gdy przełemujesz.
Colocyntis. Kolocyntyda. Mięsiste ziołko w nasieniu swojem/ Biała gdy toczysz mknie z niepokojem.
Cardamonuom Rajskie ziarnka. Rajskich kiedy chcesz ziarnek probować/ Słodycz i cierpkość w nich upatrować.
Cubebe Kubeby. Zapach przyjemny Kubeby mają/ I w smakowaniu język kąsają.
Castoreum Bobrowe stroje. Nie smaczne w uściech i żyłowate/ Przycięższym/ czarne/ i kliowate. Przytym i świeże Bobrowe stroje/ Między Lekarstwa zakupuj twoje.
Costus Kost. Koszt gdy kosztujesz morszczyzną traci/ Ma być gorzkawy/ gdy się roztrąci. Lamaniem proszek jeśli nie padnie/ Niech taki kupi/ kto nań napadnie.
Capparie Kapary. Kapary nieczcze[...] ale zupełne/
gdy przełemuiesz.
Colocyntis. Kolocyntyda. Mięśiste ziołko w naśieniu swoiem/ Biała gdy tocżysz mknie z niepokoiem.
Cardamonuom Rayskie źiarnka. Rayskich kiedy chcesz źiarnek probowáć/ Słodycż y ćierpkość w nich vpátrowáć.
Cubebe Kubeby. Zápách przyiemny Kubeby máią/ Y w smákowániu ięzyk kąsáią.
Castoreum Bobrowe stroie. Nie smácżne w vśćiech y żyłowáte/ Przyćięższym/ cżarne/ y kliowáte. Przytym y świeże Bobrowe stroie/ Między Lekárstwá zákupuy twoie.
Costus Kost. Koszt gdy kosztuiesz morszcżyzną traći/ Ma bydz gorzkáwy/ gdy się rostrąći. Lamániem proszek iesli nie padnie/ Niech táki kupi/ kto nań nápádnie.
Capparie Káppáry. Káppáry niecżcże[...] ále zupełne/
Skrót tekstu: OlszSzkoła
Strona: F3
Tytuł:
Szkoła Salernitańska
Autor:
Hieronim Olszowski
Drukarnia:
Walerian Piątkowski
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
wiersz
Rodzaj:
liryka
Gatunek:
poradniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1640
Data wydania (nie wcześniej niż):
1640
Data wydania (nie później niż):
1640
, niżeli od Wschodnich i Południowych krajów mieszkańcy, gdzie dla gorąca mdlejsze siły. Vegecius po Żołnierzu pretenduje, aby był w młodym wieku, oka o Rzeczypospolitej, którą wzmacniają Wojska.
czujnego, karku prostego, piersisty, pleczysty, w palcach silny, brzucha małego, rąk niezbyt krótkich, subtelnych łytek, Nóg suchych a żyłowatych.
Czy Rosłych, czyli Miernych Ludzi brać do Wojny? Marius brał na Wojnę Ludzi, których było po sześć stop, to jest miernego wzrostu Pyrrus Popiscy albo Rekrutującemu dał Ordynans: Tu grandes elige, ego fortes reddam, jako świadczy Frontinus. Ale Vegetius de re Militari traktujący, radzi: Utilius est fortes Milites ese
, niżeli od Wschodnich y Południowych kraiow mieszkańcy, gdzie dla gorąca mdleysze siły. Vegecius po Zołnierzu pretenduie, aby był w młodym wieku, oka o Rżeczypospolitey, ktorą wzmacniaią Woyska.
cżuynego, kárku prostego, piersisty, pleczysty, w palcach silny, brzucha małego, rąk niezbyt krotkich, subtelnych łytek, Nog suchych a żyłowatych.
Czy Rosłych, czyli Miernych Ludzi brać do Woyny? Marius brał na Woyne Ludzi, ktorych było po sześć stop, to iest miernego wzrostu Pyrrus Popiscy albo Rekrutuiącemu dał Ordynans: Tu grandes elige, ego fortes reddam, iako świadczy Frontinus. Ale Vegetius de re Militari traktuiący, radzi: Utilius est fortes Milites ese
Skrót tekstu: ChmielAteny_I
Strona: 430
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 1
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1755
Data wydania (nie wcześniej niż):
1755
Data wydania (nie później niż):
1755
2. Jęczmyk na powiece, zowie się Hordetolum; 3. Wypadnienie Oka, zowie się Prosidentia oculi. 4. Makuły i krostki na Oku 5. Fistula w oku. 6. Mgłą zaście Oka, zowie się Nebula Ungulae, seu Ungvis, to jest, zaście oka, od kąta większego, błonką żyłowatą na kształt strzałki, czasem aż do zrzenice, 7. Pannus, to jest zaście oka całego czerwoną błonką. 8. Suffusia, Hypolisis, Catharacta, to jest stwardnienie humoru lipkiego, który Oko zakrywa, pod czas zrzenicę, pod czas część oka, co pospolicie zowią Bielmem; Druga Suffusio, zowie się że
2. Ięczmyk ná powiece, zowie się Hordetolum; 3. Wypádnienie Oká, zowie się Prosidentia oculi. 4. Mákuły y krostki ná Oku 5. Fistulá w oku. 6. Mgłą zaśćie Oká, zowie się Nebula Ungulae, seu Ungvis, to iest, zaśćie oká, od kątá większego, błonką żyłowátą ná kształt strzałki, czásem áż do zrzenice, 7. Pannus, to iest zaśćie oká cáłego czerwoną błonką. 8. Suffusia, Hypolisis, Catharacta, to iest ztwárdnienie humoru lipkiego, ktory Oko zákrywa, pod czás zrzenicę, pod czás część oká, co pospolićie zowią Bielmem; Druga Suffusio, zowie się że
Skrót tekstu: CompMed
Strona: 60
Tytuł:
Compendium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Jasnej Góry Częstochowskiej
Miejsce wydania:
Częstochowa
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1719
Data wydania (nie wcześniej niż):
1719
Data wydania (nie później niż):
1719
albo Zawścięgacz ziele ma korzeń pełny/ miąsszy/ mocny/ gibki/ knodowaty/ pomarzczony/ i czarny. W starości swej/ przy wierzchu na wiele części rozdzielony/ które się potym w jeden ku środku zrastają. Liścia ma wiele/ Języczkom albo wąskiej Babce podobnego/ każdy zosobna z korzenia pochodzący/ ziobrowatego/ albo żyłowatego/ jeno węższego a miąższego. Rózg sitowych wiele/ obłych/ gładkich z miedzy liścia/ na łokieć wzwyż z korzenia wyrastających. W wierzchu tych główki okrągłe/ dziurek pełne/ jako w woszczynach/ w których kwiateczki zrumienna białe tkwią. Z tych potym nasienie w onychże komoreczkach barzo drobne/ a same główki na
álbo Záwśćięgácz źiele ma korzeń pełny/ miąsszy/ mocny/ gibki/ knodowáty/ pomarzczony/ y czarny. W stárośći swey/ przy wierzchu ná wiele częśći rozdźielony/ ktore sie potym w ieden ku środku zrastáią. Liśćia ma wiele/ Ięzyczkom álbo wąskiey Bábce podobnego/ káżdy zosobná z korzeniá pochodzący/ źiobrowáteg^o^/ álbo żyłowátego/ ieno węższeg^o^ á miąższe^o^. Rozg śitowych wiele/ obłych/ głádkich z miedzy liśćia/ ná łokieć wzwysz z korzeniá wyrastáiących. W wierzchu tych głowki okrągłe/ dźiurek pełne/ iáko w wosczynách/ w ktorych kwiateczki zrumienná białe tkwią. Z tych potym naśienie w onychże komoreczkách bárzo drobne/ á sáme głowki ná
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 128
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
Sylu: Ferulago. Trinacria. Hypopion. Tapsia.
TRojaki rodzaj Loczydła znajdujemy. Pierwsze Listu szerokiego. Drugie wąskiego. Trzecie/ które Turbitem zowiemy. Jednak chocia trojakie jest/ jednakich skutków wszystkie. Pierwsze korzenia długiego/ miąższego/ skory czarnej/ przytwardszej/ a miąższej/ we wnątrz białej/ nie zbytnie odnożysty/ ani żyłowaty/ ale tylko trzy albo cztery odnoszki ma/ miernej miąszości/ kosmaty/ soku białego pełny/ jako mleko. Smaku gorzkiego i ostrego/ jako i sama mięsiwość jego/ która też jest biała/ miękka/ rzadka i gąbczasta. Liścia Kopru włoskiemu/ albo radniej Zapaliczki liściu barzo podobna: jakoż wszystkim przyrodzeniem jest jej
Sylu: Ferulago. Trinacria. Hypopion. Tapsia.
TRoiáki rodzay Loczydłá znáyduiemy. Pierwsze Listu szerokiego. Drugie wąskiego. Trzećie/ ktore Turbitem zowiemy. Iednák choćia troiákie iest/ iednákich skutkow wszystkie. Pierwsze korzeniá długiego/ miąższego/ skory czarney/ przytwárdszey/ á miąższey/ we wnątrz białey/ nie zbytnie odnożysty/ áni żyłowáty/ ále tylko trzy álbo cztyry odnoszki ma/ mierney miąszośći/ kosmáty/ soku białego pełny/ iáko mleko. Smáku gorzkiego y ostrego/ iáko y samá mięśiwość iego/ ktora też iest biała/ miękka/ rzadka y gąbczasta. Liśćia Kopru włoskiemu/ álbo rádniey Zapaliczki liśćiu bárzo podobna: iákoż wszystkim przyrodzeniem iest iey
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 182
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
/ wdzięcznie pachniącego/ smaku słodkiego/ śliny z ust wywodzącego flegmiste. Ziołko wszystko jest chrostowate. Zielnik D. Simona Syreniusa/
Drugi/ co go pierwszym Żywokostem skalnym mianują/ korzenia długiego poplecionego z wielą odnóżek cienkich. Rózgi z siebie puszcza na dobrą stopę wzwyż/ odnożyste/ i gałązkowate. Liście Głowienkowemu podobne/ a żyłowate: Kwiecia kępiastego jako kropidło/ w kupie wespół będące: z tego potym nasienie wstrączkach.
Drugie dwa temu wtóremu są podobne/ tylko we wszystkim mniejsze/ a kwiatu białego/ korzenia także mniejszego. Miejsce.
Wszystkie cztery na skałach/ i górach skalistych się znaudują. Przyrodzenie.
GAlenus pisze o ziołach/ że to
/ wdźięcznie pachniącego/ smáku słodkiego/ śliny z vst wywodzącego flegmiste. Ziołko wszystko iest chrostowáte. Zielnik D. Simona Syreniusa/
Drugi/ co go pierwszym Zywokostem skálnym miánuią/ korzenia długiego poplećionego z wielą odnożek ćienkich. Rozgi z śiebie puscza ná dobrą stopę wzwysz/ odnożyste/ y gáłąskowáte. Liśćie Głowienkowemu podobne/ á żyłowáte: Kwiećia kępiástego iáko kropidło/ w kupie wespoł będące: z tego potym naśienie wstrączkách.
Drugie dwá temu wtoremu są podobne/ tylko we wszystkim mnieysze/ á kwiátu białego/ korzenia tákże mnieyszego. Mieysce.
Wszystkie cztery ná skáłách/ y gorách skálistych się znáuduią. Przyrodzenie.
GAlenus pisze o źiołách/ że to
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 256
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
rodzajów piętnaście znajduje: Jednak trzy naprzedniejsze/ i napospolitsze tu się przypomnią. 1.
Pierwszy a napospolitszy/ który naczęściej do lekarstw przychodzi. Ma rosczki cienkie/ oble/ piędziste/ na kształt ździebełek cienkich/ abo stopek. Na wierzchu każdego po piąciu listków obdłużnych/ Rzepikowym/ abo Srebrnikowym jakokolwiek karbowanim podobne około krajów/ żyłowate: zaś u każdej stopki u spodku/ gdzie z klącza swego pochodzi/ pięć mniejszych labrzystych listeczków/ począwszy od korzenia/ aż ku wierzchu pochodzi. Klącze na piądź wzwyż/ rumianawe niekiedy/ według bujności miejsca na pułtory/ i na dwie piędzi roście. W wierzchu miewa wiele odnóżek/ albo gałązek nie wielkich/ także
rodzáiow piętnaśćie znájduie: Iednák trzy naprzednieysze/ y napospolitsze tu się przypomnią. 1.
Pierwszy á napospolitszy/ ktory naczęśćiey do lekarstw przychodźi. Ma rosczki ćienkie/ oble/ piędźiste/ ná kształt źdźiebełek ćienkich/ ábo stopek. Ná wierzchu káżdego po piąćiu listkow obdłużnych/ Rzepikowym/ ábo Srebrnikowym iákokolwiek kárbowánim podobne około kráiow/ żyłowáte: záś v káżdey stopki v spodku/ gdźie z klącza swego pochodźi/ pięć mnieyszych lábrzystych listeczkow/ począwszy od korzenia/ áż ku wierzchu pochodźi. Klącze ná piądź wzwysz/ rumiánáwe niekiedy/ według buynośći mieyscá ná pułtory/ y ná dwie piędźi rośćie. W wierzchu miewa wiele odnożek/ albo gáłązek nie wielkich/ tákże
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 294
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
parze listków od siebie gęsto położonych pochodzi: a te są przymięszejszym i tłustszym/ dla pełności soku. Ma co spodku tychże listeczków małe witeczki/ cienkie/ jako niteczki/ którymi ziemie chwyta/ i do niej się przywięzuje. Ten ma listki obszerne/ poprzecz na palec/ albo poprzeczny palec/ pod czas szersze/ żyłowate/ zielone/ i jako Pieniążki okrągłe: od czego tak u Łacinników/ jako u nas Pieniężnikiem rzeczony. Miedzy liściem/ a rosczkami/ na małych stopkach/ żółte kwiatki łsniące/ i na pozór wdzięczne. Po których okwitnieniu znajduje się nasienie w łupinkach drobne/ ciemno rumiane. Drugi pierwszemu wewszem podobny/ tylko we
parze listkow od śiebie gęsto położonych pochodźi: á te są przymięszeyszym y tłustszym/ dla pełnośći soku. Ma co spodku tychże listeczkow máłe witeczki/ ćienkie/ iáko niteczki/ ktorymi źiemie chwyta/ y do niey się przywięzuie. Ten ma listki obszerne/ poprzecz ná pálec/ álbo poprzeczny pálec/ pod czás szersze/ żyłowáte/ źielone/ y iáko Pieniążki okrągłe: od czego ták v Láćinnikow/ iáko v nas Pieniężnikiem rzeczony. Miedzy liśćiem/ á rosczkámi/ ná máłych stopkách/ żołte kwiatki łsniące/ y ná pozor wdźięczne. Po ktorych okwitnieniu znáyduie się naśienie w łupinkách drobne/ ćiemno rumiáne. Drugi pierwszemu wewszem podobny/ tylko we
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 302
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
Zuiriej. Ta Prowincja ma imię od Turkomanów/ którzy przyszli z Tatar. Ci prowadzą żywot swój wedle zwyczaju przyrodzonego/ pod namiotami koło swego bydła: lecz ci co się tam porodzili pilnują rolej/ i rzemiósł. A miedzy inszemi rzeczami robią czamlety/ i kobierce barzo piękne z kozłowej sierści: są wzrostu dosyć wielkiego/ żyłowaci/ mocni/ płci czerwonawej. Przednie ich miasto jest Esechia/ które rozumieją być ostatkiem Artassaty. Anadule i Pegian/ który podle leży/ zamykają w sobie Armenią mniejszą/ która się dzieli od Turkomaniej rzeką Eufratesem/ takież ma przymioty/ jako i pomieniona Prowincja. Na południe Turkomanów mieszkają Curdy/ ludzie podobni Arabom/
Zuiriey. Tá Prowincia ma imię od Turkomanow/ ktorzy przyszli z Tátar. Ci prowádzą żywot swoy wedle zwyczáiu przyrodzonego/ pod namiotámi koło swego bydłá: lecz ći co się tám porodźili pilnuią roley/ y rzemiosł. A miedzy inszemi rzeczámi robią czámlety/ y kobierce bárzo piękne z kozłowey śierśći: są wzrostu dosyć wielkiego/ żyłowáći/ mocni/ płći czerwonáwey. Przednie ich miásto iest Esechia/ ktore rozumieią bydź ostátkiem Artássáty. Anádule y Pegián/ ktory podle leży/ zámykáią w sobie Armenią mnieyszą/ ktora się dźieli od Turkomániey rzeką Eufrátesem/ tákież ma przymioty/ iáko y pomieniona Prowincia. Ná południe Turkomanow mieszkáią Curdi/ ludźie podobni Arábom/
Skrót tekstu: BotŁęczRel_I
Strona: 196
Tytuł:
Relacje powszechne, cz. I
Autor:
Giovanni Botero
Tłumacz:
Paweł Łęczycki
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
literatura faktograficzna
Gatunek:
opisy geograficzne
Tematyka:
egzotyka, geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1609
Data wydania (nie wcześniej niż):
1609
Data wydania (nie później niż):
1609
przepuszczą. Na ziemi legają: nie wiedzą co to są bogactwa/ abo rozkoszy. niemasz narodu nad nich/ coby mniej sobie ważył pracą/ nędze/ i zimno. Luk ciągną barzo dobrze: nago chodzą/ a dla męstwa niektórzy z nich/ noszą jakiegokolwiek zwierza ogon przyprawiony z tyłu. Są wysocy/ żyłowaci/ cieliści/ bez brody/ obżarci: opijają się pewnym napojem mętnym i śmierdzącym/ który czynią z wody/ i z pewnych fruktów suchych/ i z korzenia jednego swojskiego: a na ten czas srodze szczekają jako psi. Niektórzy z nich ranią sobie dla srogości twarz. Hiszpanowie je mogli ich do tego czasu uśmierzyć:
przepusczą. Ná źiemi legáią: nie wiedzą co to są bogáctwá/ ábo roskoszy. niemász narodu nád nich/ coby mniey sobie ważył pracą/ nędze/ y źimno. Luk ćiągną bárzo dobrze: nágo chodzą/ á dla męstwá niektorzy z nich/ noszą iákiegokolwiek źwierzá ogon przypráwiony z tyłu. Są wysocy/ żyłowáći/ ćieliśći/ bez brody/ obżárći: opiiáią się pewnym napoiem mętnym y śmierdzącym/ ktory czynią z wody/ y z pewnych fruktow suchych/ y z korzeniá iednego swoyskiego: á ná ten czás srodze sczekáią iáko pśi. Niektorzy z nich ránią sobie dla srogośći twarz. Hiszpanowie ie mogli ich do tego czásu vśmierzyć:
Skrót tekstu: BotŁęczRel_I
Strona: 285
Tytuł:
Relacje powszechne, cz. I
Autor:
Giovanni Botero
Tłumacz:
Paweł Łęczycki
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
literatura faktograficzna
Gatunek:
opisy geograficzne
Tematyka:
egzotyka, geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1609
Data wydania (nie wcześniej niż):
1609
Data wydania (nie później niż):
1609
