, albo subpolarnego, jednakowe właności, roczną czasu rewolucją, i konstelacyj aparencją mają. Iż denominacja północych i południowych krajów, daje się względem zobopolnym. Gdyż mięszkańcy zasłoneczni Europejscy naprzykład, mają się za północych; a Afrykanów zasłonecznych mają za południowych. Mięszkańcy zaś zasłoneczni Afrykańscy albo Amerykańscy wspak mają się za północych: a Amerykanów albo Azjanów mają za południowych. Która denominacja pochodzi od słońca zobopolnie tym krajom południowego. Jako i kraje respektem odmiennym są oraz i wschodnie i zachodnie. Tak Polska względem Niemiec jest wschodnia, iż pierwej w Polsce wschodzi słońce. Względem Turek jest zachodnia, z przeciwnej racyj.
Wiedzieć i tę Wszechmocności Boskiej koordynacją należy, zaiste
, álbo subpolarnego, iednakowe włáności, roczną czásu rewolucyą, y konstellacyi appárencyą maią. Iż denominácya pułnocnych y południowych kráiow, daie się względem zobopolnym. Gdyż mięszkáńcy zasłoneczni Europeyscy naprzykład, maią się zá pułnocnych; á Afrykanow zasłonecznych maią zá południowych. Mięszkańcy zaś zasłoneczni Afrykańscy albo Amerykańscy wspak maią się zá pułnocnych: á Amerykánow álbo Azyanow maią zá południowych. Ktorá denominacya pochodzi od słońca zobopolnie tym kraiom południowego. Iáko y kraie respektem odmiennym są oraz y wschodnie y zachodnie. Ták Polská względem Niemiec iest wschodnia, iż pierwey w Polszcze wschodzi słońce. Względem Turek iest zachodnia, z przeciwney rácyi.
Wiedzieć y tę Wszechmocności Boskiey koordynacyą należy, zaiste
Skrót tekstu: BystrzInfGeogr
Strona: C3v
Tytuł:
Informacja geograficzna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
. Terra firma, albo Bogota, i Castilia złota rzeczona, od auryfodyn. Jest ostatnim Królestwem Ameryki południowej, łący się z Ameryką północą jak mostem ziemnym lubo na kilkanaście mil szerokim. Na którym ufundowane miasta Panama i Nombre de Dios.
L. Ameryka północa, którą Ferdynand Cortesius w 500. Hiszpanów i coś niewiele Amerykanów, zbiwszy 150. tysięcy pogan, samego Króla Meksykańskiego w niewolą wziąwszy, królom Hiszpańskim podbił, Ricciolus l. 3. cap. 22. daje tego racją. Iż wszechmocna Opatrzność Boska dlatego Królestwo Hiszpańskie tak rozszerzyła, tylą bogatych krajów nabyciem ubłogosławiła Ze niemając względu na decess prowentów, temiż czasy z całej Hiszpanii
. Terra firma, álbo Bogota, y Castilia złotá rzeczoná, od áuryfodyn. Iest ostátnim Krolestwem Ameryki południowey, łączy się z Ameryką pułnocną iak mostem ziemnym lubo ná kilkánáście mil szerokim. Ná ktorym ufundowáne miásta Pánámá y Nombre de Dios.
L. Ameryka pułnocna, ktorą Ferdynánd Cortesius w 500. Hiszpanow y coś niewiele Amerykánow, zbiwszy 150. tysięcy pogán, sámego Krolá Mexykáńskiego w niewolą wziąwszy, krolom Hiszpáńskim podbił, Ricciolus l. 3. cap. 22. dáie tego rácyą. Iż wszechmocna Opátrzność Boska dlátego Krolestwo Hiszpáńskie ták rozszerzyłá, tylą bogátych kráiow nábyciem ubłogosłáwiłá Ze niemáiąc względu ná decess prowentow, temiż czásy z cáłey Hiszpánii
Skrót tekstu: BystrzInfGeogr
Strona: Ev
Tytuł:
Informacja geograficzna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
swoich pryncypałów.
Wszystkie Narody Amerykańskie nie miały wiadomości prawdziwego Boga, w bałwochwalstwie będąc zatopione do czasu odkrycia tej cześci od Europejczyków, którzy światłem Wiary Chrześcijańskiej ją oświecili: przeto w niej teraz po większej części panuje wiara Katolicka Rzymska, albo Luterska, albo Kalwińska: są jednak jeszcze narody pogaństwem zaślepione, wgłąb Kraju mieszkające.
Amerykanie generalnie mówiąc, co do obyczajów, są zdradliwi, zawzięci, zabobonni, po wielu miejscach mają zwyczaj malować swoje ciała różnemi kolorami: ale to się ma rozumieć o dzikich Narodach, bo inni mający jakikolwiek polor, pokazują dowcip, i rozum dosyć przenikliwy i sposobny do wszystkiego. P. Jaki jest podział Ameryki? O
swoich pryncypałow.
Wszystkie Narody Amerykańskie nie miały wiadomości prawdziwego Boga, w bałwochwalstwie będąc zatopione do czasu odkrycia tey cześci od Europeyczykow, ktorzy światłem Wiary Chrześcijańskiey ią oświecili: przeto w niey teraz po większey części panuje wiara Katolicka Rzymska, albo Luterska, albo Kalwińska: są jednak jeszcze narody pogaństwem zaślepione, wgłąb Kraiu mieszkaiące.
Amerykanie generalnie mowiąc, co do obyczaiow, są zdradliwi, zawzięci, zabobonni, po wielu mieyscach maią zwyczay malować swoie ciała rożnemi kolorami: ale to się ma rozumieć o dzikich Narodach, bo inni maiący iakikolwiek polor, pokazuią dowcip, y rozum dosyć przenikliwy y sposobny do wszystkiego. P. Jaki iest podział Ameryki? O
Skrót tekstu: SzybAtlas
Strona: 244
Tytuł:
Atlas dziecinny
Autor:
Dominik Szybiński
Drukarnia:
Michał Groell
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
astronomia, geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1772
Data wydania (nie wcześniej niż):
1772
Data wydania (nie później niż):
1772
utrzymywania sejmów: co się Panów tycze.
Pódźmy do Panów. Nasłuchamy się więc, że często insi naprzeciw mówią: Dwór wszystko, co może, i nad to czyni, ale gdyby Panowie chcieli, to by sejmy stawały. Żebyć Panów emulacyje i zajścia między sobą dotąd nie szkodziły sejmom, rozumiem, że i Amerykanin jaki, krótko w Polsce bawiący, temu przeczyć by nie śmiał. Acz i między tymi, co ich zowią pospolicie Panami, daleko jest większa liczba, którzy tej podlegać nie mogą kalumnii. Są z nich, którzy ani miłością Ojczyzny, ani pracami dla publicznego dobra żadnym najzasłużeńszym i najcnotliwszym w innych rzeczachpospolitych wielkim ludziom nie
utrzymywania sejmów: co się Panów tycze.
Pódźmy do Panów. Nasłuchamy się więc, że często insi naprzeciw mówią: Dwór wszystko, co może, i nad to czyni, ale gdyby Panowie chcieli, to by sejmy stawały. Żebyć Panów emulacyje i zajścia między sobą dotąd nie szkodziły sejmom, rozumiem, że i Amerykanin jaki, krótko w Polszczę bawiący, temu przeczyć by nie śmiał. Acz i między tymi, co ich zowią pospolicie Panami, daleko jest większa liczba, którzy tej podlegać nie mogą kalumnii. Są z nich, którzy ani miłością Ojczyzny, ani pracami dla publicznego dobra żadnym najzasłużeńszym i najcnotliwszym w innych rzeczachpospolitych wielkim ludziom nie
Skrót tekstu: KonSSpos
Strona: 120
Tytuł:
O skutecznym rad sposobie
Autor:
Stanisław Konarski
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty perswazyjne
Gatunek:
pisma polityczne, społeczne
Tematyka:
polityka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
między 1760 a 1763
Data wydania (nie wcześniej niż):
1760
Data wydania (nie później niż):
1763
Tekst uwspółcześniony:
tak
Tytuł antologii:
Pisma wybrane
Redaktor wersji uwspółcześnionej:
Juliusz Nowak-Dłużewski
Miejsce wydania wersji uwspółcześnionej:
Warszawa
Wydawca wersji uwspółcześnionej:
Państwowy Instytut Wydawniczy
Data wydania wersji uwspółcześnionej:
1955
Obywatele czczą diabłów za Bogów, krew własną im sakryfikując, we Florydzie Słońce, Miesiąc wenerują W Perwańskim Królestwie wtymże Nowym Świecie Kościół był erygowany Słońcu, w Mieście Cuzko, którego Bałwan ze złota i zdrogich Kamieni realnego Słońca reprezentował Splendor: Mury Kościelne złotem szczerym i Klejnotami, a dach złotą blachą ozdobione były najosobliwsze Numen Amerykanów CENES nazwane, którę sobie formują napchawszy bawełną worek z materyj ad instar człeka: Wszyscy go mają za Posła Omnipotentis Invisibilis, Infiniti Numinis. Formują też Bożków z różnych nasion umie lonych, i krwia ludzką rozczynionych, i tak w masę zasuszonych. Kłaniają się i Diabłu, serce ludzkie dając mu na pokarm, teste Cortesio
Obywatele czczą diabłow za Bogow, krew własną im sakryfikuiąc, we Florydzie Słońce, Miesiąc weneruią W Perwańskim Krolestwie wtymże Nowym Swiecie Kościoł był erygowany Słońcu, w Mieście Cuzko, ktorego Bałwan ze złota y zdrogich Kamieni realnego Słonca reprezentował Splendor: Mury Kościelne złotem szczerym y Kleynotami, a dach złotą blachą ozdobione były nayosobliwsze Numen Amerykanow CENES nazwane, ktorę sobie formuią napchawszy bawełną worek z materyi ad instar człeka: Wszyscy go maią za Posła Omnipotentis Invisibilis, Infiniti Numinis. Formuią też Bożkow z rożnych naśion umie lonych, y krwia ludzką rozczynionych, y tak w masę zasuszonych. Kłaniaią się y Diabłu, serce ludzkie daiąc mu na pokarm, teste Cortesiô
Skrót tekstu: ChmielAteny_I
Strona: 23
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 1
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1755
Data wydania (nie wcześniej niż):
1755
Data wydania (nie później niż):
1755
Bałwochwalska Czartów nawet adorujaca, Czarnoksięską cała zarazona nauką, Obywatelów tamecznych nie Wiary, ale akcyj ludzkich uczyć było potrzeba, z lasów i gór do wsi de novo erygowanych, i jako Dzieci jakich czaczkami jakimi wywabiać: rzemiosła, kunsztów uczyć, dopiero Wiary Świętej; tak prosty i dziki był Naród. Certum jednak z relacyj Amerykanów, iż z Azyj, od Indii Orientalnej Z. Tomasz Apostoł tam Wiarę Chrześcijańską zaniósł był; gdyż w Królestwie Peru są vestigia z Pismem Z. Tomasza, które zwano Zuma albo Tume. Druga: dotychczas jest w Brazylii gościniec z Brasilii do Gwairanii idący gładki, ubity, świeży, lubo z obu stron jego ziołami
Bałwochwalska Czartow nawet adoruiaca, Czarnoksięską cała zarazona nauką, Obywatelow tamecznych nie Wiary, ale akcyi ludzkich uczyć było potrzeba, z lasow y gor do wsi de novo erygowanych, y iako Dzieci iakich czáczkami iákiemi wywabiać: rzemiosła, kunsztow uczyc, dopiero Wiary Swiętey; tak prosty y dziki był Narod. Certum iednak z relacyi Amerykanow, iż z Azyi, od Indii Orientalney S. Tomasz Apostoł tam Wiarę Chrześciańską zaniosł był; gdyż w Krolestwie Peru są vestigia z Pismem S. Tomasza, ktòre zwano Zuma albo Thume. Druga: dotychczas iest w Brazylii gościniec z Brasilii do Gwairanii idący głatki, ubity, swieży, lubo z obu stron iego ziołami
Skrót tekstu: ChmielAteny_I
Strona: 1018
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 1
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1755
Data wydania (nie wcześniej niż):
1755
Data wydania (nie później niż):
1755
pochowany. Stała przed najwyższą w Kairze Piramidą, koło której 60 tysięcy ludzi przez lat 20. pracowało.
TYGRYS zwierz okrutnie zajadły, gdy głos usłyszy bębna, do takiej pobudza się złości, iż samego siebie szarpie. W Indii Zachodniej, alias w Ameryce na Hiszpanów bo Panów swych są łaskawi; a zaś na obywatelów Amerykanów wywierają złość swoją, jako świadczy Linschottanus in Itinerario. Tenże pisze tamże, iż w Bambie Królestwie, czyli Prowincyj Murzyńskiej Zachodniej białych ludzi tam goszczących nie tykają; a czarnych zabijają. Tygrysa uglaskanego pierwszy August Cesarz w Rzymie prezentował. Inne scienda masz o Tygrysie w Części 1. Aten fol. 488.
TAMANDRUA jest
pochowany. Stała przed naywyższą w Kairze Pyramidą, koło ktorey 60 tysięcy ludzi przez lat 20. pracowało.
TYGRYS zwierz okrutnie zaiadły, gdy głos usłyszy bębna, do takiey pobudza się złości, iż samego siebie sżarpie. W Indii Zachodniey, alias w Ameryce na Hiszpanow bo Panow swych są łaskawi; á zaś na obywátelow Amerykanow wywieraią złość swoią, iako swiadczy Linschottanus in Itinerario. Tenże pisze tamże, iż w Bambie Krolestwie, cżyli Prowincyi Murzyńskiey Zachodniey białych ludzi tam goszczących nie tykaią; á czarnych zabiiaią. Tygrysa ugláskanego pierwszy August Cesárz w Rzymie prezentowáł. Inne scienda masz o Tygrysie w Części 1. Aten fol. 488.
TAMANDRUA iest
Skrót tekstu: ChmielAteny_III
Strona: 287
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 3
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1754
Data wydania (nie wcześniej niż):
1754
Data wydania (nie później niż):
1754
w Indyj Wschodniej leżącego, przez wielkie pustynie przeszedł ten Z. Apostoł, przebil się do Perwanów i Parakwaryj, do Paranom, Arakajum Krajów w Zachodniej Indyj, aliàs w Ameryce leżących, tam wydał Proroctwo, iż tam swego czasu przyjść mieli Mężowie z opowiadaniem Wiary Z. co się też już stało.
Wielu Amerykanów te jest zdanie, że z jeziora wielkiego tamże w Ameryce w Królestwie Peru będącego, które zowią Titicaca, wyszedł niejaki Wiracocha, i obrał sobie Stolicę w Tiganace, gdzie po dziś dzień wielkie dają się widzieć rudera. Stąd się udał do Miasta Cusco Stołecznego, potym tegoż Królestwa, i tam ludzki rozmnożył Naród.
w Indyi Wschodniey leżącego, przez wielkie pustynie przeszedł ten S. Apostoł, przebil się do Perwanow y Parakwarii, do Paranom, Arakaium Kraiow w Zachodniey Indyi, aliàs w Ameryce leżących, tam wydał Proroctwo, iż tam swego czasu przyiść mieli Mężowie z opowiadaniem Wiáry S. co się też iuż stało.
Wielu Amerykanow te iest zdanie, że z ieziora wielkiego tamże w Ameryce w Krolestwie Peru będącego, ktore zowią Titicaca, wyszedł nieiaki Wiracocha, y obrał sobie Stolicę w Tiganace, gdzie po dziś dzień wielkie daią się widzieć rudera. Ztąd się udał do Miasta Cusco Stołecznego, potym tegoż Krolestwa, y tam ludzki rozmnożył Narod.
Skrót tekstu: ChmielAteny_IV
Strona: 569
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 4
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1756
Data wydania (nie wcześniej niż):
1756
Data wydania (nie później niż):
1756
ludzi wyciągnęło swojemi promieniami: i że Tambo, są to najpierwsi tam ludzie, z których procedencją swoję wzięli Mangopa, Przo dek najpierwszy INGÓW Królów Perwańskich. Z tych idą mówię Hanan de Cusco i Brincusque, dwie pryncypalne Ingów Regnatrices Familiae, na wszystkie sobie Prawo subiectionis uzurpując Narody, jakoby z ich Lumbis wyszły. Inni Amerykanie udają, że niejaki CON z północych Krajów cudowną prędkością, do ich Ziemi przybył, i samym skinieniem góróm wielkim zniżyć się i rozsypać kazał, na płaszczyzny i równiny: na tych miejscach kreował ludzi, i ziemi owoce wszelkie wydawać rozkazał, na ich wyżywienie. Lecz będąc ten sam CON od Obywatelów obrażony, wszystkie owe
ludzi wyciągnęło swoiemi promieniami: y że Tambo, są to naypierwsi tam ludzie, z ktorych procedencyą swoię wzieli Mangopa, Przo dek naypierwszy INGOW Królów Perwańskich. Z tych idą mowię Hanan de Cusco y Brincusque, dwie pryncypalne Ingow Regnatrices Familiae, ná wszystkie sobie Prawo subiectionis uzurpuiąc Narody, iakoby z ich Lumbis wyszły. Inni Amerykanie udaią, że nieiaki CON z pułnocnych Kraiow cudowną prętkością, do ich Ziemi przybył, y samym skinieniem góróm wielkim zniżyć się y rozsypać kazał, na płaszczyzny y rowniny: na tych mieyscach kreował ludzi, y ziemi owoce wszelkie wydawać rozkazał, na ich wyżywienie. Lecz będąc ten sam CON od Obywatelow obrażony, wszystkie owe
Skrót tekstu: ChmielAteny_IV
Strona: 569
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 4
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1756
Data wydania (nie wcześniej niż):
1756
Data wydania (nie później niż):
1756
i równiny: na tych miejscach kreował ludzi, i ziemi owoce wszelkie wydawać rozkazał, na ich wyżywienie. Lecz będąc ten sam CON od Obywatelów obrażony, wszystkie owe równe grunta zasypał piaskami, zyżność ziemi gładzącemi, deszcze zatrzymał i rosy; same źrzodła i rzeki przecież zostawił, gniew swój temperując. Był miany od Amerykanów za Syna Słońca i Miesiąca, i za najwyższego Bo- Geografia Generalna i partykularna
ga. Za długim potym przeciągiem czasu, od Południa przybył inny Bóg Pachacama, to jest Stwórca także z Słońca i Księżyca mający originem, ale od CON Boga namienionego potężniejszy, jakoż tamten zniknął, temu ustępując. Ten miał swoją adoracją w
y rowniny: na tych mieyscach kreował ludzi, y ziemi owoce wszelkie wydawać rozkazał, na ich wyżywienie. Lecz będąc ten sam CON od Obywatelow obrażony, wszystkie owe rowne grunta zasypał piaskami, zyżność ziemi gładzącemi, deszcze zatrzymał y rosy; same źrzodła y rzeki przecież zostawił, gniew swoy temperuiąc. Był miany od Amerykanow za Syna Słońca y Miesiąca, y za naywyższegó Bo- Geografia Generalna y partykularna
ga. Za długim potym przeciągiem czasu, od Południa przybył inny Bog Pachacama, to iest Stworca także z Słońcá y Xiężyca maiący originem, ale od CON Boga namienionego potężnieyszy, iakoż tamten zniknął, temu ustępuiąc. Ten miał swoią adoracyą w
Skrót tekstu: ChmielAteny_IV
Strona: 569
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 4
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1756
Data wydania (nie wcześniej niż):
1756
Data wydania (nie później niż):
1756
