wyższy nad Renem stej i z tamtej strony, nad tąż leżący rzeką: którego Dyrektórami są Biskup Wormaceński, i Palatinus Sponheimensis. Na oboch stronach Renu rzeki ma Członków na 26 tojest Argentyneńskiego, Wormaceńskiego, Spireńskiego, Ba zilieńskiego, Biskupów; Księstwo Lotaryńskię Księstwo Sabaudyj, Hrabstw wiele, Opactwo Fuldeńskie; Miasta Imperialne Argentynę vulgo Strasburg, Spirę, Wormację. Frankfurt nad Menem, miejsce Sejmów Elekcyj i Koronacyj Cesarzów. Werzlarię, gdzie Imperialna teraz sądzi się Kamera, alias Generalny Państwa Rzymskiego Trybunał.
Ósmy CIRCULUS WESTPHALICUS, albo Rhenanus Inferior, niżej leżący, którego Dyrektórami są Biskup Monasterieński, i Książę Juliaceński: Ma Członków w sobie ten Circulus
wyższy nad Renem ztey y z tamtey strony, nad tąż leżący rzeką: ktorego Dyrektorami są Biskup Wormaceński, y Palatinus Sponheimensis. Na oboch stronach Renu rzeki má Członkow na 26 toiest Argentyneńskiego, Wormaceńskiego, Spireńskiego, Ba źylieńskìego, Biskupow; Xięstwo Lotaryńskię Xięstwo Sabaudyi, Hrabstw wiele, Opactwo Fuldeńskie; Miasta Imperialne Argentynę vulgo Strasburg, Spirę, Wormacyę. Frankfort nad Menem, mieysce Seymow Elekcyi y Koronacyi Cesarzow. Werzlaryę, gdżie Imperialna teraz sądzi się Kámera, alias Generalny Państwa Rzymskiego Trybunał.
Osmy CIRCULUS WESTPHALICUS, albo Rhenanus Inferior, niżey leżący, ktorego Dyrektorami są Biskup Monasteryeński, y Xiąże Iuliaceński: Ma Członkow w sobie ten Circulus
Skrót tekstu: ChmielAteny_I
Strona: 509
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 1
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1755
Data wydania (nie wcześniej niż):
1755
Data wydania (nie później niż):
1755
vulgo Cambraj jest Zegar na Ratuszu, przy każdej godzinie wygrawający jaki koncert, skazuje godziny, dni, roki, bieg Słońca, i Miesiąca; a immediatè przed biciem godziny, osoby się do dzwona zbliżają reprezentujące Mękę Pańską, i każda z nich uderza młotem wybijając godzinę taką, jaka jest.
Podobne Dzieło dziwne ma Miasto Argentina, albo Strażburg w Holsacyj Francuzom przez Ranstacki Traktat, oddany, gdzie w Katedralnym Kościele w Ołtarzu jest Zegar, inwencją powiadają Mikołaja Kopernika sławnego Polskiego Matematyka wymyślony, który także godziny, dni, Miesiące, rok, bieg Słońca, Miesiąca Lunacje znaki reprezentuje. Gdy godzinę ma bić zegar, kogut skrzydłami trzepie, Chrystus Zmartwychwstający
vulgo Cambray iest Zegar na Ratuszu, przy każdey godzinie wygrawaiący iaki koncert, skazuie godziny, dni, roki, bieg Słońca, y Miesiąca; a immediatè przed biciem godziny, osoby się do dzwona zbliżaią reprezentuiące Mękę Pańską, y każda z nich uderza młotem wybiiaiąc godzinę taką, iaka iest.
Podobne Dzieło dziwne ma Miasto Argentina, albo Strażburg w Holsacyi Francuzom przez Ranstacki Traktat, oddany, gdzie w Katedralnym Kośćiele w Ołtarzu iest Zegar, inwencyą powiadaią Mikołaia Kopernika sławnego Polskiego Matemátyka wymyślony, ktory także godziny, dni, Miesiące, rok, bieg Słońca, Miesiąca Lunacye znaki reprezentuie. Gdy godzinę ma bić zegar, kogut skrzydłami trzepie, Chrystus Zmartwychwstaiący
Skrót tekstu: ChmielAteny_I
Strona: 676
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 1
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1755
Data wydania (nie wcześniej niż):
1755
Data wydania (nie później niż):
1755
pierwszy postanowił Konstantyn Wielki poprzeniesieniu Stolice Cesarskiej do Carogroda, teste Szet ywani ; gdyż przed tym Laurowa była in usu.
Typografii, albo sposobu drukowania Ksiąg, są pierwsi Inventores Chińczykowie około Roku 1000. jako Peregrynanci i Księga de Rebus Sinicis świadczy. W Europie zaś tenże sposób Drukowania wynalazł Jan Gutembergus Niemiec w Mieście Argentynie vulgo w Strażburgu, według Wolaterrana i Polidora Wirgiliusza. Inni zaś, jako to Gęorgius Bruin wywodzi, że ta Ars wynaleziona w Mieście Harlem Holenderskim przez Jana Faustusa, albo Faustiusa Roku 1440. czyli też 1452. Inwentor umarszy, Sukcesores jego tę inwencją jego przenieśli do Moguncyj, i tam Poczęli exercere. O tej
pierwszy postanowił Konstantyn Wielki poprzeniesieniu Stolice Cesarskiey do Carogroda, teste Szet ywani ; gdyż przed tym Láurowá była in usu.
Typografii, àlbo sposobu drukowánia Xiąg, są pierwsi Inventores Chinczykowie około Roku 1000. iáko Peregrynanci y Księga de Rebus Sinicis świadczy. W Europie záś tenże sposob Drukowánia wynalazł Ian Gutembergus Niemiec w Mieście Argentynie vulgo w Strażburgu, według Wolaterrana y Polydora Wirgiliusza. Inni záś, iáko to Gęorgius Bruin wywodzi, że tá Ars wynalezioná w Mieście Harlem Holenderskim przez Iana Faustusa, álbo Faustiusa Roku 1440. czyli też 1452. Inwentor umarszy, Succesores iego tę inwencyą iego przenieśli do Moguncyi, y tam poczeli exercere. O tey
Skrót tekstu: ChmielAteny_I
Strona: 981
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 1
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1755
Data wydania (nie wcześniej niż):
1755
Data wydania (nie później niż):
1755
. PAŃSTWA DALSZE WyższYCH NIEMIEC w Cyrkule niższego Renu, albo w Cyrkule Elektoratów trzech.
Oprócz pierwszej Prowincyj leżącej w tej Germanii, Helwecyj albo Szwajczarów wyżej trochę fusè okryslonych, idzie druga Prowincja ALSACJA, między Renem i Lotaryngią położona. Jest Wyższa i Niższa Alsacja cum titulo Landgraviatus. W Niższej albo Dolnej jest Miasto Strasburgum albo Argentina nad Renem rzeką. Przy Kościele Katedralnym jest Wieża na 574. Stop wysoka, jest formą piramidy. Kanoników tu 24 piszących się Książętami i Grafami. Trzecia Prowincja Górnej Germanii jest Palatinatus RENI, którego Stolica Heldeberga nad Nicrus rzeką Generał Tylle Wojsk Bawarskich Roku 1622 zrujnował tam Bibliotekę liczną, połowę jej wziąwszy do Wideńskiej, a
. PANSTWA DALSZE WYZSZYCH NIEMIEC w Cyrkule niższego Renu, albo w Cyrkule Elektoratow trzech.
OProcz pierwszey Prowincyi leżącey w tey Germanii, Helwecyi albo Szwayczarow wyżey trochę fusè okryslonych, idzie druga Prowincya ALSACYA, między Renem y Lotaringią położona. Iest Wyższa y Niższa Alsacya cum titulo Landgraviatus. W Niższey albo Dolney iest Miasto Strasburgum albo Argentina nad Renem rzeką. Przy Kościele Katedralnym iest Wieża na 574. Stop wysoka, iest formą piramidy. Kanonikow tu 24 piszących się Xiążętami y Graffami. Trzecia Prowincya Gorney Germanii iest Palatinatus RHENI, ktorego Stolica Heldeberga nad Nicrus rzeką Generał Tylle Woysk Bawarskich Roku 1622 zruynował tam Bibliotekę liczną, połowę iey wziowszy do Wideńskiey, a
Skrót tekstu: ChmielAteny_IV
Strona: 256
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 4
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1756
Data wydania (nie wcześniej niż):
1756
Data wydania (nie później niż):
1756
. Tymże sposobem gdzie indziej robią i Perły tak szczęśliwie/ że ich od prawdziwych ledwo rozeznać. Ale tu/ (chyba by we Gdańsku i przy morzy) o to trudno. Może się jednak trafic; dla tego tu kładę sposób. A jest ten. Jest w morzu za Rzymem pewna Rybka co się zowie Argentina, Srebrnica/ która ma w sobie jeliteczko albo flaczek jakoby srebrny. Tej zażywa do tej roboty. Jelitko takież właśnie jest w śledziach/ jeno że śledzie u nas słone/ zaczym z niego solą przejętego nie będą perły/ chyba śniade/ ilem sprobował. Ktoby takich nazbierał lub z świeżych ślodków/ co
. Tymże sposobem gdźie indziey robią i Perły ták szczęśliwie/ że ich od práwdźiwych ledwo rozeznáć. Ale tu/ (chybá by we Gdáńsku i przy morzy) o to trudno. Może się iednák tráfic; dla tego tu kłádę sposob. A iest ten. Iest w morzu zá Rzymem pewná Rybka co się zowie Argentina, Srebrnica/ ktorá ma w sobie ieliteczko álbo fláczek iákoby srebrny. Tey záżywá do tey roboty. Ielitko tákież włáśńie iest w śledźiach/ ieno że śledzie u nás słone/ záczym z niego solą przeiętego nie będą perły/ chybá śniáde/ ilem sprobowáł. Ktoby takich nazbieráł lub z świeżych ślodkow/ co
Skrót tekstu: SekrWyj
Strona: 120
Tytuł:
Sekret wyjawiony
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Colegii Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Poznań
Region:
Wielkopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1689
Data wydania (nie wcześniej niż):
1689
Data wydania (nie później niż):
1689
potracił/ a znowu tam ożywił Luterstwo. Wszyscy bowiem Książęta Niemieckie idą za Kalwinem abo za Lutrem. Za Lutrem idą Książęta Pomorskie/ Marchionowie Brandenburscy/ Książęta Saskie/ Brunswickie/ Wittemberskie/ Comites z Mansfeltu: i miasta wolne heretickie/ które graniczą z morzem i z Francją. Za Kalwinem zaś idą Comites Palatini Reni, Argentina, Szwajcarowie heretycy/ i miasta przy morzu leżące po więtszej części. Moc mają Panowie heretyccy/ przymuszać tak gwałtownie poddane swe do Religii/ za dekretem Rzeskim; w którym to jest/ iż Panowie mogą niewolić swe poddane/ aby tak wierzyli/ jak oni sami wierzą. ciężka niewola na ubogie ludzie. A mówiąc powszechnie
potráćił/ á znowu tám ożywił Luterstwo. Wszyscy bowiem Kśiążętá Niemieckie idą zá Kálwinem ábo zá Lutrem. Zá Lutrem idą Kśiążętá Pomorskie/ Márchionowie Brándeburscy/ Kśiążętá Sáskie/ Brunswickie/ Wittemberskie/ Comites z Mánsfeltu: y miástá wolne heretickie/ ktore grániczą z morzem y z Fráncią. Zá Kálwinem záś idą Comites Palatini Reni, Argentina, Szwáycárowie heretycy/ y miástá przy morzu leżące po więtszey częśći. Moc máią Pánowie heretyccy/ przymuszáć ták gwáłtownie poddáne swe do Religiey/ zá dekretem Rzeskim; w ktorym to iest/ iż Pánowie mogą niewolić swe poddáne/ áby ták wierzyli/ iák oni sámi wierzą. ćiężka niewola ná vbogie ludźie. A mowiąc powszechnie
Skrót tekstu: BotŁęczRel_IV
Strona: 11
Tytuł:
Relacje powszechne, cz. IV
Autor:
Giovanni Botero
Tłumacz:
Paweł Łęczycki
Drukarnia:
Mikołaj Lob
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
literatura faktograficzna
Gatunek:
opisy geograficzne
Tematyka:
egzotyka, geografia, religia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1609
Data wydania (nie wcześniej niż):
1609
Data wydania (nie później niż):
1609
Kanton/ w którym herezja nogę postawiła/ był Zurycht/ za okazją pewnej różności/ którą mieli z Papieżem Juliuszem II. od którego na pewne jurgielty pokazowali mieć prawa: a pomógł też do tego Zwingliusz. Katolicy tych ostatnich czasów przywiedli do swych Kantonów Ojce kapucciny/ i Jezuity/ którzy oboi czynią tam wielkie pożytki. Argentina naprzód przyjęła niezbożność Zwingliańską/ której też i dziś ona jest zachowaniem. Jednak są tam dwa klasztory zakonniczek/ które się prawie cudownie zostały. Jest też wszytka zgoła zarażona trądem Zwingliańskim owa część Diecesiej/ która nie jest właśnie pod władzą Biskupią. W drugiej zaś części/ która ma w sobie niemało dobrych miast/ kwitnie dosyć
Kanton/ w ktorym haeresia nogę postáwiłá/ był Zuricht/ zá occásią pewney rożnośći/ ktorą mieli z Papieżem Iuliuszem II. od ktorego ná pewne iurgielty pokázowáli mieć práwá: á pomogł też do tego Zwingliusz. Kátholicy tych ostátnich czásow przywiedli do swych Kántonow Oyce kapucciny/ y Iezuity/ ktorzy oboi czynią tám wielkie pożytki. Argentiná naprzod przyięłá niezbożność Zwingliáńską/ ktorey też y dźiś oná iest záchowániem. Iednák są tám dwá klasztory zakonniczek/ ktore się práwie cudownie zostáły. Iest też wszytká zgołá záráżoná trądem Zwingliáńskim owá część Dioecesiey/ ktora nie iest własnie pod władzą Biskupią. W drugiey záś częśći/ ktora ma w sobie niemáło dobrych miast/ kwitnie dosyć
Skrót tekstu: BotŁęczRel_IV
Strona: 19
Tytuł:
Relacje powszechne, cz. IV
Autor:
Giovanni Botero
Tłumacz:
Paweł Łęczycki
Drukarnia:
Mikołaj Lob
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
literatura faktograficzna
Gatunek:
opisy geograficzne
Tematyka:
egzotyka, geografia, religia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1609
Data wydania (nie wcześniej niż):
1609
Data wydania (nie później niż):
1609
: przyprowadził Jesuity do Moselmium: zbudował grzeczną odporę u Tacostain; acz on sam rezyduje powiętszej części w Sauernie. Kościół Argentiński w wielkim jest poważeniu w Niemczech/ względem szlachectwa/ które tam winni mieć Kanonicy. Wszytkie kościoły mają mieć Kanoniki z szlachty rycerskiego stanu (oprócz kilku Doktorów/ których tam przypuszczają) lecz Kolno i Argentina mają miewać szlachtę przednią ex Illustribus: Erbispolis i Bamberg szlachtę znaczną: insze szlachtę śrzednią. W tym Kościele za czasów naszych urósł wielki nierząd: abowiem naprzód czterzej Kanonicy/ gdy im odjęto dla odstępstwa ich/ i dla odstępstwa Gebrarda Truchsesa/ praebendy i Kanonie w Kolnie/ udawszy się tu/ kędy też mieli Kanonie drugie
: przyprowádźił Iesuity do Moselmium: zbudował grzeczną odporę v Tácostáin; ácz on sam residuie powiętszey częśći w Sáuernie. Kośćioł Argentiński w wielkim iest poważeniu w Niemcech/ względem szláchectwá/ ktore tám winni mieć Kánonicy. Wszytkie kośćioły máią mieć Kánoniki z szláchty rycerskiego stanu (oprocz kilku Doktorow/ ktorych tám przypusczáią) lecz Kolno y Argentiná máią miewáć szláchtę przednią ex Illustribus: Erbispolis y Bámberg szláchtę znáczną: insze szláchtę śrzednią. W tym Kośćiele zá czásow nászych vrosł wielki nierząd: ábowiem naprzod czterzey Kánonicy/ gdy im odięto dla odstępstwa ich/ y dla odstępstwá Gebrárdá Truchsesá/ praebendy y Kánoniae w Kolnie/ vdawszy się tu/ kędy też mieli Kánonie drugie
Skrót tekstu: BotŁęczRel_IV
Strona: 19
Tytuł:
Relacje powszechne, cz. IV
Autor:
Giovanni Botero
Tłumacz:
Paweł Łęczycki
Drukarnia:
Mikołaj Lob
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
literatura faktograficzna
Gatunek:
opisy geograficzne
Tematyka:
egzotyka, geografia, religia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1609
Data wydania (nie wcześniej niż):
1609
Data wydania (nie później niż):
1609
