jej różności 5. O cisawej a jej różnościach 6. O siwej 7. O wronej 8. O różnych a mieszanych sierściach 9. O przymiotach końskich dobroć abo złość znaczących 10. O stanie a urodzie 11. Jaki ma być obieran stadnik 12. Co za wady wystrzegać się w stadniku 13. Z jakimi przymioty świerzopa ma być odłączona dla źrebiąt 14. Od wielu a do wielu lat tak koń, jako i świerzopa pożyteczna być może do płodu 15. O chowaniu stadnika tak na staniu ustawnie, jako i czasu przypuszczenia 16. Jako przypuszczać stadnika, a do wielu klacz, i jakiego z jaką świerzopą chować 17. O czasie przypuszczania
iey rożnośći 5. O ćisáwey á iey rożnośćiách 6. O śiwey 7. O wroney 8. O rożnych á mieszánych śierśćiách 9. O przymiotách końskich dobroć ábo złość znáczących 10. O stanie á vrodzie 11. Iaki má być obieran stádnik 12. Co zá wády wystrzegáć się w stádniku 13. Z iakimi przymioty świerzopá ma być odłączona dla źrzebiąt 14. Od wielu á do wielu lat ták koń, iáko y świerzopá pożyteczna być może do płodu 15. O chowaniu stadniká ták ná staniu vstáwnie, iáko y czásu przypuszczenia 16. Iáko przypuszczáć stádniká, á do wielu klacz, y iákiego z iáką świerzopą chowáć 17. O czáśie przypuszczánia
Skrót tekstu: DorHip_I
Strona: 5
Tytuł:
Hippica to iest o koniach księgi_I
Autor:
Krzysztof Dorohostajski
Drukarnia:
Andrzej Piotrkowczyk
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1603
Data wydania (nie wcześniej niż):
1603
Data wydania (nie później niż):
1603
O różnych a mieszanych sierściach 9. O przymiotach końskich dobroć abo złość znaczących 10. O stanie a urodzie 11. Jaki ma być obieran stadnik 12. Co za wady wystrzegać się w stadniku 13. Z jakimi przymioty świerzopa ma być odłączona dla źrebiąt 14. Od wielu a do wielu lat tak koń, jako i świerzopa pożyteczna być może do płodu 15. O chowaniu stadnika tak na staniu ustawnie, jako i czasu przypuszczenia 16. Jako przypuszczać stadnika, a do wielu klacz, i jakiego z jaką świerzopą chować 17. O czasie przypuszczania koni, a uchowaniu świerzop, i rozeznaniu będzieli zrzobek czyli klaczka 18. Jakie pastwiska stadom różne mają
O rożnych á mieszánych śierśćiách 9. O przymiotách końskich dobroć ábo złość znáczących 10. O stanie á vrodzie 11. Iaki má być obieran stádnik 12. Co zá wády wystrzegáć się w stádniku 13. Z iakimi przymioty świerzopá ma być odłączona dla źrzebiąt 14. Od wielu á do wielu lat ták koń, iáko y świerzopá pożyteczna być może do płodu 15. O chowaniu stadniká ták ná staniu vstáwnie, iáko y czásu przypuszczenia 16. Iáko przypuszczáć stádniká, á do wielu klacz, y iákiego z iáką świerzopą chowáć 17. O czáśie przypuszczánia koni, á vchowániu świerzop, y rozeznániu będzieli zrzobek czyli kláczká 18. Iákie pástwiská stádom rożne máią
Skrót tekstu: DorHip_I
Strona: 5
Tytuł:
Hippica to iest o koniach księgi_I
Autor:
Krzysztof Dorohostajski
Drukarnia:
Andrzej Piotrkowczyk
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1603
Data wydania (nie wcześniej niż):
1603
Data wydania (nie później niż):
1603
stadniku 13. Z jakimi przymioty świerzopa ma być odłączona dla źrebiąt 14. Od wielu a do wielu lat tak koń, jako i świerzopa pożyteczna być może do płodu 15. O chowaniu stadnika tak na staniu ustawnie, jako i czasu przypuszczenia 16. Jako przypuszczać stadnika, a do wielu klacz, i jakiego z jaką świerzopą chować 17. O czasie przypuszczania koni, a uchowaniu świerzop, i rozeznaniu będzieli zrzobek czyli klaczka 18. Jakie pastwiska stadom różne mają być obierane, i jako chować tak lecie jako zimie. 19. O rozeznaniu lat końskich 20. O straży koło stada 21. O uwałaszeniu 22. O piątnowaniu 23. W Księgach
stádniku 13. Z iakimi przymioty świerzopá ma być odłączona dla źrzebiąt 14. Od wielu á do wielu lat ták koń, iáko y świerzopá pożyteczna być może do płodu 15. O chowaniu stadniká ták ná staniu vstáwnie, iáko y czásu przypuszczenia 16. Iáko przypuszczáć stádniká, á do wielu klacz, y iákiego z iáką świerzopą chowáć 17. O czáśie przypuszczánia koni, á vchowániu świerzop, y rozeznániu będzieli zrzobek czyli kláczká 18. Iákie pástwiská stádom rożne máią być obieráne, y iáko chowáć ták lećie iáko zimie. 19. O rozeznániu lat końskich 20. O straży koło stádá 21. O vwałaszeniu 22. O piątnowániu 23. W Kśięgách
Skrót tekstu: DorHip_I
Strona: 5
Tytuł:
Hippica to iest o koniach księgi_I
Autor:
Krzysztof Dorohostajski
Drukarnia:
Andrzej Piotrkowczyk
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1603
Data wydania (nie wcześniej niż):
1603
Data wydania (nie później niż):
1603
że na bolenie zębów są barzo użyteczne/ chędożąc nimi zęby. Głos zaś sześcioraki z siebie wypuszcza/ którym różne żądze abo doległości oświadcza. Abowiem rżaniem długim a w zakończeniu cienkim i podniosłym/ znaczy radość i wesołość. Zaś przeciwnie długim także/ ale naostatku spuszczonym a hrubszym głosem/ znaczy pożądanie towarzysza/ abo świerzopy wzywanie. Trzeci/ gdy ból jaki wnętrzny abo ranę srogą cierpi/ nie czyni żadnego głosu/ jedno jęczy/ stęka/ niemal jako człowiek uskarża się. Czwarty sposób/ gdy się rozje abo rozgniewa barzo/ cieniuchno a króciuchno kwiczy. Piąty/ grubo a prawie ciemno nie słyszno rżąc na kształt lwiego ryku/ znaczy bojaźń
że ná bolenie zębow są bárzo vżyteczne/ chędożąc nimi zęby. Głos záś sześćioráki z śiebie wypuszcza/ ktorym rożne żądze ábo doległośći oświadcza. Abowiem rżániem długim á w zákończeniu ćienkim y podniosłym/ znáczy rádość y wesołość. Záś przećiwnie długim tákże/ ále náostátku spuszczonym á hrubszym głosem/ znáczy pożądánie towárzyszá/ ábo świerzopy wzywánie. Trzeći/ gdy bol iáki wnętrzny ábo ránę srogą ćierpi/ nie czyni żadnego głosu/ iedno ięczy/ stęka/ niemal iáko człowiek vskarża się. Czwarty sposob/ gdy się rozye ábo rozgniewa bárzo/ ćieniuchno á kroćiuchno kwiczy. Piąty/ grubo á práwie ćięmno nie słyszno rżąc ná kształt lwiego ryku/ znáczy boiaźń
Skrót tekstu: DorHip_I
Strona: Aijv
Tytuł:
Hippica to iest o koniach księgi_I
Autor:
Krzysztof Dorohostajski
Drukarnia:
Andrzej Piotrkowczyk
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1603
Data wydania (nie wcześniej niż):
1603
Data wydania (nie później niż):
1603
dwóch tych ostatecznych: jeśli koń jest wspaniały/ uszy ściska/ nogami ziemię grzebie/ zadem wybija/ a zęboma kąsze. Insze głosy czyniąc znaków ciałem nie pokazuje/ acz czasem wesoło rżąc rad podskakuje. Szósty głos wydaje/ który hruby przerywając czyni barzo śmiechu człowieczemu podobny/ a to koń czyni chciwością poruszony/ stojąc blisko świerzopy abo konia którego miłuje/ bądź też siano abo owies widząc z pożądania znak wydaje. Przystępując zasię do wieku końskiego/ gdyż każda rzecz żywiąca swój koniec mieć musi. Aristoteles opisuje wiek jego/ aż do lat 40. i na przykład wspomina konia/ którego znał aż do lat 40. stado dobrze chowając/ i
dwuch tych ostátecznych: iesli koń iest wspániáły/ vszy śćiska/ nogámi źiemię grzebie/ zádem wybiia/ á zębomá kąsze. Insze głosy czyniąc znákow ćiáłem nie pokázuie/ ácz czásem wesoło rżąc rad podskákuie. Szosty głos wydáie/ ktory hruby przerywáiąc czyni bárzo śmiechu człowieczemu podobny/ á to koń czyni chćiwośćią poruszony/ stoiąc blisko świerzopy ábo koniá ktorego miłuie/ bądź też śiáno ábo owies widząc z pożądánia znák wydáie. Przystępuiąc zásię do wieku końskiego/ gdyż káżda rzecz żywiąca swoy koniec mieć muśi. Aristoteles opisuie wiek iego/ áż do lat 40. y ná przykład wspomina koniá/ ktorego znał áż do lat 40. stádo dobrze chowáiąc/ y
Skrót tekstu: DorHip_I
Strona: Aijv
Tytuł:
Hippica to iest o koniach księgi_I
Autor:
Krzysztof Dorohostajski
Drukarnia:
Andrzej Piotrkowczyk
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1603
Data wydania (nie wcześniej niż):
1603
Data wydania (nie później niż):
1603
nie żyją/ snadnie obaczyć. Pierwsza/ iż nie one Saturnusowe złote ani śrebrne lata/ a jako ludziom umniejsza się sił i lat/ tak też podobno i bydlęta tymże złym konstelacjom i wiekom są podległe. Druga też/ iż w przynależnym i umiejętnym chowaniu onych nie miewamy. Roście koń do roku szóstego/ a świerzopa aż do piątego/ a potym hrubieje. Księgi Pierwsze.
To o naturze/ o karmi/ o głosie i o wieku/ i o latach na ten czas dosyć. Króciuchno ukażę pożytki lekarstwa/ które ludzie z konia brać mogą/ acz nie o tym teraz rzecz/ wszakoż i to potrzebna/ pokazując nie tylko dobra
nie żyią/ snádnie obáczyć. Pierwsza/ iż nie one Sáturnusowe złote áni śrebrne látá/ á iáko ludźiom vmnieysza się śił y lat/ ták też podobno y bydlętá tymże złym konstellácyom y wiekom są podległe. Druga też/ iż w przynależnym y vmieiętnym chowániu onych nie miewamy. Rośćie koń do roku szostego/ á świerzopá áż do piątego/ á potym hrubieie. Kśięgi Pierwsze.
To o náturze/ o karmi/ o głośie y o wieku/ y o látách ná ten czás dosyć. Kroćiuchno vkażę pożytki lekárstwá/ ktore ludźie z koniá bráć mogą/ ácz nie o tym teraz rzecz/ wszákoż y to potrzebna/ pokázuiąc nie tylko dobrá
Skrót tekstu: DorHip_I
Strona: Aiij
Tytuł:
Hippica to iest o koniach księgi_I
Autor:
Krzysztof Dorohostajski
Drukarnia:
Andrzej Piotrkowczyk
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1603
Data wydania (nie wcześniej niż):
1603
Data wydania (nie później niż):
1603
/ acz nie o tym teraz rzecz/ wszakoż i to potrzebna/ pokazując nie tylko dobra natury/ postać onego/ ale też i powierzchnie pożyteczną: bowiem i złoto nie przeto samo ludzie miłują/ iż jest piękne/ ale dla tego też/ iż do lekarstw zdrowe/ i za nie dostanie wszystkiego. Mleko tedy od świerzopy z miodem zmieszane barzo pożyteczne na suchoty/ także i białymgłowom niepłodnym: też pióreczkiem w oko wpuszczając bielmo spądza. Kadzenie z kopyta końskiego zamarły w żywocie płód wypędza/ i do prędkiego porodzenia pomaga. Pot koński srogim jest jadem strzały abo broń jaką napuszczając. proch też koński dziwnie mocny i jadowity/ ja nie radzę żadnemu
/ ácz nie o tym teraz rzecz/ wszákoż y to potrzebna/ pokázuiąc nie tylko dobrá nátury/ postáć onego/ ále też y powierzchnie pożyteczną: bowiem y złoto nie przeto sámo ludźie miłuią/ iż iest piękne/ ále dla tego też/ iż do lekarstw zdrowe/ y zá nie dostánie wszystkiego. Mleko tedy od świerzopy z miodem zmieszáne bárzo pożyteczne ná suchoty/ tákże y białymgłowom niepłodnym: też pioreczkiem w oko wpuszczáiąc bielmo spądza. Kádzenie z kopytá końskiego zámárły w żywoćie płod wypędza/ y do prędkiego porodzenia pomaga. Pot koński srogim iest iádem strzały ábo broń iáką nápuszczáiąc. proch też koński dźiwnie mocny y iádowity/ ia nie rádzę żadnemu
Skrót tekstu: DorHip_I
Strona: Aiij
Tytuł:
Hippica to iest o koniach księgi_I
Autor:
Krzysztof Dorohostajski
Drukarnia:
Andrzej Piotrkowczyk
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1603
Data wydania (nie wcześniej niż):
1603
Data wydania (nie później niż):
1603
prawą białemu/ nieszczęśliwy koń/ a do szwankowania niebezpieczny. Z białą przednią prawą a z zadnią lewą/ acz niektórzy w wielkiej wadze takowego mają/ ale i o tym barzo mało rozumiem/ acz lepszy niż pierwszy/ i nie tak nieszczęśliwy. Przyczynę naganienia tych czterech odmian poślednich tę mądrzy Kawalkatorowie kładą: Zrzebię w żywocie świerzopy leżąc/ jako które nogi złączone miewa/ a jako się rodzi/ tak też według tego białe bywają. a iż się wespół w żywocie być nauczyły/ podobieństwo stąd biorą/ że w chodzeniu i biegu rado się podobne swemu podobnemu łący/ skąd z przyrodzenia przeplatywając nogami/ nieszczęsne a niespodziewane szwankowanie przypada. Dla tego tedy
práwą białemu/ nieszczęśliwy koń/ á do szwánkowánia niebespieczny. Z białą przednią práwą á z zádnią lewą/ ácz niektorzy w wielkiey wadze tákowego máią/ ále y o tym bárzo máło rozumiem/ ácz lepszy niż pierwszy/ y nie ták nieszczęśliwy. Przyczynę nágánienia tych czterech odmian poślednich tę mądrzy Káwálkatorowie kłádą: Zrzebię w żywoćie świerzopy leżąc/ iáko ktore nogi złączone miewa/ á iáko się rodźi/ ták też według tego białe bywáią. á iż się wespoł w żywoćie być náuczyły/ podobieństwo stąd biorą/ że w chodzeniu y biegu rádo się podobne swemu podobnemu łączy/ skąd z przyrodzenia przeplátywáiąc nogámi/ nieszczęsne á niespodźiewáne szwánkowánie przypada. Dla tego tedy
Skrót tekstu: DorHip_I
Strona: Biij
Tytuł:
Hippica to iest o koniach księgi_I
Autor:
Krzysztof Dorohostajski
Drukarnia:
Andrzej Piotrkowczyk
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1603
Data wydania (nie wcześniej niż):
1603
Data wydania (nie później niż):
1603
iż owad nawiętszy a źrzebię słabe/ ani głową prze słabość/ ani ogonem bez włosów bronić się nie mogąc/ znaki miewa od much. Strzeż się tedy takiego/ bo słabej natury i nóg/ co i sama rzecz pokazuje/ iż źrzebię w tak gorące czasy porodzone trawę też już napoły zeschłą najduje/ mleko u świerzopy nie tak obfite jako na wiosnę/ bo i sama od gorąca i owadu nędznieje/ k temu rychło wątłe do zimy przychodząc/ wnet siana twardego pożywać musi/ a prawie ab extremo calore nie mieszkając ad extremum frigus trafia. Jako to tedy ku czemu dobremu może przyść/ co tak z młodu zanędzniało/ i naturę
iż owad nawiętszy á źrzebię słábe/ áni głową prze słábość/ áni ogonem bez włosow bronić się nie mogąc/ znáki miewa od much. Strzeż się tedy tákiego/ bo słábey nátury y nog/ co y sámá rzecz pokázuie/ iż źrzebię w ták gorące czásy porodzone trawę też iuż nápoły zeschłą náyduie/ mleko v świerzopy nie ták obfite iáko ná wiosnę/ bo y sámá od gorącá y owádu nędznieie/ k temu rychło wątłe do źimy przychodząc/ wnet śiáná twárdego pożywáć muśi/ á práwie ab extremo calore nie mieszkáiąc ad extremum frigus tráfia. Iáko to tedy ku czemu dobremu może przyść/ co ták z młodu zánędzniáło/ y náturę
Skrót tekstu: DorHip_I
Strona: Biijv
Tytuł:
Hippica to iest o koniach księgi_I
Autor:
Krzysztof Dorohostajski
Drukarnia:
Andrzej Piotrkowczyk
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1603
Data wydania (nie wcześniej niż):
1603
Data wydania (nie później niż):
1603
/ jakiej sierści/ jakich odmian/ co za przymiotów/ jakich oczu/ jakiej chybkości ciała/ i jakiego zmysłu: czego wszytkiego z wyższego opisania dojść możesz aby się jedna rzecz kilkakroć nie powtarzała. to ktemu przyłożywszy/ aby nie był wzrostu ani zbytnie wielkiego/ ani małego ale śrzedniego/ według opisania Varronis. Wszakoż jeśli świerzopy wielkie będą/ podniosłego stadnika potrzebują/ ale podniosłego w ciele/ nie wysokiego w nogach: jeśli też małe/ tedy nie wielkiego/ abowiem inaczej/ w uchowywaniu abo przesięże abo nie dosięże. K temu obierać dużego/ ciała żyłowatego/ twardego/ oka czarnego/ jasnego/ nie zamrużonego/ łopatek mięsistych szerokich/ także i
/ iákiey śierśći/ iákich odmian/ co zá przymiotow/ iákich oczu/ iákiey chybkośći ćiáłá/ y iákiego zmysłu: czego wszytkiego z wyższego opisánia doyść możesz áby się iedná rzecz kilkákroć nie powtarzáłá. to ktemu przyłożywszy/ áby nie był wzrostu áni zbytnie wielkiego/ áni máłego ále śrzedniego/ według opisánia Varronis. Wszákoż iesli świerzopy wielkie będą/ podniosłego stádniká potrzebuią/ ále podniosłego w ćiele/ nie wysokiego w nogách: iesli też máłe/ tedy nie wielkiego/ ábowiem ináczey/ w vchowywániu ábo prześięże ábo nie dośięże. K temu obieráć dużego/ ćiáłá żyłowátego/ twárdego/ oká czarnego/ iásnego/ nie zámrużonego/ łopátek mięśistych szerokich/ tákże y
Skrót tekstu: DorHip_I
Strona: C
Tytuł:
Hippica to iest o koniach księgi_I
Autor:
Krzysztof Dorohostajski
Drukarnia:
Andrzej Piotrkowczyk
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1603
Data wydania (nie wcześniej niż):
1603
Data wydania (nie później niż):
1603
