w Polsce/ ba i nie godzi mu się jednemu narażać. Rzeczą jednak powinną i chrześcijańską być rozumiem/ że w nawiększym razie umiejętnie ratować bliźniego powinniśmy; zwłaszcza gdy lekarz świadomy po znakach pewnych upatrzy/ abo matki/ abo płodu/ abo obojga niebezpieczeństwo. Płodu zmarłego w żywocie te znaki są. Naprzód jedna w spik długi wpada/ z którego tej się brzemiennej dowołać nie może/ i tak umiera zarażona chorobą. Druga cierpi gęstą chorobę wielką. Trzecia się wszytka trzęsie. Czwarta da się z głębokiego snu dowołać/ znowu usypiając/ leży z twarzą czerwoną nabrzmiałą. Przyczyna zaś zaduszenia płodu w żywocie/ bądź wody/ bądź picia jakiego gorzkiego
w Polszcze/ bá y nie godźi mu się iednemu nárażáć. Rzeczą iednák powinną y chrześćiánską być rozumiem/ że w nawiększym ráźie vmieiętnie rátowáć bliźniego powinnismy; zwłaszczá gdy lekárz świádomy po znákách pewnych vpátrzy/ ábo mátki/ ábo płodu/ ábo oboygá niebespieczenstwo. Płodu zmárłego w żywoćie te znáki są. Naprzod iedná w spik długi wpada/ z ktorego tey się brzemienney dowołáć nie może/ y ták vmiera záráżona chorobą. Druga ćierpi gęstą chorobę wielką. Trzećia się wszytká trzęsie. Czwarta da się z głębokiego snu dowołáć/ znowu vsypiáiąc/ leży z twarzą czerwoną nábrzmiáłą. Przyczyna záś záduszenia płodu w żywoćie/ bądź wody/ bądź pićia iákiego gorzkiego
Skrót tekstu: CiachPrzyp
Strona: F4
Tytuł:
O przypadkach białychgłów brzemiennych
Autor:
Piotr Ciachowski
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
poradniki, traktaty
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1624
Data wydania (nie wcześniej niż):
1624
Data wydania (nie później niż):
1624
którym poruszenie jest prędkie/ i nagłe niebezpieczeństwa następują takie złe są. Braserola mówi/ one są górne ostre/ które i krótkie są/ i srogie przypadki mają. Ztych niektóre z gorączką nacierają/ jako zapalenie błon mózgowych/ błon płucnych/ wrzód w gardle/ wątrobne i żołądkowe zapalenie/ gorączka z słonej flegmy/ śpik/ drugie bez gorączki/ jako apopleksia/ paraliz/ i wielka choroba. Tych chorób przyczyny są abo złe wilgotności/ które w ciele obfitiwały/ przedtym niż białagłowa zastąpi/ abo też zastąpienie wpłynieniu miesięcznym/ z którego część nie dobra krwie zatrzymana jest/ abo też w zaczęciu/ jeśli do niezwyczajnych pokarmów apetit miała
ktorym poruszenie iest prędkie/ y nagłe niebespieczenstwá nástępuią tákie złe są. Braserolá mowi/ one są gorne ostre/ ktore y krotkie są/ y srogie przypadki maią. Ztych niektore z gorączką náćieráią/ iáko zapalenie błon mozgowych/ błon płucnych/ wrzod w gárdle/ wątrobne y żołądkowe zápalenie/ gorączká z słoney flegmy/ śpik/ drugie bez gorączki/ iáko ápoplexia/ páraliz/ y wielka chorobá. Tych chorob przyczyny są ábo złe wilgotnośći/ ktore w ćiele obfitiwały/ przedtym niż białagłowá zástąpi/ abo też zástąpienie wpłynieniu mieśięcznym/ z ktorego część nie dobrá krwie zátrzymána iest/ ábo też w záczęćiu/ ieśli do niezwyczáynych pokármow áppetit miáłá
Skrót tekstu: CiachPrzyp
Strona: Gv
Tytuł:
O przypadkach białychgłów brzemiennych
Autor:
Piotr Ciachowski
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
poradniki, traktaty
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1624
Data wydania (nie wcześniej niż):
1624
Data wydania (nie później niż):
1624
albo kruchego siekanego łoju drobno/ wlej rosołu/ warz nakrajawszy drobno Cebule i Pietruszki/ daj Pieprzu/ Imbieru/ Kwiatu/ możesz i Cytrynę wycisnąć jeżeli chcesz/ albo Octu winnego przydaj/ a przywarzywszy daj gorąco na Stół. Możesz też Kapłona z Rakami bez Suropiecków tak gotować. Sta Potraw Mięśnych. XLII. Bigosek z Spikiem.
Odwarz i odbierz Raki/ na bigosek/ włóż w rynkę/ wybierz śpik wołowy/ włóż pospołu/ wlej rosołu/ daj pieprzu/ kwiatu/ masła płokanego; przywarz a daj na stół: Możesz i Cytrynę wycisnąć/ albo Octu winnego dobrego wlać/ a przywarzywszy dać. XLIII. Potrawa z Spikiem.
Weźmij
álbo kruchego śiekánego łoiu drobno/ wley rosołu/ warz nákráiáwszy drobno Cebule y Pietruszki/ day Pieprzu/ Imbieru/ Kwiátu/ możesz y Cytrynę wyćisnąć ieżeli chcesz/ álbo Octu winnego przyday/ á przywárzywszy day gorąco ná Stoł. Możesz też Kápłoná z Rákámi bez Suropieckow ták gotowáć. Stá Potraw Mięśnych. XLII. Bigosek z Spikiem.
Odwarz y odbierz Ráki/ ná bigosek/ włoż w rynkę/ wybierz śpik wołowy/ włoż pospołu/ wley rosołu/ day pieprzu/ kwiátu/ másłá płokánego; przywarz á dáy ná stoł: Możesz y Cytrynę wyćisnąć/ álbo Octu winnego dobrego wlać/ á przywárzywszy dać. XLIII. Potráwá z Spikiem.
Weźmiy
Skrót tekstu: CzerComp
Strona: 25
Tytuł:
Compendium ferculorum albo zebranie potraw
Autor:
Stanisław Czerniecki
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
poradniki
Tematyka:
kulinaria
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1682
Data wydania (nie wcześniej niż):
1682
Data wydania (nie później niż):
1682
daj Pieprzu/ Imbieru/ Kwiatu/ możesz i Cytrynę wycisnąć jeżeli chcesz/ albo Octu winnego przydaj/ a przywarzywszy daj gorąco na Stół. Możesz też Kapłona z Rakami bez Suropiecków tak gotować. Sta Potraw Mięśnych. XLII. Bigosek z Spikiem.
Odwarz i odbierz Raki/ na bigosek/ włóż w rynkę/ wybierz śpik wołowy/ włóż pospołu/ wlej rosołu/ daj pieprzu/ kwiatu/ masła płokanego; przywarz a daj na stół: Możesz i Cytrynę wycisnąć/ albo Octu winnego dobrego wlać/ a przywarzywszy dać. XLIII. Potrawa z Spikiem.
Weźmij Gołembi/ albo Kapłona/ albo kurcząt/ albo Cielęciny/ rozbierz/ pięknie/ wkraj
day Pieprzu/ Imbieru/ Kwiátu/ możesz y Cytrynę wyćisnąć ieżeli chcesz/ álbo Octu winnego przyday/ á przywárzywszy day gorąco ná Stoł. Możesz też Kápłoná z Rákámi bez Suropieckow ták gotowáć. Stá Potraw Mięśnych. XLII. Bigosek z Spikiem.
Odwarz y odbierz Ráki/ ná bigosek/ włoż w rynkę/ wybierz śpik wołowy/ włoż pospołu/ wley rosołu/ day pieprzu/ kwiátu/ másłá płokánego; przywarz á dáy ná stoł: Możesz y Cytrynę wyćisnąć/ álbo Octu winnego dobrego wlać/ á przywárzywszy dać. XLIII. Potráwá z Spikiem.
Weźmiy Gołęmbi/ álbo Kápłoná/ álbo kurcząt/ álbo Cielęćiny/ rozbierz/ pieknie/ wkray
Skrót tekstu: CzerComp
Strona: 25
Tytuł:
Compendium ferculorum albo zebranie potraw
Autor:
Stanisław Czerniecki
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
poradniki
Tematyka:
kulinaria
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1682
Data wydania (nie wcześniej niż):
1682
Data wydania (nie później niż):
1682
Bigosek z Spikiem.
Odwarz i odbierz Raki/ na bigosek/ włóż w rynkę/ wybierz śpik wołowy/ włóż pospołu/ wlej rosołu/ daj pieprzu/ kwiatu/ masła płokanego; przywarz a daj na stół: Możesz i Cytrynę wycisnąć/ albo Octu winnego dobrego wlać/ a przywarzywszy dać. XLIII. Potrawa z Spikiem.
Weźmij Gołembi/ albo Kapłona/ albo kurcząt/ albo Cielęciny/ rozbierz/ pięknie/ wkraj Cebule i pietruszki drobno, a nie mocz/ włóż w naczynie gliniane/ włóż Spiku/ soli/ Rosołu wlej/ warz nakrywszy; możesz też przydać siekanego szczawiu albo Agrestu/ Pieprzu/ Kwiatu/ przywarz a daj. XLIV
Bigosek z Spikiem.
Odwarz y odbierz Ráki/ ná bigosek/ włoż w rynkę/ wybierz śpik wołowy/ włoż pospołu/ wley rosołu/ day pieprzu/ kwiátu/ másłá płokánego; przywarz á dáy ná stoł: Możesz y Cytrynę wyćisnąć/ álbo Octu winnego dobrego wlać/ á przywárzywszy dać. XLIII. Potráwá z Spikiem.
Weźmiy Gołęmbi/ álbo Kápłoná/ álbo kurcząt/ álbo Cielęćiny/ rozbierz/ pieknie/ wkray Cebule y pietruszki drobno, á nie mocz/ włoż w naczynie gliniáne/ włoż Spiku/ soli/ Rosołu wley/ warz nákrywszy; możesz też przydáć śiekánego szczawiu albo Agrestu/ Pieprzu/ Kwiátu/ przywarz á day. XLIV
Skrót tekstu: CzerComp
Strona: 25
Tytuł:
Compendium ferculorum albo zebranie potraw
Autor:
Stanisław Czerniecki
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
poradniki
Tematyka:
kulinaria
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1682
Data wydania (nie wcześniej niż):
1682
Data wydania (nie później niż):
1682
; przywarz a daj na stół: Możesz i Cytrynę wycisnąć/ albo Octu winnego dobrego wlać/ a przywarzywszy dać. XLIII. Potrawa z Spikiem.
Weźmij Gołembi/ albo Kapłona/ albo kurcząt/ albo Cielęciny/ rozbierz/ pięknie/ wkraj Cebule i pietruszki drobno, a nie mocz/ włóż w naczynie gliniane/ włóż Spiku/ soli/ Rosołu wlej/ warz nakrywszy; możesz też przydać siekanego szczawiu albo Agrestu/ Pieprzu/ Kwiatu/ przywarz a daj. XLIV Potrawa z Limonią
Weźmij Kapłona/ albo Gałembi/ albo Cielęciny/ rozbierż pięknie surowo/ niemocz/ włóż w rynkę weźmij Limonią/ wkraj wzduż/ włóż masła dobrego rosołu wlej/
; przywarz á dáy ná stoł: Możesz y Cytrynę wyćisnąć/ álbo Octu winnego dobrego wlać/ á przywárzywszy dać. XLIII. Potráwá z Spikiem.
Weźmiy Gołęmbi/ álbo Kápłoná/ álbo kurcząt/ álbo Cielęćiny/ rozbierz/ pieknie/ wkray Cebule y pietruszki drobno, á nie mocz/ włoż w naczynie gliniáne/ włoż Spiku/ soli/ Rosołu wley/ warz nákrywszy; możesz też przydáć śiekánego szczawiu albo Agrestu/ Pieprzu/ Kwiátu/ przywarz á day. XLIV Potráwá z Limonią
Weźmiy Kápłoná/ álbo Gałęmbi/ álbo Cielęćiny/ rozbierż pięknie surowo/ niemocz/ włoż w rynkę weźmiy Limonią/ wkray wzduż/ włoż masłá dobrego rosołu wley/
Skrót tekstu: CzerComp
Strona: 25
Tytuł:
Compendium ferculorum albo zebranie potraw
Autor:
Stanisław Czerniecki
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
poradniki
Tematyka:
kulinaria
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1682
Data wydania (nie wcześniej niż):
1682
Data wydania (nie później niż):
1682
upiecz dobrze/ nasol według smaku. Weźmij Czosnku niemało/ uwierć jako masło rozpuść Octem winnym/ wlej Oliwy i soli i Rozmarynu/ przywarz/ a wychłodziwszy/ ułożoną materią w Jaszczu pieczoną zalej/ chowaj na zimno. ADDyTAMENT X. Potrawa na zimno.
Kapłona weźmij/ lubo cielęcą pieczenią/ lubo Wołową/ na spiku/ rubą słoniną przez srzodek/ a namocz w Occie winnym/ przydawszy do niego Pieprzu/ Imbieru/ Majeronu suchego i soli/ mocz przez godzin trzy/ piecz/ a polewaj tym Octem a upiekszy daj na zimno. KondyMENTA Do Pieczystego.
PO dziesiąci Addytamentach/ kładę dziesięć Kondymentów do Pieczystych rzeczy/ których według upodobania zażywać
upiecz dobrze/ násol według smáku. Weźmiy Czosnku niemało/ vwierć iáko másło rospuść Octem winnym/ wley Oliwy y soli y Rozmárynu/ przywarz/ á wychłodźiwszy/ vłożoną máteryą w Iaszczu pieczoną zaley/ choway ná źimno. ADDITAMENT X. Potráwa ná źimno.
Kápłoná weźmiy/ lubo ćielęcą pieczenią/ lubo Wołową/ ná spiku/ rubą słoniną przez srzodek/ á námocz w Oććie winnym/ przydawszy do niego Pieprzu/ Imbieru/ Máieronu suchego y soli/ mocz przez godźin trzy/ piecz/ á poleway tym Octem á vpiekszy day ná źimno. CONDIMENTA Do Pieczystego.
PO dźieśiąći Additámentách/ kładę dźieśięć Condimentow do Pieczystych rzeczy/ ktorych według vpodobánia záżywáć
Skrót tekstu: CzerComp
Strona: 42
Tytuł:
Compendium ferculorum albo zebranie potraw
Autor:
Stanisław Czerniecki
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
poradniki
Tematyka:
kulinaria
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1682
Data wydania (nie wcześniej niż):
1682
Data wydania (nie później niż):
1682
/ zrób z tej materii spód na opłatkach/ a nakladaj Tort różnymi Konfektami/ jakie masz/ a z tejże Massy zrób Kopertę jako najpiękniejszą umiesz/ wsadź do pieca. A jeżeli chcesz zrób Piramidę i z Płotami cukrowemi. XLVII. Tort Spikowy.
Na Tort Spikowy zrobisz Ciasto Angielskie/ według opisanego sposobu/ weźmij śpiku wołowego surowego/ usiekaj drobno/ wkraj Cytryny w Cukrze smażonej w kostkę/ i Rożenków obojga/ rozbij Jajec i Śmietany/ Pieprzu/ Gałki/ Cynamonu/ Cukru/ zmieszaj to społem/ a nalej Tort w Patelli/ zasklep/ pozynguj Jajcy/ albo pocukruj/ wsadź do pieca/ a upiekszy daj gorąco na Stół.
/ zrob z tey máteryey spod ná opłátkach/ á nákláday Tort rożnymi Confektami/ iakie masz/ á z teyże Mássy zrob Kopertę iáko naypięknieyszą vmiesz/ wsadź do pieca. A ieżeli chcesz zrob Pirámidę y z Płotámi cukrowemi. XLVII. Tort Spikowy.
Ná Tort Spikowy zrobisz Ciásto Angielskie/ według opisánego sposobu/ weźmiy śpiku wołowego surowego/ vsiekay drobno/ wkray Cytryny w Cukrze smáżoney w kostkę/ y Rożenkow oboyga/ rozbiy Iáiec y Smietany/ Pieprzu/ Gałki/ Cynámonu/ Cukru/ zmieszay to społem/ á náley Tort w Pátelli/ zasklep/ pozynguy Iáycy/ álbo pocukruy/ wsadź do piecá/ á vpiekszy day gorąco ná Stoł.
Skrót tekstu: CzerComp
Strona: 81
Tytuł:
Compendium ferculorum albo zebranie potraw
Autor:
Stanisław Czerniecki
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
poradniki
Tematyka:
kulinaria
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1682
Data wydania (nie wcześniej niż):
1682
Data wydania (nie później niż):
1682
. Kapary z Potrawą, 32. Kiszki z kruszek Cielęcych, 63. Kapłonie, tamże. Jelenie albo Daniele. tamże. Kiełbasy Sarnie, 64. Kiełbasy z Parmazynem albo z Serem Holenderskim, albo prostym. Kełbasy Wideńskie, tamże.
Rybne Potrawy. Karp czarno, 49. Karp po Francusku, 54. z Spikiem, 55. bez kości, tamże. z Juszycą, 56. z Grząnkami z masłem, 57. Karpie po Morawsku, 61. Karpiowy bigosek. 56. Kapiowe Ozorki, 67. Kiszki z Ryb słonych, 62.\ Kuropatwy z Ryb słonych, 63. Kasanat abo Rosół Polski; 69. Mleczne Potrawy
. Kápáry z Potráwą, 32. Kiszki z kruszek Cielęcych, 63. Kapłonie, támże. Ielenie álbo Dániele. támże. Kiełbasy Sárnie, 64. Kiełbásy z Pármázynem álbo z Serem Holenderskim, albo prostym. Kełbásy Widenskie, támże.
Rybne Potráwy. Kárp czarno, 49. Kárp po Fráncusku, 54. z Spikiem, 55. bez kośći, támże. z Iuszycą, 56. z Grząnkámi z másłem, 57. Kárpie po Moráwsku, 61. Kárpiowy bigosek. 56. Kápiowe Ozorki, 67. Kiszki z Ryb słonych, 62.\ Kuropátwy z Ryb słonych, 63. Kassánat ábo Rosoł Polski; 69. Mleczne Potráwy
Skrót tekstu: CzerComp
Strona: 100
Tytuł:
Compendium ferculorum albo zebranie potraw
Autor:
Stanisław Czerniecki
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
poradniki
Tematyka:
kulinaria
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1682
Data wydania (nie wcześniej niż):
1682
Data wydania (nie później niż):
1682
z Porzeckami z Wiśniami, tamże. z Figatellami, tamże. z Ślimakami, 22. z Suropieczkami spikowanemi, tamże. z Pirozkami, 23. z Rakami, z Serdellami, tamże. z Bigoskiem Rakowym. tamże z Botwinią z Rakami, 24. z tretowanemi Rakami i z suropieczkami śpikowan: tamże. Potrawa z Spikiem, 25. Potrawa z Limonią, tamże. Potrawa z karczochami, tamże. z Bulwami, z kaulorepą, tamże. z Kardami, 26. z Kaulefiorami, tamże. z Szparagami, tamże. z Popiemi Jajkami, tamże. z Kapustą Włoską, tamże. z Szczawiem, tamże. z Sałatą krajaną, tamże
z Porzeckámi z Wiśniámi, tamże. z Figátellámi, támże. z Slimakámi, 22. z Suropieczkámi spikowánemi, támże. z Pirozkámi, 23. z Rákámi, z Serdellámi, támże. z Bigoskiem Rákowym. tamże z Botwinią z Rákámi, 24. z tretowánemi Rákámi y z suropieczkámi śpikowán: tamże. Potráwá z Spikiem, 25. Potrawá z Limonią, támże. Potráwá z kárczochámi, támże. z Bulwámi, z kaulorepą, támże. z Kárdámi, 26. z Kaulefiorámi, támże. z Szpárágámi, támże. z Popiemi Iaykami, tamże. z Kápustą Włoską, támże. z Szczawiem, támże. z Sałatą kráiáną, támże
Skrót tekstu: CzerComp
Strona: 102
Tytuł:
Compendium ferculorum albo zebranie potraw
Autor:
Stanisław Czerniecki
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
poradniki
Tematyka:
kulinaria
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1682
Data wydania (nie wcześniej niż):
1682
Data wydania (nie później niż):
1682
