ciepło/ jest lekarstwem (Plat:) Uszczknieniu jadowitemu.
Wszelakiemu uszczknieniu jadowitemu od bestii/ jest wielkim ratunkiem/ w trunku wina używając go (Mart.) Morowemu powitrzu.
Przeciwko Morowemu Powietrzu proch korzenia Kozłkoweg^o z winem pić albo samo korzenie gryźć/ i woniąc dobrze. Item.
Drudzy biorą korzenie Koziku wielkiego/ LIścia Bukwicowego i z kwieciem/ nasienia Ruty polnej po równej części/ to wszystko co namielej utłukszy po ćwierci łota/ albo po pułtory na raz/ z białym winem pić dają. Item.
Proch znamienity przeciwko morowemu powietrzu. Wziąć korzenia Kozłku który Driawnikiem zowiemy/ Masztyki wybornej po dwu łotu/ Glinki Ormiańskiej/ Ziemie albo Glinki pieczętowanej
ćiepło/ iest lekárstwem (Plat:) Vsczknieniu iadowitemu.
Wszelákiemu vsczknieniu iádowitemu od bestyy/ iest wielkim rátunkiem/ w trunku winá vżywáiąc go (Marth.) Morowemu powitrzu.
Przećiwko Morowemu Powietrzu proch korzenia Kozłkoweg^o z winem pić álbo sámo korzenie gryść/ y woniąc dobrze. Item.
Drudzy biorą korzenie Koźiku wielkiego/ LIścia Bukwicowego y z kwiećiem/ naśienia Ruty polney po rowney częśći/ to wszystko co namieley vtłukszy po ćwierci łotá/ álbo po pułtory ná raz/ z białym winem pić dáią. Item.
Proch známienity przećiwko morowemu powietrzu. Wźiąć korzenia Kozłku ktory Dryawnikiem zowiemy/ Másztyki wyborney po dwu łotu/ Glinki Ormiáńskiey/ Ziemie álbo Glinki pieczętowáney
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 52
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
gorącość ospa wysadzona na wierzch była, a twarz nią nie jest obsypana, i spadać zaczyna, skora między ospą blada, to się choremu wielce od gorących potraw i trunku wystrzegać trzeba, i dla ochłodzenia krwi mleko lub emulsyą z nasienia makowego, melonowego i ogórkowego przydawszy pułtora łota maczkowego julepku i zmieszawszy pospołu, z wodą bukwicową dawaj pić choremu, które lekarstwo sen sprawi, i chorego orzeźwi. Jeżeli w tym razie pacjent zostaje wniejakim pomieszaniu zmysłów i rozumu zdrowego zoddaleniem potu, w umiejszeniem uryny, śmierć w drzwiach stoi, i zapewne pacjent taki ztym światem pozegnać się musi, jeżeli mu corychlej krwi nie puścisz i zbytniej gorącości w iżbie
gorącość ospa wysadzona na wierzch była, a twarz nią nie iest obsypana, y spadać zaczyna, skora między ospą blada, to się choremu wielce od gorących potraw y trunku wystrźegać trźeba, y dla ochłodzenia krwi mleko lub emulsyą z nasienia makowego, melonowego y ogorkowego przydawszy pułtora łota maczkowego julepku y zmieszawszy pospołu, z wodą bukwicową daway pić choremu, ktore lekarstwo sen sprawi, y chorego orzeźwi. Jeżeli w tym razie pacyent zostaie wnieiakim pomięszaniu zmysłow y rozumu zdrowego zoddaleniem potu, w umieyszeniem uryny, smierć w drzwiach stoi, y zapewne pacyent taki ztym swiatem pozegnać się musi, ieżeli mu corychley krwi nie puśćisz y zbytniey gorącośći w iżbie
Skrót tekstu: BeimJelMed
Strona: 68
Tytuł:
Medyk domowy
Autor:
Samuel Beimler
Tłumacz:
Jan Jerzy Jelonek
Drukarnia:
Michał Wawrzyniec Presser
Miejsce wydania:
Leszno
Region:
Wielkopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1749
Data wydania (nie wcześniej niż):
1749
Data wydania (nie później niż):
1749
dwunastego dnia. Jeżeli zaś na czas ustaje, i znowu przypada, to wielkim niebezpieczeństwem grozi, osobliwie, gdy nabrzmiałość twarzy i rąk otęchnie. W takiej okoliczności bardzo skuteczną masz emulsyą.
Weźmi: Nasienia ostowego, Cardus Mariae po łacinie nazwanego. Nasienia rzepy podługowatej, każdego Ćwierć łota. Migdałów słodkich półłota. Wody kwiatu bukwicowego trzy łoty. Wody kwiatu czerniowego, dwa łoty.
Zrób ztego wszystkiego emulsyą stłukszy i przecadziwszy, jako w przeszłych rożdziałach napominałem. A kiedy tak preparowana będzię, przydaj pułłota julepku zmaczku polnego. Stej emulsyj około wieczora po kilka łyżek dobrze zmięszawszy dawać możesz choremu; albo tez co dwie godziny) gdy tego
dwunastego dnia. Jeżeli zaś na czas ustaie, y znowu prźypada, to wielkim niebezpieczenstwem groźi, osobliwie, gdy nabrzmiałość twarzy y rąk otęchnie. W takiey okolicznośći bardzo skuteczną masz emulsyą.
Weźmi: Naśienia ostowego, Cardus Mariae po lacinie nazwanego. Nasienia rzepy podługowatey, każdego cwierć łota. Migdałow słodkich połłota. Wody kwiatu bukwicowego trzy łoty. Wody kwiatu czerniowego, dwa łoty.
Zrob ztego wszystkiego emulsyą stłukszy y przecadziwszy, iako w przeszłych rożdziałach napominałem. A kiedy tak preparowana będźię, przyday pułłota iulepku zmaczku polnego. Ztey emulsyi około wieczora po kilka łyżek dobrźe zmięszawszy dawać możesz choremu; albo tez co dwie godźiny) gdy tego
Skrót tekstu: BeimJelMed
Strona: 73
Tytuł:
Medyk domowy
Autor:
Samuel Beimler
Tłumacz:
Jan Jerzy Jelonek
Drukarnia:
Michał Wawrzyniec Presser
Miejsce wydania:
Leszno
Region:
Wielkopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1749
Data wydania (nie wcześniej niż):
1749
Data wydania (nie później niż):
1749
sposobem. Bogatsi zaś ludzie mogą sobie następującą emulsyą dać zrobić, wktórej przerzeczony proszek zażywać. Emulsja ta jest: Weźmi nasienia melonowego, ogórkowego, ostowego, lub cardui Mariae, każdego po pułłota, migdałów zskorek ociągnionych łot jeden, wody zostu, czeresniowej, poziomkowej, każdego po 4. łoty, wody kwiatu bukwicowego, lipowego po trzy łoty, ckuru lodowatego białego łot jeden. To pijąc, w kilka dni pożądanej transpiracyj zlekkim wyrzutem materyj katarowej, i ulżeniem gorączki, uczestnikiem się staniesz. Lecz gdy zaraz z oczątku do potów wielkich naturę przymuszasz, nierozumnie czynisz, bo się tym postępkiem szaleństwa i bolenia nieznośnego członków nabawisz. Insza jest
sposobem. Bogatsi zaś ludźie mogą sobie następuiącą emulsyą dać zrobić, wktorey przerzeczony proszek zażywać. Emulsya ta iest: Weźmi naśienia melonowego, ogorkowego, ostowego, lub cardui Mariae, kazdego po pułłota, migdałow zskorek ociągnionych łot ieden, wody zostu, czeresniowey, poźiomkowey, każdego po 4. łoty, wody kwiatu bukwicowego, lipowego po trźy łoty, ckuru lodowatego białego łot ieden. To piiąc, w kilka dni pożądaney transpiracyi zlekkim wyrzutem materyi katarowey, y ulżeniem gorączki, uczestnikiem śię staniesz. Lecz gdy zaraz z oczątku do potow wielkich naturę przymuszasz, nierozumnie czynisz, bo się tym postępkiem szalenstwa y bolenia nieznośnego cżłonkow nabawisz. Insza iest
Skrót tekstu: BeimJelMed
Strona: 103
Tytuł:
Medyk domowy
Autor:
Samuel Beimler
Tłumacz:
Jan Jerzy Jelonek
Drukarnia:
Michał Wawrzyniec Presser
Miejsce wydania:
Leszno
Region:
Wielkopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1749
Data wydania (nie wcześniej niż):
1749
Data wydania (nie później niż):
1749
, zażywaj po łyżce na dzień kilka razy.
Dla możniejszych ludzi może łyżka jedna lub dwie olejku migdałowego z olbrotem zmięszawszy służyć.
Albo weźmi: Świeżego olbrotu łot jeden. Proszku lukrecyj pułłota. Lodowatego cukru białego 2. łoty.
Zmięszawszy na proszek na koniec noża biorąc, w herbacie następującej codziennie zażywaj. Weźmi: Ziela bukwicowego lub lepiczniku po łacinie Farfara nazwanego. Ziołka płucniku, albo pulmonaria. Weroniki każdego garść jednę. Betoniki pułgarści. Lukrecyj pułłota.
Pokrajawszy i zmięszawszy, nalej wrzącej wody kwartę lub więcej, pij według upodobania ciepło, zażywając przytym proszku wzwyż pomienionego. Zewnątrz piersi ciepłym lnianym olejem smarować możesz, przykładając nań ciepłą chustę
, zażyway po łyszce na dżień kilka razy.
Dla możnieyszych ludźi może łyszka iedna lub dwie oleyku migdałowego z olbrotem zmięszawszy służyć.
Albo weźmi: Swieżego olbrotu łot ieden. Proszku lukrecyi pułłota. Lodowatego cukru białego 2. łoty.
Zmięszawszy na proszek na koniec noża biorąc, w herbacie następuiącey codźiennie zażyway. Weźmi: Ziela bukwicowego lub lepiczniku po łaćinie Farfara nazwanego. Ziołka płucniku, albo pulmonaria. Weroniki każdego garść iednę. Betoniki pułgarśći. Lukrecyi pułłota.
Pokraiawszy y zmięszawszy, naley wrzącey wody kwartę lub więcey, piy według upodobania ćiepło, zazywaiąc przytym proszku wzwyz pomienionego. Zewnątrz piersi ćiepłym lnianym oleiem smarować możesz, przykładaiąc nań ćiepłą chustę
Skrót tekstu: BeimJelMed
Strona: 107
Tytuł:
Medyk domowy
Autor:
Samuel Beimler
Tłumacz:
Jan Jerzy Jelonek
Drukarnia:
Michał Wawrzyniec Presser
Miejsce wydania:
Leszno
Region:
Wielkopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1749
Data wydania (nie wcześniej niż):
1749
Data wydania (nie później niż):
1749
ciasnych meatów zatkanie otwiera. Ale oprócz tego/ na ukąszenie wężowe i wściekłego psa/ dają ją pić. Tak nawet o niej niektórzy mówią/ iż ktoby jej każdego dnia trochę zażywał/ będzie trwał zdrów/ i choroba się go nie imię żadna. znią bobek mieszają/ a miasto driakwie używają. Bukwica.
Bukwicowe liście wielką moc ma przeciwko jadom. W prochu go używając rano. Wino też z nim przyprawiają na toż. Do piwa go też może kłaść ubogi. Nogietek.
Nogietek/ pot/ i miesiące/ poruszając/ dobry od jadu/ ale jeszcze naturę tę ma własną/ iż niszczy jad. Tego w polewce może używać
ćiásnych meatow zátkánie otwiera. Ale oprocz tego/ ná vkąszenie wężowe y wśćiekłego psá/ dáią ią pić. Ták náwet o niey niektorzy mowią/ iż ktoby iey káżdego dniá trochę záżywał/ będźie trwał zdrow/ y chorobá się go nie imie żadna. znią bobek mieszáią/ á miásto dryakwie vżywáią. Bukwicá.
Bukwicowe liśćie wielką moc ma przećiwko iádom. W prochu go vżywaiąc ráno. Wino też z nim przypráwiáią ná toż. Do piwá go też może kłáść vbogi. Nogietek.
Nogietek/ pot/ y mieśiące/ poruszáiąc/ dobry od iádu/ ále iescze náturę tę ma własną/ iż nisczy iad. Tego w polewce może vżywáć
Skrót tekstu: PetrSInst
Strona: D4
Tytuł:
Instrukcja albo nauka jak się sprawować czasu moru
Autor:
Sebastian Petrycy
Drukarnia:
Mikołaj Lob
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
poradniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
. różnych chorób. Na Ból Głowy w pospolitości.
NA częste bolenie Głowy dobra rzecz aperturę mieć w ręce, albo brać często purgans główny, może w ten sposób. Weźmi Senesu obranego trzy ćwierci łota, kwiecia lubo listków Bukwice szczyptę, Kubebów przetłuczonych pół ćwierci łota, Wajsztynu białego ćwierć łota, pokraj, nalej wodki Bukwicowej, a w defekcie i prostej kwaterkę, namocz przez noc, nazajutrz przywarz, przecedź, rozpuść Manny kalabryny, albo konfektu z Kwiatków Brzoskwiniowych trzy łoty, znowu przecedź, i daj ciepło wypić, i sam Senes w proszku często używany pomocny jest albowiem głowę osobliwie purguje, albo dostań z apteki Pigułek głównych, których często
. rożnych chorob. Ná Bol Głowy w pospolitośći.
NA częste bolenie Głowy dobra rzecz áperturę mieć w ręce, álbo bráć często purgáns głowny, może w ten sposob. Weźmi Senesu obránego trzy ćwierći łotá, kwiećia lubo listkow Bukwice szczyptę, Kubebow przetłuczonych puł ćwierći łotá, Wáysztynu białego ćwierć łotá, pokray, náley wodki Bukwicowey, á w defekcie y prostey kwáterkę, námocz przez noc, názaiutrz przywarz, przecedź, rospuść Mánny kálábryny, álbo konfektu z Kwiatkow Brzoskwiniowych trzy łoty, znowu przecedź, y day ćiepło wypić, y sam Senes w proszku często używány pomocny iest álbowiem głowę osobliwie purguie, álbo dostań z ápteki Pigułek głownych, ktorych często
Skrót tekstu: PromMed
Strona: 19
Tytuł:
Promptuarium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Franciszek Cezary
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1716
Data wydania (nie wcześniej niż):
1716
Data wydania (nie później niż):
1716
Kubebów, pyj po kilkiszku co dzień. Sposoby leczenia
Item jeżeli chory będzie krwistej kompleksji puścić ma krew z nogi, albo hemoroidy otworzyć, jest rzecz bardzo dobra, i na stary zawrót głowy. Item Morszelki osobliwe.
WEźmi gałki Muszkatowej drobna pokrajanej, Kubebów, korzenia Doronici, każdego po ćwierci łota, kwiatu Lewandowego, Bukwicowego, Gwoździkowego, Konwaliowego, każdego po szczypcie, Kardamonu pół ćwierci łota, Bursztynu ćwierć łota, Cukru łotów dziesięć, zrób Morszelki sposobem Aptekarskim, albo daj sobie zrobić kto chce.
Item olejek Bursztynowy zmieszaj z Kamforą, nacieraj nim skronie i po d nosem.
Item konfekt z kwiecia Nogietkowego używany, broni od zawrotu i
Kubebow, pyi po kielkiszku co dzień. Sposoby leczenia
Item ieżeli chory będźie krwistey komplexiey puśćić ma krew z nogi, álbo hemoroidy otworzyć, iest rzecz bárdzo dobra, y ná stáry zawrot głowy. Item Morszelki osobliwe.
WEźmi gałki Muszkátowey drobná pokráiáney, Kubebow, korzenia Doronici, káżdego po ćwierći łotá, kwiátu Lewándowego, Bukwicowego, Gwozdźikowego, Konwáliowego, káżdego po szczypćie, Kárdámonu puł ćwierći łotá, Bursztynu ćwierć łotá, Cukru łotow dźieśięć, zrob Morszelki sposobem Aptekárskim, álbo day sobie zrobić kto chce.
Item oleiek Bursztynowy zmieszay z Kámforą, nacieray nim skronie y po d nosem.
Item konfekt z kwiećia Nogietkowego używány, broni od zawrotu y
Skrót tekstu: PromMed
Strona: 92
Tytuł:
Promptuarium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Franciszek Cezary
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1716
Data wydania (nie wcześniej niż):
1716
Data wydania (nie później niż):
1716
ktoby chciał, może przepalić wodkę z jagód Bzowych, z Malin, z Jałowcu, etc. Sposoby robienia
Jeżeli chcesz wodkę przepalić z korzenia, te mają być na wiosnę albo w jesieni kopane, posiekawszy nalej wody, i przepal. Opisanie wodek prostych, na co które służyć mogą. Głowie wodki służące.
Wodka Bukwicowa, Majerankowa, Lewandowa, Rozmarynowa, Konwaliowa, z Koszyka, Koprowa, Bzowa, Rożana, Polejowa. Wodki na różne defekta Oczu.
RUciana, Celidoniowa, Koszykowa, Świeczkowa, z Roży białej, z Kopru włoskiego, Kozłkowa, z kwiecia POdróżnikowego, Rozmarynowa, Bzowa. Wodki Piersiom służące.
HYzopowa, z białej
ktoby chćiał, może przepalić wodkę z iagod Bzowych, z Malin, z Iáłowcu, etc. Sposoby robienia
Ieżeli chcesz wodkę przepalić z korzenia, te máią bydź ná wiosnę álbo w ieśieni kopáne, pośiekawszy náley wody, y przepal. Opisánie wodek prostych, ná co ktore służyć mogą. Głowie wodki służące.
Wodká Bukwicowa, Májerankowa, Lewándowa, Rozmárynowa, Konwaliowa, z Koszyka, Koprowa, Bzowa, Roźána, Poleiowa. Wodki ná roźne defektá Oczu.
RUćiana, Celidoniowa, Koszykowa, Swieczkowa, z Roży białey, z Kopru włoskiego, Kozłkowa, z kwiećia POdrożnikowego, Rozmárynowa, Bzowa. Wodki Pierśiom służące.
HYzopowa, z białey
Skrót tekstu: PromMed
Strona: 198
Tytuł:
Promptuarium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Franciszek Cezary
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1716
Data wydania (nie wcześniej niż):
1716
Data wydania (nie później niż):
1716
mieć możesz. Wodka serdeczna wyborna.
WEźmi do szklanego naczynia Wina dobrego garcy dwa, mniej lub więcej, i zaraz na Wiosnę zbieraj do niego kwiecia osobliwsze te: kwiecie Konwaliowe, Coroná Imperialis Lilie, kwiat Lipowy Gwoździkowy, Lewandowy, Rozmarynowy, Borakowy, Fiołkowy, Różowy, Hiacintowy, Brzoskwiniowy, Wiśniowy, Szałwiowy, Bukwicowy, Melissowy, Macierzanki, Majeran, Tubae Rosae, kto je mieć może, Jaśminowe, Cytrynowe, Genestry, i inne które mieć możesz, byle nieszkodliwe, i przeciwne były, zebrawszy do wina kwiecia, przylej gorzłki mocnej garniec, i przepal przez alembik, do przepalonej wodki, dodaj Cynamonu, Gałganu, Gwoździków,
mieć możesz. Wodká serdeczná wyborna.
WEźmi do szklánego naczynia Winá dobrego gárcy dwá, mniey lub więcey, y záraz ná Wiosnę zbieray do niego kwiećia osobliwsze te: kwiećie Konwaliowe, Coroná Imperialis Lilie, kwiát Lipowy Gwozdźikowy, Lewándowy, Rozmárynowy, Borákowy, Fijałkowy, Rożowy, Hyáćintowy, Brzoskwiniowy, Wiśniowy, Szałwiowy, Bukwicowy, Melissowy, Máćierzanki, Maieran, Tubae Rosae, kto ie mieć może, Iasminowe, Cytrynowe, Genestry, y inne ktore mieć możesz, byle nieszkodliwe, y przećiwne były, zebrawszy do winá kwiećia, przyley gorzłki mocney garniec, y przepal przez álembik, do przepaloney wodki, doday Cynámonu, Gáłgánu, Gwozdźikow,
Skrót tekstu: PromMed
Strona: 203
Tytuł:
Promptuarium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Franciszek Cezary
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1716
Data wydania (nie wcześniej niż):
1716
Data wydania (nie później niż):
1716
