Laktanciusza.
Rzeczy zaś Deorum Custodiae tebyły oddane i poświęcone u Starożytnej Zabobonności. Apollonowi dedykowane Laurowe Drzewo, Oliwne i Lotos (po Polsku non bene exprimitur Obrosłnica Afrykańskie drzewo:) Bachusowi Winna Macica Haedera, albo Bluszcz, i Winny list; Cererze Dąb, Mak, i wszelakie zboża kłosy: Dianie Knicie, i Dyptan ziele, Jeleniów postrzelonych Lekarctwo; Herkulesowi Jawor i Topolę: Jowiszowi Dąb i Buk: Larybus albo Domowym Deastrom Mak, Czosnek, Cebulę: Marszowi Jesion, i Laurowe Drzewo Minerwie albo Palladzie Oliwne, Muzom Palmowe i Laurowe: Morfeuszowi snu Bożkowi, Mak w Główkach; Próżerpinie Narcyz: Plutonowi Cypris: Cybeli Matce Bogów Dąb
Laktanciusza.
Rzeczy záś Deorum Custodiae tebyły oddane y poświęcone u Starożytney Zabobonności. Apollonowi dedykowane Laurowe Drzewo, Oliwne y Lotos (po Polsku non bene exprimitur Obrosłnica Afrykańskie drzewo:) Bachusowi Winna Mácica Haedera, álbo Blusżcz, y Winny list; Cererze Dąb, Mák, y wszelakie zbożá kłosy: Dyánie Knicie, y Dyptan ziele, Ieleniow postrzelonych Lekarctwo; Herkulesowi Iawor y Topolę: Iowiszowi Dąb y Buk: Laribus álbo Domowym Deastrom Mak, Czosnek, Cebulę: Márszowi Iesion, y Laurowe Drzewo Minerwie álbo Palladzie Oliwne, Muzom Palmowe y Laurowe: Morfeuszowi snu Bożkowi, Mak w Głowkach; Prozerpinie Narcyz: Plutonowi Cypris: Cybeli Mátce Bogow Dąb
Skrót tekstu: ChmielAteny_I
Strona: 23
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 1
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1755
Data wydania (nie wcześniej niż):
1755
Data wydania (nie później niż):
1755
skały, drzewa natrafiwszy, zabija się, lub kaleczy, do śmierci sposobi, a tym samym in alimentum Orłowi i drobniejszemu ptactwu. Tympius. Jest to Zwierz ad omnes humanos usus wchodzący, i potrzebny, Mięso na stół, skora na strój, rogi dla zdrowia ratowania, tłustość do smarowania. Postrzelony JELEN, do Dyptanu bieży, szukający remedium. Żyją po sto lat i więcej, jako się pokazało z łańcuchów od Aleksandra Wielkiego nań włożonych, Testibûs Solinô et Pliniô. Arystoteles pisze, że JELEN czasu jednego znaleziony któremu wiecha z między rogów wyrosła. SS. Idziego i Onufrego Łania mlekiem swoim karmiła. Karol Król Francuski złowił w sieci
skały, drzewa natrafiwszy, zabiia się, lub kaleczy, do śmierci sposobi, a tym samym in alimentum Orłowi y drobnieyszemu ptactwu. Tympius. Iest to Zwierz ad omnes humanos usus wchodzący, y potrzebny, Mięso na stoł, skora na stroy, rogi dla zdrowia ratowania, tłustość do smarowania. Postrzelony IELEN, do Dyptanu bieży, szukaiący remedium. Zyią po sto lat y więcey, iako się pokazało z łańcuchow od Alexandra Wielkiego nań włożonych, Testibûs Solinô et Pliniô. Aristoteles pisze, że IELEN czasu iednego znaleziony ktoremu wiecha z między rogow wyrosła. SS. Idziego y Onufrego Łania mlekiem swoim karmiła. Karol Krol Francuski złowił w sieci
Skrót tekstu: ChmielAteny_I
Strona: 574A
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 1
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1755
Data wydania (nie wcześniej niż):
1755
Data wydania (nie później niż):
1755
Vitae humanae takie elogium. o Ziołach osobliwych
NULLA salutifero praestantior Herba Tabaco, O SZAŁWII i RUCIE eksstat wiersz u Medyków: Salvia cum Ruta, faciunt tibi pocula tuta.
RODODAFNE, po Polsku Płochowieć, jest Ziele, które Człekowi jednemu tylko jest na truciznę remedium, a dla wszystkich Zwierząt trucizną według Pliniusza i Diomorydesa.
DYPTAN jest owo Ziele, do którego Jeleń postrzelony ucieka i jego zażywszy, rany leczy, postrzały pozbywa, teste Plinio.
Na INSULE CYPRUS jest Ziele Flabia zwane, które zerznąwszy, sok krwawy z siebie wydaje ciepły: tym kto się pośmaruje, in amorem rapitur Mondognetus in vita Aurelii.
VIVA Ziele jest w Brazylii, na
Vitae humanae takie elogium. o Ziołach osobliwych
NULLA salutifero praestantior Herba Tabaco, O SZAŁWII y RUCIE exstat wiersz u Medykow: Salvia cum Ruta, faciunt tibi pocula tuta.
RODODAPHNE, po Polsku Płochowieć, iest Ziele, ktore Człekowi iednemu tylko iest na truciznę remedium, a dla wszystkich Zwierząt trucizną według Pliniusza y Dyomoridesa.
DYPTAN iest owo Ziele, do ktorego Ieleń postrzelony ucieka y iego zażywszy, rany leczy, postrzały pozbywa, teste Plinio.
Na INSULE CYPRUS iest Ziele Flabia zwane, ktore zerznąwszy, sok krwawy z siebie wydaie ciepły: tym kto się posmaruie, in amorem rapitur Mondognetus in vita Aurelii.
VIVA Ziele iest w Brazylii, na
Skrót tekstu: ChmielAteny_I
Strona: 647
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 1
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1755
Data wydania (nie wcześniej niż):
1755
Data wydania (nie później niż):
1755
Philochares to jest Szantę, Serpillum, to jest Macierzankę, Hysop, Milium agreste to jest Roztrzyk, Linariam Lenek P. Maryj, Chamaeleon to jest Rumianek; Morsum diaboli, to jest czartopłoch, Laser tojest czartowe łajno, Betonicam, Origanum Sylvestre, tojest Lobiodkę, Palmam Christi, tojest Rączkę Pana JEZUSA, Dictamum tojest Dyptan, Aristolochiam longam tojest kokornak u Dioskorydesa, którym zielem kadząc czarci uciekają według świeżych medyków: korzenie Bryoniae tojest Tamaryszka na szyj nosząc. Anie tylko zioła, aleteż i te rzeczy, na czary pomagają Sphragis Lemnia tojest Rubryka, O Remediach przeciw Czarom.
albo Bolus Anmenia, Theriaca albo Driakiew, Mithridatium, Orli kamień w
Philochares to iest Szantę, Serpillum, to iest Macierzánkę, Hysop, Milium agreste to iest Rostrzyk, Linariam Lenek P. Maryi, Chamaeleon to iest Rumianek; Morsum diaboli, to iest czartopłoch, Laser toiest czartowe łayno, Betonicam, Origanum Sylvestre, toiest Lobiodkę, Palmam Christi, toiest Rączkę Pana IEZUSA, Dictamum toiest Dyptan, Aristolochiam longam toiest kokornak u Dioskorydesa, ktorym zielem kadząc czárci uciekáią według swieżych medykow: korzenie Bryoniae toiest Tamaryszka na szyi nosząc. Anie tylko zioła, aleteż y te rzeczy, na czary pomagaią Sphragis Lemnia toiest Rubryka, O Remediach przeciw Czarom.
albo Bolus Anmenia, Theriaca albo Dryakiew, Mithridatium, Orli kamień w
Skrót tekstu: ChmielAteny_III
Strona: 259
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 3
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1754
Data wydania (nie wcześniej niż):
1754
Data wydania (nie później niż):
1754
i wszelakeimu jadu uczynić: Wziąć Kozłku wielkiego pierwszego korzenia trzy łoty/ korzenia Koziej brody albo Diabliku/ który też obrastami zowiemy/ łót/ Czosnkowego ziela/ albo Szałby pachniącej/ albo Wilczego Czosnku/ Scordium łacinnicy zowią/ łót/ Glinki Ormiańskiej/ Ziemie albo Glinki pieczętowanej/ po trzy ćwierci łóta/ Góryczki/ Biedrzeńcu/ Dyptanu Kreteńskiego po pół ćwierci łóta/ Wierzchołków Matki Bożej/ Dzwonków ćwierć łota. To wszystko co nasubtelniej utłuc/ i przesiać/ a tego przerzeczonym sposobem czasu potrzeby używać/ bądź w trunku do pocenia/ bądź w konfekcie/ w morszelach/ albo w kołaczkach. Kozłek wielki i mały.
DRUGI KOZLEK wielki/ i inne mniejsze
y wszelákeimu iádu vczynić: Wźiąć Kozłku wielkiego pierwszego korzenia trzy łoty/ korzenia Koźiey brody álbo Diabliku/ ktory też obrastámi zowiemy/ łót/ Czosnkowego źiela/ álbo Szałby pachniącey/ álbo Wilczego Czosnku/ Scordium łáćinnicy zowią/ łót/ Glinki Ormiáńskiey/ Ziemie álbo Glinki pieczętowáney/ po trzy ćwierći łótá/ Goryczki/ Biedrzeńcu/ Diptanu Kreteńskieg^o^ po pół ćwierći łótá/ Wierzchołkow Mátki Bożey/ Dzwonkow ćwierć łotá. To wszystko co nasubtelniey vtłuc/ y prześiać/ á tego przerzeczonym sposobem czásu potrzeby vżywáć/ bądź w trunku do pocenia/ bądź w konfekćie/ w morszelách/ álbo w kołaczkách. Kozłek wielki y máły.
DRVGI KOZLEK wielki/ y ine mnieysze
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 53
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
Albo jakimkolwiek inym sposobem dany/ toż czyni Piersiom zamulonym. Płucom zatkanym. Kaszlu zastarzałemu. Dusznościom w piersiach. Piersiom Płucom Kaszlu Duszność Żołądkowi.
Żołądkowi nie trawiącemu/ Flegmą i grubemi wilgotnościami napełnionemu. Też Rzezanica taka/ albo siekanka barzo użyteczna bywa: Wziąć korzenia jego/ Imbieru/ ziela Tatarskiego/ Bobku/ Cytwaru/ Dyptanu: I z tego Siekankę uczynić/ a po szczypcie/ to jest/ co we trzy palce nabrać może/ na każdą noc pożywać/ a winem albo piwem popijać. Kto też chce/ z prochu tegoż Dzięgielu Lektwarz i Konfekt uczynić może/ wziąwszy go do jednej części miodu odszymowanego cztery części/ i umieszać dobrze
Albo iákimkolwiek inym sposobem dány/ toż czyni Piersiom zámulonym. Płucom zátkánym. Kászlu zástárzáłemu. Dusznośćiom w pierśiách. Pierśiom Płucom Kászlu Duszność Zołądkowi.
Zołądkowi nie trawiącemu/ Flágmą y grubemi wilgotnośćiámi nápełnionemu. Też Rzezánicá táka/ álbo siekanká bárzo vżyteczna bywa: Wźiąć korzenia iego/ Imbieru/ źiela Tatarskieg^o^/ Bobku/ Cytwaru/ Dyptanu: Y z tego Siekankę vczynic/ á po sczypćie/ to iest/ co we trzy pálce nábráć może/ ná káżdą noc pożywáć/ á winem álbo piwem popiiáć. Kto też chce/ z prochu tegoż Dźięgielu Lektwarz y Konfekt vczynić może/ wźiąwszy go do iedney części miodu odszymowáneg^o^ cztery częśći/ y vmieszáć dobrze
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 88
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
naraz/ z wodką Bernadynkową/ albo Kardusową/ dawać pić/ albo z wodką Przetarznikową/ przylawszy ktemu octu dobrego łyżkę/ a zaraz kazać się pocić co nalepiej przez trzy godziny/ dobrze go nakrywszy. Też Konfekt takim sposobem może uczynić/ przeciwko tejże zarazie: Wziąć Dzięgielowego korzenia pół trzecia lota/ Kurzego ziela/ Dyptanu białego po dwu łotach/ korzenia Diablikowego/ albo Obrasków/ półtora łota/ glinki prawdziwej pieczętowanej/ albo tej/ która z Slaska pochodzi/ Glinki Ormiańskiej po półtora łota/ Biedrzeńcu białego/ Mistrzowniku po pół łota. To wszytko co namielej utłuc/ i z sześcią łotów Driakwie przedniej Veneckiej zmieszać/ przydawszy do tego syropu z
náraz/ z wodką Bernádynkową/ álbo Kárdusową/ dawać pić/ álbo z wodką Przetárznikową/ przylawszy ktemu octu dobrego łyszkę/ á záraz kazáć sie poćić co nalepiey przez trzy godźiny/ dobrze go nákrywszy. Też Konfekt tákim sposobem może vczynić/ przećiwko teyże záráźie: Wźiąć Dźięgielowego korzeniá poł trzećiá lotá/ Kurzeg^o^ źiela/ Dyptanu białego po dwu łotách/ korzeniá Diablikowe^o^/ álbo Obraskow/ połtorá łotá/ glinki prawdźiwey pieczętowáney/ álbo tey/ ktora z Slaská pochodźi/ Glinki Ormieńskiey po połtorá łotá/ Biedrzeńcu białego/ Mistrzowniku po poł łotá. To wszytko co namieley vtłuc/ y z sześćią łotow Driákwie przedniey Veneckiey zmieszáć/ przydawszy do teg^o^ syropu z
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 89
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
od wężów.
Rany uszczknione od Niedźwiadka/ od węża/ i od innych jadowitych bestii/ leczy i goi/ ćwierć łota z winemdobrym go pijąc. Kamień.
Kamień w nyrkach/ w Pęcherzu krzy i moczem wywodzi. (Turn.) Strutym.
Trucizna gdyby komu była jakakolwiek zadana: wziąć półtora łota Dzięgielu/ Dyptanu Creteńskiego/ Dyptanu białego/ Biedrzeńcu białego/ Kozłku/ Mistrzowniku po ćwierci łota/ Glinki Ormiańskiej/ Glinki własnej pięczętowanej po pół łota. To co nasuptylniej utłuc/ a do potrzeby pomienionej w skórzanych woreczkach pilnie chować. A gdy strutnemu potrzeba/ dać go ćwierć łota z Driakwią przednią Wenecką/ z połowicą wina dobrego/ a
od wężow.
Rány vsczknione od Niedźwiadká/ od wężá/ y od inych iádowitych bestiy/ leczy y goi/ ćwierć łotá z winemdobrym go piiąc. Kámień.
Kámień w nyrkách/ w Pęchyrzu krzy y moczem wywodźi. (Turn.) Strutym.
Trućizná gdyby komu byłá iákakolwiek zádána: wźiąć połtorá łotá Dźięgielu/ Dyptanu Creteńskiego/ Dyptanu białego/ Biedrzeńcu białego/ Kozłku/ Mistrzowniku po ćwierći łotá/ Glinki Ormieńskiey/ Glinki własney pięczętowáney po poł łotá. To co nasuptylniey vtłuc/ á do potrzeby pomienioney w skorzánych woreczkách pilnie chowáć. A gdy strutnemu potrzebá/ dáć go czwierć łotá z Dryákwią przednią Wenecką/ z połowicą winá dobrego/ á
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 90
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
Rany uszczknione od Niedźwiadka/ od węża/ i od innych jadowitych bestii/ leczy i goi/ ćwierć łota z winemdobrym go pijąc. Kamień.
Kamień w nyrkach/ w Pęcherzu krzy i moczem wywodzi. (Turn.) Strutym.
Trucizna gdyby komu była jakakolwiek zadana: wziąć półtora łota Dzięgielu/ Dyptanu Creteńskiego/ Dyptanu białego/ Biedrzeńcu białego/ Kozłku/ Mistrzowniku po ćwierci łota/ Glinki Ormiańskiej/ Glinki własnej pięczętowanej po pół łota. To co nasuptylniej utłuc/ a do potrzeby pomienionej w skórzanych woreczkach pilnie chować. A gdy strutnemu potrzeba/ dać go ćwierć łota z Driakwią przednią Wenecką/ z połowicą wina dobrego/ a z połowicą wodki
Rány vsczknione od Niedźwiadká/ od wężá/ y od inych iádowitych bestiy/ leczy y goi/ ćwierć łotá z winemdobrym go piiąc. Kámień.
Kámień w nyrkách/ w Pęchyrzu krzy y moczem wywodźi. (Turn.) Strutym.
Trućizná gdyby komu byłá iákakolwiek zádána: wźiąć połtorá łotá Dźięgielu/ Dyptanu Creteńskiego/ Dyptanu białego/ Biedrzeńcu białego/ Kozłku/ Mistrzowniku po ćwierći łotá/ Glinki Ormieńskiey/ Glinki własney pięczętowáney po poł łotá. To co nasuptylniey vtłuc/ á do potrzeby pomienioney w skorzánych woreczkách pilnie chowáć. A gdy strutnemu potrzebá/ dáć go czwierć łotá z Dryákwią przednią Wenecką/ z połowicą winá dobrego/ á z połowicą wodki
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 90
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
używany jakimkolwiek sposobem/ jako z wierzchu na ranę/ z Rutą utłuczony/ a z miodem przykładany/ trochę go winem starym pokropiwszy zwierzchu. Też z smołą proch Dzięgielowy zaczyniony/ na ranę/ od wściekłego psa/ przykładać dobrze. Strutym.
Strutym jakąkolwiek trucizną/ doświadczonym jest lekarstwem/ warząc Korzeń Dzięgielowy z Rokotnakiem/ Dyptanem i z Rutą/ a z nasieniem Anyżowym pijąc. Kaduku.
Padającej także niemocy. I Mowie utraconej.
Mowy utraceniu jest wielkim ratunkiem: Wziąć Dzięgielu/ Oleśniku/ ziela Zębnego/ które Piretrum Łacinnicy zowią: Czarnuchy/ Pieprzu/ Ruty/ bobrowego stroju/ przetłukszy zgruba/ to wszysto w małe i w wąskie woreczki
vżywány iákimkolwiek sposobem/ iáko z wierzchu ná ránę/ z Rutą vtłuczony/ á z miodem przykłádány/ trochę go winem stárym pokropiwszy zwierzchu. Też z smołą proch Dźięgielowy záczyniony/ ná ránę/ od wśćiekłego psá/ przykłádáć dobrze. Strutjm.
Strutym iákąkolwiek trućizną/ doświádczonym iest lekárstwem/ wárząc Korzeń Dźięgielowy z Rokotnákiem/ Dyptanem y z Rutą/ á z naśieniem Anyżowym piiąc. Káduku.
Pádáiącey tákże niemocy. Y Mowie vtráconey.
Mowy vtráceniu iest wielkim rátunkiem: Wźiąć Dźięgielu/ Oleśniku/ źiela Zębnego/ ktore Piretrum Láćinnicy zowią: Czárnuchy/ Pieprzu/ Ruty/ bobrowego stroiu/ przetłukszy zgrubá/ to wszysto w máłe y w wąskie woreczki
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 91
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
