wielkości wężów, gdzie zabić Bociana, było siebie na śmierć nagotować, według Prawa tamecznego, teste Plinio.
BĄK, BABA, po Łacinie Onocrotalus, Truo, nakształt Łabęcia, ale pyska odmiennego, bo długiego, czerwonego, na końcu zagiętego. Wole ma jako sakwę, w którą ryby połknione chowa. W Kraju Astrachańskim Obywatele umyślnie z maleńka chowają ten Ptaków rodzaj w domu, i nim jak sakiem ryby łowią, tojest puszczają na wodę, jeno się obłowi, z gardła owego mu wyciskają jeszcze żywe, i je jedzą sami. Znajduje się w Polsce, w Litwie, i na Wołyniu. Głos osobliwy wydaje, pysk swój w wodę
wielkości wężow, gdzie zabić Bocianá, było siebie na śmierć nagotować, według Prawa tamecznego, teste Plinio.
BĄK, BABA, po Łacinie Onocrotalus, Truo, nakształt Łabęcia, ale pyska odmiennego, bo długiego, czerwonego, na końcu zagiętego. Wole ma iako sakwę, w ktorą ryby połknione chowa. W Kraiu Astrachańskim Obywatele umyślnie z maleńka chowaią ten Ptakow rodzay w domu, y nim iak sakiem ryby łowią, toiest puszczaią na wodę, ieno się obłowi, z gardła owego mu wyciskaią ieszcze żywe, y ie iedzą sami. Znayduie się w Polszcze, w Litwie, y na Wołyniu. Głos osobliwy wydaie, pysk swoy w wodę
Skrót tekstu: ChmielAteny_I
Strona: 607
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 1
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1755
Data wydania (nie wcześniej niż):
1755
Data wydania (nie później niż):
1755
Lwowskiego Metropolitanum, Biskupów Latini Ritûs 15. Arcybiskupów Greco Uniti Ritus ma 3. tojest Kijowskiego całej Rusi Metropolitę, Połockiego i Smoleńskiego, oraz Siewierskiego. Biskupów Graeco Uniti Ritûs, jest koło 13. których po kilka złączonych ob tenuitatem.
MOSKWA, w Schizmie Greckiej insordescens ma swego Patriarchę Moskiewskiego 1. Arcy-Biskupów 8. tojest Astrachańskiego, Kazańskiego, Nowogrodzkiego, Rezańskiego, Roztowskiego, Susdalskiego, Twerskiego, Tobołskiego.
WĘGRY od Roku Pańskiego 1000. prawowierne, lubo gdzieniegdzie Herezją Kalwińską, Luterską, Ariańską zarażone, liczą Arcy-Biskupów 2. Strygońskiego i Kołoczeńskiego, Biskupów 9.
AZJATYCCY PATRIARCHOWIE, ARCY-BISKUPI, BISKUPI Jest 3. Patriarchów, alias Konstantynopolitański, który w
Lwowskiego Metropolitanum, Biskupow Latini Ritûs 15. Arcybiskupow Graeco Uniti Ritûs má 3. toiest Kiiowskiego cáłey Rusi Metropolitę, Połockiego y Smolenskiego, oráz Siewierskiego. Biskupow Graeco Uniti Ritûs, iest koło 13. ktorych po kilká złączonych ob tenuitatem.
MOSKWA, w Schizmie Greckiey insordescens má swego Patryarchę Moskiewskiego 1. Arcy-Biskupow 8. toiest Astrácháńskiego, Kazańskiego, Nowogrodzkiego, Rezáńskiego, Rostowskiego, Susdalskiego, Twerskiego, Tobołskiego.
WĘGRY od Roku Páńskiego 1000. prawowierne, lubo gdzieniegdzie Herezyą Kalwinską, Luterską, Ariańską zarażone, liczą Arcy-Biskupow 2. Strygońskiego y Kołoczenskiego, Biskupow 9.
AZYATYCCY PATRYARCHOWIE, ARCY-BISKUPI, BISKUPI Iest 3. Patryarchow, aliás Konstantinopolitáński, ktory w
Skrót tekstu: ChmielAteny_I
Strona: 1022
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 1
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1755
Data wydania (nie wcześniej niż):
1755
Data wydania (nie później niż):
1755
: rozwody snadne; ale trzeciej żony brać nie można. W Klasztorach Białogłowskich są Wdowy i opuszczone od Mężów. TYTUŁ Imperatorowi, lub Imperatorowy daje się następujący.
Z Bożego Miłosierdzia N. N. Samoderzca Imperator wszystkiej wielkiej, małej i Białej Rusi Monarcha, Moskiewski, Kijowski, Włodzimirski, Nowogrodzki, Car Kazański, Car Astrachański, Car Sibirski, Hosudar Pskowski, i wielki Książę Smołeński, Twerski, Ihorski, Permski, Wiacki, Bołgarski, i innych, Hosudar i wielkie Książę Nowogroda Nizowskiej Ziemi, Czerniechowski, Rezański, Roztowski Jarosławski, Białoozerski, Odorski, Obdorski, Kondyiski, i wszystkiej Północej strony Imperator i Hosudar, Iborskiej Ziemi, Kartalińskich
: rozwody snadne; ale trzeciey żony brać nie można. W Klasztorach Białogłowskich są Wdowy y opuszczone od Mężow. TYTUŁ Imperatorowi, lub Imperatorowy daie się następuiący.
Z Bożego Miłosierdzia N. N. Samoderzca Imperator wszystkiey wielkiey, małey y Białey Rusi Monarcha, Moskiewski, Kiiowski, Włodzimirski, Nowogrodzki, Car Kazański, Car Astrachański, Car Sibirski, Hosudar Pskowski, y wielki Xiąże Smołeński, Twerski, Ihorski, Permski, Wiacki, Bołgarski, y innych, Hosudar y wielkie Xiąże Nowogroda Nizowskiey Ziemi, Czerniechowski, Rezański, Rostowski Iarosławski, Białoozerski, Odorski, Obdorski, Kondyiski, y wszystkiey Pułnocney strony Imperator y Hosudar, Iborskiey Ziemi, Kartalińskich
Skrót tekstu: ChmielAteny_IV
Strona: 420
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 4
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1756
Data wydania (nie wcześniej niż):
1756
Data wydania (nie później niż):
1756
to drogę im do wolności i do Ojczyzny zagradzając, a dzieci ich zaprzedając, lub bisurmaniąc. Kałmucy są pod Imaus górą albo Altaj dwojacy, Zółci, i Czarni, nie daleko Królestwa teraz Moskiewskiego Astrachan w Tartaryj Większej, bez Wsiów, Miast, pod Namiotami mieszkając. Na Zimę ściągają się nad Wołgę rzekę od Gubernatorów Astrachańskich upominkami będąc regalizowani. Co Orda, to swego ma Książęcia, a Najwyższego tego, co idzie z Tamerlanesa Familii. Pogańskiej ich jest najwięcej superstycyj, Daleę Lamę wenerując. Matiolus sławny Medyk Dalee pisze, że Tatarowie mają Scyticam Herbam około Beryj, smaku słodkiego, które w ustach nosząc, przez wiele czasu głodu i pragnienia
to drogę im do wolności y do Oyczyzny zagradzaiąc, a dzieci ich zaprzedaiąc, lub bisurmaniąc. Kałmucy są pod Imaus gorą albo Altay dwoiacy, Zółci, y Czarni, nie daleko Krolestwa teráz Moskiewskiego Astrachan w Tartaryi Większey, bez Wsiow, Miast, pod Namiotami mieszkaiąc. Na Zimę ściągaią się nad Wołgę rzekę od Gubernatorow Astráchańskich upominkami będąc regalizowani. Co Ordá, to swego ma Xiążęcia, a Náywyższego tego, co idzie z Tamerlanesa Familii. Pogańskiey ich iest naywięcey superstycyi, Daleę Lamę weneruiąc. Mathiolus sławny Medyk Dalee pisze, że Tatarowie maią Scythicam Herbam około Berii, smaku słodkiego, ktore w ustach nosząc, przez wiele czasu głodu y pragnienia
Skrót tekstu: ChmielAteny_IV
Strona: 427
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 4
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1756
Data wydania (nie wcześniej niż):
1756
Data wydania (nie później niż):
1756
, teste Aprili Soc: IESU Geographo Gallico, który twierdzi tego Zabobonnika być Sukcesorem Proto Jana, albo Presbytera, albo Popa Jana; ale o tym inaczej napisałem. W Wielkiej Tartaryj leżą Królestwa Tatarskie, quondam ASTRACHAN i KAZAN, które z Królami zawojował Car Moskiewski Jan Basilides, albo Bazylewicz, R. 1554. Astrachańskiego Królestwa Stolicą jest Astrachan, stojącą na Wyspie między Wolgą rzeką. Sól tu zbierają z jezior solnych zamarzających w kryhy solne. W lecie Geografia Generalna i partykularna
tu nieznośne gorąca, a w Zimie zimna. Z Miasta tego dwoistym murem opasanego namieniony Car po zawojowaniu wygnał Tatarów, Moskwą Miasto osadziwszy, i mocnym Praesidium,
, teste Aprili Soc: IESU Geographo Gallico, ktory twierdzi tego Zabobonnika bydź Sukcessorem Proto Iana, albo Presbytera, albo Popá Iana; ale o tym inaczey napisałem. W Wielkiey Tartarii leżą Królestwa Tatarskie, quondam ASTRACHAN y KAZAN, ktore z Królami zawoiował Cár Moskiewski Ian Basilides, albo Bázylewicz, R. 1554. Astrachańskiego Królestwa Stolicą iest Astrachan, stoiącą na Wyspie między Wolgą rzeką. Sól tu zbieraią z iezior solnych zamarzaiących w kryhy solne. W lecie Geografia Generalna y partykularna
tu nieznośne gorąca, a w Zimie zimna. Z Miastá tego dwoistym murem opasanego namieniony Car po zawoiowaniu wygnał Tatarow, Moskwą Miasto osadziwszy, y mocnym Praesidium,
Skrót tekstu: ChmielAteny_IV
Strona: 444
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 4
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1756
Data wydania (nie wcześniej niż):
1756
Data wydania (nie później niż):
1756
sam czas podawać musieli, z taką ostróżnością, aby kropla nie chlupneła, bo za to gardłem odpowiadali. Syn tegoż Bazylewicza Bazyli IWANOWICZ pierwszy CAREM, to jest, Królem, i Wielkim Kniaziem Włodzimierskim, Moskiewskim, Nowogrodzkim, Smoleńskim, Bułgarskim etc. począł się tytułować. IWAN BAZYLEWICZ II. Około Roku według Tuana Astrachańskie i Kazańskie Królestwa Tatarów ditionis, od Ojca tentowane, morzem i lądem oppugnando uczy nił swojemi dotych czas, Morze Kaspijskię także suo Iuri podbił, aż o Państwa Perskiego oparszy się granice. Władysław IV. Król Polski, będąc Królewiczem na on czas, Carem Moskiewskim od Polaków Wiktorów Moskwy, i Bazylego Suskiego uczyniony,
sam czas podawać musieli, z taką ostrożnością, aby kropla nie chlupneła, bo zá to gárdłem odpowiadali. Syn tegoż Bazylewicza Bazyli IWANOWICZ pierwszy CAREM, to iest, Krolem, y Wielkim Kniaźiem Włodźimierskim, Moskiewskim, Nowogrodzkim, Smolenskim, Bułgarskim etc. począł się tytułowáć. IWAN BAZYLEWICZ II. Około Roku według Tuana Astráchańskie y Kazáńskie Krolestwá Tatárow ditionis, od Oyca tentowáne, morzem y lądem oppugnando uczy nił swoiemi dotych czas, Morze Kaspiyskię tákże suo Iuri podbił, aż o Panstwá Perskiego oparszy się gránice. Władysław IV. Krol Polski, będąc Krolewiczem ná on czas, Carem Moskiewskim od Polákow Wiktorow Moskwy, y Bazylego Suskiego uczyniony,
Skrót tekstu: ChmielAteny_II
Strona: 426
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 2
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1746
Data wydania (nie wcześniej niż):
1746
Data wydania (nie później niż):
1746
aliàs Opatów, dwóch Ihumenów, etc. Ci in rebus Eidei, w trudnych Kwestyach deliberują: ale decyzja ostatnia a Maiestate Cara, albo Carowy. Po Metropolicie Moskiewskim teraz najstarszym, są ARCYBISKUPI, których w całym Imperiũ Ośmiu jest, Nowogrodzki, Susdalski, Roztowski, Tobolski, Smoleński, Rzeżański, Wologdański, Twerski, Astrachański, i wiele EPISKOPÓW.
Nad to starożytne Miasto, bardziej inclaruit PETERBURG, aliàs Piotrowe Miasto, albo Petra-Gród od Piotra I. Aleksiewicza Imperatora Rosyiskiego przy odnodze Morskiej Sinus Finnicus, nazwanej nad Newąrzeką, w Prowincyj Ingrii, in spatio 20. lat sfundowane, 60. tysięcy Domów mające, Pałacem Imperatorskim wielkim,
aliàs Opátow, dwoch Ihumenow, etc. Ci in rebus Eidei, w trudnych Kwestyach deliberuią: ale decyzya ostatnia á Maiestate Cara, albo Carowy. Po Metropolicie Moskiewskim teráz naystarszym, są ARCYBISKUPI, ktorych w całym Imperiũ Ośmiu iest, Nowogrodzki, Susdalski, Rostowski, Tobolski, Smoleński, Rzeżański, Wologdański, Twerski, Astráchański, y wiele EPISKOPOW.
Nád to starożytne Miasto, bardźiey inclaruit PETERBURG, aliàs Piotrowe Miasto, albo Petra-Grod od Piotra I. Alexiewicza Imperátora Rosyiskiego przy odnodze Morskiey Sinus Finnicus, názwáney nád Newąrzeką, w Prowincyi Ingrii, in spatio 20. lat sfundowáne, 60. tysięcy Domow maiące, Pałácem Imperátorskim wielkim,
Skrót tekstu: ChmielAteny_II
Strona: 428
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 2
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1746
Data wydania (nie wcześniej niż):
1746
Data wydania (nie później niż):
1746
, Zaczym te Nacje podobne ad fatuos ignes, za uciekającemi goniących, przed goniącewi uciekających: w Gnieździe własnym najlepiej by ich opprimere, jak Rzymianów we Włoszech najłatwiej było: w kraju ich własnym, cale i wszędzie przechodnim, nad jaką chudobą z żonami i dziećmi siedzących, bić Tatarów najlepiej. Doznali tego Moskwa, gdy Astrachańskie i Kazanańskie, Kałmuckie Ordy in propriis sedibus przytłumili, z Hołdowników ich stali się Panami. Innym terminem Scythae zowią się Riphaei, Boristhenidae, Thermodonthaei, Tartari: Qui Thanaim bibunt, Meothidem navigant. Zwierciadło Geniuszów. Zwierciadło Geniuszów.
WOŁOSI i MULTANI ad instar Tatarów wojują, ztą jednak dystynkcją, że słabsi, do potyczki
, Záczym te Nácye podobne ad fatuos ignes, zá uciekaiącemi goniących, przed goniącewi uciekáiących: w Gnieździe własnym náylepiey by ich opprimere, iak Rzymianow we Włoszech náyłatwiey było: w kráiu ich własnym, cale y wszędzie przechodnim, nád iaką chudobą z żonámi y dziećmi siedzących, bić Tatárow náylepiey. Doználi tego Moskwa, gdy Astráchańskie y Kazánańskie, Kałmuckie Ordy in propriis sedibus przytłumili, z Hołdownikow ich stali się Panámi. Innym terminem Scythae zowią się Riphaei, Boristhenidae, Thermodonthaei, Tartari: Qui Thanaim bibunt, Meothidem navigant. Zwierciadło Geniusżow. Zwierciadło Geniuszow.
WOŁOSI y MULTANI ad instar Tátarow woiuią, ztą iednák dystynkcyą, że słabsi, do potyczki
Skrót tekstu: ChmielAteny_II
Strona: 717
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 2
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1746
Data wydania (nie wcześniej niż):
1746
Data wydania (nie później niż):
1746
Ewangelią świętą/ z których niejaki Stefan/ co potym był Władyką Permskim/ srodze od tamtych ludzi zmęczony był/ a nakoniec obłupiony z skory. Lecz Iwan Wielki Kniaź przyprowadził ich do wiary. Rozszerzyła się ta ich wiara Moskiewska za Coloniami abo osadami z Moskiewskich i z Liwlandskich ludzi/ które ci Hospodarowie zaprowadzili do królestw Astrachańskiego i Kazańskiego. Ale z inszej miary więcej tam jest bałwochwalców. Czwartej części, Księgi pierwsze. Czwartej części, CZEŚCI CZWARTEJ, KSIĘGI WTÓRE. W których się mówi o Bałwochwalcach, o Żydach, o Mahometanach, i o Chrześcijanach Azjatickich, i Indiańskich. O BALWOCHWALCACH.
W Asiej mieszkają ludzie wszelakiej wiary/ Bałwochwalcy
Ewángelią świętą/ z ktorych nieiáki Stefan/ co potym był Władiką Permskim/ srodze od támtych ludźi zmęczony był/ á nákoniec obłupiony z skory. Lecz Iwan Wielki Kniáź przyprowádźił ich do wiáry. Rozszerzyłá się tá ich wiárá Moskiewska zá Coloniámi ábo osádámi z Moskiewskich y z Liwlandskich ludźi/ ktore ći Hospodárowie záprowádźili do krolestw Astrácháńskiego y Kázáńskiego. Ale z inszey miáry więcey tám iest báłwochwálcow. Czwartey częśći, Kśięgi pierwsze. Czwartey częśći, CZESCI CZWARTEY, KSIĘGI WTORE. W ktorych się mowi o Báłwochwálcách, o Zydách, o Mahumetánách, y o Chrześćiánách Asiátickich, y Indiáńskich. O BALWOCHWALCACH.
W Asiey mieszkáią ludzie wszelákiey wiáry/ Báłwochwálcy
Skrót tekstu: BotŁęczRel_IV
Strona: 132
Tytuł:
Relacje powszechne, cz. IV
Autor:
Giovanni Botero
Tłumacz:
Paweł Łęczycki
Drukarnia:
Mikołaj Lob
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
literatura faktograficzna
Gatunek:
opisy geograficzne
Tematyka:
egzotyka, geografia, religia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1609
Data wydania (nie wcześniej niż):
1609
Data wydania (nie później niż):
1609
i poszli na kwatery po wsiach my zaś staliśmy w obozie pukośmy mieli co Jeść. I konie nasze których lubos my już byli uronili po trosze przez bitwy przeszłe i słoty jesienne i to pływanie na rzekach pod czas zimnej wody, ale zaś napełniło się tego przez tę okazją że ich było dosyć i bardzo dobrych owych Astrachańskich kałmuków, Bachmatów i różnych Ruskich koni.
Mogliby Panowie Żołnierze teraźniejszego Wieku brać Ideam z naszego Wojowania, którzy to często konie tracą. Ja powiedam ze oni nigdy w większych niebywają pracach, jako my bywali et consequenter od bytu takiego nie mieli na konie a przecię Wojsko nigdy nie opieszała tak to było u nas
y poszli na kwatery po wsiach my zaś stalismy w obozie pukosmy mieli co Ieść. I konie nasze ktorych lubos my iuz byli uronili po trosze przez bitwy przeszłe y słoty iesięnne y to pływanie na rzekach pod czas zimney wody, ale zas napełniło się tego przez tę okazyią że ich było dosyc y bardzo dobrych owych Astrachanskich kałmukow, Bachmatow y roznych Ruskich koni.
Mogliby Panowie Zołnierze teraznieyszego Wieku brac Ideam z naszego Woiowania, ktorzy to często konie tracą. Ia powiedam ze oni nigdy w większych niebywaią pracach, iako my bywali et consequenter od bytu takiego nie mieli na konie a przecię Woysko nigdy nie opieszała tak to było u nas
Skrót tekstu: PasPam
Strona: 113v
Tytuł:
Pamiętniki
Autor:
Jan Chryzostom Pasek
Miejsce wydania:
nieznane
Region:
nieznany
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
literatura faktograficzna
Gatunek:
pamiętniki
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
między 1656 a 1688
Data wydania (nie wcześniej niż):
1656
Data wydania (nie później niż):
1688
