anfraktami kopią oblegający, to jest Aprosze, któremi idąc zbliżyc się dostatecznie mogą ku fortecy, osobliwie w tę stronę, która się być zda najsłabsza. J w tej bliskości wysypują baterię, aby na nich osadzone działa rozwalać mogły, czyli zewnętrzne czyli wewnętrzne fortyfikacje. Moździerze donosic bomb w samę fortecę. 5to. Po Aproszowaniu się i zbliżeniu pod fortyfikacją zewnętrzną, jeżeli która jest, albo ostatnie przed forteczne szańce; jeżeli jeszcze po bombardowaniu, uporczywie się nie poddaje forteca, ani akorduje, oblegający wszelką silą się starają albo o demolicją zewnętrznej fortyfikacyj, albo o jej opanowani, zbliżenie swoich bateryj, z których by mogli usilniej z dział rozwalać osobliwie
anfraktami kopią oblegáiący, to iest Aprosze, ktoremi idąc zbliżyc się dostatecznie mogą ku fortecy, osobliwie w tę stronę, ktora się bydź zda naysłabsza. J w tey bliskości wysypuią bateryę, áby ná nich osadzone działa rozwaláć mogły, czyli zewnętrzne czyli wewnętrzne fortyfikacye. Mozdzierze donosic bomb w samę fortecę. 5to. Po Aproszowaniu się y zbliżeniu pod fortyfikácyą zewnętrzną, ieżeli ktora iest, álbo ostátnie przed forteczne szańce; ieżeli ieszcze po bombardowaniu, uporczywie się nie poddáie forteca, áni akkorduie, oblegáiący wszelką silą się staraią álbo o demolicyą zewnętrzney fortyfikacyi, álbo o iey opanowáni, zbliżenie swoich bateryi, z ktorych by mogli usilniey z dział rozwaláć osobliwie
Skrót tekstu: BystrzInfPolem
Strona: K
Tytuł:
Informacja polemiczna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
wojskowość
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
, oraz wysypowanie z tejże ziemi zewnętrznych szańców, którymi fosami mogliby oblegający co raz się zbliżać ku fortecy pod ostatnią jej fortyfikacją, oraz tak być zasłonieni od aproszowych szańców, aby kopacze i aproszujący się żołnierz niemógł być widziany z fortecy, i strychowany czyli od dział, czyli z ręcznej strzelby. To aproszowanie dzieje się w ten sposób. 1mo. Na 1000. mniej lub więcej stop od fortecy zaczynają kopać oblegający ukośną ku fortecy fosę z lewej na przykład strony, coraz w prawą ku fortecy się zbliżając, a ziemię odsypując ku fortecy, któraby dostatecznie mogła kopiących zasłonić. Gdy już do tego terminu przychodzi fosa, iż
, oraz wysypowanie z teyże ziemi zewnętrznych szańcow, ktorymi fossami mogliby oblegaiący co raz się zbliżáć ku fortecy pod ostatnią iey fortyfikácyą, oraz ták być zásłonieni od aproszowych szańcow, áby kopacze y aproszuiący się żołnierz niemogł być widziany z fortecy, y strychowany czyli od dział, czyli z ręczney strzelby. To aproszowanie dzieie się w ten sposob. 1mo. Ná 1000. mniey lub więcey stop od fortecy záczynaią kopáć oblegáiący ukośną ku fortecy fossę z lewey ná przykład strony, coraz w prawą ku fortecy się zbliżaiąc, á ziemię odsypuiąc ku fortecy, ktoraby dostátecznie mogła kopiących zásłonić. Gdy iuż do tego terminu przychodzi fossa, iż
Skrót tekstu: BystrzInfPolem
Strona: K4v
Tytuł:
Informacja polemiczna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
wojskowość
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
, że się na moje imię fortece zdawają. Tymczasem pierwsza kula, z miasta z działa wystrzelona nawiasem przez górę, cudownym trafunkiem zabiła żołdata regimentu pana inflanckiego. Gdy tedy regimenty piesze i dragońskie nadciągały i pod górą stawały, czekając na armatę, tymczasem nieprzyjaciel począł palić przedmieścia i stodoły, które nam były bardzo potrzebne do aproszowania się do miasta. A żem był przodem wyprawił jeszcze od północka z p. starostą łuckim Kozaków, co teraz świeżo przyszli z p. Myśliszewskim, Semenem, Bułyhą i Iskrzyckim, tym zaraz kazałem iść w przedzie, aby byli przedmieścia i stodół od ognia bronili. Ci tak chyżo, odważnie i mężnie poszli
, że się na moje imię fortece zdawają. Tymczasem pierwsza kula, z miasta z działa wystrzelona nawiasem przez górę, cudownym trafunkiem zabiła żołdata regimentu pana inflanckiego. Gdy tedy regimenty piesze i dragońskie nadciągały i pod górą stawały, czekając na armatę, tymczasem nieprzyjaciel począł palić przedmieścia i stodoły, które nam były bardzo potrzebne do aproszowania się do miasta. A żem był przodem wyprawił jeszcze od północka z p. starostą łuckim Kozaków, co teraz świeżo przyszli z p. Myśliszewskim, Semenem, Bułyhą i Iskrzyckim, tym zaraz kazałem iść w przedzie, aby byli przedmieścia i stodół od ognia bronili. Ci tak chyżo, odważnie i mężnie poszli
Skrót tekstu: SobJListy
Strona: 584
Tytuł:
Listy do Marysieńki
Autor:
Jan Sobieski
Miejsce wydania:
nieznane
Region:
nieznany
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
listy
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
między 1665 a 1683
Data wydania (nie wcześniej niż):
1665
Data wydania (nie później niż):
1683
Tekst uwspółcześniony:
tak
Redaktor wersji uwspółcześnionej:
Leszek Kukulski
Miejsce wydania wersji uwspółcześnionej:
Warszawa
Wydawca wersji uwspółcześnionej:
"Czytelnik"
Data wydania wersji uwspółcześnionej:
1962
do fortyfikacyj miejsce, do którego nieprzyjacielowi atakującemu jest ciężki przystęp, niepodobne zewsząd oblężenie. Aby praesidium i obywatele fortecy, mogli mieć komunikacją, wolny pas posiłkom, i wycieczkę. Na górach i skałach osadzone fortece to mają zalecenie. Ze mniejszą pracą i sumptem stanąć mogą. Nieprzyjacielskie obroty zewsząd widzieć. Nie tak niebezpieczne są aproszowaniu, Nie tak podległe impetowi dział. Zdrowsze mają powietrze. Atoli te mają wady. Iż łatwiej im być może odjęta woda, i komunikacja tak żywności jako i posiłków. Ledwo kiedy regularną mieć mogą fortyfikacją dla irregularności miejsca nieużytego. Gdyby się jakim fortelem raz podsunął pod mury lub wały nieprzyjaciel, już jest bezpieczny od kuli
do fortyfikácyi mieysce, do ktorego nieprzyiacielowi attakuiącemu iest ciężki przystęp, niepodobne zewsząd oblężenie. Aby praesidium y obywatele fortecy, mogli mieć kommunikacyą, wolny pas posiłkom, y wycieczkę. Ná gorach y skałách osadzone fortece to maią zalecenie. Ze mnieyszą pracą y sumptem stanąc mogą. Nieprzyiacielskie obroty zewsząd widzieć. Nie ták niebezpieczne są aproszowániu, Nie ták podległe impetowi dział. Zdrowsze maią powietrze. Atoli te maią wady. Jż łátwiey im być może odięta woda, y kommunikácya ták żywności iáko y posiłkow. Ledwo kiedy regularną mieć mogą fortyfikácyą dla irregularności mieysca nieużytego. Gdyby się iákim fortelem raz podsunął pod mury lub wały nieprzyiaciel, iuż iest bespieczny od kuli
Skrót tekstu: BystrzInfArchW
Strona: F2v
Tytuł:
Informacja architektury wojennej
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
architektura, wojskowość
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
największa długość nie ma wynosić nad stop 482. ani być mniejsza nad stop 300, w większych fortecach. W kasztelach zaś dość będzie kortyny na stop 120. najmniej na 72.
XX. Czwarta kwestia: o fosie suchej lub wodnistej. Wodą napełniona fosa ma to. Iż przeprawa Nieprzyjacielowi przez nią nie tak łatwa, Aproszowanie niepodobne. Wygodę czyni z wody potrzebom oblężonych. Sucha zaś fosa nie tak wiele potrzebuje zewnętrznej fortyfikacyj. Łatwiejszej pozwala wycieczki i reiterowaniu się oblężonym. Niezarażą wilgocią swoją powietrza, jako gdy jest fosa błotnista i bagnista. Atoli takie fosy które według potrzeby dadzą się osuszyć, albo napełnić wodą osobliwie bieżącą są najzgodniejsze fortecom.
naywiększa długość nie ma wynosić nad stop 482. áni być mnieysza nad stop 300, w większych fortecach. W kasztelach zaś dość będzie kortyny ná stop 120. naymniey ná 72.
XX. Czwarta kwestya: o fossie suchey lub wodnistey. Wodą nápełniona fossa ma to. Jż przeprawa Nieprzyiacielowi przez nię nie ták łátwa, Aproszowanie niepodobne. Wygodę czyni z wody potrzebom oblężonych. Sucha zaś fossa nie ták wiele potrzebuie zewnętrzney fortyfikacyi. Łátwieyszey pozwala wycieczki y reiterowaniu się oblężonym. Niezarażą wilgocią swoią powietrza, iáko gdy iest fossa błotnista y bagnista. Atoli tákie fossy ktore według potrzeby dadzą się osuszyć, álbo napełnić wodą osobliwie bieżącą są nayzgodnieysze fortecom.
Skrót tekstu: BystrzInfArchW
Strona: H4
Tytuł:
Informacja architektury wojennej
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
architektura, wojskowość
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
w suchym całkim prochu uwalai, i na słońcu lub w cieple wysusz. Mieć będziesz nić pirotechniczną, której w punkcie ogień się chwyta i konserwuje.
Kula oświecająca powietrze i paląca z inwentowana jest od Inżynierów dla tego, aby osobliwie w obleżeniu fortecy mogli w nocy widzieć podstępującego nieprzyjaciela obleżeni: wszystkie jego obroty, zdrady, aproszowanie, bateryj wysypowanie, i którezkolwiek wojenne zamachy. Preparacja tej kuli dzieje się w ten sposób. 1mo. Weż smoły, siarki, żywicy, po równej części. Nad węglami tę materią rozpuść. 2do. Kulę kamienną albo żelazną diametru daleko mniejszego, niżeli jest diameter moździerza, z którego ma być wypuszczona kula, umaczai
w suchym cáłkim prochu uwalai, y ná słońcu lub w cieple wysusz. Mieć będziesz nić pirotechniczną, ktorey w punkcie ogień się chwyta y konserwuie.
Kula oswiecaiąca powietrze y paląca z inwentowana iest od Jndzinierow dla tego, áby osobliwie w obleżeniu fortecy mogli w nocy widzieć podstępuiącego nieprzyiaciela obleżeni: wszystkie iego obroty, zdrady, aproszowanie, báteryi wysypowanie, y ktorezkolwiek woienne zamachy. Preparácya tey kuli dzieie się w ten sposob. 1mo. Weż smoły, siarki, żywicy, po rowney części. Nad węglami tę materyą rospuść. 2do. Kulę kámienną álbo żelazną dyametru dáleko mnieyszego, niżeli iest dyameter mozdzierza, z ktorego ma być wypuszczona kula, umaczai
Skrót tekstu: BystrzInfArtyl
Strona: P3
Tytuł:
Informacja artyleryjna o amunicji i ogniach wojennych
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
wojskowość
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
. Metrów tych by mieli srodze doskonałych, proszę: jako to do uniwersalnej historii, do geografii, do indżynierii i artylerii, tancmistrza, fekmistrza, kalwakatora, ekonomistę, rachmistrza i prawnika dobrze praw i konstytucji naszych wiedzącego. Przy tym doskonałego generała adiutanta z cudzych nacji, wiedzącego dyspozycją wojska, szykowanie, kampowanie onego, aproszowanie się do jakiej fortecy i munsztra wszystkie, które od których czym się dystyngwują. Klawicymbalistę przedniego, by general bas doskonale umieć mogli, a każdy im przydzie łatwo instrument, do którego któren mieć będzie ochotę, ile że ta jest do zbawienia przeznaczeniem. 21. Szprachmistrzów trzech przed wyżej spomnianymi metrami by było, bardzo proszę
. Metrów tych by mieli srodze doskonałych, proszę: jako to do uniwersalnej historii, do geografii, do indżynierii i artylerii, tancmistrza, fekmistrza, kalwakatora, ekonomistę, rachmistrza i prawnika dobrze praw i konstytucji naszych wiedzącego. Przy tym doskonałego generała adjutanta z cudzych nacji, wiedzącego dyspozycją wojska, szykowanie, kampowanie onego, aproszowanie się do jakiej fortecy i munsztra wszystkie, które od których czym się dystyngwują. Klawicymbalistę przedniego, by general bas doskonale umieć mogli, a kóżdy im przydzie łatwo instrument, do którego któren mieć będzie ochotę, ile że ta jest do zbawienia przeznaczeniem. 21. Szprachmistrzów trzech przed wyżej spomnianymi metrami by było, bardzo proszę
Skrót tekstu: RadziwHDiar
Strona: 187
Tytuł:
Diariusze
Autor:
Hieronim Radziwiłł
Miejsce wydania:
nieznane
Region:
nieznany
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
literatura faktograficzna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
między 1747 a 1756
Data wydania (nie wcześniej niż):
1747
Data wydania (nie później niż):
1756
Tekst uwspółcześniony:
tak
