/ Rotmistrzowie zacni/ gdzie też nieraz Moskwa kleskę podejmowała znaczną w Białym murze. Ale czego nieprzyjaciel niemógł na nas wycisnąć/ tego sam głód nad przyrodzenie ciężki nad nami dowodził/ żeśmy już ledwie żywi zostawali. Bo potrawy nasze naprzedniejsze (których ledwie bydlęta w ojczyźnie naszej używają za pokarm) te były: korzenie łopianowe/ szczaw/ grzyby/ i lada bedłki/ barszcz/ i insze chwasty. Aże samo towarzystwo w wielkim głodzie chodzili mil trzy/ cztery od stolice pieszo szukając jakiej żywności i pokarmów do jedzenia. Nad którymi bywał Pan Iwonia starszy/ pachołek rycerski. Nie tak tedy dalece nieprzyjacielem/ który nam wytchnienia niedawał (jako
/ Rotmistrzowie zacni/ gdźie też nieraz Moskwá kleskę podeymowáłá znáczną w Białym murze. Ale czego nieprzyiaćiel niemogł ná nas wyćisnąć/ tego sam głod nad przyrodzenie ćiężki nád námi dowodźił/ żesmy iuż ledwie żywi zostawáli. Bo potráwy násze naprzednieysze (ktorych ledwie bydlętá w oyczyznie nászey vżywáią zá pokarm) te były: korzenie łopianowe/ sczaw/ grzyby/ y ledá bedłki/ barscz/ y insze chwasty. Aże sámo towárzystwo w wielkim głodźie chodźili mil trzy/ cztery od stolice pieszo szukáiąc iákiey żywnośći y pokármow do iedzenia. Nád ktorymi bywał Pan Iwoniá stárszy/ páchołek rycerski. Nie ták tedy dálece nieprzyiaćielem/ ktory nam wytchnienia niedawał (iáko
Skrót tekstu: PasŻoł
Strona: Cv
Tytuł:
Pasja żołnierzów obojga narodów
Autor:
Anonim
Miejsce wydania:
nieznane
Region:
nieznany
Typ tekstu:
mieszany
Rodzaj:
literatura faktograficzna
Gatunek:
relacje
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
: Err. Item. Olej lniany świeży, także olejek Migdałowy z Cukrem dawać często, jest bowiem rzecz wielce skuteczna, pić trzeba z rosołem, alb otyzanną, którą chory zawsze miasto piwa ma pić, Tyzanna tak się gotuje. Weś jęczmienia garść, Lukrecjej trochę, Rodzynków, Fig, co chcesz, Korzenia Łopianowego, Slazowego po garści. Card. bened. kwiatu z maku polnego po garści, rogu jeleniego dwie garści, warz przecedź. Item.Niektórzy na boku bolejącym bańkę siekaną, albo z pijawkami przystawiają, skąd wielkiego skutku doznają. Item. Weś jabłko świeże, wydroż go, nasyp w nie kadzidła tłuczonego, zaszpuntuj
: Err. Item. Oley lniány świeży, tákże oleiek Migdałowy z Cukrem dawáć często, iest bowiem rzecz wielce skuteczna, pić trzebá z rosołem, álb otyzánną, ktorą chory záwsze miásto piwá ma pić, Tyzánná ták się gotuie. Weś ięczmieniá garść, Lukrecyey trochę, Rodzenkow, Fig, co chcesz, Korzenia Łopianowego, Slazowego po gárśći. Card. bened. kwiátu z máku polnego po gárśći, rogu ieleniego dwie gárśći, warz przecedź. Item.Niektorzy ná boku boleiącym báńkę siekáną, álbo z piiawkámi przystawiáią, zkąd wielkiego skutku doznáią. Item. Weś iábłko świeże, wydroż go, násyp w nie kádźidłá tłuczonego, zászpuntuy
Skrót tekstu: CompMed
Strona: 165
Tytuł:
Compendium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Jasnej Góry Częstochowskiej
Miejsce wydania:
Częstochowa
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1719
Data wydania (nie wcześniej niż):
1719
Data wydania (nie później niż):
1719
. Piękneć tam pomieszkanie w tym lesie dębowym I przy ciekącej wodzie, i na wietrze zdrowym. Tu słowik pięknie śpiewa, tu bąk bączy w trzcinie. Radujże się, co żywo, tej wdzięcznej nowinie. Mleka młodego, masła dostanie tu kupić, Jedno umiej frantowi kiesienią wyłupić. O płaszczyk też nietrudno, zwłaszcza łopionowy: Ciemnozielona barwa, zapach z niego zdrowy. Pościeli też nie trzeba: jest tu dość mchu w lesie; Leż na nim i cały dzień, przecię się on wzniesie. DO TOWARZYSZA
Jowisz mi to rozkazał zaraz, gdy usłyszał, Abym ci nowozmysłny Kalendarz przypisał. Na co się ja wzdrygając, ważyłem się
. Piękneć tam pomieszkanie w tym lesie dębowym I przy ciekącej wodzie, i na wietrze zdrowym. Tu słowik pięknie śpiewa, tu bąk bączy w trzcinie. Radujże się, co żywo, tej wdzięcznej nowinie. Mleka młodego, masła dostanie tu kupić, Jedno umiej frantowi kiesienią wyłupić. O płaszczyk też nietrudno, zwłaszcza łopionowy: Ciemnozielona barwa, zapach z niego zdrowy. Pościeli też nie trzeba: jest tu dość mchu w lesie; Leż na nim i cały dzień, przecię się on wzniesie. DO TOWARZYSZA
Jowisz mi to rozkazał zaraz, gdy usłyszał, Abym ci nowozmysłny Kalendarz przypisał. Na co się ja wzdrygając, ważyłem się
Skrót tekstu: ŻabKalBar_I
Strona: 112
Tytuł:
Kalendarz wieczny
Autor:
Jan Żabczyc
Miejsce wydania:
nieznane
Region:
nieznany
Typ tekstu:
wiersz
Rodzaj:
liryka
Gatunek:
fraszki i epigramaty, pieśni
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1614
Data wydania (nie wcześniej niż):
1614
Data wydania (nie później niż):
1614
Tekst uwspółcześniony:
tak
Tytuł antologii:
Poeci polskiego baroku
Redaktor wersji uwspółcześnionej:
Jadwiga Sokołowska, Kazimiera Żukowska
Miejsce wydania wersji uwspółcześnionej:
Warszawa
Wydawca wersji uwspółcześnionej:
Państwowy Instytut Wydawniczy
Data wydania wersji uwspółcześnionej:
1965
na końcu samym ogona włosy wypadają/ koń barzo się oszpeca. Przeto przemywać trzeba ogon moczem człowieczym/ i oskrobać/ jeśli są strupy/ często potym namaczać winem z oliwą zmieszanym/ abo czymkolwiek niżej opisanym. Twierdzą że pomazywając sadłem psim/ i lisim/ barzo mają włosy odrastać. Insze.
Weźmi korzenia ślazu leśnego i łopianowego/ warz w brzeczce piwnej prawie dobrze/ a tym zamaczaj włosy i miejsce gołe. Insze.
Slazu leśnego i polnego/ także liścia kapuścianego zarówno wziąć/ a uwarzywszy w wodzie/ oną często przemywać. Insze.
Spal papier/ a proch ten zmieszaj z masłem młodym niesłonym/ i namazuj. Insze.
Ze pszczół napal
ná końcu sámym ogoná włosy wypadáią/ koń bárzo się oszpeca. Przeto przemywáć trzebá ogon moczem człowieczym/ y oskrobáć/ iesli są strupy/ często potym námáczáć winem z oliwą zmieszánym/ ábo czymkolwiek niżey opisánym. Twierdzą że pomázywáiąc sádłem pśim/ y liśim/ bárzo máią włosy odrástáć. Insze.
Weźmi korzenia ślazu leśnego y łopianowego/ warz w brzeczce piwney práwie dobrze/ á tym zámaczay włosy y mieysce gołe. Insze.
Slazu leśnego y polnego/ tákże liśćia kápuśćiánego zárowno wźiąć/ á vwárzywszy w wodźie/ oną często przemywáć. Insze.
Spal pápier/ á proch ten zmieszay z másłem młodym niesłonym/ y námázuy. Insze.
Ze pszczoł nápal
Skrót tekstu: DorHip_II
Strona: Qijv
Tytuł:
Hippica to iest o koniach księgi_II
Autor:
Krzysztof Dorohostajski
Drukarnia:
Andrzej Piotrkowczyk
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1603
Data wydania (nie wcześniej niż):
1603
Data wydania (nie później niż):
1603
Roża to jest zapalenie piersi.
PRzy zapaleniu piersi pospolicie bywa i gorączka, naprzód tedy dla oddalenia gorączki daj proszek taki, weźmi Rakowych oczek, rogu Jeleniego subtelno tartego, Bursztynu, szczeki Szczupakowej, każdego zarówno, uczyń subtelny proszek, dawaj ku nocy po pół ćwierci łota, dla ubogich daj nasienia Cardui Benedicti, albo Łopianowego korzenia, a jeżeliby wielkie zapalenie piersi było, trzeba krwi z ręki upuścić różnych chorób.
Do powierzchownego przykładania służą te rzeczy: weźmi skory Bzowej zielonej, potrząśni ją mąką Przeniczną, przyłóż na piersi ciepło.
Item weźmi Jagieł na mąkę utłuczonych, nasienia Lnianego, kwiatu Bzowego, otrąb Przennych, każdego zarówno uwarz w
Roża to iest zápálenie pierśi.
PRzy zapáleniu pierśi pospolićie bywa y gorączká, naprzod tedy dla oddálenia gorączki day proszek táki, weźmi Rákowych oczek, rogu Jeleniego subtelno tártego, Bursztynu, szczeki Szczupakowey, káżdego zárowno, uczyń subtelny proszek, daway ku nocy po puł ćwierći łotá, dla ubogich day naśienia Cardui Benedicti, álbo Łopiánowego korzenia, á ieżeliby wielkie zápálenie piersi było, trzebá krwi z ręki upuśćić rożnych chorob.
Do powierzchownego przykłádánia służą te rzeczy: weźmi skory Bzowey źieloney, potrząśni ią mąką Przeniczną, przyłoż ná pierśi ćiepło.
Item weźmi Iágieł ná mąkę utłuczonych, naśienia Lniánego, kwiátu Bzowego, otrąb Przennych, káżdego zárowno uwarz w
Skrót tekstu: PromMed
Strona: 114
Tytuł:
Promptuarium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Franciszek Cezary
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1716
Data wydania (nie wcześniej niż):
1716
Data wydania (nie później niż):
1716
Bylica, Macierzanka.
Item pod ten czas poty są pożyteczne, na których pobudzenie włóż do Kawy ugotowanej kawałek Driakwi i rogu Jeleniego utartego trochę, daj na noc. Albo weźmi oczek Rakowych, rogu Jeleniego, Olbrotu, każdego po dziesięć gran, utrzyj wraz, daj w ciepłym Winie. Sposoby leczenia
Dla ubogich warz korzenie Łopianowe polewki daj się napić na noc.
Jeżeliby się ból krzyżów przydał z dźwigania, lubo z spadku, na to należą smarowania krzyżów tłustemi rzeczami, mieszając je z gorzałką, wewnątrz też ma zażywać na poty, przeczytaj na swym miejscu w Rozdziale o urazie.
Item na ból krzyżów, dobre też bywają kąpieli po pas
Bylicá, Máćierzanká.
Item pod ten czás poty są pożyteczne, ná ktorych pobudzenie włoż do Káwy ugotowáney káwałek Dryakwi y rogu Jeleniego utártego trochę, day ná noc. Albo weźmi oczek Rákowych, rogu Jeleniego, Olbrotu, káżdego po dźieśięć grán, utrzyi wraz, day w ćiepłym Winie. Sposoby leczenia
Dla ubogich warz korzenie Łopiánowe polewki day się napić ná noc.
Ieżeliby się bol krzyżow przydáł z dźwigánia, lubo z spadku, ná to náleżą smárowánia krzyżow tłustemi rzeczámi, mieszáiąc ie z gorzałką, wewnątrz tesz ma záżywáć ná poty, przeczytay ná swym mieyscu w Rozdźiále o uráźie.
Item ná bol krzyżow, dobre tesz bywáią kąpieli po pás
Skrót tekstu: PromMed
Strona: 168
Tytuł:
Promptuarium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Franciszek Cezary
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1716
Data wydania (nie wcześniej niż):
1716
Data wydania (nie później niż):
1716
Item maść tak do używania jako i do smarowania pewna i doświadczona, jest opisana w Aptece domowej. różnych chorób. Na łamanie, darcie, i bole suche w nogach, lub w rękach.
JEżeliby te afekcje nie pochodziły z przyczyn kołtona jako się często trafia, zażyć tych sposobów możesz.
Weźmi korzenia Omanowego, Łopianowego i zliściem, liścia Hebdowego, Dziewanny polnej, Driakwi, suchej Rzepy, Pęków które na dębach wyrastaja drobno porąbanych każdego ile chcesz, warz w Ługu na poły z wodą, w tym nogi mocz, wyjąwszy z wody i otarszy nasmaruj gorzałką z mydłem albo z Kamforą, lubo oboje wraz z gorzałką zmieszawszy.
Item
Item máść ták do używánia iáko y do smárowánia pewná y doświádczona, iest opisaná w Aptece domowey. roźnych chorob. Ná łamánie, darćie, y bole suche w nogách, lub w rękach.
IEżeliby te áfekkcye nie pochodźiły z przyczyn kołtoná iáko się często tráfia, záżyć tych sposobow możesz.
Weźmi korzenia Ománowego, Łopiánowego y zliśćiem, liśćia Hebdowego, Dźiewánny polney, Dryakwi, suchey Rzepy, Pękow ktore ná dębach wyrastaia drobno porąbánych káżdego ile chcesz, warz w Ługu ná poły z wodą, w tym nogi mocz, wyiąwszy z wody y otárszy násmáruy gorzałką z mydłem álbo z Kámforą, lubo oboie wraz z gorzałką zmieszawszy.
Item
Skrót tekstu: PromMed
Strona: 175
Tytuł:
Promptuarium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Franciszek Cezary
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1716
Data wydania (nie wcześniej niż):
1716
Data wydania (nie później niż):
1716
zlej z wierzchu, przysłodż jeżeli masz Cukier, daj pić i bez Cukru, dla ubogich jak najcieplej, zapoci się.
Item weźmi rogu Jeleniego w sztuczki porąbanego garść warz długo w wodzie, odlej i upraż w niej Kawę, którą pij trochę przycukrowawszy, będą poty dobre.
Item nakop na wiosnę albo pod Jesień korzenia Łopianowego, ususz gdy potrzeba pokraj, uwarz, daj pić polewkę ku nocy.
Item uskrób nożem lubo pilnikiem upiły rogu Jeleniego z końca, żeby było z naparztek, przydaj Rakowych oczek, utartych, lubo trochę siarki nożem uskrobawszy, daj w ciepłym piwie.
Item sok Bzowy smarzony, zażyty pobudza poty, toż czyni i
zley z wierzchu, przysłodż ieżeli masz Cukier, day pić y bez Cukru, dla ubogich iák nayćiepley, zápoći się.
Item weźmi rogu Jeleniego w sztuczki porąbánego garść warz długo w wodźie, odley y upraż w niey Káwę, ktorą piy troche przycukrowawszy, będą poty dobre.
Item nákop ná wiosne álbo pod Jeśień korzenia Łopiánowego, ususz gdy potrzebá pokray, uwárz, day pić polewkę ku nocy.
Item uskrob nożem lubo pilnikiem upiły rogu Jeleniego z konca, żeby było z napárztek, przyday Rákowych oczek, utártych, lubo troche śiarki nożem uskrobawszy, day w ćiepłym piwie.
Item sok Bzowy smárzony, záżyty pobudzá poty, tosz czyni y
Skrót tekstu: PromMed
Strona: 176
Tytuł:
Promptuarium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Franciszek Cezary
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1716
Data wydania (nie wcześniej niż):
1716
Data wydania (nie później niż):
1716
na urazy i potłuczneja, tak do picia, jako i do smarowania.
WEźmi korzenia Żywokostu, zaraz na Wiosnę wykopanego, upłokanego, i pokrajanego, ile chcesz, włóż do garka polewanego, wlej octu miodowego mocnego, do tegoż garca zbieraj inne zioła i korzenia w Maju, to jest: korzenie Tormentilli, korzenie Łopianowe, Omanowe, Babczane, zioła Cardibenedicti, Przetacznik, Rutę, Roschodnik, Bożedrzewko, Szałwiją, polną Driakiew, Slaz, Bukwice, kwiat Bzowy, Z Jana ziele, to jest Dzwonki, Konradek, Hyzopek, Krwawnik, mech na młodych Dębach rosnących, Dziewanna, wszystkie te rzeczy mają być na Wiosnę zbierane, i
ná urázy y potłuczneia, ták do pićia, iáko y do smárowánia.
WEźmi korzenia Zywokostu, záraz ná Wiosne wykopánego, upłokánego, y pokráiánego, ile chcesz, włoż do garká polewánego, wley octu miodowego mocnego, do tegosz gárca zbieray inne źioła y korzenia w Maiu, to iest: korzenie Tormentilli, korzenie Łopiánowe, Ománowe, Bábczáne, źioła Cardibenedicti, Przetácznik, Rutę, Roschodnik, Bożedrzewko, Szałwiją, polną Dryakiew, Slaz, Bukwice, kwiát Bzowy, S Janá źiele, to iest Dzwonki, Konrádek, Hyzopek, Krwáwnik, mech ná młodych Dębach rosnących, Dźiewánna, wszystkie te rzeczy máią bydź ná Wiosne zbieráne, y
Skrót tekstu: PromMed
Strona: 209
Tytuł:
Promptuarium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Franciszek Cezary
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1716
Data wydania (nie wcześniej niż):
1716
Data wydania (nie później niż):
1716
ściekłego psa, lubo z zadanej jakiej trucizny. Proszek Urynę popędzający.
WEźmi Saletry lutrowanej, Salis Tártari, obojga po trzy ćwierci łota, soli Bobowej, z łajen Gołębich, po jednej gragmie, zmieszaj, dawaj po jaednej dragmie w wódce Poziomkowej. różnych proszków. Proszek na poty.
WEźmi rogu Jeleniego utratego, korzenia Łopianowego w Jesieni kopanego, obojga po dwa łoty, siarki miałko utartej łot jeden, Rakowych oczek pół łota, zetrzyj na proch, dawaj po dwa skrupuły,a mocniejszym więcej w ciepłym Piwie, lub Winie. Proszek na zaduszenie maciczne sekretny.
WEźmi cyny Angielskiej na popiół spalonej, Perłowej macice, Korlai czerwonych, każdego po
śćiekłego psa, lubo z zádáney iákiey trućizny. Proszek Vrynę popędzáiący.
WEźmi Sáletry lutrowáney, Salis Tártari, oboygá po trzy ćwierći łotá, soli Bobowey, z łáien Gołębich, po iedney gragmie, zmieszay, daway po iaedney drágmie w wodce Poźiomkowey. rożnych proszkow. Proszek ná poty.
WEźmi rogu Ieleniego utratego, korzenia Łopiánowego w Ieśieni kopánego, oboygá po dwá łoty, siárki miáłko utártey łot ieden, Rákowych oczek puł łotá, zetrzyi ná proch, daway po dwá skrupuły,a mocnieyszym więcey w ćiepłym Piwie, lub Winie. Proszek ná záduszenie máćiczne sekretny.
WEźmi cyny Angielskiey ná popioł spaloney, Perłowey máćice, Korlai czerwonych, káżdego po
Skrót tekstu: PromMed
Strona: 255
Tytuł:
Promptuarium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Franciszek Cezary
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1716
Data wydania (nie wcześniej niż):
1716
Data wydania (nie później niż):
1716
