być przestanie; bo gdy to jedno odetnie/ wszystka zaraz obalić się musi. Kto Królowi/ ten ani Szlachcicem Polskim. sam abowiem z pośrzodka Synów Koronnych/ dobrowolnie wymazuje się/ i będąc jej członkiem/ odcina się. Zaiste gdyż Rzeczpospolita Polska nie będąc Monarchią szczyrą/ bo Król ograniczoną moc ma; Ani Arystokracją prawdziwą/ bo Panowie Radni i Senatorowie/ absolutè władać nie mogą; ani Democracją/ iż Szlachta bez Senatu i Króla/ nic stanowić i rządzić nie może/ barziej przecię do Democracji nachyla się; dla tego iże Szlachta w rządach i w stanowieniu praw rej wodzi/ wolnie wszystka sobie Pana obiera: gdzież proszę ten
bydz przestánie; bo gdy to iedno odetnie/ wszystká záraz obálić się muśi. Kto Krolowi/ ten áni Szláchćicem Polskim. sam ábowiem z pośrzodká Synow Koronnych/ dobrowolnie wymázuie się/ y będąc iey członkiem/ odćina się. Záiste gdyż Rzeczpospolita Polska nie będąc Monárchią sczyrą/ bo Krol ográniczoną moc ma; Ani Aristokrátią prawdziwą/ bo Pánowie Rádni y Senatorowie/ absolutè władáć nie mogą; áni Democrátią/ iż Szláchtá bez Senatu y Krolá/ nic stanowic y rządzić nie może/ bárziey przećię do Democratiey náchylá się; dla tego iże Szláchtá w rządách y w stánowieniu praw rey wodzi/ wolnie wszystká sobie Páná obiera: gdziesz proszę ten
Skrót tekstu: KunWOb
Strona: C2
Tytuł:
Obraz szlachcica polskiego
Autor:
Wacław Kunicki
Drukarnia:
Drukarnia dziedziców Jakuba Sibeneychera
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty perswazyjne
Tematyka:
obyczajowość
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1615
Data wydania (nie wcześniej niż):
1615
Data wydania (nie później niż):
1615
upadku innych: Są to Puchacze i Sowy, które w tenczaś wesoło chcą latać, gdy Occasus nastąpi drugich.
Ostatnie tandem (in compendio mówiąc) Okazje Ruin w RZECZACH POSPOLITYCH są PRODITIONES, alias Komunikacje Sekre tów Ojczyzny postronnym Nieprzyjaciołom, KONIURACJE na Rzecz-Pospolitą, KONWERSja, tojest Zamiana Rzeczy - pospolitej winakszą formę: Naprzykład ARYSTOKRACYJ wielu-rządnej przez Zacnych, w Monarchię, albo DEMOKRACYĘ, tojest w Rząd Pospólstwa; Monarchii aliàs Jednowłactwa w Tyranią. Rujnują się mniejsze Res-publicae przez ciężkie OGNIE, jako CORYNTHUS, CARTHAGO, ATHENAE. THEBAE,SPARTA, itemprzez ciężkie trzęsienie ziemi, jako podczaś śmierci Chrystusowej, kiedy dwanaście Miast jednej obaliło się nocy,
upadku innych: Są to Puchacże y Sowy, ktore w tenczaś wesoło chcą latać, gdy Occasus nastąpi drugich.
Ostatnie tandem (in compendio mowiąc) Okazye Ruin w RZECZACH POSPOLITYCH są PRODITIONES, alias Kommunikacye Sekre tow Oyczyzny postronnym Nieprzyiaciołom, KONIURACYE na Rzecz-Pospolitą, KONWERSYA, toiest Zamiana Rzeczy - pospolitey winakszą formę: Naprzykład ARYSTOKRACYI wielu-rządney przez Zacnych, w Monarchię, ałbo DEMOKRACYĘ, toiest w Rząd Pospolstwa; Monarchii aliàs Iednowłactwa w Tyrannią. Ruynuią się mnieysze Res-publicae przez cięsżkie OGNIE, iako CORYNTHUS, CARTHAGO, ATHENAE. THEBAE,SPARTA, itemprzez cięszkie trzęsienie ziemi, iako podczaś śmierci Chrystusowey, kiedy dwanaście Miast iedney obaliło się nocy,
Skrót tekstu: ChmielAteny_I
Strona: 441
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 1
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1755
Data wydania (nie wcześniej niż):
1755
Data wydania (nie później niż):
1755
, żeby nie pobłądzili.
5. Dyskurs Teologiczny. W którym się Teologiczna traktuje materia: jako to o BOGU, o Wcieleniu, o Łaskce Boskiej, o Aniołach, o Sakramentach etc.
6. Naostatek Dyskurs jest Polityczny. Który traktuje o rzeczach do Rzeczypospolitej należących, jako to o stanach, o Monarchii, Arystokracyj, Demokracyj, Radach, Wojnie, Pokoju, o Prawach, o Trybutach, o wolności, i tym podobnych. Dyskurs o Demokracyj, Arystokracyj, i Monarchii, który też z tych najlepszy regendi modus.
Gospodarz. Podługej medytacyj sam w sobie, tandem umyśliłem uczynić przyjacielskie colloquium, circa administrationem Regnorum et boni publici
, żeby nie pobłądźili.
5. Dyskurs Theologiczny. W którym śię Theologiczna tráktuje máterya: jáko to o BOGU, o Wćieleniu, o Łáskce Boskiey, o Anjołách, o Sakramentách etc.
6. Naostátek Dyskurs jest Polityczny. Ktory tráktuje o rzeczách do Rzeczypospolitey należących, jáko to o stánách, o Monárchii, Arystokrácyi, Demokrácyi, Radach, Woynie, Pokoju, o Práwach, o Trybutách, o wolnośći, y tym podobnych. Dyskurs o Demokrácyi, Arystokrácyi, y Monárchii, ktory też z tych naylepszy regendi modus.
Gospodarz. Podługey medytácyi sam w sobie, tandem umyśliłem uczynić przyjaćielskie colloquium, circa administrationem Regnorum et boni publici
Skrót tekstu: BystrzPol
Strona: K4
Tytuł:
Polak sensat
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia Akademicka Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Wilno
Region:
ziemie Wielkiego Księstwa Litewskiego
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1733
Data wydania (nie wcześniej niż):
1733
Data wydania (nie później niż):
1733
Boskiej, o Aniołach, o Sakramentach etc.
6. Naostatek Dyskurs jest Polityczny. Który traktuje o rzeczach do Rzeczypospolitej należących, jako to o stanach, o Monarchii, Arystokracyj, Demokracyj, Radach, Wojnie, Pokoju, o Prawach, o Trybutach, o wolności, i tym podobnych. Dyskurs o Demokracyj, Arystokracyj, i Monarchii, który też z tych najlepszy regendi modus.
Gospodarz. Podługej medytacyj sam w sobie, tandem umyśliłem uczynić przyjacielskie colloquium, circa administrationem Regnorum et boni publici, w którym M W. M. Panowie altosensu decydujcie, co też za najlejpszy sposób Regimentis, czy Monárchicus, jaki jest in imperio
Boskiey, o Anjołách, o Sakramentách etc.
6. Naostátek Dyskurs jest Polityczny. Ktory tráktuje o rzeczách do Rzeczypospolitey należących, jáko to o stánách, o Monárchii, Arystokrácyi, Demokrácyi, Radach, Woynie, Pokoju, o Práwach, o Trybutách, o wolnośći, y tym podobnych. Dyskurs o Demokrácyi, Arystokrácyi, y Monárchii, ktory też z tych naylepszy regendi modus.
Gospodarz. Podługey medytácyi sam w sobie, tandem umyśliłem uczynić przyjaćielskie colloquium, circa administrationem Regnorum et boni publici, w ktorym M W. M. Pánowie altosensu decyduyćie, co też zá nayleypszy sposób Regimentis, czy Monárchicus, jáki jest in imperio
Skrót tekstu: BystrzPol
Strona: K4
Tytuł:
Polak sensat
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia Akademicka Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Wilno
Region:
ziemie Wielkiego Księstwa Litewskiego
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1733
Data wydania (nie wcześniej niż):
1733
Data wydania (nie później niż):
1733
jaki jest w Polsce naszej.
Asesor. Magnae importantiae rzucona od W. M. M. Pana qwestya: bo jako według Alciata: Regimen, omnis est cardo rei, tak im lepsze jest, tym całe Państwo gruntowniej stoi. Tylko że to tu ciężko discernere lepram et lepram; ponieważ tak Monarchia, jako i Arystokracja, albo Demokracja, mają pro se pozorne racje, ale też i contra absurda. YJ tu się Propercjusza prawdzi sens. Unicuique dedit vitium náturá creato. Przecięż ex duobus malis wybierając minus, moim zdaniem, Monárchicus rządzenia tryb jest najlepszy. Dawne to Homera zdanie.
Est multos regnare malum, Rex unicus esto,
jáki jest w Polszcze nászey.
Assessor. Magnae importantiae rzucona od W. M. M. Páná qwestya: bo jáko według Alciata: Regimen, omnis est cardo rei, ták im lepsze jest, tym cáłe Páństwo gruntowniey stoi. Tylko że to tu ćięszko discernere lepram et lepram; ponieważ ták Monárchia, jáko y Arystokrácya, álbo Demokrácya, máją pro se pozorne rácye, ále też y contra absurda. YY tu śię Propercyusza práwdźi sens. Unicuique dedit vitium náturá creato. Przećięż ex duobus malis wybierájąc minus, moim zdániem, Monárchicus rządzenia tryb jest naylepszy. Dáwne to Homera zdánie.
Est multos regnare malum, Rex unicus esto,
Skrót tekstu: BystrzPol
Strona: K4v
Tytuł:
Polak sensat
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia Akademicka Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Wilno
Region:
ziemie Wielkiego Księstwa Litewskiego
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1733
Data wydania (nie wcześniej niż):
1733
Data wydania (nie później niż):
1733
Bo za tym poszło jako mówi Pliniusz: że unus solusque censebat, ut sequerentur omnes, quod omnes improbárent.
Asesor 1. Jeszcze mię i ta racja na Monárchicum regendi modum nakłania, że nim porządek stoi, jako widzieć in imperio, we rancyj, Hiszpanii, Anglii, gdzie jeden rozkazuje, wszyscy słuchają. W Arystokracyj zaś albo Demokracyj, już wielu gospodarzów, dla czego podządku mało, ale jako w piekle nullus ordo, sed sempiternus horror inhabitat.
Asesor 3. I moje takie zdanie, iż daleko porządniej, gdy jest unum ovile et unus Pastor. Boć to nie piękna owa cenzura Demokracyj naszej od Cudzoziemca dana; iż nierządem
Bo zá tym poszło jáko mowi Pliniusz: że unus solusque censebat, ut sequerentur omnes, quod omnes improbárent.
Assessor 1. Jeszcze mię y tá rácya ná Monárchicum regendi modum nákłánia, że nim porządek stoi, jáko widźieć in imperio, we rancyi, Hiszpánii, Anglii, gdźie jeden roskázuje, wszyscy słucháją. W Arystokrácyi záś álbo Demokrácyi, już wielu gospodarzow, dla czego podządku mało, ále jáko w piekle nullus ordo, sed sempiternus horror inhabitat.
Assessor 3. Y moje tákie zdánie, iż dáleko porządniey, gdy jest unum ovile et unus Pastor. Boć to nie piękna owa censura Demokrácyi nászey od Cudzoźiemca dána; iż nierządem
Skrót tekstu: BystrzPol
Strona: K7v
Tytuł:
Polak sensat
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia Akademicka Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Wilno
Region:
ziemie Wielkiego Księstwa Litewskiego
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1733
Data wydania (nie wcześniej niż):
1733
Data wydania (nie później niż):
1733
absolutum dominium, ale w samym tylo Panu Bogu, który sam w rządzie swym pobłądzić nie może, a rady i prawa na okolenie mocy swej nie potrzebuje. I monarchią też, jaką ma kościół ś. katolicki, nie mniej wychwalam, iż w niej nalepszy rząd jest i sprawowanie ludu i królestw szczęśliwsze, niźli w arystokracjej i dymokracjej, jako teologowie i doktorowie nauczają. Lecz iż do monarchii trudno naleźć człowieka w dobroci bezpiecznego i w rozumie niemylnego i bez bojaźni odmiany jego na tyraństwo, pożyteczniejszy jest rząd, zmieszany z tych trzech do rządzenia sposobów, aby monarchia obtoczona była i arystokracją i dymokracją, a pan radą i prawem okreszony był,
absolutum dominium, ale w samym tylo Panu Bogu, który sam w rządzie swym pobłądzić nie może, a rady i prawa na okolenie mocy swej nie potrzebuje. I monarchią też, jaką ma kościół ś. katolicki, nie mniej wychwalam, iż w niej nalepszy rząd jest i sprawowanie ludu i królestw szczęśliwsze, niźli w arystokracyej i dymokracyej, jako teologowie i doktorowie nauczają. Lecz iż do monarchiej trudno naleźć człowieka w dobroci bezpiecznego i w rozumie niemylnego i bez bojaźni odmiany jego na tyraństwo, pożyteczniejszy jest rząd, zmieszany z tych trzech do rządzenia sposobów, aby monarchia obtoczona była i arystokracyą i dymokracyą, a pan radą i prawem okreszony był,
Skrót tekstu: SkarArtykułCz_III
Strona: 101
Tytuł:
Na artykuł o Jezuitach zjazdu sędomierskiego odpowiedź
Autor:
Piotr Skarga
Miejsce wydania:
nieznane
Region:
nieznany
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty perswazyjne
Gatunek:
pisma polityczne, społeczne
Tematyka:
polityka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1606
Data wydania (nie wcześniej niż):
1606
Data wydania (nie później niż):
1606
Tekst uwspółcześniony:
tak
Tytuł antologii:
Pisma polityczne z czasów rokoszu Zebrzydowskiego 1606-1608
Redaktor wersji uwspółcześnionej:
Jan Czubek
Miejsce wydania wersji uwspółcześnionej:
Kraków
Wydawca wersji uwspółcześnionej:
Akademia Umiejętności
Data wydania wersji uwspółcześnionej:
1918
rząd jest i sprawowanie ludu i królestw szczęśliwsze, niźli w arystokracjej i dymokracjej, jako teologowie i doktorowie nauczają. Lecz iż do monarchii trudno naleźć człowieka w dobroci bezpiecznego i w rozumie niemylnego i bez bojaźni odmiany jego na tyraństwo, pożyteczniejszy jest rząd, zmieszany z tych trzech do rządzenia sposobów, aby monarchia obtoczona była i arystokracją i dymokracją, a pan radą i prawem okreszony był, żeby moc jego z brzegów nie wylewała, a w rządzie nie błądził i tyranem nie zostawał. To moja była i jest nauka, która się z teologiej, z doktorów śś. bierze. Nie wstydzę się jej i żadnego się przeciwnika i wykrętacza słów moich nie
rząd jest i sprawowanie ludu i królestw szczęśliwsze, niźli w arystokracyej i dymokracyej, jako teologowie i doktorowie nauczają. Lecz iż do monarchiej trudno naleźć człowieka w dobroci bezpiecznego i w rozumie niemylnego i bez bojaźni odmiany jego na tyraństwo, pożyteczniejszy jest rząd, zmieszany z tych trzech do rządzenia sposobów, aby monarchia obtoczona była i arystokracyą i dymokracyą, a pan radą i prawem okreszony był, żeby moc jego z brzegów nie wylewała, a w rządzie nie błądził i tyrannem nie zostawał. To moja była i jest nauka, która się z teologiej, z doktorów śś. bierze. Nie wstydzę się jej i żadnego się przeciwnika i wykrętacza słów moich nie
Skrót tekstu: SkarArtykułCz_III
Strona: 102
Tytuł:
Na artykuł o Jezuitach zjazdu sędomierskiego odpowiedź
Autor:
Piotr Skarga
Miejsce wydania:
nieznane
Region:
nieznany
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty perswazyjne
Gatunek:
pisma polityczne, społeczne
Tematyka:
polityka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1606
Data wydania (nie wcześniej niż):
1606
Data wydania (nie później niż):
1606
Tekst uwspółcześniony:
tak
Tytuł antologii:
Pisma polityczne z czasów rokoszu Zebrzydowskiego 1606-1608
Redaktor wersji uwspółcześnionej:
Jan Czubek
Miejsce wydania wersji uwspółcześnionej:
Kraków
Wydawca wersji uwspółcześnionej:
Akademia Umiejętności
Data wydania wersji uwspółcześnionej:
1918
tej materii uważać. Część PIERWSZA. O Zacności pierwotnego Scytyckiego Państwa przed Potopem, i różności Scytów Panochów (jeszcze na on czas) od gminnych. Poczęte w Raju panowanie Arystokratia było.
JAdamowe Panowanie światu/ w Raju władzą od Boga wziętą poczęte/ z razu to jest przed grzechem szczera Poradziesz była/ którą nowsze języki Arystokracją zowią; przeto iż w Poradzieży jednaką wszyscy wolność mówienia mając parzystokraczą. Spolnie abowiem do Jadama i Jewy rzekł Pan Bóg. Gen. I. Rośćcie i mnożcie się, a napełniajcie ziemię, i podbijajcie ją: a pa- nujcie rybom morzkim, ptastwu nieba, i wszem rzeczom co się ruchają na ziemi. Któremi słowami
tey máteryey vważáć. CZESC PIERWSZA. O Zacnośći pierwotnego Scythyckiego Pánstwá przed Potopem, y rożnośći Scythow Pánochow (iescze ná on czas) od gminnych. Poczęte w Ráiu pánowánie Aristokrátia było.
IAdámowe Pánowánie świátu/ w Ráiu władzą od Bogá wźiętą poczęte/ z rázu to iest przed grzechem szczera Porádźiesz byłá/ ktorą nowsze ięzyki Arystokrácyą zowią; przeto iż w Porádżieży iednáką wszyscy wolność mowienia máiąc párzystokraczą. Spolnie ábowiem do Iádámá y Iewy rzekł Pan Bog. Gen. I. Rośććie y mnożćie się, á nápełniayćie ziemię, y podbiiayćie ią: á pá- nuyćie rybom morzkim, ptástwu niebá, y wszem rzeczom co się rucháią ná ziemi. Ktoremi słowámi
Skrót tekstu: DembWyw
Strona: 27
Tytuł:
Wywód jedynowłasnego państwa świata
Autor:
Wojciech Dembołęcki
Drukarnia:
Jan Rossowski
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
traktaty
Tematyka:
języki
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1633
Data wydania (nie wcześniej niż):
1633
Data wydania (nie później niż):
1633
/ na posłuszeństwo jemu. Przez które spolne porozumienie/ nastąpił trzeci stan w Panowaniu świata/ z pierwszych dwu zmieszany/ to jest Poradzieska Mieńarcość/ lubo Arysstocratica Monarchia, jaką po dziśdzień w Polsce mamy: iż jeden Pan ma harc i góre nad wszystkimi/ ale to nie inaczej/ jeno przez spolną wszytkich Poradzież abo Arystokracją. Tak tedy ugruntowane panowanie świata/ od tego czasu/ zawsze dwoje przezwiska miało/ to jest od spolnej rady Poradzież abo Paradisus (jako się niżej pokaże) a od Seta syna i następce Jadamowego/ Setyckie abo raczej Scytyckie. Z tądże to imię Chaldeowie i Arabobowie wykładają fundamentum, a Żydzi positum. s.
/ ná posłuszeństwo iemu. Przez ktore spolne porozumienie/ nástąpił trzeći stan w Pánowániu świátá/ z pierwszych dwu zmieszány/ to iest Porádźieska Mieńárcość/ lubo Arisstocratica Monarchia, iáką po dźiśdźień w Polszcze mamy: iż ieden Pan ma hárc y gore nád wszystkimi/ ále to nie ináczey/ ieno przez spolną wszytkich Poradźież ábo Aristokrácyą. Ták tedy vgruntowáne panowánie świátá/ od tego czásu/ záwsze dwoie przezwiská miáło/ to iest od spolney rády Poradzież ábo Paradisus (iáko się niżey pokaże) á od Setha syná y następce Iádámowego/ Sethyckie ábo ráczey Scythyckie. Z tądże to imię Cháldeowie y Arábobowie wykłádáią fundamentum, á Zydźi positum. s.
Skrót tekstu: DembWyw
Strona: 32
Tytuł:
Wywód jedynowłasnego państwa świata
Autor:
Wojciech Dembołęcki
Drukarnia:
Jan Rossowski
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
traktaty
Tematyka:
języki
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1633
Data wydania (nie wcześniej niż):
1633
Data wydania (nie później niż):
1633
