: jako Smok, Bazyliszek, Wąż, Sokół, Gryf, etc. i przynależące wszystkie ad Primum Genus, miedzy które też małe działka, także i pospolite pół i qvarty Colubriny liczą. Ad secundum genus przynależą, Dupel-Cartauny, które obudzającemi albo mur burzącemi, Pospolite Cartauny, które kusicielami zowią: do których należą niektóre Bastardy, które Don Jecan Mauryque de Lara dał odlewać, które trochę krótsze są niż pospolite, którym biegli Puszkarze osobliwe przezwiska na dali, i Cartaunę, Rebufo, średnią Crepante, i Qvartę Benaco, nazwali. Są jeszcze miedzy tymi, i miedzy tertii generis działami insze, które śrzednymi Cartaunami zowią. Ad tertium genus należą
: iáko Smok, Bázyliszek, Wąż, Sokoł, Gryf, etc. y przynáleżące wszystkie ad Primum Genus, miedzy ktore też małe dźiałka, tákże y pospolite puł y qvarty Colubriny liczą. Ad secundum genus przynależą, Dupel-Cartauny, ktore obudzáiącemi álbo mur burzącemi, Pospolite Cartauny, ktore kuśićielámi zowią: do ktorych należą niektore Bastardy, ktore Don Iecan Maurique de Lara dał odlewać, ktore trochę krotsze są niż pospolite, ktorym biegli Puszkárze osobliwe przezwiská ná dáli, y Cartaunę, Rebufo, srzednią Crepante, y Qvartę Benaco, názwáli. Są ieszcze miedzy tymi, y miedzy tertii generis dźiálámi insze, ktore śrzednymi Cartaunámi zowią. Ad tertium genus należą
Skrót tekstu: UffDekArch
Strona: 8
Tytuł:
Archelia, to jest nauka i informacja o strzelbie i o rzeczach do niej należących ...
Autor:
Diego Uffano
Tłumacz:
Jan Dekan
Drukarnia:
Daniel Vetterus
Miejsce wydania:
Leszno
Region:
Wielkopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
wojskowość
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1643
Data wydania (nie wcześniej niż):
1643
Data wydania (nie później niż):
1643
pokazano: i jam też sam pod Janem de Holmedo Kapitanem nad Strzelbą w Zamku Antwerpskim doświadczył. Położę je tu tedy porządkiem swoim, z opisaniem wielkości, mocy i kosztu; z których każdy co mu służyć będzie, obrać sobie może: i są z nich niektóre legitima Ordinaria Perfecta & communia, niektóre illegitima albo Bastarda, które choć szersze w Kalibrze, krótsze jednak: albo choć dłuższe w rurze, mniejsze jednak w Kalibrze są: które pospolicie doświadczeni Puszkarze, ponieważ pospolitej miary, formy, i sposobu nie zachowują, extra ordinaria nazywają. ORDINIS LEGITIMI. Pierwsze Działo jest, Smok albo Dupel Colubryna, wyrzuca żelazną kulę o 40.
pokazano: y iam też sam pod Janem de Holmedo Kápitanem nád Strzelbą w Zamku Antwerpskim doświadczył. Położę ie tu tedy porządkiem swoim, z opisániem wielkości, mocy y kosztu; z ktorych káżdy co mu służyć będżie, obráć sobie może: y są z nich niektore legitima Ordinaria Perfecta & communia, niektore illegitima álbo Bastarda, ktore choć szersze w Calibrze, krotsze iednák: álbo choć dłuższe w rurze, mnieysze iednák w Calibrze są: ktore pospolićie doświadczeni Puszkárze, ponieważ pospolitey miary, formy, y sposobu nie záchowuią, extra ordinaria názywáią. ORDINIS LEGITIMI. Pierwsze Dźiáło iest, Smok álbo Dupel Colubryna, wyrzucá żelázną kulę o 40.
Skrót tekstu: UffDekArch
Strona: 9
Tytuł:
Archelia, to jest nauka i informacja o strzelbie i o rzeczach do niej należących ...
Autor:
Diego Uffano
Tłumacz:
Jan Dekan
Drukarnia:
Daniel Vetterus
Miejsce wydania:
Leszno
Region:
Wielkopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
wojskowość
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1643
Data wydania (nie wcześniej niż):
1643
Data wydania (nie później niż):
1643
bierze 24. funty pospolitego grubego, albo 19 2/5. dobrego prochu: waży 27 Cent: niesie wedle pospolitego wymierzenia 1120. pod wagę rury 560. a wedle nawyższej elewacji 6664. kroków, jest długa na 27 Calib. które 13 stop czynią. IJI.Jest Aspis, żmija albo Pół Pospolitej Colubryny Bastardy, wyrzuca 12. funt. żelaza, bierze 12. funtów prochu dobrego jest 28 Kalibr, to jest, 11 ½ stop długa, waży 40 Cent. niesie wedle pospolitego narychtowania 840: wedle wagi 420: wedle nawyższej elewacji 4968 kroków. IV.Pelikan albo Kwarta Colub: Bastard: wyrzuca 6 funtów żelaza,
bierze 24. funty pospolitego grubego, álbo 19 2/5. dobrego prochu: waży 27 Cent: nieśie wedle pospolitego wymierzenia 1120. pod wagę rury 560. á wedle nawyższey elevatiey 6664. krokow, iest długa ná 27 Calib. ktore 13 stop czynią. III.Jest Aspis, żmijá álbo Puł Pospolitey Colubryny Bastardy, wyrzuca 12. funt. żelazá, bierze 12. funtow prochu dobrego iest 28 Calibr, to iest, 11 ½ stop długa, waży 40 Cent. nieśie wedle pospolitego nárychtowánia 840: wedle wagi 420: wedle nawyższey elevatiey 4968 krokow. IV.Pelikan álbo Quarta Colub: Bastard: wyrzuca 6 funtow żelázá,
Skrót tekstu: UffDekArch
Strona: 13
Tytuł:
Archelia, to jest nauka i informacja o strzelbie i o rzeczach do niej należących ...
Autor:
Diego Uffano
Tłumacz:
Jan Dekan
Drukarnia:
Daniel Vetterus
Miejsce wydania:
Leszno
Region:
Wielkopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
wojskowość
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1643
Data wydania (nie wcześniej niż):
1643
Data wydania (nie później niż):
1643
Bastardami, wyrzuca 2 ½ unc: żelaza, albo 3 ¾ unc: ołowu, tylą też prochu dobrego: długa 35 Kalibr. albo 3 stopy i 9 palców: waży 64 funty: niesie wedle pospolitego narychtowania 134: wedle wagi 67. wedle nawyższej elewacji 797. kroków. Część Pierwsza Artylerii
Te są pospolite Bastardy, względem których tak podleisze albo słabsze, (to jest cieńsze i wspiżę nie tak dostatnie,) jako i mocniejsze, (to jest, miąszejsze i wspiżę bogatsze,) taką proporcją mają, jako się wyżej wopisaniu legitimorum, to jest, porządnych pokazało: które acz jednako szerokie i długie będąc jednakowe też
Bastardami, wyrzuca 2 ½ unc: żelázá, álbo 3 ¾ unc: ołowu, tylą też prochu dobrego: długa 35 Calibr. álbo 3 stopy y 9 pálcow: waży 64 funty: nieśie wedle pospolitego nárychtowánia 134: wedle wagi 67. wedle nawyższey elevatiey 797. krokow. Część Pierwsza Artilleriey
Te są pospolite Bastardy, względem ktorych ták podleisze álbo słábsze, (to iest ćieńsze y wspiżę nie ták dostátnie,) iáko y mocnieysze, (to iest, miąszeysze y wspiżę bogatsze,) táką proportią máią, iáko śię wyżey wopisániu legitimorum, to iest, porządnych pokazáło: ktore ácz iednáko szerokie y długie będąc iednákowe też
Skrót tekstu: UffDekArch
Strona: 14
Tytuł:
Archelia, to jest nauka i informacja o strzelbie i o rzeczach do niej należących ...
Autor:
Diego Uffano
Tłumacz:
Jan Dekan
Drukarnia:
Daniel Vetterus
Miejsce wydania:
Leszno
Region:
Wielkopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
wojskowość
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1643
Data wydania (nie wcześniej niż):
1643
Data wydania (nie później niż):
1643
jako się wyżej wopisaniu legitimorum, to jest, porządnych pokazało: które acz jednako szerokie i długie będąc jednakowe też kule wyrzucając, tyle jednak prochu nie strzymają, ani tak daleko niosą, ponieważ ani tyle mocy, ani wagi (to jest, dostatku takiego spiży) nie mają, co naśladujące tablice pokazują. Tablica umocnionych Bastard. Cent. wedle posp. nary: wagi Elewati: naw. A. Umocniony Bazyliszekważy 146 niesie1318.659.7843.B. Serpentina, Wąż811180.590.7022.C. Aspis. Zmia76.880.440.5236.D. Pelikan25 ½687.344.4088.E. Sokoł15.522
iáko śię wyżey wopisániu legitimorum, to iest, porządnych pokazáło: ktore ácz iednáko szerokie y długie będąc iednákowe też kule wyrzucáiąc, tyle iednák prochu nie ztrzymáią, áni ták dáleko niosą, ponieważ áni tyle mocy, áni wagi (to iest, dostátku tákiego spiży) nie máią, co náśladuiące tablice pokázuią. Tablicá umocnionych Bastard. Cent. wedle posp. nary: wagi Elevati: naw. A. Vmocniony Bázyliszekważy 146 nieśie1318.659.7843.B. Serpentina, Wąż811180.590.7022.C. Aspis. Zmijá76.880.440.5236.D. Pelikan25 ½687.344.4088.E. Sokoł15.522
Skrót tekstu: UffDekArch
Strona: 15
Tytuł:
Archelia, to jest nauka i informacja o strzelbie i o rzeczach do niej należących ...
Autor:
Diego Uffano
Tłumacz:
Jan Dekan
Drukarnia:
Daniel Vetterus
Miejsce wydania:
Leszno
Region:
Wielkopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
wojskowość
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1643
Data wydania (nie wcześniej niż):
1643
Data wydania (nie później niż):
1643
.202.2397.G. Krogulec4 1/3308.154.1833.H. Jaszczurka.2 ¼237.119.1410.I. Siersień.1 1/5182.91.1083.K. Świercz.58. funt.140.70.833. Część Pierwsza
Tablica podlejszych albo słabszych Bastard. Cent. wedle posp: nar: wagi Elewati: nawyższej. A. Bazyliszekważy105niesie1190.595.7080.B. Serpentyna63.1060.530.6306.C. Aspis. Zmia37800.400.4056.D. Pelikan21620.310.3689.E. Sokoł12423.212.2814.F. Ribadoquina6
.202.2397.G. Krogulec4 1/3308.154.1833.H. Jaszczorka.2 ¼237.119.1410.I. Sierśień.1 1/5182.91.1083.K. Swiercz.58. funt.140.70.833. Część Pierwsza
Tablicá podleyszych álbo słábszych Bastard. Cent. wedle posp: nar: wagi Elevati: nawyższey. A. Bázyliszekważy105nieśie1190.595.7080.B. Serpentyná63.1060.530.6306.C. Aspis. Zmijá37800.400.4056.D. Pelikan21620.310.3689.E. Sokoł12423.212.2814.F. Ribadoquiná6
Skrót tekstu: UffDekArch
Strona: 15
Tytuł:
Archelia, to jest nauka i informacja o strzelbie i o rzeczach do niej należących ...
Autor:
Diego Uffano
Tłumacz:
Jan Dekan
Drukarnia:
Daniel Vetterus
Miejsce wydania:
Leszno
Region:
Wielkopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
wojskowość
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1643
Data wydania (nie wcześniej niż):
1643
Data wydania (nie później niż):
1643
prochu dobrego niesie wedle trojakiego narychtowania 134. 67797 kroków. Te działa są bardzo długie wedle proporcji ich Kalibry, dla tego też mniejsze kule wyrzucają, niż pospolite, które legitima zowią, ponieważ ich szerokość albo Kalibra względem długości nazbyt mała i słaba jest. Te także in suo ordine ro są, jako i legitimy i Bastardy, abowiem niektóre są pospolite, drugie umocnione, insze słabe: w czym jednak proporcją swoję zachowują, a pospolite z pospolitymi umocnione z umocnionemi, słabe zasie z słabymi, sposobem swoim zgadzają się. A niedziw, iż mianowane Ekstraordynalne działa, jako i ich Bastardy we wszelakim, narychtowaniu albo elewacji, nie tak daleko niosą
prochu dobrego nieśie wedle troiakiego nárychtowánia 134. 67797 krokow. Te dźiáłá są bárdzo długie wedle proportiey ich Calibry, dla tego też mnieysze kule wyrzucáią, niż pospolite, ktore legitima zowią, ponieważ ich szerokość álbo Calibra względem długośći názbyt máła y słába iest. Te tákże in suo ordine ro są, iáko y legitimy y Bastardy, ábowiem niektore są pospolite, drugie umocnione, insze słábe: w czym iednák proportią swoię záchowuią, á pospolite z pospolitymi umocnione z umocnionemi, słábe záśie z słábymi, sposobem swoim zgadzáią śię. A niedźiw, yż miánowáne Extraordinalne dźiáłá, iáko y ich Bastardy we wszelákim, nárychtowániu álbo elevatiey, nie ták dáleko niosą
Skrót tekstu: UffDekArch
Strona: 17
Tytuł:
Archelia, to jest nauka i informacja o strzelbie i o rzeczach do niej należących ...
Autor:
Diego Uffano
Tłumacz:
Jan Dekan
Drukarnia:
Daniel Vetterus
Miejsce wydania:
Leszno
Region:
Wielkopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
wojskowość
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1643
Data wydania (nie wcześniej niż):
1643
Data wydania (nie później niż):
1643
także in suo ordine ro są, jako i legitimy i Bastardy, abowiem niektóre są pospolite, drugie umocnione, insze słabe: w czym jednak proporcją swoję zachowują, a pospolite z pospolitymi umocnione z umocnionemi, słabe zasie z słabymi, sposobem swoim zgadzają się. A niedziw, iż mianowane Ekstraordynalne działa, jako i ich Bastardy we wszelakim, narychtowaniu albo elewacji, nie tak daleko niosą jako te które zowiemy legitim, w których wszystkie ekstrema tak są umoderowane, że zupełną mocy operacją swoję zatrzymać mogą. A naprzeciwko temu Bastardy albo te które Ekstraordynaria zowią, albo krótsze albo dłuższe, albo węższe, albo szersze będąc, takiej mocy albo gwałtu,
tákże in suo ordine ro są, iáko y legitimy y Bastardy, ábowiem niektore są pospolite, drugie umocnione, insze słábe: w czym iednák proportią swoię záchowuią, á pospolite z pospolitymi umocnione z umocnionemi, słábe záśie z słábymi, sposobem swoim zgadzáią śię. A niedźiw, yż miánowáne Extraordinalne dźiáłá, iáko y ich Bastardy we wszelákim, nárychtowániu álbo elevatiey, nie ták dáleko niosą iáko te ktore zowiemy legitim, w ktorych wszystkie extrema ták są umoderowáne, że zupełną mocy operatią swoię zatrzymáć mogą. A naprzeciwko temu Bastardy álbo te ktore Extraordinaria zowią, álbo krotsze álbo dłuższe, álbo węższe, álbo szersze będąc, tákiey mocy álbo gwałtu,
Skrót tekstu: UffDekArch
Strona: 17
Tytuł:
Archelia, to jest nauka i informacja o strzelbie i o rzeczach do niej należących ...
Autor:
Diego Uffano
Tłumacz:
Jan Dekan
Drukarnia:
Daniel Vetterus
Miejsce wydania:
Leszno
Region:
Wielkopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
wojskowość
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1643
Data wydania (nie wcześniej niż):
1643
Data wydania (nie później niż):
1643
umocnionemi, słabe zasie z słabymi, sposobem swoim zgadzają się. A niedziw, iż mianowane Ekstraordynalne działa, jako i ich Bastardy we wszelakim, narychtowaniu albo elewacji, nie tak daleko niosą jako te które zowiemy legitim, w których wszystkie ekstrema tak są umoderowane, że zupełną mocy operacją swoję zatrzymać mogą. A naprzeciwko temu Bastardy albo te które Ekstraordynaria zowią, albo krótsze albo dłuższe, albo węższe, albo szersze będąc, takiej mocy albo gwałtu, ani czynić, ani znieść niemogą: jako się w opisaniu i tablicach[...] que generis. pokazało. Co się jednak tak o legitimach jako i Bastardach mówiło i powiedziało, to się znajdzie i w
umocnionemi, słábe záśie z słábymi, sposobem swoim zgadzáią śię. A niedźiw, yż miánowáne Extraordinalne dźiáłá, iáko y ich Bastardy we wszelákim, nárychtowániu álbo elevatiey, nie ták dáleko niosą iáko te ktore zowiemy legitim, w ktorych wszystkie extrema ták są umoderowáne, że zupełną mocy operatią swoię zatrzymáć mogą. A naprzeciwko temu Bastardy álbo te ktore Extraordinaria zowią, álbo krotsze álbo dłuższe, álbo węższe, álbo szersze będąc, tákiey mocy álbo gwałtu, áni czynić, áni znieść niemogą: iáko śię w opisániu y tablicách[...] que generis. pokazáło. Co śię iednák ták o legitimach iáko y Bastardach mowiło y powiedźiáło, to śię znájdźie y w
Skrót tekstu: UffDekArch
Strona: 17
Tytuł:
Archelia, to jest nauka i informacja o strzelbie i o rzeczach do niej należących ...
Autor:
Diego Uffano
Tłumacz:
Jan Dekan
Drukarnia:
Daniel Vetterus
Miejsce wydania:
Leszno
Region:
Wielkopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
wojskowość
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1643
Data wydania (nie wcześniej niż):
1643
Data wydania (nie później niż):
1643
wspomniało, te Działa zwęższą komórką robić mogą, niż sama rura jest, przezco i działo tamże dosyć mocne jest, Puszkarzom jednak do używania jest przytudne i do nabijania niesposobne: dla tego, tych które wszędzie równe są, jako snadniejszych sposobniejszych tego czasu nawięcej używają. Miedzy Cartaunami żelaznymi sztukami, znajdują się też niektóre bastardy, które tylko na 15. Kalibr długie są i mianują je Rebufos, połowicę tych zowią Crepantes, i są na 16. Kalibr długie. Kwarty zasie mianują Berracos, są na 17. Kalibr: które Don Jan Mauryque de Lara, dał zewnątrz i wewnątrz kończato u komórki prochowej odlewać. Z tego wyliczenia możesz czytelniku
wspomniáło, te Dźiáłá zwęższą komorką robić mogą, niż sama rura iest, przezco y dźiáło támże dosyć mocne iest, Puszkarzom iednák do używánia iest przytudne y do nábijánia niesposobne: dla tego, tych ktore wszędźie rowne są, iáko snádnieyszych sposobnieyszych tego czásu nawięcey używáią. Miedzy Cartaunámi żeláznymi sztukami, znajduią śię też niektore bastardy, ktore tylko ná 15. Calibr długie są y miánuią ie Rebuffos, połowicę tych zowią Crepantes, y są ná 16. Calibr długie. Quarty zásie miánuią Berracos, są ná 17. Calibr: ktore Don Ian Maurique de Lara, dał zewnątrz y wewnątrz kończáto u komorki prochowey odlewáć. Z tego wyliczenia możesz czytelniku
Skrót tekstu: UffDekArch
Strona: 20
Tytuł:
Archelia, to jest nauka i informacja o strzelbie i o rzeczach do niej należących ...
Autor:
Diego Uffano
Tłumacz:
Jan Dekan
Drukarnia:
Daniel Vetterus
Miejsce wydania:
Leszno
Region:
Wielkopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
wojskowość
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1643
Data wydania (nie wcześniej niż):
1643
Data wydania (nie później niż):
1643
