wytraca. (Turn.) Sercu smętnemu
Serce smętne/ żuchając go/ uwesela/ i w uściech długo trzymając/ a podczas połykając. Cuchnieniu z gar.
Komuby zgorzelina/ jako spalony ścierw: abo kiedy na mękach kogo świecami/ albo rozpalonymi blachami/ i szynami żelaznymi palą/ z garła cuchnęła/ tego korzenia żuchać/ i w uściech trzymać dobrze.
Niektórzy/ a zwłaszcza Anglicy z liścia zielonego czynią salszę i polewki/ osobliwego smaku/ które w częstym używaniu mają/ dla tych wszystkich przerzeczonych niedostatków. Żołądek czyści.
Wilgotności w żołądku grube rozsiekuje i wywodzi. Trawienie czyni.
Do trawienia potężny czyni. Smrodom.
Smród z ust abo
wytráca. (Turn.) Sercu smętnemu
Serce smętne/ żucháiąc go/ vwesela/ y w vśćiech długo trzymáiąc/ á podczás połykáiąc. Cuchnieniu z gár.
Komuby zgorzeliná/ iáko spalony śćierw: ábo kiedy ná mękách kogo świecámi/ álbo rospalonymi bláchámi/ y szynámi żeláznymi palą/ z gárłá cuchnęłá/ tego korzenia żucháć/ y w vśćiech trzymáć dobrze.
Niektorzy/ á zwłasczá Anglicy z liśćia źielonego czynią sálszę y polewki/ osobliwego smáku/ ktore w częstym vżywániu máią/ dla tych wszystkich przerzeczonych niedostátkow. Zołądek czyśći.
Wilgotnośći w żołądku grube rozśiekuie y wywodźi. Trawienie czyni.
Do trawienia potężny czyni. Smrodom.
Smrod z vst ábo
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 87
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
nie krótki czas to czyniąc. Zębom ból.
Zębom bolejącym/ prędkim jest lekarstwem/ i pewnym ratunkiem/ zwłaszcza z zimnym a flegmistych spadków w dziąsła: korzeń długo także żuchany i mastykowany. Abowiem zatym flusy wywodzi usty. A iż Korzeń swą zbytnią ostrością i gorącością rad pryszczy usta/ tedy go może przez cienką chusteczkę żuchać/ a żuchany z chusty wyjąwszy/ na bolące zęby przykładać. Bo i tym sposobem wiele flegmy z ust wyciaga. Item.
Tenże korzeń w winnym occie ostrym warzony/ ból zębów uśmierza/ tę polewkę ciepłą długo/ po tej stronie w uściech gdzie boleją/ trzymając. Abowiem z dziąsły z zębów szlamowatości wyciąga i
nie krotki czás to czyniąc. Zębom bol.
Zębom boleiącym/ prędkim iest lekárstwem/ y pewnym rátunkiem/ zwłascza z źimnym á flágmistjch spadkow w dziąsłá: korzeń długo tákże żuchány y mástykowány. Abowiem zátym flusy wywodźi vsty. A iż Korzeń swą zbytnią ostrośćią y gorącośćią rad prysczy vstá/ tedy go może przez ćienką chusteczkę żucháć/ á żuchány z chusty wyiąwszy/ ná bolące zęby przykłádáć. Bo y tym sposobem wiele flágmy z vst wyćiaga. Item.
Tenże korzeń w winnym ocćie ostrym wárzony/ bol zębow vśmierza/ tę polewkę ćiepłą dług^o^/ po tey stronie w vśćiech gdźie boleią/ trzymáiąc. Abowiem z dźiąsły z zębow szlámowátośći wyćiąga y
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 159
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
na gołym ciele był. Także go woniać dobrze. (Macer.) Item.
Toż też i starszym w leciech od dzieci/ w tymże przypadku służy. Wziąwszy go z Mastyką zarówno utartych/ z woskiem umieszać/ i pigułki potoczyć/ na wielkość Wielogrochu/ a po jednej każdy poranek mastykować/ i długo żuchać. Tak wilgotności zimne z głowy nietylko ściągnie/ i przez usta wyrzuci/ ale i głowę na potym od podobnych flusów zachowa. Toż też Oczom płynącym.
Oczom płynącym/ i inym przypadkom z zimnych wilgotności/ jest ratunkiem. Item.
Od tegoż płynienia/ i od flegmistych flusów/ oczy i głowę wszystkę
ná gołym ćiele był. Tákże go woniáć dobrze. (Macer.) Item.
Toż też y stárszym w lećiech od dźieći/ w tymże przypadku służy. Wźiąwszy go z Mástyką zárowno vtártych/ z woskiem vmieszáć/ y pigułki potoczyć/ ná wielkość Wielogrochu/ á po iedney káżdy poránek mástykowáć/ y długo żucháć. Ták wilgotnośći źimne z głowy nietylko śćiągnie/ y przez vstá wyrzući/ ále y głowę ná potym od podobnych flusow záchowa. Toż też Oczom płynącym.
Oczom płynącym/ y inym przypadkom z źimnych wilgotnośći/ iest rátunkiem. Item.
Od tegoż płynienia/ y od flegmistych flusow/ oczy y głowę wszystkę
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 159
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
Dziąsłom gnijącym.
Dziasłom opadającym i gnijącym/ korzenie Pępawy w wodzie warzyć/ a do każdej kwarty tej polewki przylać/ Rożanego miodku cztery albo pięć łyżek/ tym wycierając i płocząc dziąsła często. Może też to ziele i z swym korzeniem w winie albo i w occie warzyć/ do tegoż: Dobrze też w uściech żuchać i trzymać wespół z liściem/ dla tego. Paniam niepłodnym.
Paniom niepłodnym/ warząc go z korzeniem swym w wodzie/ dobrze w otwór łona ciepłą parę lejkiem puszczać każdy dzień/ a ile wieczor. Do tego proch tego korzenia miodem zaczyniony/ a na żywot plastrowany/ jest im do płodu poczęcia wielkim lekarstwem. Item
Dźiąsłom gniiącym.
Dźiasłom opádáiącym y gniiącym/ korzenie Pępáwy w wodźie wárzyć/ á do káżdey kwarty tey polewki przylać/ Rożánego miodku cztery álbo pięć łyżek/ tym wyćieráiąc y płocząc dźiąsłá często. Może też to źiele y z swym korzeniem w winie álbo y w ocćie wárzyć/ do tegoż: Dobrze też w vśćiech żucháć y trzymáć wespoł z liśćiem/ dla tego. Pániam niepłodnym.
Pániom niepłodnym/ wárząc go z korzeniem swym w wodźie/ dobrze w otwor łoná ćiepłą párę liykiem pusczáć káżdy dźień/ á ile wieczor. Do tego proch tego korzenia miodem záczyniony/ á ná żywot plastrowány/ iest im do płodu poczęćia wielkim lekárstwem. Item
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 313
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
