, którym natura takowemu niebezpieczeństwu się opiera, albo zwielu innych przyczyn których tu wyliczaniem bawić, zdami się rzecz mniej pożyteczna, ile je nieżej opiszemy. Raczej przystąpmi do Freber względem pierwszej konsideracyj, te są inne katarowe; inne exanchematicæ, które się na wierszach ciała wyrzucają; jako to petocie, ospa, fryzle lub zarnice. Potym frebra choleryczna, której zbitnia zołc matką bywa Po tej Hektyka samym nazwiskiem straszliwa. Tych wszystkich i innych sreber najpryncypalniejsza przyczyna albo jadowita materia, albo żołc, albo rozjątrzenie wewnętrznie. Do drugiego opisania należy frebra codzienna, trzeciaczka i czwartaczka, albo Kwartanna. Te zaś dla tego przez kilka godzin; jeden albo
, ktorym natura takowemu niebezpieczenstwu się opiera, albo zwielu innych przyczyn ktorych tu wyliczaniém bawic, zdami się rzecz mniey pozyteczna, ile ie nieźey opiszemy. Raczey przystąpmi do Freber względem pierwszey konsideracyi, te są inne katharowe; inne exanchematicæ, ktore się na wierszach ćiała wyrzucają; iako to petocie, ospa, fryzle lub zarnice. Potym frebra choleryczna, ktorey zbitnia zołc matką bywa Po tey Hektyka samym nazwiskiem straszliwa. Tych wszystkich y innych sreber naypryncypalnieysza przyczyna albo iadowita materya, albo żołc, albo rozjątrzenie wewnętrznie. Do drugiego opisania nalezy frebra codzienna, trzeciaczka y czwartaczka, albo Kwartanna. Te zas dla tego przez kilka godzin; ieden albo
Skrót tekstu: BeimJelMed
Strona: 3
Tytuł:
Medyk domowy
Autor:
Samuel Beimler
Tłumacz:
Jan Jerzy Jelonek
Drukarnia:
Michał Wawrzyniec Presser
Miejsce wydania:
Leszno
Region:
Wielkopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1749
Data wydania (nie wcześniej niż):
1749
Data wydania (nie później niż):
1749
Lapis de Goa. Tinctura Betzuartica cum Spiritu cornu cervi. Mixtura Simplex.
Których wszystkich lekarstw opisanie znajdziesz w Aptece domowej.
11mo. Becuartowe lekarstwa orynaryine na dedniem, i w godzinę lub dwie przed południem dawają się w pomiarkowanej mierze; po południu zaś aż do pułnocy lepiej dawać kordialne emulsye.
12mo. Kiedy petocie i żarnice się wyrzuciają i znowu wracają, następująca emulsja bardżo skuteczna do wypędzenia ich:
Weźmi: Maku białego. Nasienia ostowego, Semen cardui Mariae nazwanego, każdego pułłota. Nasienia orlikowego, albo Semen Aqvilegiaem pułtory ćwierci łota. Migdałów słodkich, z skorek swoich ciepłą wodą ociągnionych łot jeden.
To wkupie utłukszy w moździerzu zalej wodą bzową
Lapis de Goa. Tinctura Betzuartica cum Spiritu cornu cervi. Mixtura Simplex.
Ktorych wszystkich lekarstw opisanie znaydziesz w Aptece domowey.
11mo. Betzuartowe lekarstwa orynaryine na dedniem, y w godźinę lub dwie przed południem dawaią się w pomiarkowaney mierze; po południu zas aź do pułnocy lepiey dawac kordyalne emulsye.
12mo. Kiedy petocie y źarnice się wyrzuciaią y znowu wracaią, nastepuiąca emulsya bardźo skuteczna do wypędzenia ich:
Weźmi: Maku białego. Nasienia ostowego, Semen cardui Mariae nazwanego, kaźdego pułłota. Naśienia orlikowego, albo Semen Aqvilegiaem pułtory cwierci łota. Migdałow słodkich, z skorek swoich ciepłą wodą ociągnionych łot ieden.
To wkupie utłukszy w mozdźierźu zaley wodą bzową
Skrót tekstu: BeimJelMed
Strona: 57
Tytuł:
Medyk domowy
Autor:
Samuel Beimler
Tłumacz:
Jan Jerzy Jelonek
Drukarnia:
Michał Wawrzyniec Presser
Miejsce wydania:
Leszno
Region:
Wielkopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1749
Data wydania (nie wcześniej niż):
1749
Data wydania (nie później niż):
1749
który przy wyrzucie odry ulży. Wyrzut odry częstokroć pierwszego dnia czerwonemi plamami zaczyna się, które większe niż ospa są, i nie tak nadęte albo ropą nalane etc. Piątego lub szóstego dnia ta czerwoność blednieje, i odpada jak łuszczki zwielkim świerzbieniem: Odra niejest nigdy tak niebezpieczna, jak ospa, chyba żeby się żarnice spetociami do tego przymięszały.
Ordynaryjnie ospa wyrzuca się między trzecim i czwartym dniem, i kończy się z umniejszejem frebry szóstego lub dziewiątego dnia, kiedy zaś drugiego dnia ospa wykwita, i znowu ginie, i znowu się pokazuje, to rzecz nie barzo bezpieczna dla pacjenta, ile krosty takie znaczą zlewającą się ospę.
Ordynaryjna zaś
ktory przy wyrzucie odry ulży. Wyrzut odry częstokroć pierwszego dnia czerwonemi plamami zaczyna się, ktore większe niz ospa są, y nie tak nadęte albo ropą nalane etc. Piątego lub szostego dnia ta czerwoność blednieie, y odpada iak łuszczki zwielkim swierzbieniem: Odra nieiest nigdy tak niebespieczna, iak ospa, chyba żeby się żarnice zpetociami do tego przymięszały.
Ordynaryinie ospa wyrzuca się między trzecim y czwartym dniem, y konczy się z umnieyszeiem frebry szostego lub dziewiątego dnia, kiedy zas drugiego dnia ospa wykwita, y znowu ginie, y znowu się pokazuie, to rzecz nie barzo bespieczna dla pacyenta, ile krosty takie znaczą zlewaiącą się ospę.
Ordynaryina zas
Skrót tekstu: BeimJelMed
Strona: 62
Tytuł:
Medyk domowy
Autor:
Samuel Beimler
Tłumacz:
Jan Jerzy Jelonek
Drukarnia:
Michał Wawrzyniec Presser
Miejsce wydania:
Leszno
Region:
Wielkopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1749
Data wydania (nie wcześniej niż):
1749
Data wydania (nie później niż):
1749
w tym żadnego nie doświadczyłem się skutku; zostawuję jednak woli każdego i dobrej opinii uziwanie tego sposobu. ROZDZIAŁ IV. O Żarnicach.
Ta choroba osobliwie białej płci i młodym ludziom pospolitsza. Początek tej choroby impet swój wywiera zimnem, po nim następującą gorączką, i nieznosną koło dołku serca opresją; niemniej nudnością. Kiedy żarnice wpołogu przypadną, bardzo wielki dożor mieć trzeba; ponieważ częstokroć z Zatrzymania położnej krwi, gniewu, zbytnie napalonej izby, gorących trunków, i lekarstw, niemniej z ożyembienia przydają się. W czwartym dniu, czasem później żarnice występują: naprzód szyję i dołek serca obsypią. Potym między plecami, na piersiach, ramionach
w tym żadnego nie doświadczyłem się skutku; zostawuię iednak woli każdego y dobrey opinii uźywanie tego sposobu. ROZDZIAŁ IV. O Żarnicach.
Ta choroba osobliwie białey płći y młodym ludźiom pospolitsza. Początek tey choroby impet swoy wywiera źimnem, po nim nastepuiącą gorączką, y nieznosną koło dołku serca oppressyą; niemniey nudnośćią. Kiedy żarnice wpołogu przypadną, bardzo wielki dożor mieć trźeba; ponieważ częstokroć z Zatrzymania położney krwi, gniewu, zbytnie napaloney izby, gorących trunkow, y lekarstw, niemniey z ożiembienia przydaią się. W czwartym dniu, czasem poźniey żarnice występuią: naprźod szyię y dołek serca obsypią. Potym między plecami, na pierśiach, ramionach
Skrót tekstu: BeimJelMed
Strona: 85
Tytuł:
Medyk domowy
Autor:
Samuel Beimler
Tłumacz:
Jan Jerzy Jelonek
Drukarnia:
Michał Wawrzyniec Presser
Miejsce wydania:
Leszno
Region:
Wielkopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1749
Data wydania (nie wcześniej niż):
1749
Data wydania (nie później niż):
1749
, po nim następującą gorączką, i nieznosną koło dołku serca opresją; niemniej nudnością. Kiedy żarnice wpołogu przypadną, bardzo wielki dożor mieć trzeba; ponieważ częstokroć z Zatrzymania położnej krwi, gniewu, zbytnie napalonej izby, gorących trunków, i lekarstw, niemniej z ożyembienia przydają się. W czwartym dniu, czasem później żarnice występują: naprzód szyję i dołek serca obsypią. Potym między plecami, na piersiach, ramionach, ręku na ostatek na łytkach, na kształt jagieł w maleńkich pęcherzykach wysypują się. Skora podobna tej, która pokrzywą ocięta bywa. Niektóre pęcherzyki sa białe, niektóre czerwone; skąd żarnice na białe i czerwone się dzielą. Białe
, po nim nastepuiącą gorączką, y nieznosną koło dołku serca oppressyą; niemniey nudnośćią. Kiedy żarnice wpołogu przypadną, bardzo wielki dożor mieć trźeba; ponieważ częstokroć z Zatrzymania położney krwi, gniewu, zbytnie napaloney izby, gorących trunkow, y lekarstw, niemniey z ożiembienia przydaią się. W czwartym dniu, czasem poźniey żarnice występuią: naprźod szyię y dołek serca obsypią. Potym między plecami, na pierśiach, ramionach, ręku na ostatek na łytkach, na kształt iagieł w malenkich pęcherzykach wysypuią się. Skora podobna tey, ktora pokrzywą ocięta bywa. Niektore pęcherzyki sa białe, niektore czerwone; zkąd żarnice na białe y czerwone się dźielą. Białe
Skrót tekstu: BeimJelMed
Strona: 85
Tytuł:
Medyk domowy
Autor:
Samuel Beimler
Tłumacz:
Jan Jerzy Jelonek
Drukarnia:
Michał Wawrzyniec Presser
Miejsce wydania:
Leszno
Region:
Wielkopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1749
Data wydania (nie wcześniej niż):
1749
Data wydania (nie później niż):
1749
się. W czwartym dniu, czasem później żarnice występują: naprzód szyję i dołek serca obsypią. Potym między plecami, na piersiach, ramionach, ręku na ostatek na łytkach, na kształt jagieł w maleńkich pęcherzykach wysypują się. Skora podobna tej, która pokrzywą ocięta bywa. Niektóre pęcherzyki sa białe, niektóre czerwone; skąd żarnice na białe i czerwone się dzielą. Białe żarnice w połogu najczęściej i delikatnej konstytucyj Damy napastują; które się albo oziembiły, albo gniewem poruszyły. W pospolitość albo ogółem napadająpołogiem leżące stej przyczyny, gdy pod czas cięży swojej niepomiarkowanym jadłem, i piciem żołądek obciążały, a zniego rodzących się zamulających kiszki materyj przez laksacje nie
się. W czwartym dniu, czasem poźniey żarnice występuią: naprźod szyię y dołek serca obsypią. Potym między plecami, na pierśiach, ramionach, ręku na ostatek na łytkach, na kształt iagieł w malenkich pęcherzykach wysypuią się. Skora podobna tey, ktora pokrzywą ocięta bywa. Niektore pęcherzyki sa białe, niektore czerwone; zkąd żarnice na białe y czerwone się dźielą. Białe żarnice w połogu nayczęśćiey y delikatney konstytucyi Damy napastuią; ktore się albo oźiembiły, albo gniewem poruszyły. W pospolitość albo ogołem napadaiąpołogiem leżące ztey przyczyny, gdy pod czas cięży swoiey niepomiarkowanym iadłem, y pićiem żołądek obciązały, a zniego rodzących się zamulaiących kiszki materyi przez laxacye nie
Skrót tekstu: BeimJelMed
Strona: 86
Tytuł:
Medyk domowy
Autor:
Samuel Beimler
Tłumacz:
Jan Jerzy Jelonek
Drukarnia:
Michał Wawrzyniec Presser
Miejsce wydania:
Leszno
Region:
Wielkopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1749
Data wydania (nie wcześniej niż):
1749
Data wydania (nie później niż):
1749
występują: naprzód szyję i dołek serca obsypią. Potym między plecami, na piersiach, ramionach, ręku na ostatek na łytkach, na kształt jagieł w maleńkich pęcherzykach wysypują się. Skora podobna tej, która pokrzywą ocięta bywa. Niektóre pęcherzyki sa białe, niektóre czerwone; skąd żarnice na białe i czerwone się dzielą. Białe żarnice w połogu najczęściej i delikatnej konstytucyj Damy napastują; które się albo oziembiły, albo gniewem poruszyły. W pospolitość albo ogółem napadająpołogiem leżące stej przyczyny, gdy pod czas cięży swojej niepomiarkowanym jadłem, i piciem żołądek obciążały, a zniego rodzących się zamulających kiszki materyj przez laksacje niewyprowadziły; albo tez, gdy dla wielkiej krwistości
występuią: naprźod szyię y dołek serca obsypią. Potym między plecami, na pierśiach, ramionach, ręku na ostatek na łytkach, na kształt iagieł w malenkich pęcherzykach wysypuią się. Skora podobna tey, ktora pokrzywą ocięta bywa. Niektore pęcherzyki sa białe, niektore czerwone; zkąd żarnice na białe y czerwone się dźielą. Białe żarnice w połogu nayczęśćiey y delikatney konstytucyi Damy napastuią; ktore się albo oźiembiły, albo gniewem poruszyły. W pospolitość albo ogołem napadaiąpołogiem leżące ztey przyczyny, gdy pod czas cięży swoiey niepomiarkowanym iadłem, y pićiem żołądek obciązały, a zniego rodzących się zamulaiących kiszki materyi przez laxacye niewyprowadziły; albo tez, gdy dla wielkiey krwistośći
Skrót tekstu: BeimJelMed
Strona: 86
Tytuł:
Medyk domowy
Autor:
Samuel Beimler
Tłumacz:
Jan Jerzy Jelonek
Drukarnia:
Michał Wawrzyniec Presser
Miejsce wydania:
Leszno
Region:
Wielkopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1749
Data wydania (nie wcześniej niż):
1749
Data wydania (nie później niż):
1749
rodzących się zamulających kiszki materyj przez laksacje niewyprowadziły; albo tez, gdy dla wielkiej krwistości, potrzebnego krwi puszczenia zaniedbały; lub gdy przez ciężkie wydanie na świat płodu, krew do niemałego burżenia się, przymuszona była, jako częstokroć do tego prziczyną bywają nierozsądne baby, płód gwałtownie popędzające.
Gdy ekstraodrynaryjna maligna prziłącza się do żarnic; to osobliwie staranie mieć trzeba o ratunek zdrowia, bo ledwie kiedy bez niebezpieczeństwa bywa, ile to do siebie ma, że latwo wniej żarnice na wnętrzności spadają. Żarnice czerwone zbiałemi złączone mniejszym niebezpieczeństwem grozą, byle się pacjent oziembienia; zbytniego w izbie palenia, zbyt pędzących poty lekarstw, gorących trunków, i z
rodzących się zamulaiących kiszki materyi przez laxacye niewyprowadziły; albo tez, gdy dla wielkiey krwistośći, potrzebnego krwi puszczenia zaniedbały; lub gdy przez cięzkie wydanie na swiat płodu, krew do niemałego burżenia się, przymuszona była, iako częstokroć do tego prźyczyną bywaią nierozsądne baby, płod gwałtownie popędzaiące.
Gdy extraordynaryina maligna prźyłącza się do żarnic; to osobliwie staranie mieć trźeba o ratunek zdrowia, bo ledwie kiedy bez niebezpieczenstwa bywa, ile to do siebie ma, że latwo wniey żarnice na wnętrzności spadaią. Żarnice czerwone zbiałemi złączone mnieyszym niebezpieczenstwem grozą, byle się pacyent oźiembienia; zbytniego w izbie palenia, zbyt pędzących poty lekarstw, gorących trunkow, y z
Skrót tekstu: BeimJelMed
Strona: 86
Tytuł:
Medyk domowy
Autor:
Samuel Beimler
Tłumacz:
Jan Jerzy Jelonek
Drukarnia:
Michał Wawrzyniec Presser
Miejsce wydania:
Leszno
Region:
Wielkopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1749
Data wydania (nie wcześniej niż):
1749
Data wydania (nie później niż):
1749
na świat płodu, krew do niemałego burżenia się, przymuszona była, jako częstokroć do tego prziczyną bywają nierozsądne baby, płód gwałtownie popędzające.
Gdy ekstraodrynaryjna maligna prziłącza się do żarnic; to osobliwie staranie mieć trzeba o ratunek zdrowia, bo ledwie kiedy bez niebezpieczeństwa bywa, ile to do siebie ma, że latwo wniej żarnice na wnętrzności spadają. Żarnice czerwone zbiałemi złączone mniejszym niebezpieczeństwem grozą, byle się pacjent oziembienia; zbytniego w izbie palenia, zbyt pędzących poty lekarstw, gorących trunków, i z mięsa gotowanych potraw wystrżegał. Niebezpieczne tej choroby znaki są następujące, kiedy ku koncowi łożnych chorób, jako to ospy, odry, petosi, katarowych malignów
na swiat płodu, krew do niemałego burżenia się, przymuszona była, iako częstokroć do tego prźyczyną bywaią nierozsądne baby, płod gwałtownie popędzaiące.
Gdy extraordynaryina maligna prźyłącza się do żarnic; to osobliwie staranie mieć trźeba o ratunek zdrowia, bo ledwie kiedy bez niebezpieczenstwa bywa, ile to do siebie ma, że latwo wniey żarnice na wnętrzności spadaią. Żarnice czerwone zbiałemi złączone mnieyszym niebezpieczenstwem grozą, byle się pacyent oźiembienia; zbytniego w izbie palenia, zbyt pędzących poty lekarstw, gorących trunkow, y z mięsa gotowanych potraw wystrżegał. Niebezpieczne tey choroby znaki są następuiące, kiedy ku koncowi łożnych chorob, iako to ospy, odry, petosi, katarowych malignow
Skrót tekstu: BeimJelMed
Strona: 87
Tytuł:
Medyk domowy
Autor:
Samuel Beimler
Tłumacz:
Jan Jerzy Jelonek
Drukarnia:
Michał Wawrzyniec Presser
Miejsce wydania:
Leszno
Region:
Wielkopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1749
Data wydania (nie wcześniej niż):
1749
Data wydania (nie później niż):
1749
do niemałego burżenia się, przymuszona była, jako częstokroć do tego prziczyną bywają nierozsądne baby, płód gwałtownie popędzające.
Gdy ekstraodrynaryjna maligna prziłącza się do żarnic; to osobliwie staranie mieć trzeba o ratunek zdrowia, bo ledwie kiedy bez niebezpieczeństwa bywa, ile to do siebie ma, że latwo wniej żarnice na wnętrzności spadają. Żarnice czerwone zbiałemi złączone mniejszym niebezpieczeństwem grozą, byle się pacjent oziembienia; zbytniego w izbie palenia, zbyt pędzących poty lekarstw, gorących trunków, i z mięsa gotowanych potraw wystrżegał. Niebezpieczne tej choroby znaki są następujące, kiedy ku koncowi łożnych chorób, jako to ospy, odry, petosi, katarowych malignów, żarnice się pokazują.
do niemałego burżenia się, przymuszona była, iako częstokroć do tego prźyczyną bywaią nierozsądne baby, płod gwałtownie popędzaiące.
Gdy extraordynaryina maligna prźyłącza się do żarnic; to osobliwie staranie mieć trźeba o ratunek zdrowia, bo ledwie kiedy bez niebezpieczenstwa bywa, ile to do siebie ma, że latwo wniey żarnice na wnętrzności spadaią. Żarnice czerwone zbiałemi złączone mnieyszym niebezpieczenstwem grozą, byle się pacyent oźiembienia; zbytniego w izbie palenia, zbyt pędzących poty lekarstw, gorących trunkow, y z mięsa gotowanych potraw wystrżegał. Niebezpieczne tey choroby znaki są następuiące, kiedy ku koncowi łożnych chorob, iako to ospy, odry, petosi, katarowych malignow, żarnice się pokazuią.
Skrót tekstu: BeimJelMed
Strona: 87
Tytuł:
Medyk domowy
Autor:
Samuel Beimler
Tłumacz:
Jan Jerzy Jelonek
Drukarnia:
Michał Wawrzyniec Presser
Miejsce wydania:
Leszno
Region:
Wielkopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1749
Data wydania (nie wcześniej niż):
1749
Data wydania (nie później niż):
1749
