natury słaby: szkodzi flegmistym żołądków, chęć ad coitum odbiera in matrimonio. Żeby tak zimna nie była, mieszać do niej szałwię, majeran, rzerzuchę. Sałata jest wieloraka, to prosta, to ogródna, składana, głowiasta, kędzierzawa, czerwona. Włoska jest biała, i nasienie jej białe, lepsza jest wodą nie płukana, i póki mało w sobie ma mleka. Na inspekcie dobrze nagnojonym, możesz mieć sałatę i w zimie, ku słońcu jeśli jest dobrze obrócony, w zaciszy, i masz okna do zasłaniania, gdyż tak bardziej ogrzewa promień słoneczny, a przytym częściej polewać potrzeba wodą letnią. Gdy czas sadzić sałatę, obserwuj aby
natury słaby: szkodzi flagmistym żołądkow, chęć ad coitum odbiera in matrimonio. Zeby tak zimna nie była, mieszac do niey szałwię, maieran, rzerzuchę. Sałata iest wieloraka, to prosta, to ogrodna, składana, głowiastá, kędzierzawa, czerwona. Włoska iest biała, y nasienie iey białe, lepsza iest wodą nie płukana, y poki mało w sobię ma mleka. Na inspekcie dobrze nagnoionym, możesz mieć sałatę y w zimie, ku słońcu iezli iest dobrze obrocony, w zacisży, y masz okna do zasłaniania, gdyż tak bardziey ogrzewa promień słoneczny, á przytym częściey polewać potrzeba wodą letnią. Gdy czas sadzić sałatę, obserwuy aby
Skrót tekstu: ChmielAteny_III
Strona: 439
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 3
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1754
Data wydania (nie wcześniej niż):
1754
Data wydania (nie później niż):
1754
Augusta Taurynorum iż tu ludzie Tauryni wieków dawnych osiedli, stoi nad stekiem Rzeki Dorys i Po albo Padusa na Całego świata, praecipue o WŁOCHAH
równinie bardzo piękne między Włoskiemi Miasto, właśnie dobrym porządkiem et ad regulam ufortyfikowane, tylko go mglista vitiat aura. Połowa go jest de novo erygowanego. Kamienice równej wysokości, ulice płukane, poprzeczne są z latarniami. Pałac Książęcy cudny. Z Marsilii tu wiele przyszło Rzemieślników. Obywatelów w Mieście jest 54600, Kościołów 48. Forteca tu najmocniejsza, od Francuzów bez skutku atako wana: na tę pamiątkę co rok 8 Września tu solenna Procesja peragitur. Po nad rzekę Ro, albo Padus są piękne Ogrody
Augusta Taurinorum iż tu ludzie Taurini wiekow dawnych osiedli, stoi nad stekiem Rzeki Doris y Po albo Padusa na Całego świata, praecipuè o WŁOCHAH
rowninie bardzo piękne między Włoskiemi Miasto, właśnie dobrym porządkiem et ad regulam ufortyfikowane, tylko go mglista vitiat aura. Połowa go iest de novo erygowanego. Kamienice rowney wysokości, ulice płukane, poprzeczne są z latarniami. Pałac Xiążęcy cudny. Z Marsilii tu wiele przyszło Rzemieślnikow. Obywatelow w Mieście iest 54600, Kościołow 48. Forteca tu naymocnieysza, od Fráncuzow bez skutku attako wana: na tę pamiątkę co rok 8 Września tu solenna Processya peragitur. Po nad rzekę Ro, albo Padus są piękne Ogrody
Skrót tekstu: ChmielAteny_IV
Strona: 218
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 4
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1756
Data wydania (nie wcześniej niż):
1756
Data wydania (nie później niż):
1756
o cielęcinie/ bo jako te ono/ tak i drugie gotować możesz/ tymże sposobem/ i z tym kondymentem. XI. Kapłon z Sardellami.
WEźmij Kapłona pięknie ochędożonego/ rozbierz w członki/ nie piecz/ ułóż w piękne naczynie gliniane/ albo srebrne/ wlej Wina/ Pietruszki/ i Cebule drobno/ Sardelli płokanych włóz/ a nakrywszy warz/ przydawszy Imbieru w kostkę/ Kwiatu Muszkatowego/ masła dobrego i soli/ a podsadziwszy daj na Stół gorąco/ XII. Z Sardellami Ożory takoż gotuj.
In defectu. Sardelli, z Śledziem krajanem surowym tak gotuj: Sta Potraw Mięśnych. XIII. Potrawa z Kasztanami,
WEźmij Kapłona
o ćielęcinie/ bo iako te ono/ tak y drugie gotować możesz/ tymże sposobem/ y z tym kondymentem. XI. Kápłon z Sárdellámi.
WEźmiy Kápłoná pięknie ochędożonego/ rozbierz w członki/ nie piecz/ vłoż w piękne naczynie gliniane/ albo srebrne/ wley Winá/ Pietruszki/ y Cebule drobno/ Sardelli płokánych włoz/ a nakrywszy warz/ przydawszy Imbieru w kostkę/ Kwiátu Muszkátowego/ masła dobrego y soli/ a podsadźiwszy day na Stoł gorąco/ XII. Z Sárdellami Ożory tákoż gotuy.
In defectu. Sardelli, z Sledźiem kraiánem surowym ták gotuy: Stá Potraw Mięśnych. XIII. Potráwá z Kásztanámi,
WEźmiy Kápłona
Skrót tekstu: CzerComp
Strona: 18
Tytuł:
Compendium ferculorum albo zebranie potraw
Autor:
Stanisław Czerniecki
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
poradniki
Tematyka:
kulinaria
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1682
Data wydania (nie wcześniej niż):
1682
Data wydania (nie później niż):
1682
zabielana.
ZAbielana Sztufadę także robić będziesz/ a hna przywarzaniu weźmij Octu winnego/ Jajecznych żółtków kilka rozbij a wmieszaj w Sztufadę/ przywarz a daj gorąco na Stół. XIX. Frykasza zabielana.
WEźmij Kapłona albo kurczę/ albo co czcesz/ ochędoż pięknie/ rozbierz w członki/ niepłocz/ a potłocz; weźmij masła płokanego/ włóż w rynkę/ Cebule i Pietruszki/ drobno ukraj/ a ociągnij to wszytko w Maśle/ wlej trochę Rosołu/ warz/ a gdy dowiera weźmi/ żółtków Jajecznych Octu winnego/ rozbij/ wlej w tę potrawę/ przydawszy Pieprzu i Gałki/ przywarz/ daj gorąco na Stół/ XX. Frykasza nie zabielana.
zábielána.
ZAbielána Sztuffadę tákże robić będźiesz/ á hná przywárzániu weźmiy Octu winnego/ Iaiecznych zołtkow kilká rozbiy á wmieszay w Sztuffadę/ przywarz a day gorąco na Stoł. XIX. Frykászá zábielána.
WEźmiy Kápłona albo kurczę/ albo co czcesz/ ochędoż pieknie/ rozbierz w członki/ niepłocz/ a potłocz; weźmiy másłá płokánego/ włoż w rynkę/ Cebule y Pietruszki/ drobno ukray/ á oćiągniy to wszytko w Maśle/ wley trochę Rosołu/ warz/ á gdy dowiera weźmi/ żołtkow Iaiecznych Octu winnego/ rozbiy/ wley w tę potráwę/ przydawszy Pieprzu y Gałki/ przywarz/ day goraco ná Stoł/ XX. Frykászá nie zábieláná.
Skrót tekstu: CzerComp
Strona: 20
Tytuł:
Compendium ferculorum albo zebranie potraw
Autor:
Stanisław Czerniecki
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
poradniki
Tematyka:
kulinaria
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1682
Data wydania (nie wcześniej niż):
1682
Data wydania (nie później niż):
1682
z Botwiną.
WEźmij Kapłona/ albo Gołembi/ albo Cieleciny/ rozbierz/ odwarz/ włóż w naczynie piekne/ ż odwarzonych Raków/ odbierz bigosek/ włóz pospołu i masła dobrego; Weźmij Botwin/ to jest naci Ćwiklanej/ wkraj drobno/ wlej trochę Rosołu/ przewarz to wlej potym śmietanej gęstej/ i masła przydaj płokanego/ Kwiatu/ pieprzu/ przywarz/ a daj ciepło. Toż rożumiej o samym Bigosku Rakowym. XL. Raki z Botwiną.
WEźmij Raki/ wstaw w piwie/ przewarz/ usiekanej Botwiny/ wloż Śmietanej gęstej/ Masła płokanego/ Pieprzu/ Kwiatu/ przywarz/ a wysadz dobrze/ a daz na Stół. Raki
z Botwiną.
WEźmiy Kápłoná/ álbo Gołęmbi/ álbo Cieleciny/ rozbierz/ odwarz/ włoż w naczynie piekne/ ż odwárzonych Rakow/ odbierz bigosek/ włoz pospołu y masłá dobrego; Weźmiy Botwin/ to iest naći Cwikláney/ wkray drobno/ wley trochę Rosołu/ przewarz to wley potym śmietaney gęstey/ y másłá przyday płokanego/ Kwiátu/ pieprzu/ przywarz/ á day ćiepło. Toż rożumiey o sámym Bigosku Rákowym. XL. Ráki z Botwiną.
WEźmiy Ráki/ wstaw w piwie/ przewarz/ vśiekáney Botwiny/ wloż Smietáney gęstey/ Másłá płokánego/ Pieprzu/ Kwiátu/ przywarz/ á wysadz dobrze/ á daz ná Stoł. Ráki
Skrót tekstu: CzerComp
Strona: 24
Tytuł:
Compendium ferculorum albo zebranie potraw
Autor:
Stanisław Czerniecki
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
poradniki
Tematyka:
kulinaria
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1682
Data wydania (nie wcześniej niż):
1682
Data wydania (nie później niż):
1682
wkraj drobno/ wlej trochę Rosołu/ przewarz to wlej potym śmietanej gęstej/ i masła przydaj płokanego/ Kwiatu/ pieprzu/ przywarz/ a daj ciepło. Toż rożumiej o samym Bigosku Rakowym. XL. Raki z Botwiną.
WEźmij Raki/ wstaw w piwie/ przewarz/ usiekanej Botwiny/ wloż Śmietanej gęstej/ Masła płokanego/ Pieprzu/ Kwiatu/ przywarz/ a wysadz dobrze/ a daz na Stół. Raki także mogą być same z śmietaną bez Botwiny. XLI. Potrawa z Rakami tretowanemi z Suropieckami szpikowanemi.
WEźmij Kapłona/ albo Cielęciny/ albo Golembi/ ociągnij/ rozbierz w ćwierci/ naszpikuj drobno/ Weźmij pieczenią cielęcą albo wołową
wkray drobno/ wley trochę Rosołu/ przewarz to wley potym śmietaney gęstey/ y másłá przyday płokanego/ Kwiátu/ pieprzu/ przywarz/ á day ćiepło. Toż rożumiey o sámym Bigosku Rákowym. XL. Ráki z Botwiną.
WEźmiy Ráki/ wstaw w piwie/ przewarz/ vśiekáney Botwiny/ wloż Smietáney gęstey/ Másłá płokánego/ Pieprzu/ Kwiátu/ przywarz/ á wysadz dobrze/ á daz ná Stoł. Ráki tákże mogą bydź sáme z śmietáną bez Botwiny. XLI. Potráwá z Rákámi tretowánemi z Suropieckámi szpikowánemi.
WEźmiy Kápłoná/ álbo Cielęciny/ álbo Golęmbi/ oćiągniy/ rozbierz w ćwierći/ nászpikuy drobno/ Weźmiy pieczenią ćielęcą álbo wołową
Skrót tekstu: CzerComp
Strona: 24
Tytuł:
Compendium ferculorum albo zebranie potraw
Autor:
Stanisław Czerniecki
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
poradniki
Tematyka:
kulinaria
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1682
Data wydania (nie wcześniej niż):
1682
Data wydania (nie później niż):
1682
Octu winnego przydaj/ a przywarzywszy daj gorąco na Stół. Możesz też Kapłona z Rakami bez Suropiecków tak gotować. Sta Potraw Mięśnych. XLII. Bigosek z Spikiem.
Odwarz i odbierz Raki/ na bigosek/ włóż w rynkę/ wybierz śpik wołowy/ włóż pospołu/ wlej rosołu/ daj pieprzu/ kwiatu/ masła płokanego; przywarz a daj na stół: Możesz i Cytrynę wycisnąć/ albo Octu winnego dobrego wlać/ a przywarzywszy dać. XLIII. Potrawa z Spikiem.
Weźmij Gołembi/ albo Kapłona/ albo kurcząt/ albo Cielęciny/ rozbierz/ pięknie/ wkraj Cebule i pietruszki drobno, a nie mocz/ włóż w naczynie gliniane/ włóż
Octu winnego przyday/ á przywárzywszy day gorąco ná Stoł. Możesz też Kápłoná z Rákámi bez Suropieckow ták gotowáć. Stá Potraw Mięśnych. XLII. Bigosek z Spikiem.
Odwarz y odbierz Ráki/ ná bigosek/ włoż w rynkę/ wybierz śpik wołowy/ włoż pospołu/ wley rosołu/ day pieprzu/ kwiátu/ másłá płokánego; przywarz á dáy ná stoł: Możesz y Cytrynę wyćisnąć/ álbo Octu winnego dobrego wlać/ á przywárzywszy dać. XLIII. Potráwá z Spikiem.
Weźmiy Gołęmbi/ álbo Kápłoná/ álbo kurcząt/ álbo Cielęćiny/ rozbierz/ pieknie/ wkray Cebule y pietruszki drobno, á nie mocz/ włoż w naczynie gliniáne/ włoż
Skrót tekstu: CzerComp
Strona: 25
Tytuł:
Compendium ferculorum albo zebranie potraw
Autor:
Stanisław Czerniecki
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
poradniki
Tematyka:
kulinaria
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1682
Data wydania (nie wcześniej niż):
1682
Data wydania (nie później niż):
1682
/ nakry i/ warz/ soli nieprzepominaj/ daj gorąco na Stół. XLV. Potrawa z karoczochami.
Weźmij Kapłona/ albo Cielęciny/ albo Gołembi/ ociągni/ rozbierz/ uloż w garku/ zasol/ Karczochy odwarz/ odbierz/ pokraj/ a gdy dowiera/ włóż na potrawę mieśną/ wloż masła płokanego niemało/ i tartego chleba białego trochę/ przywarzaj/ a mieszaj/ wsyp pieprzu/ i kwiatu/ a daj gorąco na Stół. KsI.VI. Potrawa z Bulwami także XLVII. Potrawa z Kauleropą także. Rozdział Pierwszy, XLVIII. Potrawa z Kardami także, XLIX. Potrawa z Kaulefiorami także. L. Potrawa
/ nakry i/ warz/ soli nieprzepomináy/ day gorąco ná Stoł. XLV. Potráwá z károczochámi.
Weźmiy Kápłoná/ álbo Cielęciny/ álbo Gołęmbi/ oćiągni/ rozbierz/ vloż w gárku/ zasol/ Kárczochy odwarz/ odbierz/ pokray/ á gdy dowiera/ włoż ná potráwę mieśną/ wloż másłá płokánego niemáło/ y tártego chlebá białego trochę/ przywarzay/ á mieszay/ wsyp pieprzu/ y kwiátu/ á day gorąco ná Stoł. XI.VI. Potráwá z Bulwámi tákże XLVII. Potráwá z Kauleropą tákże. Rozdźiał Pierwszy, XLVIII. Potráwá z Kárdámi tákże, XLIX. Potráwa z Kaulefiorámi tákże. L. Potráwá
Skrót tekstu: CzerComp
Strona: 25
Tytuł:
Compendium ferculorum albo zebranie potraw
Autor:
Stanisław Czerniecki
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
poradniki
Tematyka:
kulinaria
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1682
Data wydania (nie wcześniej niż):
1682
Data wydania (nie później niż):
1682
winnego/ Pieprzu. Imbieru/ Cynamonu/ słodkości/ Limonij a gdy przywarzysz/ dawaj/ a te Figatelle kraj na grzanki/ a po wierzchu okładaj/ LVIII. Potrawa z Ryżem.
Weźmij Baranka/ albo Skopowiny/ albo Kapłona/ porąb/ wymocz/ ociągnij/ odbierż/ wkraj cebulę/ i Pietruszki/ wsyp Ryzu płokanego/ a jeżeli chcesz/ grochu trochę odłużanego/ masła płokanego/ rosołu wlej/ pieprzu/ kwiatu/ przywarz dobrze/ a daj gorąco na Stół/ LIX. Potrawa. osobliwie Baranek z młodem Sadłem.
Weźmij Baranka ćwierć zadnią/ Sadła/ albo tłustości wieprzowej świeżej nie solonej i niemoczonej/ włóż w rynkę/ smaż/
winnego/ Pieprzu. Imbieru/ Cynámonu/ słodkośći/ Limoniy a gdy przywárzysz/ daway/ á te Figátelle kray ná grzanki/ á po wierzchu okładay/ LVIII. Potráwá z Ryżem.
Weźmiy Báranká/ álbo Skopowiny/ álbo Kápłoná/ porąb/ wymocz/ oćiągniy/ odbierż/ wkray cebulę/ y Pietruszki/ wsyp Ryzu płokánego/ á ieżeli chcesz/ grochu trochę odłużánego/ masłá płokánego/ rosołu wley/ pieprzu/ kwiátu/ przywarz dobrze/ a day gorąco ná Stoł/ LIX. Potráwá. osobliwie Báránek z młodem Sádłem.
Weźmiy Báránká ćwierć zádnią/ Sádłá/ albo tłustośći wieprzowey świeżey nie soloney y niemoczoney/ włoż w rynkę/ smaż/
Skrót tekstu: CzerComp
Strona: 27
Tytuł:
Compendium ferculorum albo zebranie potraw
Autor:
Stanisław Czerniecki
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
poradniki
Tematyka:
kulinaria
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1682
Data wydania (nie wcześniej niż):
1682
Data wydania (nie później niż):
1682
a gdy przywarzysz/ dawaj/ a te Figatelle kraj na grzanki/ a po wierzchu okładaj/ LVIII. Potrawa z Ryżem.
Weźmij Baranka/ albo Skopowiny/ albo Kapłona/ porąb/ wymocz/ ociągnij/ odbierż/ wkraj cebulę/ i Pietruszki/ wsyp Ryzu płokanego/ a jeżeli chcesz/ grochu trochę odłużanego/ masła płokanego/ rosołu wlej/ pieprzu/ kwiatu/ przywarz dobrze/ a daj gorąco na Stół/ LIX. Potrawa. osobliwie Baranek z młodem Sadłem.
Weźmij Baranka ćwierć zadnią/ Sadła/ albo tłustości wieprzowej świeżej nie solonej i niemoczonej/ włóż w rynkę/ smaż/ soli przydawszy/ a gdy się usmaży/ pżzydaj Czosnku/
a gdy przywárzysz/ daway/ á te Figátelle kray ná grzanki/ á po wierzchu okładay/ LVIII. Potráwá z Ryżem.
Weźmiy Báranká/ álbo Skopowiny/ álbo Kápłoná/ porąb/ wymocz/ oćiągniy/ odbierż/ wkray cebulę/ y Pietruszki/ wsyp Ryzu płokánego/ á ieżeli chcesz/ grochu trochę odłużánego/ masłá płokánego/ rosołu wley/ pieprzu/ kwiátu/ przywarz dobrze/ a day gorąco ná Stoł/ LIX. Potráwá. osobliwie Báránek z młodem Sádłem.
Weźmiy Báránká ćwierć zádnią/ Sádłá/ albo tłustośći wieprzowey świeżey nie soloney y niemoczoney/ włoż w rynkę/ smaż/ soli przydáwszy/ á gdy się usmaży/ pżzyday Czosnku/
Skrót tekstu: CzerComp
Strona: 27
Tytuł:
Compendium ferculorum albo zebranie potraw
Autor:
Stanisław Czerniecki
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
poradniki
Tematyka:
kulinaria
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1682
Data wydania (nie wcześniej niż):
1682
Data wydania (nie później niż):
1682
