powszechności, tak w szczególności wiedzieć należy? O. Planety się inaczej nazywają Gwiazdami błędnemi, przeto iż ich obrót, między niemiż samemi, nie jest tak jednostajny, jak między gwiazdami miejscowemi: raz się do siebie zbliżają, drugi raz się oddalają, już się wydają złączone, już rozłączone, i na przeciwko siebie unoszące się. Złączenie Planet mówi się w tedy, gdy obydwa w jednymże gradusie Zodiaku zostają. Rozłączenie Planet, czyli ich przeciwsobność w tedy jest, gdy na przeciwko siebie, z jednej i drugiej strony w gradusach Zodiaku zostają. Planety są to machiny w sobie grube i zaciemiające, podbne do ziemi, oprócz jednego Słońca
powszechności, tak w szczegulności wiedzieć należy? O. Planety się inaczey nazywaią Gwiazdami błędnemi, przeto iż ich obrot, między niemiż samemi, nie iest tak iednostayny, iak między gwiazdami mieyscowemi: raz się do siebie zbliżaią, drugi raz się oddalaią, iuż się wydaią złączone, iuż rozłączone, y na przeciwko siebie unoszące się. Złączenie Planet mowi się w tedy, gdy obydwa w iednymże gradusie Zodiaku zostaią. Rozłączenie Planet, czyli ich przeciwsobność w tedy iest, gdy na przeciwko siebie, z iedney y drugiey strony w gradusach Zodiaku zostaią. Planety są to machiny w sobie grube y zaciemiaiące, podbne do ziemi, oprocz iednego Słońca
Skrót tekstu: SzybAtlas
Strona: 268
Tytuł:
Atlas dziecinny
Autor:
Dominik Szybiński
Drukarnia:
Michał Groell
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
astronomia, geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1772
Data wydania (nie wcześniej niż):
1772
Data wydania (nie później niż):
1772
tylko przeciwko rozumowi. Trzecia maksyma, która powinna dirigere wolą naszę, jest miłość naturalna siebie samego; ta się z nami rodzi, interes ją mocni, rozum authorisat; jako jest inseparabilis od miłości Ojczyzny, tak powinnaby być sufficiens ad directionem woli naszej, do przytłumienia uwodzących nas pasyj, i do powściągnienia wolności, unoszącej się temi pasjami; i jako mamy facultatem wolą naszę wolnością dirigere, tak w mocy także naszej, tę samę wolność miarkować według woli zgadzającej się z sumnieniem, z rozumem, i dobrym pospolitym.
Ja rozumiem, że to najzacniejsze wolności privilegium, że mi ją wolno, nie cziniąc Jej gwałtu, compescere; I tak
tylko przećiwko rozumowi. Trzećia maxyma, ktora powinna dirigere wolą naszę, iest miłość naturalna siebie samego; ta się z nami rodźi, interes ią mocni, rozum authorisat; iako iest inseparabilis od miłośći Oyczyzny, tak powinnaby bydź sufficiens ad directionem woli naszey, do przytłumienia uwodzących nas passyi, y do powśćiągnienia wolnośći, unoszącey się temi passyámi; y iako mamy facultatem wolą naszę wolnośćią dirigere, tak w mocy takźe naszey, tę samę wolność miárkowáć według woli zgadzáiącey się z sumnieniem, z rozumem, y dobrym pospolitym.
Ia rozumiem, źe to nayzacnieysze wolnośći privilegium, źe mi ią wolno, nie cźyniąc Iey gwałtu, compescere; I tak
Skrót tekstu: LeszczStGłos
Strona: 150
Tytuł:
Głos wolny wolność ubezpieczający
Autor:
Stanisław Leszczyński
Miejsce wydania:
Wilno
Region:
ziemie Wielkiego Księstwa Litewskiego
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty perswazyjne
Gatunek:
pisma polityczne, społeczne
Tematyka:
polityka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1733
Data wydania (nie wcześniej niż):
1733
Data wydania (nie później niż):
1733
ciągnie Luminarze mianowali Hyparchus 9 Nieb, inni Dziesięć assignant: Recentiores trzy tylko: Ereum, Sydereum Empyreum, i ta najlepsza dywizja.
Wracam się jeszcze ád Caelum Aereum, kruciusieńko wspominając METEORA, aby ta materia już in kompendio była, i jedno z drugiego fluat. METEORA nie co innego jest, tylko z Greckiego Sublimia unoszące się, że będąc Ekshalacją, do góry się mają. Które się rodzą z Elementarnych, subtelnych części, znacznie pomieszanych i znowu skupionych.
Te METEORA z czterech Elementów urodzone, są cztery, Ogniste, wodne, Powietrzne, i ziemskie. Ignea, ogniste, z ognistej rodzą się Materyj, jako to Ignis Fatuus za
ciągnie Luminarze mianowali Hypparchus 9 Nieb, inni Dziesięć assignant: Recentiores trzy tylko: Aereum, Sydereum Empyreum, y ta naylepsza dywizya.
Wracam się ieszcze ád Caelum Aereum, kruciusieńko wspominaiąc METEORA, aby ta materya iuż in compendio byłá, y iedno z drugiego fluat. METEORA nie co innego iest, tylko z Greckiego Sublimia unoszące się, że będąc Exhalacyą, do gory sie maią. Ktore się rodzą z Elementarnych, subtelnych części, znacznie pomieszanych y znowu skupionych.
Te METEORA z czterech Elementow urodzone, są cztery, Ogniste, wodne, Powietrzne, y ziemskie. Ignea, ogniste, z ognistey rodzą się Materyi, iako to Ignis Fatuus zá
Skrót tekstu: ChmielAteny_I
Strona: 163
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 1
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1755
Data wydania (nie wcześniej niż):
1755
Data wydania (nie później niż):
1755
cały rok dla Chrztu Z: konserwują w wspaniałych Chrzciełnicach in medio Ecclesiae. Nad słowa poświęcające tę wodę nic nabożniejszego, nic piękniejszego, nic straszniejszego; kto słucha uważnie, podczas benedykcyj: gdzie solenizant żebrze u BOGA, aby on nie widzialną potencją przybył, poświęcił: Wzywa Ducha Z: na początku Świata nad wodami się unoszącego; sprowadza BOGA, który grzechy świata wodą potopu obmył, i wtym jakiś odrodzenia się naszego Obraz wyraził; dotyka wody Celebrant ręką, i dzieli ją na krzyż, aby moc Boska na nią wstąpiła, złość szatańską odpędzając: rozlewa potym solenizant wodę na 4 części Świata, znacząc, że Chrzest Święty na cały Świat się
cały rok dla Chrztu S: konserwuią w wspaniałych Chrzciełnicach in medio Ecclesiae. Nad słowa poświącaiące tę wodę nic nabożnieyszego, nic pięknieyszego, nic strasznieyszego; kto słucha uważnie, podczas benedykcyi: gdzie solenizant żebrze u BOGA, aby on nie widzialną potencyą przybył, poświęcił: Wzywa Ducha S: na początku Swiata nad wodami się unoszącego; sprowadza BOGA, ktory grzechy świata wodą potopu obmył, y wtym iakiś odrodzenia się naszego Obraz wyraził; dotyka wody Celebrant ręką, y dzieli ią na krzyż, áby moc Boska na nią wstąpiła, złość szatańską odpędzaiąc: rozlewa potym solenizant wodę na 4 części Swiata, znacząc, że Chrzest Swięty na cały Swiat się
Skrót tekstu: ChmielAteny_IV
Strona: 64
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 4
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1756
Data wydania (nie wcześniej niż):
1756
Data wydania (nie później niż):
1756
, był Izraelitom przewodnikiem od miasta Sokot, według Z. Hieronima, albo od miasta Ramesse według X. Bonfreriusza Jezuity: albo od Etam według innych, aż do przejścia przez Jordan, to jest przez lat 40, od którego miejsca Arka, obóz Izraelski poprzedzała. Obłok ten Pismo Z. nazywa słupem dla figury kolumny unoszącej się na powietrzu, i stawającej nad przybytkiem Pańskim we śrzodku obozu zawsze znajdującym się. Ta kolumna wzruszona mocą Anioła Pańskiego, ruszaniem się i stawaniem niby hasło do podroży, i popasu dawała. Gdzie zastanawiała się, tam Izraelitowie obozem stawali, a gdy się podnosiła, zaraz z całym obozem ruszali się, Pospolicie poprzedzała obóz
, był Izraelitom przewodnikiem od miasta Sokoth, według S. Hieronima, albo od miasta Ramesse według X. Bonfreriusza Jezuity: albo od Etham według innych, aż do przeyścia przez Jordan, to iest przez lat 40, od ktorego mieysca Arka, oboz Izraelski poprzedzała. Obłok ten Pismo S. nazywa słupem dla figury kolumny unoszącey się na powietrzu, y stawaiącey nad przybytkiem Pańskim we śrzodku obozu zawsze znayduiącym się. Ta kolumna wzruszona mocą Anioła Pańskiego, ruszaniem się y stawaniem niby hasło do podroży, y popasu dawała. Gdzie zastanawiała się, tam Izraelitowie obozem stawali, a gdy się podnosiła, zaraz z całym obozem ruszali się, Pospolicie poprzedzała oboz
Skrót tekstu: BohJProg_I
Strona: 160
Tytuł:
Prognostyk Zły czy Dobry Komety Roku 1769 y 1770
Autor:
Jan Bohomolec
Drukarnia:
Drukarnia J.K.M. i Rzeczypospolitej w Kollegium Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
traktaty
Tematyka:
astronomia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1770
Data wydania (nie wcześniej niż):
1770
Data wydania (nie później niż):
1770
istoty swojej wielu rozumie z Platonem być formalnie ogniem. Atoli pospoliciej Animastycy sądzą, iż lubo ma wiele przymiotów ognia, jako to: światło, gorącość, suchość, letkość. Przecież nie jest formalnie ogniem z tych przyczyn. Ze ogień nasz elementalny. to jest rzecz niestała, miętka, i jak woda fluktami się unosząca. Słońce zaś jest gruntowne, jednostaine, i tęgie. Ogień jest natury psujący w perzynę i popiół tylko obracający rzeczy materialne. Słońce zaś lubo też oświeca i ogrzewa a czasem i zapala, jako to przez szkła ustiva czyni: przecież wiele innych skutków sprawuje przez swoję influencją na pożytek ludzki. Jako to minerały doskonali w
istoty swoiey wielu rozumie z Platonem być formalnie ogniem. Atoli pospoliciey Animastycy sądzą, iż lubo ma wiele przymiotow ognia, iáko to: swiatło, gorącość, suchość, letkość. Przecież nie iest formalnie ogniem z tych przyczyn. Ze ogień nasz elementalny. to iest rzecz niestała, miętka, y iák woda fluktami się unosząca. Słońce zaś iest gruntowne, iednostáine, y tęgie. Ogień iest nátury psuiący w perzynę y popioł tylko obracaiący rzeczy materyalne. Słońce zaś lubo też oswieca y ogrzewa á czasem y zapala, iáko to przez szkła ustiva czyni: przecież wiele innych skutkow spráwuie przez swoię influencyą ná pożytek ludzki. Jáko to minerały doskonali w
Skrót tekstu: BystrzInfAstron
Strona: L
Tytuł:
Informacja Astronomiczna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
astronomia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
się oku ludzkiemu ledwie tak wielkie, jak się wydaje która gwiazda, toć słońce zda się być nieproporcjonalne do oświecenia tak odległych, tak w sobie obszernych, i tak wielorakich gwiazd. Scyntyllacja zaś gwiazd, to jest drzenie światła i miganie w oku ludzkim, pochodzi to z subtelnych proszków, atomów po atmosferze rozpierzchłych i unoszących się, przez które przebijając się gwiazdowe światło, miga się. Tak jako z tejże racyj, gdy na pozłocistą gałkę albo blachę oświeconą od słońca kto patrzy, drząca jasność się wydaje. To z szybkiego gwiazd obrotu: jako gdy diamentem kto rusza, migającą widzi jego jasność.
XXIX. Co się tycze wielości gwiazd
się oku ludzkiemu ledwie ták wielkie, iák się wydáie ktora gwiazda, toć słońce zda się być nieproporcyonalne do oswiecenia ták odległych, ták w sobie obszernych, y ták wielorakich gwiazd. Scyntyllacya zaś gwiazd, to iest drzenie światła y migánie w oku ludzkim, pochodzi to z subtelnych proszkow, atomow po atmosferze rozpierzchłych y unoszących się, przez ktore przebiiaiąc się gwiazdowe swiatło, miga się. Ták iáko z teyże racyi, gdy ná pozłocistą gałkę álbo blachę oswieconą od słońca kto pátrzy, drząca iasność się wydáie. To z szybkiego gwiazd obrotu: iáko gdy dyamentem kto rusza, migáiącą widzi iego iasność.
XXIX. Co się tycze wielości gwiazd
Skrót tekstu: BystrzInfAstron
Strona: M4v
Tytuł:
Informacja Astronomiczna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
astronomia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
Ostra wsławiła, nie miękkie bławaty. Tak przybranego w Polski strój Panica Gdyć praezentuję Wielki Senatorze, Mniemam, że będzie u ludzi w Honorze. II. Ciebie ja bowiem, którego uczona I w tym w swych Pallas szkołach wychowała, Tej krótkiej prace wziąłem za Patrona Komużby ta być winną Muza miała? Unosząca się, jako łódź Jasona, Z początku, kiedy w swą drogę zmierzała, Jeśli nie Tobie, Któryś ster w jej biegu Dał, że stanęła po swój Laur u brzegu. III. Trzebaćby przynieść triumfalne Wojny: Bowiem, jako Cię Minerwa w swej szkole Wypiastowała; tak i Mars przystojny. Stąd rada mądra w
Ostra wsławiłá, nie miękkie błáwaty. Ták przybránego w Polski stroy Pánicá Gdyć praezentuię Wielki Senatorze, Mniemam, że będźie v ludźi w Honorze. II. Ciebie ia bowiem, ktorego vczona Y w tym w swych Pállás szkołách wychowáłá, Tey krotkiey prace wźiąłem zá Pátroná Komużby tá bydź winną Muzá miáłá? Vnosząca się, iáko łodź Iásoná, Z początku, kiedy w swą drogę zmierzáłá, Ieśli nie Tobie, Ktoryś ster w iey biegu Dał, że stánęłá po swoy Laur v brzegu. III. Trzebáćby przynieść tryumfálne Woyny: Bowiem, iáko Cie Minerwá w swey szkole Wypiástowáłá; ták y Mars przystoyny. Ztąd rádá mądra w
Skrót tekstu: DamKuligKról
Strona: 3
Tytuł:
Królewic indyjski
Autor:
Jan Damasceński
Tłumacz:
Mateusz Ignacy Kuligowski
Drukarnia:
Mikołaj Aleksander Schedel
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
wiersz
Rodzaj:
epika
Gatunek:
żywoty świętych
Tematyka:
religia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1688
Data wydania (nie wcześniej niż):
1688
Data wydania (nie później niż):
1688
Jeżeli zaś w samej rzeczy tak biegają, czyli tylko biegać zdają się, niezgadzają się Astronomowie. Którzy za[...] ychona zdaniem idą, za prawdziwy bieg mają: Którzy zaś Kopernika utrzymują, pozorem być tylko mienią. Co tak wykładają: Ziemia z całą atmosferą, to jest: z powietrzem kurzawy, wapory, i obłoki unoszącym kręci się około osi swojej, od zachodu ku wschodowi, i ten obrót kończy we 24 godzinach. Stąd wydaje się jakby słońce, Planety, i gwiazdy od wschodu biegały ku zachodowi. Niech w Figurze[...] . Cyrkuł O X T wyraża ziemię z Atmosferą: L Słońce, A B C część Firmamentu. Patrzący z O
Jeżeli zaś w samey rzeczy tak biegaią, czyli tylko biegać zdaią się, niezgadzaią się Astronomowie. Ktorzy za[...] ychona zdaniem idą, za prawdziwy bieg maią: Ktorzy zaś Kopernika utrzymuią, pozorem być tylko mienią. Co tak wykładaią: Ziemia z całą atmosferą, to iest: z powietrzem kurzawy, wapory, y obłoki unoszącym kręci się około osi swoiey, od zachodu ku wschodowi, y ten obrot kończy we 24 godzinach. Ztąd wydaie się iakby słońce, Planety, y gwiazdy od wschodu biegały ku zachodowi. Niech w Figurze[...] . Cyrkuł O X T wyraża ziemię z Atmosferą: L Słońce, A B C część Firmamentu. Patrzący z O
Skrót tekstu: BohJProg_I_Wstęp
Strona: 12
Tytuł:
Bohomolec Jan, Prognostyk Zły czy Dobry Komety Roku 1769 y 1770, wstęp
Autor:
Jan Bohomolec
Drukarnia:
Drukarnia J.K.M. i Rzeczypospolitej w Kollegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
astronomia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1770
Data wydania (nie wcześniej niż):
1770
Data wydania (nie później niż):
1770
: i z samego powietrza tymi kwalitatywami zarażonego, które nauzeą czynią. Dla czego morskie wody do picia cale są nieużyteczne. 2do. Nawy naładowane które na rzekach toną po morzu się unoszą. Pochodzi to z daleko cięższej wody morskiej saletrzystemi siarczystemi słonemi waporami napełnionej, niż są rzeczne wody. Rzeczy zaś ciężkich własność jest, unoszących się po wodzie, aby nieprzeważały tej wody, której miejsce zastępują. Jako się rzekło w liczbie XIII. 3tio. Według obserwacyj Arystotelesa nawigacja szczęśliwa gdy ustaje północy wiatr, a zaczyna południowy. Gdyż północe wiatry z początku tęgie, ku końcowi wolniejsze; przeciwnym zaś sposobem południowe. Gdy morze modrzeje, znak następującego południowego
: y z samego powietrza tymi kwalitatywami zarażonego, ktore náuzeą czynią. Dla czego morskie wody do picia cále są nieużyteczne. 2do. Nawy náłádowane ktore ná rzekach toną po morzu się unoszą. Pochodzi to z dáleko cięższey wody morskiey saletrzystemi siarczystemi słonemi waporami nápełnioney, niż są rzeczne wody. Rzeczy zaś ciężkich własność iest, unoszących się po wodzie, áby nieprzeważały tey wody, ktorey mieysce zastępuią. Jáko się rzekło w liczbie XIII. 3tio. Według obserwacyi Arystotelesa náwigacya szcześliwa gdy ustáie pułnocny wiatr, á záczyna południowy. Gdyż pułnocne wiátry z początku tęgie, ku końcowi wolnieysze; przeciwnym zaś sposobem południowe. Gdy morze modrzeie, znak nástępuiącego południowego
Skrót tekstu: BystrzInfHydr
Strona: X3v
Tytuł:
Informacja hydrograficzna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
fizyka, żeglarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
