przyszłą będzie miał publiczną Audiencją założy. Po uczynionym Królowi Imci Naszemu Raporcie, że Landmilicja po wszystkich Prowincjach francuskich extenditur do 40. Tysięcy według wyznaczonej liczby i należytości zewsząd, rezolwowano Ichmć w Rapport ten czyniących imieniem Królewskim od Kanclerza W. Francuskiego, aby tożWojsko in domiciliis skąd wzięte, aż do Miesiąca Marca, bez daleszej augmentacyj pozostawało, z czego nie tylko Miasta Nasze, ale też wsie i Majętności bardzo kontente tego będąc zdania, że to jest tak rzecz koskonała, jakoby już był aktualny pokoj w Europie. Powszechna wiadomośćfert, że Król Imć Nasz zdał się na wolą Najjaśn. Cesarza Imci albo w Aix la Capelle, lub na
przyszłą będźie miał publiczną Audyencyą założy. Po uczynionym Krolowi Jmći Naszemu Raporćie, że Landmilicya po wszystkich Prowincyach francuskich extenditur do 40. Tyśięcy według wyznaczoney liczby y należytośći zewsząd, rezolwowano Ichmć w Rapport ten czyniących imieniem Krolewskim od Kanclerza W. Francuskiego, áby tożWoysko in domiciliis skąd wźięte, aż do Mieśiąca Marca, bez daleszey augmentacyi pozostawało, z czego nie tylko Miasta Nasze, ále też wśie y Maiętnośći bardzo kontente tego będąc zdania, że to iest tak rzecz koskonała, iakoby iuż był aktualny pokoy w Europie. Powszechna wiadomośćfert, że Krol Jmć Nasz zdał się na wolą Nayiaśn. Cesarza Imći álbo w Aix la Capelle, lub na
Skrót tekstu: GazPol_1736_83
Strona: 7
Tytuł:
Gazety Polskie
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Jan Milżewski
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
wiadomości prasowe i druki ulotne
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1736
Data wydania (nie wcześniej niż):
1736
Data wydania (nie później niż):
1736
taką w formowaniu ciała ludzkiego czyniąc kategórią. Iż po kilku albo kilkunastu dni materia seminalna w żywocie matki przyrodzonym ciepłem, i dzielnością natury zalterowana, traci swoję pierwszą formę, a nabywa duszy pierwszej materialnej wzrost czyniącej pospolitej ziołom i drzewom. Którą duszą ożywiona materia, zaczyna ciągnąc i ssać aliment z Matki, i tak przez augmentacją formować wątrobę, śledzionę, płuca i inne członki osobliwie wewnętrzne. J tu za pierwszą informacją taką duszą, zaczyna Matka czuć się brzemienną. Po niektórym zaś czasie gdzy się wydoskonalą przerzeczone części ciała ludzkiego, osobliwiej zaś serce ludzkie: ustępuje dusza pierwsza wegetująca, a na jej miejsce następuje dusza doskonalsza czująca pospolita zwierzętom. Która
táką w formowániu ciałá ludzkiego czyniąc kátegoryą. Jż po kilku álbo kilkunastu dni materya seminalna w żywocie mátki przyrodzonym ciepłem, y dzielnością nátury zalterowana, traci swoię pierwszą formę, á nábywa duszy pierwszey máteryalney wzrost czyniącey pospolitey ziołom y drzewom. Ktorą duszą ożywiona máterya, záczyna ciągnąc y ssáć aliment z Mátki, y ták przez augmentacyą formowáć wątrobę, śledzionę, płuca y inne członki osobliwie wewnętrzne. J tu zá pierwszą informacyą táką duszą, záczyna Mátka czuć się brzemienną. Po niektorym zaś czasie gdzy się wydoskonalą przerzeczone części ciáłá ludzkiego, osobliwiey zaś serce ludzkie: ustępuie dusza pierwsza wegetuiąca, á ná iey mieysce nástępuie dusza doskonalsza czuiąca pospolita zwierzętom. Ktora
Skrót tekstu: BystrzInfCosm
Strona: D2v
Tytuł:
Informacja Cosmograficzna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
biologia, geografia, religia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
sobie fundamentu. Więc z pospolitszym sentymentem być sądzę taki w formowaniu ciała ludzkiego proceder natury, bardziej stosujący się do kanonów kościelnych i racyj.
XLIX. Iż materia Seminalna po zawiązaniu w żywocie matki, przez niejaki czas pod swoją zostaje formą. Przez ciepło zaś przyrodzone z fermentowana, witalnymi napełniona duchy, przyciągając ustawicznie potrzebny do augmentacyj aliment coraz bierze inkrement. Żywot zaś macierzysty ma tę dzielność, iż nie tylko przez dodanie alimentu i akkrecją materyj, wzrost czyni embrionowi; ale formę organiczną substancjalną całego ciała formuje: wyrabiając w materyj według proporcjonalnego części rozłożenia, formę parcjalną przyzwoitą sercu, wątrobie, śledzionie, muzgowi, i innym wszystkim członkom tak wewnętrznym jako
sobie fundámentu. Więc z pospolitszym sentymentem byc sądzę táki w formowániu ciałá ludzkiego proceder nátury, bárdziey stosuiący się do kánonow kościelnych y racyi.
XLIX. Jż máterya Seminalna po záwiązániu w żywocie mátki, przez nieiáki czas pod swoią zostáie formą. Przez ciepło zaś przyrodzone z fermentowana, witálnymi nápełniona duchy, przyciągáiąc ustáwicznie potrzebny do augmentácyi áliment coraz bierze inkrement. Zywot zaś mácierzysty ma tę dzielność, iż nie tylko przez dodánie álimentu y ákkrecyą máteryi, wzrost czyni embryonowi; ale formę orgániczną substancyalną cáłego ciałá formuie: wyrabiáiąc w máteryi według proporcyonalnego części rozłożenia, formę párcyalną przyzwoitą sercu, wątrobie, śledzionie, muzgowi, y innym wszystkim członkom ták wewnętrznym iáko
Skrót tekstu: BystrzInfCosm
Strona: D3
Tytuł:
Informacja Cosmograficzna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
biologia, geografia, religia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
, oczy, uszy, język, nos, serce, śledzionę, wątrobę, płuca, żołądek, żyły, kości, ciało, chrząstki, muszkuły, błonki, szpik, sadło, te wszystkie części ożywia dusza. Ponieważ te wszystkie części przez introsumpcją alimentu wzrost swój biorą, a zatym sprawują akcją własną życiu nutrycją i augmentacją. Nad to sprawują druga akcją życiu własną, czucia: iż dotchnięte czują, i przeciwnym rozdrażnione humorem, albo zranione, boleją. Są też instrumenta rozumienia, imaginacyj, chcenia i chuci, słyszenia, widzenia, powonienia, smaku, chodzenia, dotykania i innych zmyślności. Ilacja druga: iż zęby, pazury, włosy
, oczy, uszy, ięzyk, nos, serce, śledzionę, wątrobę, płuca, zołądek, żyły, kości, ciáło, chrząstki, muszkuły, błonki, szpik, sadło, te wszystkie części ożywia dusza. Ponieważ te wszystkie części przez introsumpcyą álimentu wzrost swoy biorą, á zátym sprawuią ákcyą własną życiu nutrycyą y augmentacyą. Nád to sprawuią druga ákcyą życiu własną, czucia: iż dotchnięte czuią, y przeciwnym rozdrażnione humorem, álbo zranione, boleią. Są też instrumenta rozumienia, imaginacyi, chcenia y chuci, słyszenia, widzenia, powonienia, smaku, chodzenia, dotykánia y innych zmyślności. Jllacya druga: iż zęby, pázury, włosy
Skrót tekstu: BystrzInfCosm
Strona: D4
Tytuł:
Informacja Cosmograficzna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
biologia, geografia, religia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
czują, i przeciwnym rozdrażnione humorem, albo zranione, boleją. Są też instrumenta rozumienia, imaginacyj, chcenia i chuci, słyszenia, widzenia, powonienia, smaku, chodzenia, dotykania i innych zmyślności. Ilacja druga: iż zęby, pazury, włosy ożywia dusza ludzka. Bo i te części sprawują akcją witalną nutrycyj i augmentacyj, przez subtelne pory i żyłki ciągnąc pokarm i w substabcją swoję obracając. A lubo w strzyżeniu włosów, obrzynaniu pazurów takie się nie znajduje czucie; jakie, gdyby kawałek odrzynał ciała, zatym jednak nie idzie, aby we włosach alboli pazurach taż dusza być nie miała, która jest w innych członkach. Bo
czuią, y przeciwnym rozdrażnione humorem, álbo zranione, boleią. Są też instrumenta rozumienia, imaginacyi, chcenia y chuci, słyszenia, widzenia, powonienia, smaku, chodzenia, dotykánia y innych zmyślności. Jllacya druga: iż zęby, pázury, włosy ożywia dusza ludzka. Bo y te części spráwuią ákcyą witalną nutrycyi y augmentácyi, przez subtelne pory y żyłki ciągnąc pokarm y w substabcyą swoię obracaiąc. A lubo w strzyżeniu włosow, obrzynániu pázurow tákie się nie znayduie czucie; iákie, gdyby kawałek odrzynał ciałá, zátym iednak nie idzie, áby we włosach álboli pázurách taż dusza być nie miałá, ktora iest w innych członkach. Bo
Skrót tekstu: BystrzInfCosm
Strona: D4
Tytuł:
Informacja Cosmograficzna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
biologia, geografia, religia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
sa dowodem duszy. Tak jako jedenże skrzypek, a przecię tego tonu nie zagra na kwincie, który wydaje na tercyj albo basie. Ilacja trzecia: iż krew dopieroż inne trzy humory, melańcholią, holerę i flegmę nie ożywia dusza ludzka. Ponieważ te cztery humory żadnej akcyj witalnej nie sprawują: nawet ani nutrycyj i augmentacyj. Ale tylko tak ich przybywa jak w studni albo zrzodle wody. Bo wzrost brać przez introsumpcją pokarmu, jest przez pory i subtelne żyłki ciągnąć w się pokarm, trawić go, i w własną obracać substancją. Ze zaś krew i inne humory porów i żyłek w sobie żadnych nie mają. Ani są zjednoczone ściśle z
sa dowodem duszy. Ták iáko iedenże skrzypek, á przecię tego tonu nie zagra ná kwincie, ktory wydáie ná tercyi álbo básie. Jllacya trzecia: iż krew dopieroż inne trzy chumory, melańcholią, holerę y flegmę nie ożywia dusza ludzka. Ponieważ te cztery humory żadney ákcyi witálney nie spráwuią: náwet áni nutrycyi y augmentácyi. Ale tylko ták ich przybywa iák w studni álbo zrzodle wody. Bo wzrost brác przez introsumpcyą pokármu, iest przez pory y subtelne żyłki ciągnąć w się pokarm, trawić go, y w własną obracáć substancyą. Ze zaś krew y inne humory porow y żyłek w sobie żadnych nie máią. Ani są ziednoczone ściśle z
Skrót tekstu: BystrzInfCosm
Strona: D4v
Tytuł:
Informacja Cosmograficzna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
biologia, geografia, religia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
nosa, gryzieniem i tytyllacją swoją sprawują, iż poruszone muszkuły usiłują te niepotrzebne humory pozbyć. Co samo jest kichnienie. Zmysły i potencje ludzkie Wewnętrzne.
Dwojakie są potencje i zmysły wewnętrzne. Jedne: które służą do sprawowania akcyj witalnych materialnych, i innym zwierzętom pospol tych nie tylko człowiekowi. A te są Potencje nutryca, augmentacja, imaginatywa i chuć czyli apetyt. Drugie: które służą do sprawowania witalnych duchownych, samemu duchowi rozumnemu własnych akcyj. A te są potencje: rozumienie i chcenia. Pierwsze potencje są podległe i powinny być rżądzone drugiemi. Bo lubo przez grzech pierworódny tej skażonej nabywa natury człowiek. Iż według Pawła Z. Ciało rebelizuje
nosa, gryzieniem y tytyllácyą swoią spráwuią, iż poruszone muszkuły usiłuią te niepotrzebne humory pozbyć. Co samo iest kichnienie. Zmysły y potencye ludzkie Wewnętrzne.
Dwoiákie są potencye y zmysły wewnętrzne. Jedne: ktore służą do sprawowania ákcyi witálnych máteryalnych, y innym zwierzętom pospol tych nie tylko człowiekowi. A te są Potencye nutryca, augmentácya, imáginátywa y chuć czyli áppetyt. Drugie: ktore służą do spráwowánia witálnych duchownych, samemu duchowi rozumnemu własnych ákcyi. A te są potencye: rozumienie y chcenia. Pierwsze potencye są podległe y powinny być rżądzone drugiemi. Bo lubo przez grzech pierworodny tey skáżoney nábywa nátury człowiek. Jż według Pawła S. Ciáło rebellizuie
Skrót tekstu: BystrzInfCosm
Strona: F2
Tytuł:
Informacja Cosmograficzna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
biologia, geografia, religia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
idąca za imaginatywą i pasjami nakłania wolą duszy rozumnej, aby swoim chceniem szła za tą inklinacją. Przecież nie niewoli: lecz zostawuje jako zdrowy umysł, sądzący według prawa i słuszności, tak i wolną determinacją woli, aby to chciała, co i zdrowy rozum sądzi, albo też rzecz przeciwną jego radzie. Potencje nutrycyj i augmentacyj.
LXXIII. Nutrycja jest to przymnożenie witalne nowej części ciała ludzkiego przez odmianę pokarmu i napoju w substańcją ciała. Bo ponieważ w żyjącym człowieku, to przez ciepło naturalne, to przez choroby, humorów alteracją, pracą, etc. codziennie ubywa integralnych cząstek ciała, sporządzona od Autora natury Boga nutrycja, aby przez nią ta
idąca za imaginátywą y passyámi nákłánia wolą duszy rozumney, áby swoim chceniem szła zá tą inklinácyą. Przecież nie niewoli: lecz zostáwuie iáko zdrowy umysł, sądzący według prawa y słuszności, ták y wolną determinacyą woli, áby to chciałá, co y zdrowy rozum sądzi, álbo też rzecz przeciwną iego rádzie. Potencye nutrycyi y augmentacyi.
LXXIII. Nutrycya iest to przymnożenie witálne nowey części ciałá ludzkiego przez odmianę pokármu y napoiu w substáńcyą ciałá. Bo ponieważ w żyiącym człowieku, to przez ciepło náturalne, to przez choroby, humorow álteracyą, pracą, etc. codziennie ubywa integralnych cząstek ciałá, zporządzona od Autora nátury Boga nutrycya, áby przeż nią tá
Skrót tekstu: BystrzInfCosm
Strona: F2v
Tytuł:
Informacja Cosmograficzna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
biologia, geografia, religia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
gorących zagrzewających ciepło naturalne, i do prędkiej konkokcyj pomagających. Albo z robactwa w żołądku będącego, które wysysając substancją chilu, ziadają powinnej pokarm nutrycyj. Pragnienie zaś z tąd pochodzi. Ze ciepłem naturalnym wysuszony w żołądku pokarm nie jest sposobny do gotowania się: dla czego potrzebuje napoju, aby nim był rozrzedzony.
LXXV. Augmentacja zaś w człowieku: jest przymnożenie większej co raz porcyj ciała przez nutrycją sporządzonej. Tym się różni od nutrycyj. Ze nutrycja sporządzona jest od Autora natury Boga, na restauracją cząstek ciała coraz nieznacznie ubywających. Augmentacja do nabycia należytej proporcyj i wielkości wzrostu ciała. Nutrycja w całym życiu ludzkim potrzebna, i bez niej żyć człowiek
gorących zagrzewaiących ciepło náturálne, y do prędkiey konkokcyi pomagáiących. Albo z robáctwa w żołądku będącego, ktore wysysaiąc substáncyą chilu, ziadáią powinney pokarm nutrycyi. Prágnienie zaś z tąd pochodzi. Ze ciepłem náturalnym wysuszony w żołądku pokarm nie iest sposobny do gotowánia się: dla czego potrzebuie nápoiu, áby nim był rozrzedzony.
LXXV. Augmentácya zaś w człowieku: iest przymnożenie większey co raz porcyi ciałá przez nutrycyą sporządzoney. Tym się rożni od nutrycyi. Ze nutrycya sporządzona iest od Autora nátury Boga, ná restaurácyą cząstek ciałá coraz nieznácznie ubywaiących. Augmentácya do nábycia należytey proporcyi y wielkości wzrostu ciałá. Nutrycya w cáłym życiu ludzkim potrzebna, y bez niey żyć człowiek
Skrót tekstu: BystrzInfCosm
Strona: F2v
Tytuł:
Informacja Cosmograficzna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
biologia, geografia, religia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
żołądku pokarm nie jest sposobny do gotowania się: dla czego potrzebuje napoju, aby nim był rozrzedzony.
LXXV. Augmentacja zaś w człowieku: jest przymnożenie większej co raz porcyj ciała przez nutrycją sporządzonej. Tym się różni od nutrycyj. Ze nutrycja sporządzona jest od Autora natury Boga, na restauracją cząstek ciała coraz nieznacznie ubywających. Augmentacja do nabycia należytej proporcyj i wielkości wzrostu ciała. Nutrycja w całym życiu ludzkim potrzebna, i bez niej żyć człowiek nie może. Augmentacja całego człowieka najwięcej do 24. roku trwa. Ze zaś w tych latach człowiek, a nie w dalszych rośnie. Racja tego ta. Bo w niemowlęcym, dziecinnym, i jeszcze młodym
żołądku pokarm nie iest sposobny do gotowánia się: dla czego potrzebuie nápoiu, áby nim był rozrzedzony.
LXXV. Augmentácya zaś w człowieku: iest przymnożenie większey co raz porcyi ciałá przez nutrycyą sporządzoney. Tym się rożni od nutrycyi. Ze nutrycya sporządzona iest od Autora nátury Boga, ná restaurácyą cząstek ciałá coraz nieznácznie ubywaiących. Augmentácya do nábycia należytey proporcyi y wielkości wzrostu ciałá. Nutrycya w cáłym życiu ludzkim potrzebna, y bez niey żyć człowiek nie może. Augmentácya cáłego człowieká naywięcey do 24. roku trwa. Ze zaś w tych latách człowiek, á nie w dalszych rośnie. Racya tego ta. Bo w niemowlęcym, dziecinnym, y ieszcze młodym
Skrót tekstu: BystrzInfCosm
Strona: F3
Tytuł:
Informacja Cosmograficzna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
biologia, geografia, religia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
