężnemu służy. Czerwonce
Z osobliwości swej/ czerwonej Biegunce/ w winie Czerwonym cirpkim
. ROZDZIAŁ VIII. Spica Celtica altera. Flos M Magdalenae Marie Magdalene blum.
DRuga Spiká Celtycká/ ktorą ini zowią kwiátem Máryey Mágdáleny/ rozna od pierwszego Nárdu Celtyckiego wzrostem. Tá z korzeniá gęsto włośionkowátego/ obdłużne kłośie wydáie/ z nieiákimi ośćiámi miękkimi/ z ktorych wierzchow liśćie obdłużne/ wąskie v spodku/ v wierzchu obdłużne y obszyrne wychodźi. Kśięgi Pierwsze. Przyrodzenie.
IEst przyrodzenia ćiepłego y rozgrzewáiącego/ zátwárdza/ záwśćiąga. Hyrculus Kozłek. Spica Celtica. Celtischer Spicka.
Hyrculus Kozłek. Moc y Skutki. Zołądkowi osłábiáłemu.
Zołądkowi mdłemu/ y do trawinia nie potężnemu służy. Czerwonce
Z osobliwośći swey/ czerwoney Biegunce/ w winie Czerwonym cirpkim
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 36
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
śmy naprzód położyli/ to jest/ pospolity wielki. Kozłek Średni. Phu Medium. Kozłek namniejszy. Valeriana, feu Fu minimum. 3. Liście.
Średni Kozłek Liście ma podobne liściu Jasieniowego drzewa albo Jarzębinie/ jeno ciemniejsze/ a po ziemi rozłożone/ a gdy dojźrzeje białawe/ albo popielate/ jako Srzebnik: Pręta obdłużnego/ na wierzchu którego którego okołek równy/ korzonków ma wielkość białawych cienkich: zapachu mocnego/ z niejaką przyjemnością. We wszystkiej postaci swej/ to jest/ korzeniem/ rozgą/ liściem/ i kwieciem/ od przedniejszych dwu/ mniejszy/ Kwiecie barwy cielistej/ pachniące/ jako i Korzeń jego. Pręt. Korzeń. Miejsce
smy naprzod położyli/ to iest/ pospolity wielki. Kozłek Sredni. Phu Medium. Kozłek namnieyszy. Valeriana, feu Phu minimum. 3. Liśćie.
SRedni Kozłek Liśćie ma podobne liśćiu Iáśieniowe^o^ drzewá álbo Iárzębinie/ ieno ćiemnieysze/ á po źiemi rozłożone/ á gdy doyźrzeie białáwe/ álbo popieláte/ iáko Srzebnik: Prętá obdłużnego/ ná wierzchu ktorego ktorego okołek rowny/ korzonkow ma wielkość białáwych ćienkich: zapáchu mocnego/ z nieiáką przyiemnośćią. We wszystkiey postáći swey/ to iest/ korzeniem/ rozgą/ liśćiem/ y kwiećiem/ od przednieyszych dwu/ mnieyszy/ Kwiećie bárwy ćielistey/ pachniące/ iáko y Korzeń iego. Pręt. Korzeń. Mieysce
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 50
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
udawać się niemamy. Serdecznik/ albo Jeleni Korzeń czarny/ albo Jelenie Oko/ Rozdział 38.
Ceruaria rubra et Sardinica. Ceruaria nigra et Causimon. Thymoleon. Hirtzwurtz Hirzwurtz Herzwurtz
KOrzeń JEleni czarny/ albo Jelenie Oko/ inym Jeleni Ogon/ albo radniej Serdeczny Korzeń/ od skutków/ które ma do serca: Jest obdłużny/ zwierzchu czarny/ we wnatrz żółtoblady. Ten rościerany ma zapach Mastyki: w wierzchu swym jest kępiasty/ jakoby z ości gęstych/ długich/ i cienkich/ podobny barwą i kształtem ogonowi Jeleniemu. Z kąd nazwiska u niektórych dostał. Z tych ości środku/ Kłącze pochodzi/ jako w zielu Lakotnym/ gęsto
vdawáć sie niemamy. Serdecznik/ álbo Ieleni Korzeń cżárny/ álbo Ielenie Oko/ Rozdział 38.
Ceruaria rubra et Sardinica. Ceruaria nigra et Causimon. Thymoleon. Hirtzwurtz Hirzwurtz Herzwurtz
KOrzeń IEleni czarny/ álbo Ielenie Oko/ inym Ieleni Ogon/ álbo rádniey Serdeczny Korzeń/ od skutkow/ ktore ma do sercá: Iest obdłużny/ zwierzchu cżarny/ we wnatrz żołtoblády. Ten rośćierány ma zapách Mástyki: w wierzchu swym iest kępiásty/ iákoby z ośći gęstych/ długich/ y ćienkich/ podobny bárwą y ksztáłtem ogonowi Ieleniemu. Z kąd názwiská v niektorych dostał. Z tych osći środku/ Kłącze pochodźi/ iáko w źielu Lákotnym/ gęsto
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 135
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
opisany jest.) To jest: Ten który korzenia jest długiego/ miąższego/ białego i pachniącego. Liścia Kopru Włoskiemu podobnego/ jeno miąższejszego. Prętu mocnego/ jako u Zapaliczki/ na półtora łokcia wzwyż/ gałęzistego. W wierzchu których Okołki wielkie/ szerokie/ Kopru swojskiemu podobne. Kwiatu z żółtabladego: z którego Nasienie obdłużne/ granowite/ zapachu dobrego/ smaku ostroszczypiącego. Do lekarstw tylko korzeń a nasienie naczęściej przychodzi. Drugi Czarnogłów temu pierwszemu we wszem podobny. Korzeń: Liście. Pręt. Kwiat. Miejsce.
KOcha się pospolicie na górach wysokich. Przodek ma/ który w Marsiliej po polach płonnych obficie roście. Z kąd też nazwiska dostał
opisany iest.) To iest: Ten ktory korzeniá iest długiego/ miąższego/ białego y pachniącego. Liśćia Kopru Włoskiemu podobnego/ ieno miąższeyszego. Prętu mocnego/ iáko v Zápáliczki/ ná połtorá łokćiá wzwysz/ gáłęźistego. W wierzchu ktorych Okołki wielkie/ szyrokie/ Kopru swoyskiemu podobne. Kwiátu z żołtábládego: z ktorego Naśienie obdłużne/ gránowite/ zapáchu dobrego/ smáku ostrosczypiącego. Do lekarstw tylko korzeń á naśienie naczęśćiey przychodźi. Drugi Czarnogłow temu pierwszemu we wszem podobny. Korzeń: Liście. Pręt. Kwiát. Mieysce.
KOcha sie pospolićie ná gorách wysokich. Przodek ma/ ktory w Mársiliey po polách płonnych obfićie rośćie. Z kąd też názwiská dostał
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 138
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
którą też Bazylijką polną nazywamy: i tąż częścią/ na zachód Słońca/ pospolicie się obraca: Zwierzchu czarnej/ we wnątrz Cielistej barwy. Zapachu Biedrzeńcowego/ mocno pachniącego i przenikającego. Smaku gorzkawego/ i stwierdzającego/ coś mniej/ niżli Hałun. Kłącza włoskiemu Korpu podobnego/ gałązek wiele z siebie/ z Liściem obdłużnym/ a z zielona żółtawym/ gęsto wypuszczając/ mocnego: Zapachu przykrego: W wierzchu okołki z kwieciem blado cielistym. Z tych potym Nasienie żółtawe/ podobne Aminkowemu/ gęste na swych okołkach. Na przodku po trzy ziarnka/ na jednej stopce złączone: A gdy doźrzeje/ rozwierają się/ i jakoby z jednego na troje
ktorą też Bázyliyką polną názywamy: y tąż częśćią/ ná zachod Słońcá/ pospolićie sie obraca: Zwierzchu czarney/ we wnątrz Cielistey bárwy. Zapáchu Biedrzeńcowego/ mocno pachniącego y przenikáiącego. Smáku gorzkáwego/ y stwierdzáiącego/ coś mniey/ niżli Háłun. Kłącza włoskiemu Korpu podobnego/ gáłązek wiele z śiebie/ z Liśćiem obdłużnym/ á z źieloná żołtáwym/ gęsto wypusczáiąc/ mocnego: Zapáchu przykrego: W wierzchu okołki z kwiećiem bládo ćielistym. Z tych potym Naśienie żołtáwe/ podobne Aminkowemu/ gęste ná swych okołkách. Ná przodku po trzy źiarnká/ ná iedney stopce złączone: A gdy doźrzeie/ rozwieráią się/ y iákoby z iednego ná troie
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 146
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
