Żołądkowi. Nyrkom. Wątrobie. Mechirzowi. Ślezienie Macicy. Głowy bolenie.
Głowy boleniu tak w połowicy/ jako uszystkiej/ jakimkolwiek sposobem użyvany. Cerę cudną daje. Zapach ciału daje.
Cerę ciału piękną daje. Także temuż ciału zapach wdzięczny czyni. (Mesue.) Paraliszu. Ściatyce. Podagrze. Chyragr: Artetyce. Kaduku.
Paraliżem albo Szlakiem naruszonym.
Scjatyce i łąmaniu w biodrach.
Podagrze:
Chyragrze: z zimnych flusów.
Artetyce/ albo w stawiech boleniu.
Padającej niemocy. Tym wszytkim chorobom Olejek Nardusowy jest barzo użyteczny/ tak go przez usta używając/ jako miejsca bolejące namazując. Aqua styllaticia Nardi. Wodka Szpiki Indyjskiego.
Zołądkowi. Nyrkom. Wątrobie. Mechirzowi. Sleźienie Máćicy. Głowy bolenie.
Głowy boleniu ták w połowicy/ iáko vszystkiey/ iákimkolwiek sposobem vżyvány. Cerę cudną dáie. Zapách ciáłu dáie.
Cerę ćiáłu piękną dáie. Tákże temuż ciáłu zapách wdźięczny czyni. (Mesue.) Páráliszu. Sciátyce. Podágrze. Chyrágr: Artetyce. Káduku.
Páráliżem álbo Szlákiem náruszonym.
Scyátyce y łąmániu w biodrách.
Podágrze:
Chyrágrze: z źimnych flusow.
Artetyce/ álbo w stáwiech boleniu.
Padáiącey niemocy. Tym wszytkim chorobom Oleiek Nárdusowy iest bárzo vżyteczny/ ták go przez vstá vżywáiąc/ iáko mieyscá boleiące námázuiąc. Aqua styllaticia Nardi. Wodká Szpiki Indiyskiego.
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 32
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
jakimkolwiek sposobem użyvany. Cerę cudną daje. Zapach ciału daje.
Cerę ciału piękną daje. Także temuż ciału zapach wdzięczny czyni. (Mesue.) Paraliszu. Ściatyce. Podagrze. Chyragr: Artetyce. Kaduku.
Paraliżem albo Szlakiem naruszonym.
Scjatyce i łąmaniu w biodrach.
Podagrze:
Chyragrze: z zimnych flusów.
Artetyce/ albo w stawiech boleniu.
Padającej niemocy. Tym wszytkim chorobom Olejek Nardusowy jest barzo użyteczny/ tak go przez usta używając/ jako miejsca bolejące namazując. Aqua styllaticia Nardi. Wodka Szpiki Indyjskiego.
Bywa z Nardusu Indyjskiego barzo kosztowna wódka palona/ tym sposobem: Wziąć suchego korzenia Nardusowego/ ile kto chce/ nalać na
iákimkolwiek sposobem vżyvány. Cerę cudną dáie. Zapách ciáłu dáie.
Cerę ćiáłu piękną dáie. Tákże temuż ciáłu zapách wdźięczny czyni. (Mesue.) Páráliszu. Sciátyce. Podágrze. Chyrágr: Artetyce. Káduku.
Páráliżem álbo Szlákiem náruszonym.
Scyátyce y łąmániu w biodrách.
Podágrze:
Chyrágrze: z źimnych flusow.
Artetyce/ álbo w stáwiech boleniu.
Padáiącey niemocy. Tym wszytkim chorobom Oleiek Nárdusowy iest bárzo vżyteczny/ ták go przez vstá vżywáiąc/ iáko mieyscá boleiące námázuiąc. Aqua styllaticia Nardi. Wodká Szpiki Indiyskiego.
Bywá z Nárdusu Indiyskiego bárzo kosztowna wódká palona/ tym sposobem: Wźiąć suchego korzenia Nárdusowego/ ile kto chce/ nálać ná
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 32
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
Potym przecedzić/ i w sklenicy dobrze obwarowawszy/ do tej potrzeby chować. Tego dziecięciu w piąci lat może rano po łyżce dawać: Starszym po dwu.
Czwarta wodka/ która się Aquauicie równa/ wyższej pomienonym niedołęźliwościom służy/ ale nad dwie łyżce niegodzi się jej używać/ dla gorącości jej zbytniej. Podagrze
Podagrę Scjatykę Artetykę uskramia/ chusty w niej maczając/ a ciepło kładąc (Tabe.) Ściatyce. Artetyce. Slaku albo Paraliżu ustrzeżeniu.
Dla ustrzeżenia slaku albo paraliży/ co tydzień dobrze jej używać/ a zwłaszcza na kwadrach Miesiąca/ na Pełni i na Nowiu po dwu łyżkach rano/ przedtym wziąwszy jej na noc łyżkę albo połtory/
Potym przecedźić/ y w sklenicy dobrze obwárowawszy/ do tey potrzeby chowáć. Tego dźiećięciu w piąći lat może ráno po łyszce dawáć: Stárszym po dwu.
Czwarta wodká/ ktora sie Aquauićie rowna/ wysszey pomienonym niedołęźliwośćiom służy/ ále nád dwie łyszce niegodźi sie iey vżywáć/ dla gorącośći iey zbytniey. Podágrze
Podágrę Scyátykę Artetykę vskramia/ chusty w niey maczáiąc/ á ćiepło kłádąc (Tabe.) Sciátyce. Artetyce. Sláku álbo Páráliżu vstrzeżeniu.
Dla vstrzeżenia sláku álbo páráliży/ co tydźień dobrze iey vżywáć/ á zwłasczá ná kwadrách Mieśiącá/ ná Pełni y ná Nowiu po dwu łyszkách ráno/ przedtym wźiąwszy iey ná noc łyszkę álbo połtory/
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 39
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
piąci lat może rano po łyżce dawać: Starszym po dwu.
Czwarta wodka/ która się Aquauicie równa/ wyższej pomienonym niedołęźliwościom służy/ ale nad dwie łyżce niegodzi się jej używać/ dla gorącości jej zbytniej. Podagrze
Podagrę Scjatykę Artetykę uskramia/ chusty w niej maczając/ a ciepło kładąc (Tabe.) Ściatyce. Artetyce. Slaku albo Paraliżu ustrzeżeniu.
Dla ustrzeżenia slaku albo paraliży/ co tydzień dobrze jej używać/ a zwłaszcza na kwadrach Miesiąca/ na Pełni i na Nowiu po dwu łyżkach rano/ przedtym wziąwszy jej na noc łyżkę albo połtory/ nazajutrz dwie. Tak się ustrzec może tego złego/ albo tylko ulżyć boleści. Kaduku.
piąći lat może ráno po łyszce dawáć: Stárszym po dwu.
Czwarta wodká/ ktora sie Aquauićie rowna/ wysszey pomienonym niedołęźliwośćiom służy/ ále nád dwie łyszce niegodźi sie iey vżywáć/ dla gorącośći iey zbytniey. Podágrze
Podágrę Scyátykę Artetykę vskramia/ chusty w niey maczáiąc/ á ćiepło kłádąc (Tabe.) Sciátyce. Artetyce. Sláku álbo Páráliżu vstrzeżeniu.
Dla vstrzeżenia sláku álbo páráliży/ co tydźień dobrze iey vżywáć/ á zwłasczá ná kwadrách Mieśiącá/ ná Pełni y ná Nowiu po dwu łyszkách ráno/ przedtym wźiąwszy iey ná noc łyszkę álbo połtory/ názáiutrz dwie. Ták sie vstrzedz może tego złego/ álbo tylko vlżyć boleśći. Káduku.
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 39
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
/ po czterech a dwadzieścia łotów: to wszystko wespół złożywszy dystylować/ a tym nogi podagryczne namazować/ pierwej je chustami rozgrzawszy. Item.
Sok z nasienia/ z naci/ i z korzenia wyżęty/ i z wodą lodową z dawnych czasów zmarzłą na pył zmieszany: Okrutne bole Podagryczne uśmierza tym mażąc: Podagrze Chiragrze Scjatyce Artetyce jest wielkim i doświadczonym lekarstwem proch z korzenia tego ziela/ z małmazją szczerą/ a nie machlowaną plastrowany/ pierwej go w niej przez dziewięć dni mocząc. Ciężkie boleści układa/ zwłaszcza z zimnych a flegmistych flusów pochodzące. (Tur.) Podagrze Chyragrz Ściatyce. Artetyce. Księgi Pierwsze. Krwi oziębłej w nyrkach.
Krew
/ po czterech á dwádźieśćiá łotow: to wszystko wespoł złożywszy dystyllowáć/ á tym nogi podágryczne námázowáć/ pierwey ie chustámi rozgrzawszy. Item.
Sok z naśienia/ z náći/ y z korzeniá wyżęty/ y z wodą lodową z dawnych czasow zmárzłą ná pył zmieszány: Okrutne bole Podágryczne vśmierza tym máżąc: Podágrze Chirágrze Scyátyce Artetyce iest wielkim y doświádczonym lekárstwem proch z korzeniá teg^o^ źielá/ z máłmázyą sczerą/ á nie máchlowáną plastrowány/ pierwey go w niey przez dźiewięć dni mocząc. Ciężkie boleśći vkłáda/ zwłasczá z źimnych á flegmistych flusow pochodzące. (Tur.) Podágrze Chyrágrz Sciátyce. Artetyce. Kśięgi Pierwsze. Krwi oźiębłey w nyrkách.
Kreẃ
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 104
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
Okrutne bole Podagryczne uśmierza tym mażąc: Podagrze Chiragrze Scjatyce Artetyce jest wielkim i doświadczonym lekarstwem proch z korzenia tego ziela/ z małmazją szczerą/ a nie machlowaną plastrowany/ pierwej go w niej przez dziewięć dni mocząc. Ciężkie boleści układa/ zwłaszcza z zimnych a flegmistych flusów pochodzące. (Tur.) Podagrze Chyragrz Ściatyce. Artetyce. Księgi Pierwsze. Krwi oziębłej w nyrkach.
Krew w przerzeczonych członkach oziębłą: Także Żyły pięte/ albo Nerwy/ i inne Żyły oziębłe rozgrzewa/ przywracając im przyrodzone ciepło/ a precz z nich oddalając boleści. Wrzodów złym.
Wrzody złe płynące goi/ Olejek z całego tego ziela wyciągniony/ tak sam jako z kamforowym
Okrutne bole Podágryczne vśmierza tym máżąc: Podágrze Chirágrze Scyátyce Artetyce iest wielkim y doświádczonym lekárstwem proch z korzeniá teg^o^ źielá/ z máłmázyą sczerą/ á nie máchlowáną plastrowány/ pierwey go w niey przez dźiewięć dni mocząc. Ciężkie boleśći vkłáda/ zwłasczá z źimnych á flegmistych flusow pochodzące. (Tur.) Podágrze Chyrágrz Sciátyce. Artetyce. Kśięgi Pierwsze. Krwi oźiębłey w nyrkách.
Kreẃ w przerzeczonych członkách oźiębłą: Tákże Zyły pięte/ álbo Nerwy/ y ine Zyły oźiębłe rozgrzewa/ przywracáiąc im przyrodzone ciepło/ á precz z nich oddaláiąc boleśći. Wrzodow złym.
Wrzody złe płynące goi/ Oleiek z cáłego tego źiela wyćiągniony/ ták sam iáko z kámforowym
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 105
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
Przyrodzenie.
SMak jego nam podaje być go przyrodzenia rozgrzewającego i wysuszającego we wtórym stopniu. Moc i skutki.
To ziołko dla pospolitości swej/ acz od wszytkich niemal jest w pogardzeniu/ jednak w skutkach swych nie mniejszej zacności jest nad inne. Albowiem przeciwko Podagrze. Scjatece/ i w biodrach łamaniu. Podagrze Scjatyce Artetice.
Artetyce także/ boleniu w członkach/ i w stawach jest osobliwym ratunkiem/ warząc go/ a na czczo i na noc po kwaterce ciepło pijąc. Albo miasto trunku pospolitego/ z inym piciem mieszając. Też naparzając tym zielem albo plastrując/ toż czyni. (Tab.) Item.
Także pocić się w tym/ pierwej
Przyrodzenie.
SMák iego nam podáie być go przyrodzenia rozgrzewáiącego y wysuszáiącego we wtorym stopniu. Moc y skutki.
To źiołko dla pospolitośći swey/ ácz od wszytkich niemal iest w pogárdzeniu/ iednák w skutkách swych nie mnieyszey zacnośći iest nád ine. Albowiem przećiwko Podágrze. Scyátece/ y w biodrách łamániu. Podágrze Scyátyce Artetice.
Artetyce tákże/ boleniu w cżłonkách/ y w stáwách iest osobliwym rátunkiem/ wárząc go/ á ná czczo y ná noc po kwaterce ćiepło piiąc. Albo miásto trunku pospolitego/ z inym pićiem mieszáiąc. Też náparzáiąc tym źielem álbo plastruiąc/ toż czyni. (Tab.) Item.
Tákże poćić sie w tym/ pierwey
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 113
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
/ a na czczo i na noc po kwaterce ciepło pijąc. Albo miasto trunku pospolitego/ z inym piciem mieszając. Też naparzając tym zielem albo plastrując/ toż czyni. (Tab.) Item.
Także pocić się w tym/ pierwej wziąwszy go z ciepłym winem z kwintę/ zachowuje od Podagry/ Scjatyki/ i Artetyki/ czyniąc to kilkakroć/ a co nadłużej się pocąc. (Tab.) Febrom zaguiłym.
Febrom z zagniłych wilgotności/ przez kilka dni porządnie/ pijąc go po kwincie z ciepłym winem/ w którymby to ziele było warzone. (Tab. ) Rany i Sadzele.
Ranom i Sadzelom starym barzo użyteczne/ warzone
/ á ná czczo y ná noc po kwaterce ćiepło piiąc. Albo miásto trunku pospolitego/ z inym pićiem mieszáiąc. Też náparzáiąc tym źielem álbo plastruiąc/ toż czyni. (Tab.) Item.
Tákże poćić sie w tym/ pierwey wźiąwszy go z ćiepłym winem z kwintę/ záchowuie od Podágry/ Scyátyki/ y Artetyki/ czyniąc to kilkákroć/ á co nadłużey sie pocąc. (Tab.) Febrom záguiłym.
Febrom z zágniłych wilgotnośći/ przez kilká dni porządnie/ piiąc go po kwinćie z ćiepłym winem/ w ktorymby to źiele było wárzone. (Tab. ) Rány y Sádzele.
Ránom y Sadzelom stárym bárzo vżyteczne/ wárzone
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 113
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
po porodzeniu Paniom gdyby przyszły/ tylko korzeń Miarzów dać w garść/ żeby go dobrą chwilę trzymała/ zaraz zastanawia. Gruczołom
Zołzy i Gruczoły twarde/ z zimnych a flegmistych wilgotności zebrane/ tłukąc ziele i z korzeniem świeżo/ a plastrując rozpędza. Chiragrze Podagrze Scjatyce Artetice.
Toż plastrowanie Chyragrze/ Podagrze/ Scjatyce/ Artetyce z Flusów flegmistych/ jest osobliwym lekarstwem. Mosznom końskim opuchłym.
Koniom gdyby Korzeń albo moszna opuchły/ suchym je korzeniem miarzowym podkurzać/ gumami naprzód okrywszy/ żeby Moszna dym co nalepiej obchodził. To przynamniej każdego dnia trzy kroć/ przez cały tydzień czyniąc. Ranom jadowitem
Rany od bestii jadowitych goi/ Korzeń warząc/ a
po porodzeniu Pániom gdyby przyszły/ tylko korzeń Miarzow dáć w garść/ zeby go dobrą chwilę trzymáłá/ záraz zástánawia. Gruczołom
Zołzy y Gruczoły twárde/ z źimnych á flegmistych wilgotnośći zebráne/ tłukąc źiele y z korzeniem świeżo/ á plástruiąc rospądza. Chirágrze Podágrze Scyátyce Artetice.
Toż plástrowánie Chyrágrze/ Podágrze/ Scyátyce/ Artetyce z Flusow flágmistych/ iest osobliwym lekárstwem. Mosznom końskim opuchłym.
Koniom gdyby Korzeń álbo moszná opuchły/ suchym ie korzeniem miarzowym podkurzáć/ gumámi naprzod okrywszy/ żeby Moszná dym co nalepiey obchodźił. To przynamniey káżdego dniá trzy kroć/ przez cáły tydźień czyniąc. Ránom iádowitem
Rány od bestiy iádowitych goi/ Korzeń wárząc/ á
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 119
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
albo wodą warzonego korzenia wymywając/ a potym zaraz prochem tegoż korzenia zasypując leczy. Parszywości głowy
Parszywość głowy/ często ją tą wodką przymywając ciepło/ goi i wychędaża: abo ługiem/ w którejby to ziele z korzeniem swym dzień i trzy moknęło/ a potym warzone było. Podagrze
Podagrę. Chyragrze.
Chyragrę. Artetyce.
Artetykę z zimnych flusów układa/ płat/ albo gębki w niej maczając/ a na bolące miejsca co nacieplej przykładając. Wiele innych skutków dobrych ta wodka ma w sobie /zwłaszcza chorobom z wilgotności zimnych pochodzącym. Wino z Miarzowym korzeniem. Vinum Imper.
W Jesieni pospolicie kiedy nowe Moszty nastają/ to wino bywa czynione
álbo wodą wárzonego korzeniá wymywáiąc/ á potym záraz prochem tegoż korzeniá zásypuiąc leczy. Párszywośći głowy
Párszywość głowy/ często ią tą wodką przymywáiąc ćiepło/ goi y wychędaża: ábo ługiem/ w ktoreyby to źiele z korzeniem swym dźień y trzy moknęło/ á potym wárzone było. Podágrze
Podágrę. Chyrágrze.
Chyrágrę. Artetyce.
Artetykę z źimnych flusow vkłáda/ płát/ álbo gębki w niey maczáiąc/ á ná bolące mieyscá co naćiepley przykłádáiąc. Wiele inych skutkow dobrych tá wodká ma w sobie /zwłasczá chorobom z wilgotnośći źimnych pochodzącym. Wino z Miarzowym korzeniem. Vinum Imper.
W Ieśieni pospolićie kiedy nowe Moszty nástáią/ to wino bywa czynione
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 120
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
