obozem kompania przez trzy dni. Miasto w sobie nic niema obronnego: mury stare, domy drewniane, cytadella Leopold nieco zdaje się być ufortyfikowana. Stamtąd dalejśmy szli aż do Komarno, w którem dwa dni odpoczywaliśmy. W mieście nic niemasz osobliwszego, albowiem z lepianki domy wszystkie: sama cytadella we czterech bastionach nad rzeką Dunajem mocna, w Węgrzech jest sławna. Bawili się atakiem turcy rok i sześć niedziel i onej nie dobyli za czasów przeszłych; gdy stamtąd dalej aż pod Wiedeń poszli, porzucili onę cytadellę. Mil trzy węgierskich maszerowaliśmy, w nocy stanęliśmy pod drugiem nowem miastem nad samą rzeką Dunajem na łąkach obozem,
obozem kompania przez trzy dni. Miasto w sobie nic niema obronnego: mury stare, domy drewniane, cytadella Leopold nieco zdaje się być ufortyfikowana. Ztamtąd dalejśmy szli aż do Komarno, w którem dwa dni odpoczywaliśmy. W mieście nic niemasz osobliwszego, albowiem z lepianki domy wszystkie: sama cytadella we czterech bastyonach nad rzeką Dunajem mocna, w Węgrzech jest sławna. Bawili się atakiem turcy rok i sześć niedziel i onéj nie dobyli za czasów przeszłych; gdy ztamtąd daléj aż pod Wiedeń poszli, porzucili onę cytadellę. Mil trzy węgierskich maszerowaliśmy, w nocy stanęliśmy pod drugiém nowém miastem nad samą rzeką Dunajem na łąkach obozem,
Skrót tekstu: ZawiszaPam
Strona: 374
Tytuł:
Pamiętniki
Autor:
Krzysztof Zawisza
Miejsce wydania:
nieznane
Region:
ziemie Wielkiego Księstwa Litewskiego
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
literatura faktograficzna
Gatunek:
pamiętniki
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
między 1715 a 1717
Data wydania (nie wcześniej niż):
1715
Data wydania (nie później niż):
1717
Tekst uwspółcześniony:
tak
Redaktor wersji uwspółcześnionej:
Julian Bartoszewicz
Miejsce wydania wersji uwspółcześnionej:
Warszawa
Wydawca wersji uwspółcześnionej:
Jan Zawisza
Data wydania wersji uwspółcześnionej:
1862
Titulo MAJESTAT DOSTĘPNY. Tandem nie dawnych wieków wynaleziony proch strzelbny, który niedobyte fortece obraca w prochy, równa z Ziemią Przecież im cięższa Vis Adversa, tym fortior być powinna Virtus, potężne i mocne inwentując Fortyfikację. Aksjomata Architekture Militarys te są: 1. Ze Fortece mieć powinny wały i Propugnacula, alias z Francuskiego języka Bastiony, po Włosku Beleardy, z mocnej kamiennej, lub cegiełnej materyj. 2. Ze Munimenta, albo Fortyfikacje triangularne są niedoskonałe; pięcią węgielne dobre, Poligona, albo wielu węgielne najlepsze, z doświadczenia Bellatorów Jednej strony każdej, albo ściany długość ma być na stop tysiąc uniwersalnie: Włosi dają tylko po stop ośm set,
Titulo MAIESTAT DOSTĘPNY. Tandem nie dawnych wiekow wynaleziony proch strzelbny, ktory niedobyte fortece obraca w prochy, rowna z Ziemią Przecież im cięższa Vis Adversa, tym fortior bydź powinna Virtus, potężne y mocne inwentuiąc Fortyfikacyę. Axiomata Architecturae Militaris te są: 1. Ze Fortece mieć powinny wały y Propugnacula, alias z Francuskiego ięzyka Bastiony, po Włosku Beleardy, z mocney kámienney, lub cegiełney materyi. 2. Ze Munimenta, albo Fortyfikacye tryangularne są niedoskonałe; pięcią węgielne dobre, Polygona, albo wielu węgielne naylepszé, z doswiadczenia Bellatorow Iedney strony każdey, albo sciany długość ma bydź na stop tysiąc uniwersalnie: Włosi daią tylko po stop ośm set,
Skrót tekstu: ChmielAteny_I
Strona: 234
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 1
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1755
Data wydania (nie wcześniej niż):
1755
Data wydania (nie później niż):
1755
lub cegiełnej materyj. 2. Ze Munimenta, albo Fortyfikacje triangularne są niedoskonałe; pięcią węgielne dobre, Poligona, albo wielu węgielne najlepsze, z doświadczenia Bellatorów Jednej strony każdej, albo ściany długość ma być na stop tysiąc uniwersalnie: Włosi dają tylko po stop ośm set, inne Narody inaczej. Kortyny zaś alias mur między Bastionami nie ma być ciągniony dalej nad 500 stop, ani mniej nad trzydzieści. 3. Wały nie powinny być zbytnie wysokie, bo Nieprzyjaciela zasłaniają podsuwającego się pod Fortecę, ani też bardzo niskie, bo nie zasłonią Defensores: Szerokość wałów, albo grubość ma być średnia, a nie nazbyt obszerna, ani też wąska, bo
lub cegiełney materyi. 2. Ze Munimenta, albo Fortyfikacye tryangularne są niedoskonałe; pięcią węgielne dobre, Polygona, albo wielu węgielne naylepszé, z doswiadczenia Bellatorow Iedney strony każdey, albo sciany długość ma bydź na stop tysiąc uniwersalnie: Włosi daią tylko po stop ośm set, inne Narody inaczey. Kortyny zaś alias mur między Bastyonami nie ma bydź ciągniony daley nad 500 stop, ani mniey nad trzydzieści. 3. Wały nie powinny bydź zbytnie wysokie, bo Nieprzyiacielà zasłaniáią podsuwaiącego się pod Fortecę, áni też bardzo niskie, bo nie zasłonią Defensores: Szerokość wałow, albo grubość ma bydź średnia, á nie názbyt obszerna, ani też wąska, bo
Skrót tekstu: ChmielAteny_I
Strona: 234
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 1
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1755
Data wydania (nie wcześniej niż):
1755
Data wydania (nie później niż):
1755
Szerokość wałów, albo grubość ma być średnia, a nie nazbyt obszerna, ani też wąska, bo armat Nieprzyjacielskich nie utrzyma impetu. 4. Fosa im głębsza, tym lepsza, a ta na stop 12 głęboka zda się być suficjens, szerokość jej proporcjonalna. 5. Miasta nad wielkiemi leżące wodami, powinny się Fortyfikować Bastionami naróżnemi od lądu, a od wody tylko wałem. Jeżeli jednak tak waskie są rzeki, że kula z Flinty, albo pistoletu, lub strzała przenieść może, za takiemi rzekami powinien się sypać Ravelin, albo szaniec. 6. Zamki, Kasztele nie powinny o POLEMICE
być w pośród Miast erygowane, ale na takich miejscach
Szerokość wałow, albo grubość ma bydź średnia, á nie názbyt obszerna, ani też wąska, bo armat Nieprzyiacielskich nie utrzyma impetu. 4. Fosa im głębsza, tym lepsza, a ta na stop 12 głęboka zdá się bydź sufficiens, szerokość iey proporcyonalna. 5. Miásta nad wielkiemi leżące wodami, powinny się Fortyfikować Bastyonami narożnemi od lądu, a od wody tylko wałem. Ieżeli iednak ták waskie są rzeki, że kula z Flinty, albo pistoletu, lub strzała przenieść może, za takiemi rzekami powinien się sypać Ravelin, albo szaniec. 6. Zamki, Kasztele nie powinny o POLEMICE
bydź w posrod Miast erygowane, ale na takich mieyscach
Skrót tekstu: ChmielAteny_I
Strona: 234
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 1
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1755
Data wydania (nie wcześniej niż):
1755
Data wydania (nie później niż):
1755
750 mając, sypać Lorycas, lub kosze ziemią nasypane robić; albo Battiery, na Armaty, tak akomodując, żeby z nich na wszystkie strony Miasta strychować, dobrze i wygodnie było, na Armatę w Fortecy bić, Batiery łamać. 8. Armaty nie mają być do węgłów wymierzone i obrócone, lecz ku słabszym częściom Bastionów, bo te pierwej trzeba rujnować, niżeli kortyny, gdyż baszty błisko siebie będąc, bronią kortyn. 9. Te accesus do Miasta albo Aprosze, nie powinny być recta linea kopane, lecz formą ukośną wężykowatą, w tę i w oną stronę wykierówane, ziemię ku Miastu sypiąć: Im bliżej Fortecy, tym glębsze być
750 maiąc, sypać Loricas, lub kosze ziemią nasypane robić; albo Battiery, na Armaty, tak akommoduiąc, żeby z nich na wszystkie strony Miasta strychować, dobrze y wygodnie było, na Armatę w Fortecy bić, Batiery łamać. 8. Armaty nie maią bydź do węgłow wymierzone y obrocone, lecz ku słábszym częściom Bastyonow, bo te pierwey trzeba ruynować, niżeli kortyny, gdyż baszty błisko siebie będąc, bronią kortyn. 9. Te accesus do Miasta albo Approsze, nie powinny bydź recta linea kopane, lecz formą ukośną wężykowatą, w tę y w oną stronę wykierówane, ziemię ku Miastu sypiąć: Im bliżey Fortecy, tym glębsze bydź
Skrót tekstu: ChmielAteny_I
Strona: 236
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 1
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1755
Data wydania (nie wcześniej niż):
1755
Data wydania (nie później niż):
1755
. 1mo Ze gnuśności w Obywatelach są okazją,gdyż w Murach, nie w czujności i siłach dufają własnych. 2do Ze cale mają się Obywatele za bezpiecznych, lekce ważąc Nieprzyjacielem. 3tio. Ze tak czasu Pokoju, jako i Wojny nie małej potrzeba ekspensy na utrzymanie Murów z wielkim Skarbu wyniszczeniem. 4to Choćby najmocniejsze były Bastiony, jednak tych Wieków, których nihil non expugnabile, Minom i Działom, muszą cedere. 5to . Ze w ciężkim czesto bywają oblężeniu z ciężką szkodą oblężonych. 6to. Ze dostawszy Fortecy Nieprzyjaciel, ciężko stamtąd ruszony bywa, i długo in visceribus zabawi się mając securum portum dla siebie.
AGESILAUS pokazującemu Mury mocne koło Miasta
. 1mo Ze gnusności w Obywatelach są okazyą,gdyż w Murach, nie w czuyności y siłach dufaią własnych. 2do Ze cale maią się Obywatele za bespiecznych, lekce ważąc Nieprzyiacielem. 3tio. Ze tak czasu Pokoiu, iako y Woyny nie małey potrzeba expensy na utrzymanie Murow z wielkim Skarbu wyniszczeniem. 4to Choćby naymocnieysze były Bastyony, iednak tych Wiekow, ktorych nihil non expugnabile, Minom y Działom, muszą cedere. 5to . Ze w cięszkim czesto bywaią oblężeniu z cięszką szkodą oblężonych. 6to. Ze dostawszy Fortecy Nieprzyiaciel, cięszko ztamtąd ruszony bywa, y długo in visceribus zabawi się maiąc securum portum dla siebie.
AGESILAUS pokazuiącemu Mury mocne koło Miasta
Skrót tekstu: ChmielAteny_I
Strona: 398
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 1
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1755
Data wydania (nie wcześniej niż):
1755
Data wydania (nie później niż):
1755
lecący z dziećmi małemi z napisem Lukana: Monstrat tolerare labores. Tak wszyscy powinni drugich animare exemplô, osobliwie Hetmani, Regimentarze.
ORZEL Bocianów mnóstwo goni znapisem: Numero praestantior omni. Służy in laudem wielkiego Junaka natarczywego. Bocianowi na Kościele się gnieżdżącemu przypisał Lemma Saawedra: Hic tutior. Kościoły, są to bastiony dla wiernych. Tegoż Ptaka, że Ojca swego starego niesie, namalowano z napisem: Non gravat iste Labor.
GOŁĄB piórka z siebie skubiąc, gniazdo uściła z napisem: Mollius ut cubent. Tak Charytas każe dla bliźniego czynić.
KRUK między ścierwem cum Lemmate: Mibi cadavera luksus. Krytykuje Symbolista hoc Emblemate homines carnales
lecący z dziećmi małemi z napisem Lukana: Monstrat tolerare labores. Tak wszyscy powinni drugich animare exemplô, osobliwie Hetmáni, Regimentarze.
ORZEL Bocianow mnostwo goni znapisem: Numero praestantior omni. Służy in laudem wielkiego Iunáka nátarczywego. Bocianowi ná Kościele się gnieżdżącemu przypisáł Lemma Saawedra: Hic tutior. Kościoły, są to bastyony dlá wiernych. Tegoż Ptaka, że Oyca swego starego niesie, namalowáno z napisem: Non gravat iste Labor.
GOŁĄB piorka z siebie skubiąc, gniazdo uściłá z napisem: Mollius ut cubent. Tak Charitas każe dla bliźniego czynić.
KRUK między ścierwem cum Lemmate: Mibi cadavera luxus. Krytykuie Symbolistá hoc Emblemate homines carnales
Skrót tekstu: ChmielAteny_I
Strona: 1182
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 1
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1755
Data wydania (nie wcześniej niż):
1755
Data wydania (nie później niż):
1755
, Folwarki. Ogrody Pałace, których liczą 464. 23 tysiące rachują budynków znacznych. Pałaców trzy Ojca Z. 1. Watykański 2. Kwirynalny in Monte Cavallo 3 Lateraneński u Z. Jana. Kasztel albo Zamek Forteca Z. Angeli, przedtym Moles Adriani, skąd całe Miasto może trzymać w Munsztuku. Ma bowiem mocne Bastiony, bez liczby dział, w Środku owę strukturę Adriana potężną niby Wiezę, czyli Basztę;stoi ten Zamek nad Tybrem, tam jest Archivum Papieskie, stamtąd idzie skryta powiadają galeryka do Pałacu Papieskiego stojącego in Monte vaticano, alias przy Z. Pietrze. Do tego Zamku idzie most murowany przez Tyber, zwany Pons Z.
, Folwarki. Ogrody Pałace, ktorych liczą 464. 23 tysiące rachuią budynkow znacznych. Pałacow trzy Oyca S. 1. Watykański 2. Kwirynalny in Monte Cavallo 3 Lateráneński u S. Iana. Kasztel álbo Zamek Forteca S. Angeli, przedtym Moles Adriani, zkąd cáłe Miasto może trzymać w Munsztuku. Ma bowiem mocne Bastyony, bez liczby dział, w Srodku owę strukturę Adriana potężną niby Wiezę, czyli Basztę;stoi ten Zamek nad Tybrem, tam iest Archivum Papiezkie, ztamtąd idzie skryta powiadaią galeryka do Pałácu Papiezkiego stoiącego in Monte vaticano, alias przy S. Pietrze. Do tego Zamku idzie most murowany przez Tyber, zwány Pons S.
Skrót tekstu: ChmielAteny_IV
Strona: 202
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 4
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1756
Data wydania (nie wcześniej niż):
1756
Data wydania (nie później niż):
1756
godzien, aby mu Cesarz u- całego Świata, praecipue o WŁOCHACH
słuzył. Henryk III Król Francuski wizytę mu oddał. Tu leży Powiat Forum Julii, vulgo Friuli, w którym jest nowe Miasto PALMA, cum omine nieomylnej fundowane przez Wenetów wiktoryj, przeciw pretensji Austriaków, Roku 1593, formą cyrkularną, o dziesiąciu mocnych regularnych Bastionach pod Imionami Świętych Fortunata, Hermakura, Z Krzyża, Wawrzyńca, Justyny, Stefana, Z Maryj, Klemensa, Eufemii, od siebie odległych na kroków 200, o trzech bramach. Koło wszystkich tych Bastionów w Mieście idzie w cyrkuł ulica obszerna jedna, dla uszykowania wojska najliczniejszego ku obronie służąca ; po nad którą ulicą,
godzien, aby mu Cesarz u- całego Swiata, praecipuè o WŁOCHACH
słuzył. Henryk III Krol Francuzki wizytę mu oddał. Tu leży Powiat Forum Iulii, vulgo Friuli, w ktorym iest nowe Miasto PALMA, cum omine nieomylney fundowane przez Wenetow wiktoryi, przeciw pretensii Austryakow, Roku 1593, formą cyrkularną, o dziesiąciu mocnych regularnych Bastionach pod Imionami Swiętych Fortunata, Hermákura, S Krzyża, Wawrzyńca, Iustyny, Stefana, S Máryi, Klemensa, Eufemii, od siebie odległych ná krokow 200, o trzech brámach. Koło wszystkich tych Bastionow w Mieście idzie w cyrkuł ulica obszerná iedna, dla uszykowaniá woyska naylicznieyszego ku obronie służąca ; po nad ktorą ulicą,
Skrót tekstu: ChmielAteny_IV
Strona: 222
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 4
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1756
Data wydania (nie wcześniej niż):
1756
Data wydania (nie później niż):
1756
cum omine nieomylnej fundowane przez Wenetów wiktoryj, przeciw pretensji Austriaków, Roku 1593, formą cyrkularną, o dziesiąciu mocnych regularnych Bastionach pod Imionami Świętych Fortunata, Hermakura, Z Krzyża, Wawrzyńca, Justyny, Stefana, Z Maryj, Klemensa, Eufemii, od siebie odległych na kroków 200, o trzech bramach. Koło wszystkich tych Bastionów w Mieście idzie w cyrkuł ulica obszerna jedna, dla uszykowania wojska najliczniejszego ku obronie służąca ; po nad którą ulicą, stoją Kamienice frontem ku polu na wszystkie strony jak obóz uszykowane. Od tych Bastionów, idą przestronne drogi w prospekt ku wieży mocno ufortyfikowanej w pośrzód Miasta stojącej. Fosy koło Miasta szerokie są na 30 kroków
cum omine nieomylney fundowane przez Wenetow wiktoryi, przeciw pretensii Austryakow, Roku 1593, formą cyrkularną, o dziesiąciu mocnych regularnych Bastionach pod Imionami Swiętych Fortunata, Hermákura, S Krzyża, Wawrzyńca, Iustyny, Stefana, S Máryi, Klemensa, Eufemii, od siebie odległych ná krokow 200, o trzech brámach. Koło wszystkich tych Bastionow w Mieście idzie w cyrkuł ulica obszerná iedna, dla uszykowaniá woyska naylicznieyszego ku obronie służąca ; po nad ktorą ulicą, stoią Kamienice frontem ku polu na wszystkie strony iak oboz uszykowane. Od tych Bástionow, idą przestronne drogi w prospekt ku wieży mocno ufortyfikowaney w pośrzod Miasta stoiącey. Fossy koło Miasta szerokie są na 30 krokow
Skrót tekstu: ChmielAteny_IV
Strona: 222
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 4
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1756
Data wydania (nie wcześniej niż):
1756
Data wydania (nie później niż):
1756
