nakrywała; I ubiór zbyt szeroki miała i przestrony, Pod którem nóż nosiła, jadem napuszczony.
LXXXVIII.
Dowiaduje się u niej archanioł, którędy Iść ma szukać Milczenia, żeby nie wpadł w błędy. Zdrada na to odpowie: „Przed czasy dawnemi Mieszkało - prawi - zawsze z cnotami świętemi Tam, gdzie Eliaszowe i Benedyktowe Ustawy kwitły, póki jeszcze były nowe; Acz jeszcze dawniej w sławnych szkołach pospolicie Żyło przy Pitagorze albo przy Archicie.
LXXXIX.
Póki filozofowie i ci święci żyli, W dobrych je obyczajach i cnotach ćwiczyli; Po ich śmierci prędko się jakoś popsowało I do jako nawiętszych niecnót się udało: Poczęło naprzód chodzić po nocy z
nakrywała; I ubiór zbyt szeroki miała i przestrony, Pod którem nóż nosiła, jadem napuszczony.
LXXXVIII.
Dowiaduje się u niej archanioł, którędy Iść ma szukać Milczenia, żeby nie wpadł w błędy. Zdrada na to odpowie: „Przed czasy dawnemi Mieszkało - prawi - zawsze z cnotami świętemi Tam, gdzie Eliaszowe i Benedyktowe Ustawy kwitły, póki jeszcze były nowe; Acz jeszcze dawniej w sławnych szkołach pospolicie Żyło przy Pitagorze albo przy Archicie.
LXXXIX.
Póki filozofowie i ci święci żyli, W dobrych je obyczajach i cnotach ćwiczyli; Po ich śmierci prętko się jakoś popsowało I do jako nawiętszych niecnót się udało: Poczęło naprzód chodzić po nocy z
Skrót tekstu: ArKochOrlCz_I
Strona: 317
Tytuł:
Orland Szalony, cz. 1
Autor:
Ludovico Ariosto
Tłumacz:
Piotr Kochanowski
Miejsce wydania:
nieznane
Region:
nieznany
Typ tekstu:
wiersz
Rodzaj:
epika
Gatunek:
poematy epickie
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1620
Data wydania (nie wcześniej niż):
1620
Data wydania (nie później niż):
1620
Tekst uwspółcześniony:
tak
Redaktor wersji uwspółcześnionej:
Jan Czubek
Miejsce wydania wersji uwspółcześnionej:
Kraków
Wydawca wersji uwspółcześnionej:
Akademia Umiejętności
Data wydania wersji uwspółcześnionej:
1905
liścia i z kwieciem po połtory garści/ Koszysczka/ Podróżniku/ Przywrotu/ Trancu/ Jałowcowych Jagodek przetłuczonych z gruba/ Stokroci/ Leszczynowej Jemioły i z liściem/ Benedyktu/ Zanklu po garści/ Kwiecia z Trzemchy/ albo ze Smrodynie/ Centurii małej/ kwiecia Konwaliowego/ albo Lankowego/ po pół garści/ Dzięgielu/ korzenia Benedyktowego/ po łocie/ to wszytko pokrajać/ i kwartę wina dobrego/ a wody chędogiej drugą/ na to nalać/ a w konwi Cynowej/ w ukropie wrzącym warzyć/ przez cztery godziny/ tego na czczo i na noc/ po trunku/ dawać ciepło. Item. Kancer i Fistuły leczy.
Przeciwko Fistułom i wrzodowi
liśćia y z kwiećiem po połtory gárśći/ Koszysczká/ Podrożniku/ Przywrotu/ Tráncu/ Iáłowcowych Iágodek przetłuczonych z grubá/ Stokroći/ Lesczynowey Iemioły y z liśćiem/ Benedyktu/ Zánklu po gárśći/ Kwiećia z Trzemchy/ álbo ze Smrodynie/ Centuryey máłey/ kwiećia Konwáliowego/ álbo Lánkowego/ po poł gárśći/ Dźięgielu/ korzenia Benedyktowego/ po łoćie/ to wszytko pokráiáć/ y kwartę winá dobrego/ á wody chędogiey drugą/ ná to nálać/ á w konwi Cynowey/ w vkropie wrzącym wárzyć/ przez cztery godźiny/ tego ná czczo y ná noc/ po trunku/ dawáć ćiepło. Item. Káncer y Fistuły leczy.
Przećiwko Fistułom y wrzodowi
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 69
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
tego po kwaterce morowym powietrzem zarażonym na raz ciepło dać pić/ pół quinty w tym roztarszy Driakwie prawie przedniej/ a dać się im przez trzy godziny pocić. Zielnik D. Symona Syrenniusa. Kamień.
Kamień z nerek i z pęcherza wywodzi. Wziąć Biedrzeńcowego nasienia dwie części/ nasienia Opichowego i Pietruszczanego/ Gorczyce/ korzenia Benedyktowego po jednej części/ to z gruba przetłukszy pokropić trochą winnego octu/ potym pomieszać je z dostatkiem Koźlej krwie co naświeższej/ i to dystylować z Balneum maris z Alembiku szklanego/ tej wodki po cztery łyżki na raz choremu pić dawać. Rannym
Rannym trunek barzo osobliwy/ który cały rok bez skazy/ i wywietrzenia chować może
tego po kwáterce morowym powietrzem záráżonym ná raz ćiepło dáć pić/ puł quinty w tym rostárszy Dryakwie práwie przedniey/ á dáć sie im przez trzy godźiny poćić. Zielnik D. Symoná Syrenniusá. Kámień.
Kámień z nyrek y z pęchyrzá wywodźi. Wźiąć Biedrzeńcowego naśienia dwie częsći/ naśienia Opichowego y Pietruszczánego/ Gorczyce/ korzenia Benedyktowego po iedney częśći/ to z grubá przetłukszy pokropić trochą winnego octu/ potym pomieszáć ie z dostátkiem Koźley krwie co naświeższey/ y to distyllowáć z Balneum maris z Alembiku śklánego/ tey wodki po cztery łyszki ná raz choremu pić dáwáć. Ránnjm
Ránnym trunek bárzo osobliwy/ ktory cáły rok bez skázy/ y wywietrzenia chowáć może
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 72
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
dobrze zalutowawszy/ w kotle ukropu wrzącego przez godzin cztery ustawicznie warzyć. A gdy powoli przestydnie/ przecedzić/ i każdego dnia rano i na noc po pięć abo po sześć łyżek/ ciepło dawać pić. Piersiom i płucom zatkanym
Piersiom chorym i zaziębionym. Także płucom i krztaniowi grubemi wilgotnościami/ flegmistymi klejowatymi zatkanym. Wziąć korzenia Benedyktowego dwa łoty/ Izopu suchego łot/ Bożego drzewka /Piołunu/ Lebiotki/ Ruty ogródnej/ nasienia Włoskiego Kopru/ Fiołkowego korzenia/ Pieprzu długiego/ kwiatu Muszkatowego/ Gałganu/ Gwoździków/ Cynamonu/ Imbieru białego po pół łociu: To wszystko co namielej utłuc/ i przez gęste sitko przesiać/ do tego cukru tłuczonego także łotów
dobrze zálutowawszy/ w kotle vkropu wrzącego przez godźin cztery vstáwicznie wárzyć. A gdy powoli przestydnie/ przecedźić/ y káżdego dniá ráno y ná noc po pięć ábo po sześć łyżek/ ćiepło dáwáć pić. Pierśiom y płucom zátkánym
Pierśiom chorym y záźiębionym. Tákże płucom y krztaniowi grubemi wilgotnośćiámi/ flágmistymi kliiowátymi zátkánym. Wźiąć korzenia Benediktowego dwá łoty/ Izopu suchego łot/ Bożego drzewká /Piołunu/ Lebiotki/ Ruty ogrodney/ naśienia Włoskiego Kopru/ Fiiołkowego korzenia/ Pieprzu długiego/ kwiátu Muszkatowego/ Gáłgánu/ Gwoźdźikow/ Cynámonu/ Imbieru białego po puł łoćiu: To wszystko co namieley vtłuc/ y przez gęste śitko prześiać/ do tego cukru tłuczonego tákże łotow
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 269
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
gęste sitko przesiać/ do tego cukru tłuczonego także łotów ośmnaście przydać/ i wespół dobrze pomieszać: Tego każdy poranek i wieczor dwie godzinie przed oboim jedzeniem po łysce na raz/ na grzance z białego chleba ugrzanej/ a w ciepłym winie obmaczanej/ posypawszy/ dać używać. Upławom czerwonym.
Upławy czerwone paniom zawściąga proch korzenia Benedyktowego/ co złoty czerwony zaważy/ każdego poranku naczczo ciepło z winem czerwonym pijąc. A to przez kilkanaście porządnie czyniąc. Niepłodnym.
Panie niepłodne dla macice zbytnie zimnej/ wilgotnej/ i śliskiej/ czyni płodne/ wysuszając i zagrzewając ją w nich/ z białym winem korzenia tego używając/ abo jakimkolwiek innym sposobem dając. Krew
gęste śitko prześiać/ do tego cukru tłuczonego tákże łotow ośmnaśćie przydáć/ y wespoł dobrze pomieszáć: Tego káżdy poránek y wieczor dwie godźinie przed oboim iedzeniem po łysce na raz/ ná grzance z białego chlebá vgrzáney/ á w ćiepłym winie obmáczáney/ posypawszy/ dáć vżywáć. Vpławom czerwonym.
Vpławy czerwone pániom záwśćiąga proch korzenia Benediktowego/ co złoty czerwony záwáży/ káżdego poránku náczczo ćiepło z winem czerwonym piiąc. A to przez kilkánaśćie porządnie czyniąc. Niepłodnym.
Pánie niepłodne dla máćice zbytnie źimney/ wilgotney/ y śliskiey/ czyni płodne/ wysuszáiąc y zágrzewáiąc ią w nich/ z białym winem korzenia tego vżywáiąc/ ábo iákimkolwiek innym sposobem dáiąc. Kreẃ
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 269
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
nieprzebrane/ inaczej mu żadnej pomocy nie uczyni. Item.
Drudzy do tego korzenia przydają Rzepiku/ Lebiotki/ Jałowcu/ Bobku/ Tatarskiego ziela: i w woreczku zawiązawszy do Achtela puszczają w piwo/ a zaszpuntują Achtel. Czyni piwo barzo smaczne i zdrowe. Szatom zapach daje: i od moli je zachowuje.
Niektórzy korzenie Benedyktowe ochędożywszy suszą. Potym mocnym winnym octem pokrapiają/ a miedzy szaty kładą/ dla wdzięcznego zapachu. Ale jako się trochę wyższej namieniło/ że tam to czynią/ gdzie ma Gwoździkowy zapach/ a nie u nas/ którego nie ma. Też od molów tym sposobem je zachowują. Kolce.
Kolkę/ i darcie w kiszkach
nieprzebráne/ ináczey mu żadney pomocy nie vczyni. Item.
Drudzy do tego korzeniá przydáią Rzepiku/ Lebiotki/ Iáłowcu/ Bobku/ Tátárskiego źiela: y w woreczku záwiązawszy do Achtelá pusczáią w piwo/ á zászpuntuią Achtel. Czyni piwo bárzo smáczne y zdrowe. Szátom zapách dáie: y od moli ie záchowuie.
Niektorzy korzenie Benediktowe ochędożywszy suszą. Potym mocnym winnym octem pokrápiáią/ á miedzy száty kłádą/ dla wdźięcznego zapáchu. Ale iáko się trochę wysszey námieniło/ że tám to czynią/ gdźie ma Gwoźdźikowy zapách/ á nie v nas/ ktorego nie ma. Też od molow tym sposobem ie záchowuią. Kolce.
Kolkę/ y dárćie w kiszkách
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 270
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
juchą w winie warząc. Też łona otwór i próg z krzyżami/ tymże naparzać dobrze. Fistułom/ Wrzodom
Fistuły do gojenia trudne. Także wrzody/ i rany goi/ w winie ziele samo warząc/ a tą juchą ciepło wymywając. Kolce.
Kolce i darciu w kiszkach/ i we wszystkim żywocie układa/ korzenie Benedyktowe z liściem/ i z Sklenicznikiem/ który też Dzień i Noc zowią/ we dżdżowej wodzie warzony/ naparzając tym żywot wszystek. Miesięczną paniom wzbudza.
Miesiączną chorobę nad przyrodzenie zawściągnioną wzbudza/ w wodzie go i z liściem warząc/ a parę ciepłą z niego przez lejek w otwór łona puszczając a samo ziele i z korzeniem
iuchą w winie wárząc. Też łoná otwor y prog z krzyżámi/ tymże nápárzáć dobrze. Fistułom/ Wrzodom
Fistuły do goienia trudne. Tákże wrzody/ y rány goi/ w winie źiele sámo wárząc/ á tą iuchą ćiepło wymywáiąc. Kolce.
Kolce y dárćiu w kiszkách/ y we wszystkim żywoćie vkłada/ korzenie Benediktowe z liśćiem/ y z Sklenicznikiem/ ktory też Dźień y Noc zowią/ we dżdżowey wodźie wárzony/ nápárzáiąc tym żywot wszystek. Mieśięczną pániom wzbudza.
Mieśiączną chorobę nád przyrodzenie záwśćiągnioną wzbudzá/ w wodźie go y z liśćiem wárząc/ á párę ćiepłą z niego przez leiek w otwor łoná pusczáiąc á sámo źiele y z korzeniem
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 270
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
Gnilec także z france leczy korzenie z liściem warzone/ w winie napoły z wodą/ a przecedziwszy do kwarty tej juchy miodku Rożanego z ośm łotów abo łyżek przylać/ i tym gargaryzmj sobie ciepło czynyć. Pleurze/ Bokom bolejącym.
Pleurze jest wielkim ratunkiem. Także boleniu serca/ smażąc korzenie i liście Kuklikowe abo Benedyktowe na patelli/ abo na rynce/ w oliwie i w winie/ a co nacieplej na pierś lewą i w tył/ plastrem przykładając. Sadnu końskiemu
Sadno na grzbiecie koniowi leczy i goi/ prochem z liścia i z korzenia jego zasypując. Też warzonego juchą ciepło wymywając. To nietylko koniom/ ale i innemu bydłu
Gnilec tákze z fráńce leczy korzenie z liśćiem wárzone/ w winie nápoły z wodą/ á przecedźiwszy do kwarty tey iuchy miodku Rożánego z ośm łotow ábo łyżek przylać/ y tym gárgáryzmj sobie ćiepło czjnyć. Pleurze/ Bokom boleiącym.
Pleurze iest wielkim rátunkiem. Tákże boleniu sercá/ smáżąc korzenie y liśćie Kuklikowe ábo Benediktowe ná pátelli/ ábo ná rynce/ w oliwie y w winie/ á co naćiepley ná pierś lewą y w tył/ plastrem przykłádáiąc. Sádnu końskiemu
Sádno ná grzbiećie koniowi leczy y goi/ prochem z liśćia y z korzenia iego zásypuiąc. Też wárzonego iuchą ćiepło wymywáiąc. To nietylko koniom/ ále y innemu bydłu
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 271
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
/ plastrem przykładając. Sadnu końskiemu
Sadno na grzbiecie koniowi leczy i goi/ prochem z liścia i z korzenia jego zasypując. Też warzonego juchą ciepło wymywając. To nietylko koniom/ ale i innemu bydłu rany/ i ludziom goi. Piwo czyni smaczne.
Piwo kto chce smakowite mieć/ ten niechaj pół funta do Achtela Benedyktowego korzenia zhruba przerażonego z Wiesionoskiem/ abo z polnej Szałwiej ośm łotów/ i w woreczku w śrzodku piwa zawiesić. Wino skażone naprawia.
Wino gdzieby się w smaku i w barwie odmieniło/ tylko korzenia tego z gruba przetłuczonego w worku w nim zawieś/ przydzie ksobie. Wino mocne i jako Małmazją czyni.
Wino
/ plastrem przykłádáiąc. Sádnu końskiemu
Sádno ná grzbiećie koniowi leczy y goi/ prochem z liśćia y z korzenia iego zásypuiąc. Też wárzonego iuchą ćiepło wymywáiąc. To nietylko koniom/ ále y innemu bydłu rány/ y ludźiom goi. Piwo czyni smáczne.
Piwo kto chce smákowite mieć/ ten niechay puł funtá do Achtelá Benediktowego korzenia zhrubá przeráżonego z Wieśionoskiem/ ábo z polney Száłwiey ośm łotow/ y w woreczku w śrzodku piwá záwieśić. Wino skáżone nápráwia.
Wino gdźieby się w smáku y w bárwie odmieniło/ tylko korzeniá tego z hrubá przetłuczonego w worku w nim záwieś/ przydźie ksobie. Wino mocne y iáko Máłmázyą czyni.
Wino
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 271
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
którzy jadem francowatym są zarażeni. Abowiem takie wino krew zepsowana w ciele poleruje i przechędaża. Surowych i zimnych potraw używającym.
Tym którzy wiele owoców surowych zażywają/ tego wina używać dobrze/ jako Małonów/ Ogórków/ Diń/ Także Ryb/ Brzoskwin/ Grzybów/ i innych surowych rzeczy wnętrzności oziębiających W Cukrze abo w miedzie Benedyktowe korzenie smażone. Concerua Radio. Caryophyllate.
W Marcu kopany być ma/ do tego ochędożony/ i w wodzie naprzód/ potym w wine wypłokany/ a nachędogiej chustce wycuchniony: drobno pokrajany/ i w kamiennym moździerzu z białym Cukrem/ wziąwszy go we troj nasób co nalepiej utłuc A w Tureckim naczyniu abo sklenicach/ do
ktorzy iádem fráńcowátym są záráżeni. Abowiem tákie wino kreẃ zepsowána w ćiele poleruie y przechędaża. Surowych y źimnych potraw vżywáiącym.
Tym ktorzy wiele owocow surowych záżywáią/ tego winá vżywáć dobrze/ iáko Málonow/ Ogorkow/ Diń/ Tákże Ryb/ Brzoskwin/ Grzybow/ y innych surowych rzeczj wnętrznośći oźiębiáiących W Cukrze abo w miedźie Benediktowe korzenie smáżone. Concerua Radio. Caryophyllate.
W Márcu kopány bydź ma/ do tego ochędożony/ y w wodźie naprzod/ potym w wine wypłokány/ á náchędogiey chustce wycuchniony: drobno pokráiány/ y w kámiennym mozdżerzu z białym Cukrem/ wźiąwszy go we troy nasob co nalepiey vtłuc A w Tureckim naczyniu ábo sklenicách/ do
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 272
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
