i 9/ o przemienianiu na karcie 55/ jako gdybyś miał te dwie Sorcie liczby sumować ½ ¾ według nauki uczynisz tak/ mówiąc 2 razy 4 czynią 8/ które 8 będzie do dwóch Sort/ za pospolitego Namieniacza/ jako w przykładzie widzisz: ½ i ¾ przem: 4/8 i 6/8 Addując czyni 10/8 a że licznik większy/ /to musi być cała rzecz/ przetoż diuiduj przez 8 te 10/ według Punktu pierwszego o Zamianie/ a będziesz miał 1 całą i 2/8 te zaś skrócić według Punktu pierwszego Skraczania/ a będziesz miał ¼ jako tu stoi: Część Druga o łamanej Liczbie
y 9/ o przemieniániu ná kárćie 55/ iáko gdybyś miał te dwie Sorćie liczby sumowáć ½ ¾ według náuki vczynisz ták/ mowiąc 2 rázy 4 czynią 8/ ktore 8 będźie do dwuch Sort/ zá pospolitego Námięniáczá/ iako w przykłádźie widźisz: ½ y ¾ przem: 4/8 y 6/8 Adduiąc czyni 10/8 á że licznik większy/ /to muśi bydź cáła rzecz/ przetoż diuiduy przez 8 te 10/ według Punktu pierwszego o Zámiánie/ á będźiesz miał 1 cáłą y 2/8 te záś zkroćić według Punktu pierwszego Zkraczánia/ á będźiesz miał ¼ iáko tu stoi: Część Druga o łamáney Liczbie
Skrót tekstu: GorAryt
Strona: 62
Tytuł:
Nowy sposób arytmetyki
Autor:
Jan Aleksander Gorczyn
Drukarnia:
Krzysztof Schedel
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1647
Data wydania (nie wcześniej niż):
1647
Data wydania (nie później niż):
1647
Z których ta 3 uczynić sobie Regułę dla proporcji taka:
Mięsz:
Lot.
mięsz.
3
16
2
to jest/ kiedy 3 łoty czynią w grzywnie różność/ wiele 2 łoty mięszanego 11 proby uczynią? Facit 10 2/3. potym czynić także dla 14 proby:3__16__1 Facit 5 1/3 łotów. Addujże społem te wynalezione proporcje abo quotienty/ znajdziesz 16/ przez które liczby pokazujeć się/ iż masz wziąć 5 1/3 łotów 14 proby także 10 2/3 11 proby/ abyś miał grzywnę w sztucze. Dla Praktyki miej te Egzempla. Miał jeden kaczmarz zboże po 7 ½ zł. ćwiertnia/ drugie
Z ktorych ta 3 vczynić sobie Regułę dla proporcyey táka:
Mięsz:
Lot.
mięsz.
3
16
2
to iest/ kiedy 3 łoty czynią w grzywnie rożność/ wiele 2 łoty mięszánego 11 proby vczynią? Facit 10 2/3. potym czynić tákże dla 14 proby:3__16__1 Facit 5 1/3 łotow. Adduyże społem te wynáleźione proporcye ábo quotienty/ znaydźiesz 16/ przez ktore liczby pokázuieć się/ iż masz wźiąć 5 1/3 łotow 14 proby tákże 10 2/3 11 proby/ ábyś miał grzywnę w sztucze. Dla Práktyki miey te Exemplá. Miał ieden káczmarz zboże po 7 ½ zł. ćwiertniá/ drugie
Skrót tekstu: GorAryt
Strona: 125
Tytuł:
Nowy sposób arytmetyki
Autor:
Jan Aleksander Gorczyn
Drukarnia:
Krzysztof Schedel
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1647
Data wydania (nie wcześniej niż):
1647
Data wydania (nie później niż):
1647
przetoż żebym mógł takich odmian proces rzetelniej pamięci twojej podać/ pamiętaj te punkta. Pierwszy. Gdy się tylko zarobku abo utraty na jednej mierze/ wadze/ i summie pewnej abo na towarze przez Regulę szuka/ to potrzeba pamiętać/ jeżeli kupisz towaru/ a na nim zarobić abo utracić masz/ to jeżeli zarobek addować do summy będziesz/ jeżeli utrata abo taniej/ to subtrahować/ czego miej takie egzemplum. I. Kupił jeden łaszt owsa po zł. 80/ przedaje potym korcem/ dając korzec po 24 gr/ wiele mógł ten zarobić abo utracić/ rachując korzec po 24 gr. a korcy jest w łaście 60/ uczyni 48
przetoż żebym mogł tákich odmian proces rzetelniey pámięći twoiey podáć/ pámiętay te punktá. Pierwszy. Gdy się tylko zarobku ábo vtráty ná iedney mierze/ wadze/ y summie pewney ábo ná towárze przez Regulę szuka/ to potrzebá pámiętáć/ ieżeli kupisz towáru/ á ná nim zárobić ábo vtráćić masz/ to ieżeli zarobek áddowáć do summy będźiesz/ ieżeli vtrátá ábo tániey/ to subtráhowáć/ czego miey tákie exemplum. I. Kupił ieden łászt owsá po zł. 80/ przedáie potym korcem/ dáiąc korzec po 24 gr/ wiele mogł ten zárobić ábo vtráćić/ ráchuiąc korzec po 24 gr. á korcy iest w łáśćie 60/ vczyni 48
Skrót tekstu: GorAryt
Strona: 142
Tytuł:
Nowy sposób arytmetyki
Autor:
Jan Aleksander Gorczyn
Drukarnia:
Krzysztof Schedel
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1647
Data wydania (nie wcześniej niż):
1647
Data wydania (nie później niż):
1647
dziewczęta ponieważ więcej potrzebują płótna/ zawsze 4 łokcie wzięły/ kiedy chłopcom 3. Pytam wiele z chłopców każdy dostanie łokci? multiplikując według nauki te okoliczności/ to jest/ person liczbę i łokci/ jako 3 dziewcząt przez 4 łokcie/ uczyni 12/ potym także chłopców. 2 personie przez 3/ uczyni 6/ które addując uczyni 18/ w pułsetku płótna zawsze 50 łokci/ co we wszytkich uczyni 250 łokci/ i będzie Reguła tak:
person
18__250
12
166 4/6 łok.
6 F.
83 1/3 łok.
Item/ Miał jeden Szlachcić sprawę w Krakowie / dla której mieszkał tydzień samowtór w jednej gospodzie/ więc zastał
dźiewczętá ponieważ więcey potrzebuią płotná/ zawsze 4 łokćie wźięły/ kiedy chłopcom 3. Pytam wiele z chłopcow káżdy dostánie łokći? multiplikuiąc według náuki te okolicznośći/ to iest/ person liczbę y łokći/ iáko 3 dźiewcząt przez 4 łokćie/ vczyni 12/ potym tákże chłopcow. 2 personie przez 3/ vczyni 6/ ktore ádduiąc vczyni 18/ w pułsetku płotná záwsze 50 łokći/ co we wszytkich vczyni 250 łokći/ y będźie Regułá ták:
person
18__250
12
166 4/6 łok.
6 F.
83 1/3 łok.
Item/ Miał ieden Sláchćić spráwę w Krákowie / dla ktorey mieszkał tydźień sámowtor w iedney gospodźie/ więc zástał
Skrót tekstu: GorAryt
Strona: 165
Tytuł:
Nowy sposób arytmetyki
Autor:
Jan Aleksander Gorczyn
Drukarnia:
Krzysztof Schedel
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1647
Data wydania (nie wcześniej niż):
1647
Data wydania (nie później niż):
1647
wiele w sobie ma Funtgrot/ na przykład wiele gr. uczyni 56 f. i 6 szelągów kiedy Weksel będzie 215/ multiplikując według nauki punktu trzeciego przez Weksel (to jest te 215 gr.) Funtgroty uczyni 1290 które diuidując przez proporcją łb. G. 20 szelągów/ pokazuje mi na quotiencie 64 ½ które gdy adduję do wyższej summy/ mam gr. 12104 ½ A tę summę diuiduję potym lubo na talery/ lubo na złote. Także rozumiej è contra, gdy Polską chcesz na Cudzoziemską monetę przemieniać. Dla Praktyki te Egzempla tych punktów. necie/ kiedy będzie w polsce po 6 zł. a w Holandyej 85 sztybrów? Postawiwszy w
wiele w sobie ma Funtgrot/ ná przykład wiele gr. vczyni 56 f. y 6 szelągow kiedy Weksel będźie 215/ multiplikuiąc według náuki punktu trzećiego przez Weksel (to iest te 215 gr.) Funtgroty vczyni 1290 ktore diuiduiąc przez proporcyą łb. G. 20 szelągow/ pokázuie mi ná quotienćie 64 ½ ktore gdy ádduię do wyższey summy/ mam gr. 12104 ½ A tę summę diuiduię potym lubo ná tálery/ lubo ná złote. Tákże rozumiey è contra, gdy Polską chcesz ná Cudzoźiemską monetę przemieniáć. Dla Práktyki te Exemplá tych punktow. nećie/ kiedy będźie w polszcze po 6 zł. á w Holándyey 85 sztybrow? Postáwiwszy w
Skrót tekstu: GorAryt
Strona: 173
Tytuł:
Nowy sposób arytmetyki
Autor:
Jan Aleksander Gorczyn
Drukarnia:
Krzysztof Schedel
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1647
Data wydania (nie wcześniej niż):
1647
Data wydania (nie później niż):
1647
pierścień zakryła. NIechaj/ na przykład/ będzie 6 Osób/ z których zakryje pierścień 4 osoba/ i włoży go na mały palec/ to jest piąty/ na drugi członek/ ty nie patrzając każ tej osobie która ten pierścionek ma/ swoję osobę jako jest w rzędzie przez 2 multiplikować/ potym do te[...] produktu 5 addować/ tę summę multiplikować przez 5 znowu/ do której summy niech przyda palec na którym pierścień będzie/ którą to summę kazać mu znowu przez 10 multiplikować/ do której summy niech przyda ten członek na którym pierścionek. Uczyniwszy to niechaj ci summę wszytkę powie/ którą ty usłyszawszy subtrachuj od niej 250/ a pokażeć personę/
pierśćień zákryłá. NIechay/ ná przykład/ będźie 6 Osob/ z ktorych zákryie pierśćień 4 osobá/ y włoży go ná máły pálec/ to iest piąty/ ná drugi członek/ ty nie pátrzáiąc każ tey osobie ktora ten pierśćionek ma/ swoię osobę iáko iest w rzędźie przez 2 multiplikowáć/ potym do te[...] produktu 5 áddowáć/ tę summę multiplikowáć przez 5 znowu/ do ktorey summy niech przyda pálec ná ktorym pierśćień będźie/ ktorą to summę kázać mu znowu przez 10 multiplikowáć/ do ktorey summy niech przyda ten członek ná ktorym pierśćionek. Vczyniwszy to niechay ći summę wszytkę powie/ ktorą ty vsłyszawszy subtráchuy od niey 250/ á pokażeć personę/
Skrót tekstu: GorAryt
Strona: 175
Tytuł:
Nowy sposób arytmetyki
Autor:
Jan Aleksander Gorczyn
Drukarnia:
Krzysztof Schedel
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1647
Data wydania (nie wcześniej niż):
1647
Data wydania (nie później niż):
1647
/ napiszesz sobie 70 jeżeli dwie to dwa razy 70. Potym każ mu znowu po 5 rachować/ i co zostanie niechaj ci także powie/ ty także wiele razy 21 napisz sobie Niechajże trzeci raz rachuje po 7/ także co zostanie niechaj ci powie/ a ty tak wiele razów napisz 15. Które to summy adduj w jedno/ a potym/ 105 tyle razów subtrahuj od tej summy ile będziesz mógł/ a coć zostanie mniej nad 105 to wiedz iż ta liczba tych wierszów/ miej przykład tego. Na jednej karcie było wierszów 23 które rachując po trzy zostanie mi 2/ pisze tedy 2 razy 70. Potym rachując po 5
/ nápiszesz sobie 70 ieżeli dwie to dwá rázy 70. Potym każ mu znowu po 5 ráchowáć/ y co zostánie niechay ći tákże powie/ ty tákże wiele rázy 21 nápisz sobie Niechayże trzeći raz rachuie po 7/ tákże co zostánie niechay ći powie/ á ty ták wiele rázow nápisz 15. Ktore to summy ádduy w iedno/ á potym/ 105 tyle rázow subtráhuy od tey summy ile będźiesz mogł/ á coć zostánie mniey nád 105 to wiedz iż tá liczbá tych wierszow/ miey przykład tego. Ná iedney kárćie było wierszow 23 ktore ráchuiąc po trzy zostánie mi 2/ pisze tedy 2 rázy 70. Potym ráchuiąc po 5
Skrót tekstu: GorAryt
Strona: 177
Tytuł:
Nowy sposób arytmetyki
Autor:
Jan Aleksander Gorczyn
Drukarnia:
Krzysztof Schedel
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1647
Data wydania (nie wcześniej niż):
1647
Data wydania (nie później niż):
1647
