skarbie Króla Dariusa/ i pytano/ do czegoby ją obrócić kazał: rzekł: Mym zdaniem najlepiej w niej chować/ księgi Homerowe. Dając znać/ iż nauki i pisma ludzi uczonych/ mają być w wielkiej wadze.
Gdy barzo wielkie wojsko położyło się koszem/ nie opodal obozu Aleksandra Króla/ chcąc z nim bitwę stoczyć. Parmenio Herman jego widząc niezliczoną rzecz hufów nieprzyjacielskich/ radził Królowi/ żeby na nie w nocy uderzyć: bo inaczej/ pry/ nasza przegrana. Ale Aleksander nie dał sobie perswadować/ mówiąc: Jam nie zwykł kraść zwycięstwa. Zawsze uczciwsza rzecz i z nieprzyjacielem aperto Marte czynić/ niż sztuką. Księgi Wtóre.
skárbie Krolá Dáriusá/ y pytano/ do cżegoby ią obroćić kazał: rzekł: Mym zdániem naylepiey w niey chowáć/ kśięgi Homerowe. Dáiąc znáć/ iż náuki y pismá ludźi vcżonych/ máią być w wielkiey wadze.
Gdy bárzo wielkie woysko położyło się koszem/ nie opodal obozu Alexándrá Krolá/ chcąc z nim bitwę stocżyć. Pármenio Herman iego widząc niezlicżoną rzecż huffow nieprzyiaćielskich/ rádźił Krolowi/ żeby ná nie w nocy vderzyć: bo inácżey/ pry/ nászá przegrána. Ale Alexánder nie dał sobie perswádowáć/ mowiąc: Iam nie zwykł kráść zwyćięstwá. Záwsze vcżćiwsza rzecż y z nieprzyiaćielem aperto Marte cżynić/ niż sztuką. Kśięgi Wtore.
Skrót tekstu: BudnyBPow
Strona: 101
Tytuł:
Krotkich a wezłowatych powieści [...] księgi IIII
Autor:
Bieniasz Budny
Drukarnia:
Piotr Blastus Kmita
Miejsce wydania:
Lubcz
Region:
ziemie Wielkiego Księstwa Litewskiego
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
literatura faktograficzna
Tematyka:
filozofia, historia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1614
Data wydania (nie wcześniej niż):
1614
Data wydania (nie później niż):
1614
których miał pod swą mocą srogo się obchodził: tak go upominał. Synu/ abo tego niewiesz/ że nasze panowanie jest świetna niewola. Upatrował Pan mądry/ iż w wolnym Państwie/ nierówne pożyteczniejsza Panięciu/ sposabiać sobie animusze ludzkie układnością: niżeli je od siebie odtrącać surowością. Krótkich Powieści
AntyGONUS II gdy miał bitwę stoczyć z wojski Króla Ptolemeusa/ którego na ten czas w wojsku nie było: odwodzili go niektórzy od tego/ przekładając mu to/ iż więcej Okrętów z Żołnierzmi było z przeciwnej strony niż z jego. Ale on tak ich odprawił/ nie przestając na ich persuasiey: A to za wiele okrętów rachujecie/ że ja tu sam
ktorych miał pod swą mocą srogo się obchodźił: ták go vpominał. Synu/ ábo tego niewiesz/ że násze pánowánie iest świetna niewola. Vpátrował Pan mądry/ iż w wolnym Páństwie/ nierowne pożytecznieysza Panięćiu/ sposabiáć sobie ánimusze ludzkie vkłádnośćią: niżeli ie od śiebie odtrącáć surowośćią. Krotkich Powieśći
ANTIGONVS II gdy miał bitwę stocżyć z woyski Krolá Ptolemeusa/ ktorego ná ten cżás w woysku nie było: odwodźili go niektorzy od tego/ przekładáiąc mu to/ iż więcey Okrętow z Zołnierzmi było z przećiwney strony niż z iego. Ale on ták ich odpráwił/ nie przestáiąc ná ich persuasiey: A to zá wiele okrętow ráchuiećie/ że ia tu sam
Skrót tekstu: BudnyBPow
Strona: 104
Tytuł:
Krotkich a wezłowatych powieści [...] księgi IIII
Autor:
Bieniasz Budny
Drukarnia:
Piotr Blastus Kmita
Miejsce wydania:
Lubcz
Region:
ziemie Wielkiego Księstwa Litewskiego
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
literatura faktograficzna
Tematyka:
filozofia, historia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1614
Data wydania (nie wcześniej niż):
1614
Data wydania (nie później niż):
1614
stawiali kosztowne obrazy: Z tąd są one Piramides/ stąd i Colossy/ etc. Które jeszcze i po dziś dzień w Egipcie/ w Rzymie/ w Konstantynopolu stoją. Lecz Król Agesilaus rozumiał/ iz dłużej człowiek w pamięci ludzkiej być może zacnymi sprawami/ niżli takiemi machinami. Księgi trzecie
AGIS Król/ gdy miał stoczyć bitwę/ odradzali mu niektórzy/ pokazując/ iż daleko więcej ludu z przeciwnej strony/ niż u niego: ale on nie dał sobie perswadować/ mówiąc: Trzeba temu aby się z wielą ludzi potykał/ który wiela ludzi chce Panem być.
W Rzyczypospolitej Lacedemońskiej/ byli takowi Przełożeni/ do których i od Króla wolno było
stáwiáli kosztowne obrázy: Z tąd są one Pirámides/ ztąd y Colossy/ etc. Ktore ieszcże y po dźiś dźień w Egipćie/ w Rzymie/ w Konstántinopolu stoią. Lecż Krol Agesiláus rozumiał/ iz dłużey cżłowiek w pámięći ludzkiey być może zácnymi spráwámi/ niżli tákiemi máchinámi. Kśięgi trzećie
AGIS Krol/ gdy miał stocżyć bitwę/ odradzáli mu niektorzy/ pokazuiąc/ iż dáleko więcey ludu z przećiwney strony/ niż v niego: ále on nie dał sobie perswádowáć/ mowiąc: Trzebá temu áby się z wielą ludźi potykał/ ktory wiela ludźi chce Pánem być.
W Rzycżypospolitey Lacedemońskiey/ byli tákowi Przełożeni/ do ktorych y od Krolá wolno było
Skrót tekstu: BudnyBPow
Strona: 133
Tytuł:
Krotkich a wezłowatych powieści [...] księgi IIII
Autor:
Bieniasz Budny
Drukarnia:
Piotr Blastus Kmita
Miejsce wydania:
Lubcz
Region:
ziemie Wielkiego Księstwa Litewskiego
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
literatura faktograficzna
Tematyka:
filozofia, historia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1614
Data wydania (nie wcześniej niż):
1614
Data wydania (nie później niż):
1614
o urząd/ albo o dobre ożenienie: ale częstokroć na koszu zostają,
LEON gdy go pytano/ w którejby Rzeczypospolitej najbezpieczniej mieszkać? tak odpowiedział: W tej: której obywatele ani więcej trzymają/ ani mniej ale wszytcy równo. A zaś w której sprawiedliwość jest potężna/ a niesprawiedliwość słaba.
LEONIDAS gdy miał bitwę stoczyć z Persami/ których było barzo wielkie wojsko/ mówił mu jeden z Żołnierzów: Tak wielkie mnóstwo Persów: że przed strzałami ich i słońca nie będzie widzieć: na to rzekł: Cóż na tym? Więc nam lepiej/ że się z nimi będziemy bić w chłodzie.
LiSANDER/ gdy od niego wiedzieć chciano/ jaka
o vrząd/ álbo o dobre ożenienie: ále cżęstokroć ná koszu zostáią,
LEON gdy go pytano/ w ktoreyby Rzecżypospolitey naybespiecżniey mieszkáć? ták odpowiedźiał: W tey: ktorey obywátele áni więcey trzymáią/ áni mniey ále wszytcy rowno. A záś w ktorey spráwiedliwość iest potężna/ á niespráwiedliwość słába.
LEONIDAS gdy miał bitwę stocżyć z Persámi/ ktorych było bárzo wielkie woysko/ mowił mu ieden z Zołnierzow: Ták wielkie mnostwo Persow: że przed strzałámi ich y słońcá nie będźie widźieć: ná to rzekł: Coż ná tym? Więc nam lepiey/ że się z nimi będźiemy bić w chłodźie.
LYSANDER/ gdy od niego wiedźieć chćiano/ iáka
Skrót tekstu: BudnyBPow
Strona: 139
Tytuł:
Krotkich a wezłowatych powieści [...] księgi IIII
Autor:
Bieniasz Budny
Drukarnia:
Piotr Blastus Kmita
Miejsce wydania:
Lubcz
Region:
ziemie Wielkiego Księstwa Litewskiego
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
literatura faktograficzna
Tematyka:
filozofia, historia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1614
Data wydania (nie wcześniej niż):
1614
Data wydania (nie później niż):
1614
/ a miałko utartym korzeniem Dzięgielowym potrząść/ wziąwszy go cztery łoty/ Burztynu także miałko utłuczonego cy łoty/ Burstynu białego dwa łoty/ Maszstyksu/ Kadzidła białego/ Aleopatyku po połtoru łotu/ P. M. włosków żółtych/ Kowalów białych i czerwonych po łocie. To z przerzeczonymi rzeczami co napilniej pomieszać/ i w kory stoczyć/ pomazując ręce olejkiem z dzwonków P. Mar. Tak będziesz miał maść kosztowną do ran wyżej pomienionych. Świnim wrzodom
Świnie wrzody abo gruczoły za uszyma rozpędza sok w uszy ciepło lejąc. (Tur.) Oczom bielmem zaszłym.
Oczom bielmem zwirzchu zaszłym/ albo łuską/ jest lekarstwem doświadczonym/ Sok na nie puszczając.
/ á miáłko vtártym korzeniem Dźięgielowym potrząść/ wźiąwszy go cztery łoty/ Burztynu tákże miáłko vtłuczonego tzy łoty/ Burstynu białeg^o^ dwá łoty/ Mászstyxu/ Kádźidłá białego/ Aleopátyku po połtoru łotu/ P. M. włoskow żołtych/ Kowalow białych y czerwonych po łoćie. To z przerzeczonymi rzeczámi co napilniey pomięszáć/ y w kory stoczyć/ pomázuiąc ręce oleykiem z dzwonkow P. Már. Ták będźiesz miał máść kosztowną do ran wyszey pomienionjch. Swinim wrzodom
Swinie wrzody ábo gruczoły zá vszymá rozpądza sok w vszy ćiepło leiąc. (Tur.) Oczom bielmem zászłym.
Oczom bielmem zwirzchu zászłym/ álbo łuską/ iest lekárstwem doświadczonym/ Sok ná nie pusczáiąc.
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 92
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
/ Tatarskiego ziela/ Gałganu/ kwiecia wołowego języka/ Ruty/ Borakowego kwiecia po pół łota: Korzenia wszytkie pokrajać drobno/ i z więtsza przetłuc/ Ziele posiekać/ kwiecie całe. To wespół wszystko do pół baryły z Trzasczkami z Leszczyny/ albo Jesieniowymi wsypać/ na to Mosztu dobrego słodkiego pełno nalać: a gdy wykiśnie stoczyć/ ony zioła w połroka precz wyrzucić/ i znowu w toż naczynie wychędożone wlać zaszpontowawszy/ a do potrzeb niżej opisanych chować.
Wina tego po kieliszku dobrym każdego dnia przy obiedzie i wieczerzy pirwszy trunek pijąc. Nietylko od morowego powietrza/ ale i od wszelakiego jadu zachować i ustrzec się może. Pokarmy zimne.
Żadne
/ Tátárskiego źiela/ Gáłganu/ kwiećia wołowego ięzyká/ Ruty/ Borákowego kwiećia po poł łotá: Korzenia wszytkie pokráiáć drobno/ y z więtsza przetłuc/ Ziele pośiekáć/ kwiećie cáłe. To wespoł wszystko do poł báryły z Trzasczkámi z Lesczyny/ álbo Iesieniowymi wsypáć/ ná to Mosztu dobrego słodkiego pełno nálać: á gdy wykiśnie stoczyć/ ony źiołá w połroká precz wyrzućić/ y znowu w toż naczynie wychędożone wlać zászpontowawszy/ á do potrzeb niżey opisánych chowáć.
Winá tego po kieliszku dobrym káżdego dniá przy obiedźie y wieczerzy pirwszy trunek piiąc. Nietylko od morowego powietrza/ ále y od wszelákiego iádu záchowáć y vstrzedz sie może. Pokármy źimne.
Zadne
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 95
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
zatłumienie/ zwłaszcza z Melancholicznych dymów i par/ z dołu do głowy pochodzących/ oddala/ Balsamu z włoskim koprem/ a z Makowym nasieniem przetłuczonym woniając. Morowemu powietrzu.
Czasu powietrza morowego: wziąć nasienia Kopru włoskiego/ Makowego/ po dwa łoty/ Jałowcu trzy łoty/ nasienia Rucianego łot. To wespół z tym Balsamem stoczyć/ a po trosze w uściech trzymać. Abowiem powietrzem szkodliwe rozbija i odpędza/ i ciało od zarazy zachowuje/ pod nosem ustawicznie trzymając. Pamięć.
Pamięć posila. Oparzonym i opalonym.
Oparzonym/ albo opalonym ogniem/ ukropem/ olejem/ albo jaką inną tłustością/ jest znacznym ratunkiem/ tak olejek/ jako Korzeń/
zátłumienie/ zwłasczá z Melankolicznych dymow y pár/ z dołu do głowy pochodzących/ oddala/ Bálsamu z włoskim koprem/ á z Mákowym naśieniem przetłuczonym woniáiąc. Morowemu powietrzu.
Czásu powietrza morowego: wźiąć naśienia Kopru włoskiego/ Mákowego/ po dwá łoty/ Iáłowcu trzy łoty/ naśienia Rućianego łot. To wespoł z tym Bálsámem stoczyć/ á po trosze w vśćiech trzymáć. Abowiem powietrzem szkodliwe rozbiia y odpądza/ y ćiáło od zárázy záchowuie/ pod nosem vstáwicznie trzymáiąc. Pámięć.
Pámięć pośila. Opárzonjm y opalonym.
Opárzonym/ álbo opalonym ogniem/ vkropem/ oleiem/ álbo iáką iną tłustośćią/ iest znácznym rátunkiem/ ták oleiek/ iáko Korzeń/
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 153
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
nosem trzymając. Item.
Macicę zachowuje i broni od zaduszenia/ wziąwszy tego Soku ćwierć łota/ Nasienia ptaszego gniazda/ albo Pasternaku polnego miałko utartych/ po pół ćwierci łota/ a z miodem pigułki poczynić i dać połknąć. Albo też tak: Item.
Wziąć soku tego/ Mitrydatu przedniego po dwu części kwinty/ i stoczyć w pięć pigułek/ a używać. Też pigułki służą tym białymgłowom/ które częstokroć do zaduszenia Macice przychodzą/ trzy albo czterykroć do tygodnia biorąc. Trądu trędowacinom.
Od Trądu i trędowacin zachowuje/ po połczwierci łota biorąc go kiedy niekiedy z miodem. Może go więcej/ albo mniej na raz brać/ według lat i wieku
nosem trzymáiąc. Item.
Máćicę záchowuie y broni od záduszenia/ wźiąwszy tego Soku czwierć łotá/ Naśienia ptászego gniazdá/ álbo Pásternaku polnego miáłko vtártych/ po poł czwierći łotá/ á z miodem pigułki poczynić y dáć połknąć. Albo też ták: Item.
Wźiąć soku tego/ Mitrydatu przedniego po dwu częśći kwinty/ y stoczyć w pięć pigułek/ á vżywáć. Też pigułki służą tym białymgłowom/ ktore częstokroć do záduszenia Mácice przychodzą/ trzy álbo czterykroć do tygodniá biorąc. Trądu trędowáćinom.
Od Trądu y trędowácin záchowuie/ po połczwierci łotá biorąc go kiedy niekiedy z miodem. Może go więcey/ álbo mniey ná raz bráć/ według lat y wieku
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 193
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
Paraliżem naruszonym/ jest znamienitym ratunkiem/ tą maścią maząc/ Gargaryzmy z tym Sokiem czyniąc. Albo go połtory kwinty z Rutą ogródną/ w winie pić dając (Tabe.) Ślinogorzu.
Wrzód w garle/ który Ślinogorzem zowią/ leczy: wziąć tegoż Soku kwintę/ Fiołkowego korzenia miałko utartego łot. Oboje w kok stoczyć/ a po kęsu tego pod językiem tedy i owędy trzymać. A co się rozpłynie/ połykać. Jeśliby więc chory przełykać niemógł/ wziąć tegoż Soku/ Soli/ Saletry/ Kadzidła kramnego /Amoniaku żywicznego/ Nasienia Świniej wszy/ abo weszki po łocie. To wszystko co namielej utrzeć/ a tym prochem
Páráliżem náruszonym/ iest známienitym rátunkiem/ tą máśćią máząc/ Gárgáryzmy z tym Sokiem czyniąc. Albo go połtory kwinty z Rutą ogrodną/ w winie pić dáiąc (Tabe.) Slinogorzu.
Wrzod w gárle/ ktory Slinogorzem zowią/ leczy: wźiąć tegoż Soku kwintę/ Fiołkowego korzeniá miáłko vtártego łot. Oboie w kok stoczyć/ á po kęsu tego pod ięzykiem tedy y owędy trzymáć. A co sie rospłynie/ połykáć. Iesliby więc chory przełykáć niemogł/ wźiąć te^o^ż Soku/ Soli/ Sáletry/ Kádźidłá kramnego /Ammoniaku żywicznego/ Naśienia Swiniey wszy/ ábo weszki po łoćie. To wszystko co namieley vtrzeć/ á tym prochem
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 194
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
.
Kaszle zastarzałe/ z zimnej przyczyny.
Dychawicy i ciężkiemu tchnieniu. Przepukłym. Zielnik D. Simona Syrenniusa/ Przepukłem Pokurczonym.
Pokurczonym. Tym wszystkim niedostatkom jest wielkim ratunkiem/ kilka ziarn na noc go połykając. (Dioscory:) Albo z miękkim jajem pijąc. Może go też na Piguły/ jako grochowe ziarna stoczyć/ i po trzy połykać/ coby zaważyły cztery części ćwierci łota. Albo też może go z rzadką kaszą Jęczmienną pić. (Plat) Jadom i tuciznom.
Jadom i truciznom się sprzeciwia. Także i tym/ którem strzały/ kule/ i inne bronie bywają napuszczane/ z Mirrą a z winem pijąc. (
.
Kászle zástárzáłe/ z źimney przyczyny.
Dycháwicy y ćięszkiemu tchnieniu. Przepukłym. Zielnik D. Simoná Syrenniusá/ Przepukłem Pokurczonym.
Pokurczonym. Tym wszystkim niedostátkom iest wielkim rátunkiem/ kilká źiárn ná noc go połykáiąc. (Dioscori:) Albo z miękkim iáiem piiąc. Może go też ná Piguły/ iáko grochowe źiarná stoczyć/ y po trzy połykáć/ coby záważjły cztyry częśći czwierći łotá. Albo też może go z rzadką kászą Ięczmienną pić. (Plat) Iádom y tućiznom.
Iádom y trućiznom sie sprzećiwia. Tákże y tym/ ktorem strzały/ kule/ y ine bronie bywáią nápusczáne/ z Mirrhą á z winem piiąc. (
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 211
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
