Zie Iników termi- o Ziołach osobliwych
nem Hedisarum equinum. Lunaria Maior, Securidaca Montana, Solea equina, smaku gorszkiego, w Maju kwitnące, na miejscach górzystych i kamienistych i chudych, rośnie na Podolu. Ma tę moc z żelazem Antypaticzną, że podkowy koniom oddziera, pęta otwiera żelazne, i kłodki, według Syreniusza,
BETONIKA po Polsku Bukwica, inaczej ją zowią Veronicam, Herbam Sacram; Rośnie w Lasach, na łąkach, Miejscach trawistych, cienistych, chłodnych. Natury jest rozgrzewającej, Mocy osobliwej przeciw wężom; które tym otoczywszy zielem, stamtąd nie wynidą, kąsając się wzajemnie i zabijając, według Pliniusza i Dioscorydesa. Głowę i Mózg samym zapachem
Zie Inikow termi- o Ziołach osobliwych
nem Hedisarum equinum. Lunaria Maior, Securidaca Montana, Solea equina, smaku gorszkiego, w Maiu kwitnące, na mieyscach gorzystych y kamienistych y chudych, rosnie na Podolu. Má tę moc z żelazem Antypatyczną, że podkowy koniom oddziera, pęta otwiera żelazne, y kłodki, według Syreniusza,
BETONIKA po Polsku Bukwica, ináczey ią zowią Veronicam, Herbam Sacram; Rosnie w Lasach, na łąkach, Mieyscach trawistych, cienistych, chłodnych. Natury iest rozgrzewaiącey, Mocy osobliwey przeciw wężom; ktore tym otoczywszy zielem, ztamtąd nie wynidą, kąsaiąc się wzaiemnie y zabiiaiąc, według Pliniusza y Dioscoridesa. Głowę y Mozg samym zapachem
Skrót tekstu: ChmielAteny_I
Strona: 646
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 1
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1755
Data wydania (nie wcześniej niż):
1755
Data wydania (nie później niż):
1755
wężom; które tym otoczywszy zielem, stamtąd nie wynidą, kąsając się wzajemnie i zabijając, według Pliniusza i Dioscorydesa. Głowę i Mózg samym zapachem posila: na paralisz, kaduk i Żółtą niemoc pomaga, i na Suchoty, z wodą pijąc, od upicia tego dnia prezerwuje, Wzrok czyści. W którym się Domu znajduje Betonika, tam czary szkodzić nie mogą według Pliniusza. Wiele o Cnotach Betoniki popisał Musa Atonius Medyk Augusta Cesarza, zowiąc ją Ludzkich Dusz i Ciał stróżem. Włosi kiedy kogo chcą pochwalić, mówią: Tu hai plu virtu chenon ha La Betonica, tojest: Masz więcej Cnot, niżeli ma Betonika.
CARDUUS BENEDICTUS, Carduus Sanctus
wężom; ktore tym otoczywszy zielem, ztamtąd nie wynidą, kąsaiąc się wzaiemnie y zabiiaiąc, według Pliniusza y Dioscoridesa. Głowę y Mozg samym zapachem posila: na paralisz, kaduk y Zołtą niemoc pomaga, y na Suchoty, z wodą piiąc, od upicia tego dnia prezerwuie, Wzrok czyści. W ktorym się Domu znayduie Betonika, tam czary szkodzić nie mogą według Pliniusza. Wiele o Cnotách Betoniki popisał Musa Attonius Medyk Augusta Cesarza, zowiąc ią Ludzkich Dusz y Ciał strożem. Włosi kiedy kogo chcą pochwalić, mowią: Tu hai plu virtu chenon ha La Betonica, toiest: Masz więcey Cnot, niżeli ma Betonika.
CARDUUS BENEDICTUS, Carduus Sanctus
Skrót tekstu: ChmielAteny_I
Strona: 646
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 1
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1755
Data wydania (nie wcześniej niż):
1755
Data wydania (nie później niż):
1755
wzajemnie i zabijając, według Pliniusza i Dioscorydesa. Głowę i Mózg samym zapachem posila: na paralisz, kaduk i Żółtą niemoc pomaga, i na Suchoty, z wodą pijąc, od upicia tego dnia prezerwuje, Wzrok czyści. W którym się Domu znajduje Betonika, tam czary szkodzić nie mogą według Pliniusza. Wiele o Cnotach Betoniki popisał Musa Atonius Medyk Augusta Cesarza, zowiąc ją Ludzkich Dusz i Ciał stróżem. Włosi kiedy kogo chcą pochwalić, mówią: Tu hai plu virtu chenon ha La Betonica, tojest: Masz więcej Cnot, niżeli ma Betonika.
CARDUUS BENEDICTUS, Carduus Sanctus. po Polsku zaś Bernardynek, Turecki czubek, Oset Włoski, Czubek
wzaiemnie y zabiiaiąc, według Pliniusza y Dioscoridesa. Głowę y Mozg samym zapachem posila: na paralisz, kaduk y Zołtą niemoc pomaga, y na Suchoty, z wodą piiąc, od upicia tego dnia prezerwuie, Wzrok czyści. W ktorym się Domu znayduie Betonika, tam czary szkodzić nie mogą według Pliniusza. Wiele o Cnotách Betoniki popisał Musa Attonius Medyk Augusta Cesarza, zowiąc ią Ludzkich Dusz y Ciał strożem. Włosi kiedy kogo chcą pochwalić, mowią: Tu hai plu virtu chenon ha La Betonica, toiest: Masz więcey Cnot, niżeli ma Betonika.
CARDUUS BENEDICTUS, Carduus Sanctus. po Polsku zaś Bernardynek, Turecki czubek, Oset Włoski, Czubek
Skrót tekstu: ChmielAteny_I
Strona: 646
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 1
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1755
Data wydania (nie wcześniej niż):
1755
Data wydania (nie później niż):
1755
. W którym się Domu znajduje Betonika, tam czary szkodzić nie mogą według Pliniusza. Wiele o Cnotach Betoniki popisał Musa Atonius Medyk Augusta Cesarza, zowiąc ją Ludzkich Dusz i Ciał stróżem. Włosi kiedy kogo chcą pochwalić, mówią: Tu hai plu virtu chenon ha La Betonica, tojest: Masz więcej Cnot, niżeli ma Betonika.
CARDUUS BENEDICTUS, Carduus Sanctus. po Polsku zaś Bernardynek, Turecki czubek, Oset Włoski, Czubek, jest natury gorszkiej, dla tego gorącej, suszącej, otwierającej. Pomaga na Powietrze pijąc go w trunku, na jad i truciznę, bolenie głowy, na zawrót głowy, na ból oczu Sok wypuszczając, Pamięć ostrzy
. W ktorym się Domu znayduie Betonika, tam czary szkodzić nie mogą według Pliniusza. Wiele o Cnotách Betoniki popisał Musa Attonius Medyk Augusta Cesarza, zowiąc ią Ludzkich Dusz y Ciał strożem. Włosi kiedy kogo chcą pochwalić, mowią: Tu hai plu virtu chenon ha La Betonica, toiest: Masz więcey Cnot, niżeli ma Betonika.
CARDUUS BENEDICTUS, Carduus Sanctus. po Polsku zaś Bernardynek, Turecki czubek, Oset Włoski, Czubek, iest natury gorszkiey, dla tego gorącey, suszącey, otwieraiącey. Pomaga na Powietrze piiąc go w trunku, na iad y truciznę, bolenie głowy, na zawrot głowy, na bol oczu Sok wypuszczáiąc, Pamięć ostrzy
Skrót tekstu: ChmielAteny_I
Strona: 646
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 1
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1755
Data wydania (nie wcześniej niż):
1755
Data wydania (nie później niż):
1755
albo swojakim przepuszczają, a ludzi gościnnych kąsają. Węże z Libii, alias Afrykańskie do wyspu Krety transportowane, tam żyć nie mogą: a co O Wężach, gadzinach Historia naturalna.
większa Kreteńskim posypane, zaraz zdychają. AElianus libr. 5 cap. 2. Węże na zimę pod korzeniem brzozy i leszczyny lokują się. Betoniką zielem w około go obłożywszy, nie wynidzie. Taka antypatia.
AMPHISBANA to jest dwogłowny Wąż już opisany; który samym dotnięciem zabija. Skora z niego wszystkie zwierzęta, osobliwie węże pędzi i straszy według Eliana. Autor zaś Iosephus Acosta Roku 1560. pisze, że w Brazylii kraju nowego świata, co przedtym i Diodorus siculus
albo swoiakim przepuszczaią, á ludzi gościnnych kąsaią. Węże z Lybii, alias Afrykańskie do wyspu Krety transportowane, tam żyć nie mogą: á co O Wężach, gadzinach Historya naturalna.
większa Kreteńskim posypane, zaraz zdychaią. AElianus libr. 5 cap. 2. Węże na zimę pod korzeniem brzozy y leszczyny lokuią się. Betoniką zielem w około go obłożywszy, nie wynidzie. Taka antypatia.
AMPHISBANA to iest dwogłowny Wąż iuż opisany; ktory samym dotnięciem zabiia. Skora z niego wszystkie zwierzęta, osobliwie węże pędzi y straszy według Eliana. Autor zaś Iosephus Acosta Roku 1560. pisze, że w Brazylii kraiu nowego swiata, co przedtym y Diodorus siculus
Skrót tekstu: ChmielAteny_III
Strona: 313
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 3
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1754
Data wydania (nie wcześniej niż):
1754
Data wydania (nie później niż):
1754
złe humory, mrozy wysuszą i wyciągną. W cudzych krajach jako pisze Serenius w zielniku różne wraz zboża mieszają na piwo. W Anglii go robią z samej pszenicy, dlatego tuczy, dobrą sprawuje cerę; przydają do niego cukru, cynamonu, gwoździków; w Belgium przydają do tego samego miodu: winnych krajach przydają bobku, betoniki, szałwii, gorzyczki, cytwaru, gałganu, omanu, koriandru: ale takie piwo głowę psuje. Chmiel w piwo mnie- O Ekonomice miano: o Robactwie, myszach, etc
szają, (w Wrzesniu go zbierając) iż krew poleruje, moc daje, gorącość wątroby chłodzi, flegmę odpędza. Koło niego tak chodź.
złe humory, mrozy wysuszą y wyciągną. W cudzych kraiach iako pisze Serenius w zielniku rożne wraz zboża mieszaią na piwo. W Anglii go robią z samey pszenicy, dlatego tuczy, dobrą sprawuie cerę; przydaią do niego cukru, cynamonu, gwozdzikow; w Belgium przydaią do tego samego miodu: winnych kraiach przydaią bobku, betoniki, szałwii, gorzyczki, cytwaru, gałganu, omanu, koryandru: ale takie piwo głowę psuie. Chmiel w piwo mie- O Ekonomice miano: o Robactwie, myszach, etc
szaią, (w Wrzesniu go zbieraiąc) iż krew poleruie, moc daie, gorącość wątroby chłodzi, flagmę odpędza. Koło niego tak chodź.
Skrót tekstu: ChmielAteny_III
Strona: 455
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 3
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1754
Data wydania (nie wcześniej niż):
1754
Data wydania (nie później niż):
1754
chorobę sposób ten.
NIech kto strzeże na takiego z korbaczem, jak pocznie chodzić, w ten czas go dobrze ciąć, nie folugiąc, głowy tylko ochraniając potym się skryć, albo śpiącym uczynić, gdy za jednym razem to lekarstwo niepomoże, powtórz, uznasz skutek. Jeszcze na spiącą chorobę rzecz dobra.
WEś Betoniki Majeranu, Szałwiej, kwiatu Bzowego, Roży polnej, warz w winie na poły z octem, kładz zioła warzone przecedziwszy na głowę. O NIESPANIU.
Które nazywa się Coma Vigil, albo Pervigilium W Tej chorobie jest chciwość wielka do spania, spać jednak chory żadną miarą niemoże dla pomieszania fantazji, skąd prawie o rozumu
chorobę sposob ten.
NIech kto strzeże ná tákiego z korbáczem, iák pocznie chodzić, w ten czás go dobrze ćiąć, nie folugiąc, głowy tylko ochraniáiąc potym się skryć, álbo śpiącym uczynić, gdy zá iednym rázem to lekárstwo niepomoże, powtorz, uznasz skutek. Ieszcze ná spiącą chorobę rzecz dobra.
WEś Betoniki Máieranu, Szałwiey, kwiátu Bzowego, Roży polney, warz w winie na poły z octem, kłádz ziołá wárzone przecedziwszy ná głowę. O NIESPANIU.
Ktore názywa się Coma Vigil, albo Pervigilium W Tey chorobie iest chćiwość wielka do spania, spáć iednák chory żadną miárą niemoże dla pomieszánia fantázyey, zkąd práwie o rozumu
Skrót tekstu: CompMed
Strona: 98
Tytuł:
Compendium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Jasnej Góry Częstochowskiej
Miejsce wydania:
Częstochowa
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1719
Data wydania (nie wcześniej niż):
1719
Data wydania (nie później niż):
1719
z olbrotem zmięszawszy służyć.
Albo weźmi: Świeżego olbrotu łot jeden. Proszku lukrecyj pułłota. Lodowatego cukru białego 2. łoty.
Zmięszawszy na proszek na koniec noża biorąc, w herbacie następującej codziennie zażywaj. Weźmi: Ziela bukwicowego lub lepiczniku po łacinie Farfara nazwanego. Ziołka płucniku, albo pulmonaria. Weroniki każdego garść jednę. Betoniki pułgarści. Lukrecyj pułłota.
Pokrajawszy i zmięszawszy, nalej wrzącej wody kwartę lub więcej, pij według upodobania ciepło, zażywając przytym proszku wzwyż pomienionego. Zewnątrz piersi ciepłym lnianym olejem smarować możesz, przykładając nań ciepłą chustę wykadzoną cukrem lub bursztynem. A gdyc sapka prawie zawrze nos, najprędzje go otworżysz migdałowym olejkiem, wktóry
z olbrotem zmięszawszy służyć.
Albo weźmi: Swieżego olbrotu łot ieden. Proszku lukrecyi pułłota. Lodowatego cukru białego 2. łoty.
Zmięszawszy na proszek na koniec noża biorąc, w herbacie następuiącey codźiennie zażyway. Weźmi: Ziela bukwicowego lub lepiczniku po łaćinie Farfara nazwanego. Ziołka płucniku, albo pulmonaria. Weroniki każdego garść iednę. Betoniki pułgarśći. Lukrecyi pułłota.
Pokraiawszy y zmięszawszy, naley wrzącey wody kwartę lub więcey, piy według upodobania ćiepło, zazywaiąc przytym proszku wzwyz pomienionego. Zewnątrz piersi ćiepłym lnianym oleiem smarować możesz, przykładaiąc nań ćiepłą chustę wykadzoną cukrem lub bursztynem. A gdyc sapka prawie zawrze nos, nayprędzye go otworżysz migdałowym oleykiem, wktory
Skrót tekstu: BeimJelMed
Strona: 107
Tytuł:
Medyk domowy
Autor:
Samuel Beimler
Tłumacz:
Jan Jerzy Jelonek
Drukarnia:
Michał Wawrzyniec Presser
Miejsce wydania:
Leszno
Region:
Wielkopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1749
Data wydania (nie wcześniej niż):
1749
Data wydania (nie później niż):
1749
i skronie nim smarować będziesz, pomoc ci przyniesie.
8vo. Wodka macierzankowa z esencją bobrową zmięszana wielce zalecona w wszelkich okolicznościach i ciężkim stłuczeniu głowy: Nawet sama macierzanka zwinem zgotowana i materacykami ciepło na głowę lecz ogoloną przykładana wielkiego skutku. Nastąpujące ziołka na stłuczenie głowy niemniej zalecam.
Weźmi: Korzenia fiałkowego dwa łoty. Betoniki. Szałwii ogródnej. Macierzanki. Hyżopu. Lebiodki. Kwiatu Lewandowego każdego garść jednę. Kanfory ćwierć łota.
Pokrajawszy drobno; z winem przygotuj, albo też same sucho przykładaj, gdy cię na wino nie stanie. Jeżeli zaś pacjent przy dobrym rozeznaniu jest, to mu następującą herbatę pić dawaj.
Weźmi: Macierzanki. Ziołka
y skronie nim smarować będźiesz, pomoc ći przynieśie.
8vo. Wodka macierzankowa z essencyą bobrową zmięszana wielce zalecona w wszelkich okolicznośćiach y ćiężkim stłuczeniu głowy: Nawet sama macierzanka zwinem zgotowana y materacykami ćiepło na głowę lecz ogoloną przykładana wielkiego skutku. Nastąpuiące źiołka na stłuczenie głowy niemniey zalecam.
Weźmi: Korźenia fiałkowego dwa łoty. Betoniki. Szałwii ogrodney. Macierzanki. Hyżopu. Lebiodki. Kwiatu Lewandowego każdego garść iednę. Kanfory ćwierć łota.
Pokraiawszy drobno; z winem przygotuy, albo też same sucho przykładay, gdy ćię na wino nie stanie. Jeżeli zaś pacyent przy dobrym rozeznaniu iest, to mu następuiącą herbatę pić daway.
Weźmi: Macierzanki. Ziołka
Skrót tekstu: BeimJelMed
Strona: 126
Tytuł:
Medyk domowy
Autor:
Samuel Beimler
Tłumacz:
Jan Jerzy Jelonek
Drukarnia:
Michał Wawrzyniec Presser
Miejsce wydania:
Leszno
Region:
Wielkopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1749
Data wydania (nie wcześniej niż):
1749
Data wydania (nie później niż):
1749
trafia i bardzo nie bezpieczna, osobliwie gdy będzie tak głębokie spanie, że się chorego docucic nie można, i lubo się sama trafia, jednak bywa też i z przyczyny, gdy nie świadomi na spanie dają Opium, czym wielu ludzi o śmierć przyprawiają, na co jeżeli jest nadzieja życia, podają się sposoby.
Weźmi Betoniki to jest Bukwice, Szałwij, Majeranu, kwiatu Bzowego, kwiatu Roży polnej, każdego po garści, warz w Winie na poły z octem, obłoż tym głowę, albo te zioła włóż do worka, przesij, praż w Winie, i przykładaj go na głowę, a zaraz daj Enemę mocną.
Item weźmi wodki
tráfia y bárdzo nie beśpieczna, osobliwie gdy będźie ták głębokie spánie, że się chorego docućic nie można, y lubo się samá tráfia, iednák bywa tesz y z przyczyny, gdy nie świádomi ná spánie dáią Opium, czym wielu ludzi o śmierć przyprawiáią, ná co ieżeli iest nádźieia żyćia, podáią się sposoby.
Weźmi Betoniki to iest Bukwice, Szałwij, Májeranu, kwiátu Bzowego, kwiátu Roży polney, káżdego po garśći, warz w Winie ná poły z octem, obłoż tym głowę, álbo te źioła włoż do worká, przesiy, praż w Winie, y przykłáday go ná głowę, á záraz day Enemę mocną.
Item weźmi wodki
Skrót tekstu: PromMed
Strona: 157
Tytuł:
Promptuarium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Franciszek Cezary
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1716
Data wydania (nie wcześniej niż):
1716
Data wydania (nie później niż):
1716
