umrzeć/ niż zniesiesz ziołami frasunku. Suche żyły utwierdza Szałwia zielona/ Toż i na drżenie ręku w pomoc doświadczona. Przez nie gorączka ciężka w mdłym ciele ustaje/ Toż ruszonem powietrzem znaczne zdrowie daje. Na którą też chorobę w ratunek gotowe/ Są/ Lawenda/ Rzeżucha/ i stroje Bobrowe. Tym że Paralitykum pomocna Bukwica/ Nakoż i Święto Jańska pomoże Bylica. Szałwia zgoła znosi wszelakie choroby/ Szałwia i śmiertelnej umniejsza żałoby.
O Rucie. Ruta czyni bystry wzrok/ i jej to własności/ Przyprowadzić źrzenice do pierwszej jasności: A jedziona i w zębach uznawa surowa Pomoc jest na zaćmienie złych oczu gotowa. Umniejsza Ruta barzo Mężczyznom Wenery
vmrzeć/ niż znieśiesz źiołámi frásunku. Suche żyły vtwierdza Szałwia źielona/ Toż y ná drżenie ręku w pomoc doświádczona. Przez nie gorączká ćiężka w mdłym ciele vstáie/ Toż ruszonem powietrzem znáczne zdrowie dáie. Ná ktorą też chorobę w rátunek gotowe/ Są/ Láwendá/ Rzeżuchá/ y stroie Bobrowe. Tym że Párálitykum pomocna Bukwicá/ Nákoż y Swięto Iáńska pomoże Bylicá. Szałwia zgołá znośi wszelákie choroby/ Szałwia y śmiertelney vmnieysza żałoby.
O Rućie. Rutá czyni bystry wzrok/ y iey to własnośći/ Przyprowádźić źrzenice do pierwszey iásnośći: A iedźiona y w zębách vznawa surowa Pomoc iest na zaćmienie złych oczu gotowa. Vmnieysza Rutá bárzo Mężczyznom Wenery
Skrót tekstu: OlszSzkoła
Strona: C4v
Tytuł:
Szkoła Salernitańska
Autor:
Hieronim Olszowski
Drukarnia:
Walerian Piątkowski
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
wiersz
Rodzaj:
liryka
Gatunek:
poradniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1640
Data wydania (nie wcześniej niż):
1640
Data wydania (nie później niż):
1640
o Ziołach osobliwych
nem Hedisarum equinum. Lunaria Maior, Securidaca Montana, Solea equina, smaku gorszkiego, w Maju kwitnące, na miejscach górzystych i kamienistych i chudych, rośnie na Podolu. Ma tę moc z żelazem Antypaticzną, że podkowy koniom oddziera, pęta otwiera żelazne, i kłodki, według Syreniusza,
BETONIKA po Polsku Bukwica, inaczej ją zowią Veronicam, Herbam Sacram; Rośnie w Lasach, na łąkach, Miejscach trawistych, cienistych, chłodnych. Natury jest rozgrzewającej, Mocy osobliwej przeciw wężom; które tym otoczywszy zielem, stamtąd nie wynidą, kąsając się wzajemnie i zabijając, według Pliniusza i Dioscorydesa. Głowę i Mózg samym zapachem posila: na
o Ziołach osobliwych
nem Hedisarum equinum. Lunaria Maior, Securidaca Montana, Solea equina, smaku gorszkiego, w Maiu kwitnące, na mieyscach gorzystych y kamienistych y chudych, rosnie na Podolu. Má tę moc z żelazem Antypatyczną, że podkowy koniom oddziera, pęta otwiera żelazne, y kłodki, według Syreniusza,
BETONIKA po Polsku Bukwica, ináczey ią zowią Veronicam, Herbam Sacram; Rosnie w Lasach, na łąkach, Mieyscach trawistych, cienistych, chłodnych. Natury iest rozgrzewaiącey, Mocy osobliwey przeciw wężom; ktore tym otoczywszy zielem, ztamtąd nie wynidą, kąsaiąc się wzaiemnie y zabiiaiąc, według Pliniusza y Dioscoridesa. Głowę y Mozg samym zapachem posila: na
Skrót tekstu: ChmielAteny_I
Strona: 646
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 1
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1755
Data wydania (nie wcześniej niż):
1755
Data wydania (nie później niż):
1755
: piguł: z mastiks i rebarb: abo przez nos i usta brać wsię parę z warzenia majeranu/ rozmarynu/ poleju/ rumu/ miętki polnej/ sałwiej/ a w czapce niższej niech chodzi. Weź kwiecia rozmarynu/ lawendy po szczyptach/ nostrzykowego/ macierzy duszki/ sałwiej majeranu po pułgarści/ rożej czerwonej/ bukwice/ rumienkowego po pułtory szczypty/ senesu/ kocanek arab: po drag: dwie/ goździków kramnych/ gałki muszkatowej/ kwiatu po scrup: dwu/ melissy trochę/ mastix, thuris, corali pp. po pół grag: przetłukszy urób i przeszyj czapkę. Spać idąc dasz dla snu syr: makowego/ i fiołków bronatnych
: piguł: z mástix y rhebárb: ábo przez nos y vstá bráć wśię párę z wárzenia máieranu/ rozmárinu/ poleiu/ rumu/ miętki polney/ sałwiey/ á w czapce niższey niech chodźi. Weź kwiećia rozmárinu/ láwendy po szczyptach/ nostrzykowego/ máćierzy duszki/ sałwiey máieranu po pułgarśći/ rożey czerwoney/ bukwice/ rumienkowego po pułtory szczypty/ senesu/ kocanek árab: po drag: dwie/ gozdźikow kramnych/ gałki muszkátowey/ kwiátu po scrup: dwu/ melissy trochę/ mastix, thuris, corali pp. po puł grag: przetłukszy vrob y przesziy czapkę. Spáć idąc dasz dla snu syr: mákowego/ y fiołkow bronatnych
Skrót tekstu: CiachPrzyp
Strona: C3v
Tytuł:
O przypadkach białychgłów brzemiennych
Autor:
Piotr Ciachowski
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
poradniki, traktaty
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1624
Data wydania (nie wcześniej niż):
1624
Data wydania (nie później niż):
1624
chłodzące, i domiękczające, jako Mollisicans Venetorum, de achilon simpli ,ai- bo cum gum: Crituũ Diasulphur. Rulandi, także Olejek Gwajakowy osobliwe służy smarując nim. Traktat Pierwszy Na Ropę płynącą.
OCet, Miód, Olejek Rożany, zmięszany w kupę, ciepło w ucho wpuszczaj. Item. Weś kobyli mięty, Bukwice, Majeranu, warz to wszystko w mleku, i parę przez lijek z tego wpuszczaj, wrząco od ognia odjąwszy; ropa ta pospolicie odchodzi z wrzodu wnętrznego, te wrzody często się dzieciom trafiają, lecz i podeszłym, które gdy się głęboko poczynają, że się materia wewnątrz obróci często zaduszają; gdy materia odchodzi gęsta zbyt
chłodzące, y domiękczáiące, iáko Mollisicans Venetorum, de achilon simpli ,ái- bo cum gum: Crituũ Diasulphur. Rulandi, tákże Oleiek Gwáiakowy osobliwe służy smáruiąc nim. Tráktát Pierwszy Ná Ropę płynącą.
OCet, Miod, Oleiek Rożány, zmięszany w kupę, ćiepło w ucho wpusczay. Item. Weś kobyli mięty, Bukwice, Máieranu, warz to wszystko w mleku, y párę przez liiek z tego wpuszczay, wrząco od ogniá odiąwszy; ropá tá pospolicie odchodzi z wrzodu wnętrznego, te wrzody często się dziećiom trafiáią, lecz y podeszłym, ktore gdy się głęboko poczynáią, że się máterya wewnątrz obroći często záduszáią; gdy máterya odchodzi gęsta zbyt
Skrót tekstu: CompMed
Strona: 56
Tytuł:
Compendium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Jasnej Góry Częstochowskiej
Miejsce wydania:
Częstochowa
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1719
Data wydania (nie wcześniej niż):
1719
Data wydania (nie później niż):
1719
pochodzi, weś korzenia Pokrzywianego, Czosnku, Gałki muszkatowej, Szafranu, wszystkiego po trosze, warz w winie na poły z octem, przecedziwszy bierz w usta (tego trunku) po trosze ciepło, i trzymaj przez czas jaki, wypluj a inszy bierz, często to powtarzaj, uznaż folgę. Item. Weś Bukwice, Macierzanki, Rozmarynu, wszystkiego po pułgarści, Gwoździków kramnych 12. warz w winie, przecedziwszy trzymaj w uściech. Item Olejek Gwoździkowy, z Kamforą zmięszany, ból do razu uśmierza. Item. Weś nasienia szalejowego, rzucaj na węgle rozpalone, dym bierz w usta przez lijek. Item. Weś Opij gr
pochodzi, weś korzenia Pokrzywianego, Czosnku, Gałki muszkátowey, Száfránu, wszystkiego po trosze, warz w winie ná poły z octem, przecedziwszy bierz w ustá (tego trunku) po trosze ciepło, y trzymay przez czás iáki, wypluy á inszy bierz, często to powtárzay, uznaż folgę. Item. Weś Bukwice, Máćierzanki, Rozmárynu, wszystkiego po pułgárści, Gwozdźikow kramnych 12. warz w winie, przecedziwszy trzymay w uśćiech. Item Oleiek Gwozdźikowy, z Kámforą zmięszány, bol do rázu uśmierza. Item. Weś naśienia száleiowego, rzucay ná węgle rozpalone, dym bierz w ustá przez liiek. Item. Weś Opij gr
Skrót tekstu: CompMed
Strona: 71
Tytuł:
Compendium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Jasnej Góry Częstochowskiej
Miejsce wydania:
Częstochowa
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1719
Data wydania (nie wcześniej niż):
1719
Data wydania (nie później niż):
1719
Rrunel. drach: S. Camphprae Scrup: S. Laudani Opiati gr. t. M. Daj to naraz w wódce Cynamonowej. Kamfory częste zażywanie znacznie pomaga. Item. Sok wyciśniony z młodych jaskołek, jest osobliwym lekarstwm, dawszy go naraz łotów dwa z wodką Cynamonową. Item. Osobliwy eksperyment. Weś Bukwice ziela, i kwiecia jego, Koszyska, Rozmarynu, Lewandy, Macierzanki, Mellissy, wszytkiego po garści, warz te zioła w wodzie czystej, przecedź, schowaj, potym weźmi Bobku przetłuczonego, ciemierzyce czarnej, obojga ile potrzeba, wsyp do worka, przeszyj go, przywarz wpomienionej Dekokcyj, wyżdząwszy obłoż niem głowę,
Rrunel. drach: S. Camphprae Scrup: S. Laudani Opiati gr. t. M. Day to náraz w wodce Cynámonowey. Kámfory częste záżywánie znácznie pomaga. Item. Sok wyćiśniony z młodych iáskołek, iest osobliwym lekárstwm, dawszy go náraz łotow dwá z wodką Cynámonową. Item. Osobliwy experyment. Weś Bukwice źiela, y kwiecia iego, Koszyská, Rozmárynu, Lewándy, Máćierzanki, Mellissy, wszytkiego po gárśći, warz te ziołá w wodzie czystey, przecedź, schoway, potym weźmi Bobku przetłuczonego, ćiemierzyce czarney, oboygá ile potrzebá, wsyp do worká, przeszyi go, przywarz wpomienioney Dekokcyi, wyżdząwszy obłoż niem głowę,
Skrót tekstu: CompMed
Strona: 91
Tytuł:
Compendium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Jasnej Góry Częstochowskiej
Miejsce wydania:
Częstochowa
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1719
Data wydania (nie wcześniej niż):
1719
Data wydania (nie później niż):
1719
R. R. saerubr. Cort. Granat. Nuc Cupress. Mastic. Thur. CrocMart. Plumbi usti,aãdrach. t. i zmieszaj wraz Pomocne tez są kurzenia Mastiksem, Kolofonią, Kadzidłem, Rożą Gumi bdeli jeszcze lepiej wraz wszystko zmieszawszy, także Fomentacje warząc korzenie Żywokostu, Dębowe liście, Krwawnik, Bukwicę, Szałwią, etc. Im dłużej niewprawione jelito będzie, tym jest trudniejsze do wstawienia. Item. Jeżeli wychodzi z wielkiej wilgotności, jako się trafia Dzieciom, a przytym i Biegunka będzie, trudne jest do uleczeina, gdyż choć się w prawi, znowu nazad wybiega. Jeżeliby pochodziło zapalenia wnętrznego kiszki, na
R. R. saerubr. Cort. Granat. Nuc Cupress. Mastic. Thur. CrocMart. Plumbi usti,aãdrach. t. y zmieszay wraz Pomocne tez są kurzenia Mástixem, Kolofonią, Kádźidłem, Rożą Gumi bdeli ieszcze lepiey wraz wszystko zmieszawszy, także Fomentácye wárząc korzenie Zywokostu, Dębowe liście, Krwáwnik, Bukwicę, Száłwią, etc. Im dłużey niewpráwione ielito będzie, tym iest trudnieysze do wstáwienia. Item. Ieżeli wychodźi z wielkiey wilgotnośći, iako się trafia Dziećiom, á przytym y Biegunká będźie, trudne iest do uleczeina, gdyż choć się w práwi, znowu názad wybiega. Ieżeliby pochodziło zápalenia wnętrznego kiszki, ná
Skrót tekstu: CompMed
Strona: 244
Tytuł:
Compendium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Jasnej Góry Częstochowskiej
Miejsce wydania:
Częstochowa
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1719
Data wydania (nie wcześniej niż):
1719
Data wydania (nie później niż):
1719
puszczając go w nie. (Tabe.) Mózgu i Nerwom bolejącem.
Mózg i
Żyły suche posila/ w ługu warzony/ albo w winie długo moczony/ tym głowę przemywając/ a zwłaszcza gdzięby z zimna jaki niedostatek głowa cierzpiała. Jeszcze ług lepszy będzie/ gdzieby do tego przydał Szałwiej/ Majeranu/ Kopytniku/ Bukwice/ Rumienku/ po garści. Liścia Bobkowego/ Rozmarynu/ Lawendy po pół garści/ Rożej czerwonej/ Piołunu po dobrej szczypcie. To wszystko w ługu długo warzyć/ a tym często głowę przemywać. (Tabe:) Lub pożyteczny do głowj wilgotnej. Przepukłym.
Przepukłym jest lekarstwem/ swym plastrowaniem. (Iodoc Harchius.
pusczáiąc go w nie. (Tabe.) Mozgu y Nerwom boleiącem.
Mozg y
Zyły suche pośila/ w ługu wárzony/ álbo w winie długo moczony/ tym głowę przemywáiąc/ á zwłasczá gdźięby z źimná iáki niedostátek głowá ćierzpiáłá. Iescze ług lepszy będźie/ gdźieby do tego przydał Szałwiey/ Máieranu/ Kopytniku/ Bukwice/ Rumienku/ po gárśći. Liśćia Bobkowego/ Rozmárinu/ Láwendy po poł gárśći/ Rożey czerwoney/ Piołunu po dobrey sczypćie. To wszystko w ługu długo wárzyć/ á tym często głowę przemywáć. (Tabe:) Lub pożyteczny do głowj wilgotney. Przepukłym.
Przepukłym iest lekárstwem/ swym plástrowániem. (Iodoc Harchius.
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 46
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
/ rano i na noc/ po pięci albo sześci łyżek dawać/ chowając to w miejscu chłodnym abo w piwnicy. A gdzie tego dopije/ znowu świeżo nagotowac drugiej połowice/ onegoż ziela. Ranionym szkodliwie w głowę.
Ranionym szkodliwie w głowę/ trunek barzo osobliwy: wziąć Biedrzeńcu śrzedniego/ albo wtórego garści dwie/ Bukwice czerwonej i białej liścia i z kwieciem po połtory garści/ Koszysczka/ Podróżniku/ Przywrotu/ Trancu/ Jałowcowych Jagodek przetłuczonych z gruba/ Stokroci/ Leszczynowej Jemioły i z liściem/ Benedyktu/ Zanklu po garści/ Kwiecia z Trzemchy/ albo ze Smrodynie/ Centurii małej/ kwiecia Konwaliowego/ albo Lankowego/ po pół garści/
/ ráno y ná noc/ po pięći álbo sześći łyżek dawáć/ chowáiąc to w mieyscu chłodnym ábo w piwnicy. A gdźie tego dopiie/ znowu świeżo nágotowác drugiey połowice/ onegoż źiela. Ránionym szkodliwie w głowę.
Ránionym szkodliwie w głowę/ trunek bárzo osobliwy: wźiąć Biedrzeńcu śrzedniego/ álbo wtorego gárśći dwie/ Bukwice czerwoney y białey liśćia y z kwiećiem po połtory gárśći/ Koszysczká/ Podrożniku/ Przywrotu/ Tráncu/ Iáłowcowych Iágodek przetłuczonych z grubá/ Stokroći/ Lesczynowey Iemioły y z liśćiem/ Benedyktu/ Zánklu po gárśći/ Kwiećia z Trzemchy/ álbo ze Smrodynie/ Centuryey máłey/ kwiećia Konwáliowego/ álbo Lánkowego/ po poł gárśći/
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 69
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
w konwi Cynowej/ w ukropie wrzącym warzyć/ przez cztery godziny/ tego na czczo i na noc/ po trunku/ dawać ciepło. Item. Kancer i Fistuły leczy.
Przeciwko Fistułom i wrzodowi/ który Cancer, to jest/ Rak zowią/ trunek bazo osobliwy: Wziąć liścia Biedrzeńcu średniego/ z połtory garści liścia Bukwice Czerwonej/ Rzepiku/ Sporyszu/ liścia Biedrzeńca wielkiego po garści: Posiekać drobno/ warzyć w pułtoru garncu wody studzianej/ aż trzecia część wywre/ potym przecedzić i wyżąć mocno: do tej juchy przydaj trzy funty/ albo połtory kwarty miodu chędogiego/ i znowu warz co napilniej szymując/ a temu co Kancer/ albo Fistułę
w konwi Cynowey/ w vkropie wrzącym wárzyć/ przez cztery godźiny/ tego ná czczo y ná noc/ po trunku/ dawáć ćiepło. Item. Káncer y Fistuły leczy.
Przećiwko Fistułom y wrzodowi/ ktory Cancer, to iest/ Rák zowią/ trunek bázo osobliwy: Wźiąć liśćia Biedrzeńcu średniego/ z połtory gársći liśćia Bukwice Czerwoney/ Rzepiku/ Sporyszu/ liśćia Biedrzeńcá wielkiego po gárśći: Posiekáć drobno/ wárzyć w pułtoru gárncu wody studźiáney/ áż trzećia część wywre/ potym przecedźić y wyżąć mocno: do tey iuchy przyday trzy funty/ álbo połtory kwarty miodu chędogiego/ y znowu warz co napilniey szymuiąc/ á temu co Káncer/ álbo Fistułę
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 69
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
