i do wierzchu niedopuszczały/ na co dobry olejek Herb: z melissy/ rożany konwaliowy/ z trochą driakwie/ abo z olejkiem cynamonowym/ abo niedźwiadkowym Mathioli. Przyłożyć też trzeba na serce woreczek przeszywany/ natkany prochem koralów: rogiem Jelenim/ Dzięwieślim Spe: Diamosci, Diambrae, nasieniem dzięglu/ sandałami/ i kwieciem Borakowym/ rożanym/ fiałkowym/ miodunczanym/ abo grzankę z winem z prochy posypawszy wyższymi i tamimi coby wiatry rozbijali. P. Z. Z. B. Czyachowskiego ROZDZIAŁ VI. O kaszlu Brzemiennych.
KAszel jest wyrzucanie mocne/ którym cokolwiek i gdziekolwiek jest co nieznośnego/ przyrodzenie wygnać usiełuje. Brzemiennym niebezpieczny bywa/ abowiem
y do wierzchu niedopuszczáły/ ná co dobry oleiek Herb: z melissy/ rożany konwaliowy/ z trochą dryakwie/ abo z oleykiem cynámonowym/ ábo niedźwiadkowym Mathioli. Przyłożyć też trzebá ná serce woreczek przeszywány/ nátkány prochem koralow: rogiem Ielenim/ Dźięwieślim Spe: Diamosci, Diambrae, náśieniem dźięglu/ sándałámi/ y kwiećiem Borakowym/ rożánym/ fiałkowym/ miodunczánym/ ábo grzankę z winem z prochy posypawszy wyższymi y támimi coby wiátry rozbiiali. P. Z. Z. B. Cziachowskiego ROZDZIAŁ VI. O kászlu Brzemiennych.
KAszel iest wyrzucánie mocne/ ktorym cokolwiek y gdźiekolwiek iest co nieznośnego/ przyrodzenie wygnáć vśiełuie. Brzemiennym niebespieczny bywa/ ábowiem
Skrót tekstu: CiachPrzyp
Strona: C2v
Tytuł:
O przypadkach białychgłów brzemiennych
Autor:
Piotr Ciachowski
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
poradniki, traktaty
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1624
Data wydania (nie wcześniej niż):
1624
Data wydania (nie później niż):
1624
migdałów przypiekanych/ rożynków/ i z chleba z sucharów/ a po jedzeniu niech jada pigwy z cukrem i korzeniem przyprawne. Napój niech będzie piwo kosztowne/ wystałe/ stalowane/ abo dekokt Chiny, stalowany/ i z syropem przez dni kilka. Weź chiny w talerzykach łot 1. salsy pokrajanej łot: dwa/ eodki borakowej/ z chmielu po dwie kwarcie/ warzyć aż połowa wywre ku końcowi przydawszy w węzełku prochu koralów czerwonych/ roży czerwonej/ grana rinctorum po drag: 1. Gdy uwre/ przecedzeniu cukru przydać/ i syrop uwarzyć. A jeśliby co serwatczanego w ciele obfitowało/ dobrze uczynisz/ że dasz prochu Rebarb: (abo
migdáłow przypiekánych/ rożynkow/ y z chlebá z suchárow/ á po iedzeniu niech iada pigwy z cukrem y korzeniem przypráwne. Napoy niech będźie piwo kosztowne/ wystáłe/ stalowáne/ ábo dekokt Chiny, stalowány/ y z syropem przez dni kilká. Weź chiny w tálerzykách łot 1. salsy pokráianey łot: dwá/ eodki borakowey/ z chmielu po dwie kwarćie/ wárzyć áż połowá wywre ku końcowi przydawszy w węzełku prochu koralow czerwonych/ roży czerwoney/ grana rinctorum po drag: 1. Gdy vwre/ przecedzeniu cukru przydać/ y syrop vwárzyć. A ieśliby co serwatczánego w ćiele obfitowáło/ dobrze vczynisz/ że dasz prochu Rhebárb: (ábo
Skrót tekstu: CiachPrzyp
Strona: E4v
Tytuł:
O przypadkach białychgłów brzemiennych
Autor:
Piotr Ciachowski
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
poradniki, traktaty
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1624
Data wydania (nie wcześniej niż):
1624
Data wydania (nie później niż):
1624
abo szarłat zmoczony w winie pomieszanym z wodką melissy/ rożej/ fiołko: Naphtae, i z wyższemi prochami/ niech też w usta na czczo bierze. Kołaczek de gemmis, laetitiae galen. diamargarithon, diamoschi dul. diarrho: abb. triansandal. Z tych konfekt może urobić z syropem rożanym/ fiałkowym/ miodunek/ borakowym/ abo z tegoż kwiecia w cukrze przyprawnego/ i z wyższych prochów nieco/ którego syropu przydawszy uczynić lekwarz/ abo też morszelle z prochów/ cukru/ i z wodkami serdecznemi. Potrzecie gdy już brzemienna dziewiątego Księżyca dni kilka zarwie/ wszytkie ściszkające śrzodki/ tak zwierzchnie jako i do wnętrza ma opuścić/ jako są
ábo szárłat zmoczony w winie pomieszánym z wodką melissy/ rożey/ fiołko: Naphtae, y z wyższemi prochámi/ niech też w vstá ná czczo bierze. Kołaczek de gemmis, laetitiae galen. diamargarithon, diamoschi dul. diarrho: abb. triansandal. Z tych konfekt może vrobić z syropem rożánym/ fiałkowym/ miodunek/ borakowym/ ábo z tegoż kwiećia w cukrze przypráwnego/ y z wyższych prochow nieco/ ktorego syropu przydawszy vczynić lekwarz/ ábo też morszelle z prochow/ cukru/ y z wodkámi serdecznemi. Potrzećie gdy iuż brzemienna dźiewiątego Kśiężycá dni kilká zárwie/ wszytkie śćiszkáiące śrzodki/ ták zwierzchnie iáko y do wnętrza ma opuśćić/ iáko są
Skrót tekstu: CiachPrzyp
Strona: I
Tytuł:
O przypadkach białychgłów brzemiennych
Autor:
Piotr Ciachowski
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
poradniki, traktaty
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1624
Data wydania (nie wcześniej niż):
1624
Data wydania (nie później niż):
1624
i Syrup. Potym w kilka dni/ przepurguj ciało takowym abo temu podobnym lekarstwem. Cassiae extr: pulpae, Tamar: Indor: ān: zvi. Rheubarb. pul. scrup. ii. cū sacharo fi: bolus. A kto zechce w trunku wziąć/ tedy Cassiam i Tamarynam rozpuść w wodzie podróżnikowej: abo borakowej/ abo też w wodzię Jęczmiennej/ o którą łatwiej: i wypij dwie godzinie przed obiadem. A jeśliż tak ochłodnie ciało; tedy znowu się zwrócisz do kąpania w wannach: ale tylko raz na dzień to będziesz czynił poranu/ a po obiedzie nic. Piąty przypadek jest pragnienie wielkie. które dwojakie może być
y Syrup. Potym w kilká dni/ przepurguy ćiáło tákowym ábo temu podobnym lekárstwem. Cassiae extr: pulpae, Tamar: Indor: ān: zvi. Rheubarb. pul. scrup. ii. cū sacharo fi: bolus. A kto zechce w trunku wźiąć/ tedy Cassiam y Tamarinam rospuść w wodźie podrożnikowey: ábo borakowey/ ábo też w wodźię Ięcżmienney/ o ktorą łatwiey: y wypiy dwie godźinie przed obiádem. A iesliż ták ochłodnie ćiáło; tedy znowu się zwroćisz do kąpánia w wánnách: ále tylko raz ná dźień to będżiesz cżynił poránu/ á po obiedźie nic. Piąty przypadek iest prágnienie wielkie. ktore dwoiákie może bydź
Skrót tekstu: SykstCiepl
Strona: 166.
Tytuł:
O cieplicach we Skle ksiąg troje
Autor:
Erazm Sykstus
Drukarnia:
Krzysztof Wolbramczyk
Miejsce wydania:
Zamość
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1617
Data wydania (nie wcześniej niż):
1617
Data wydania (nie później niż):
1617
o tym będzie na swym miejscu: Jeżeli zbytnich potów, te trzeba ustanowić, ciało ścierać octem, albo zimną wodą, na serce przykładać rzeczy chłodzące, jako Rutę z octem roztartą, przydawszy kamfory, Julepy też dawać chłodzące, jako Cytrynowy, Limoniowy, Fiałkowy, Konfekty też różne posilające, jako Gwoździkowy, Melissowy, Borakowy, Rozmarynowy, etc. Jeżeli z bojaźni, z frasunku, albo z aprehensyej, trzeba takiego rozweselać, żartami, rozmowami, muzyką, etc. Przytym dawać rzeczy rozweselające, ku sercu przykładać Szafran, krwie też puszczeni pomaga znacznie. Jeżeli z zatłumienia duchów ożywiających: czynić Frykacje, bańkami suchemi ociągac, potym dać
o tym będzie ná swym mieyscu: Ieżeli zbytnich potow, te trzebá ustánowić, ćiáło śćieráć octem, álbo źimną wodą, ná serce przykłádáć rzeczy chłodzące, iáko Rutę z octem roztártą, przydawszy kámfory, Iulepy też dáwáć chłodzące, iáko Cytrynowy, Limoniowy, Fiałkowy, Konfekty też rożne pośiláiące, iáko Gwozdźikowy, Melissowy, Borakowy, Rozmárynowy, etc. Ieżeli z boiáźni, z frásunku, álbo z aprehensyey, trzebá tákiego rozweseláć, żártámi, rozmowámi, muzyką, etc. Przytym dáwáć rzeczy rozweseláiące, ku sercu przykłádáć Száfran, krwie też pusczeni pomaga znácznie. Ieżeli z zátłumienia duchow ożywiáiących: czynić Frykácye, báńkámi suchemi oćiągác, potym dáć
Skrót tekstu: CompMed
Strona: 170
Tytuł:
Compendium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Jasnej Góry Częstochowskiej
Miejsce wydania:
Częstochowa
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1719
Data wydania (nie wcześniej niż):
1719
Data wydania (nie później niż):
1719
, Fiałkowy, Rożany, okładając niemi pulsy, i serce, (a osobliwie gdy z jakiej gorącej przyczyny) znacznie pomagają. Item Melissa lubo świeża, lubo sucha, (zrobiwszy z niej materaczyk, skrapiać go winem) wielce pomaga. Traktat Wtóry O Mdłości Wodka Perłowa posilająca.
Weś Wodki Rożanej, Fiałkowej, Borakowej, Melissowej, po dwie Uncje, Manus Christi unc. t. Pereł prae: ar: 1. Bursztynu białego tartego dwa skrup. Arv/ Langis. unc. 1. zmięszaj dawaj po łyżce. Na Mdłość w Górączce.
WEś wodki Rozanej kwaterkę, przydaj Kamfory, Cynamonu, Szafranu potrosze, Octu mocnego
, Fiałkowy, Rożány, okładáiąc niemi pulsy, y serce, (á osobliwie gdy z iákiey gorącey przyczyny) znácznie pomagáią. Item Melissa lubo świeża, lubo sucha, (zrobiwszy z niey máteraczyk, skrapiáć go winem) wielce pomaga. Tráktát Wtory O Mdłośći Wodká Perłowá pośiláiąca.
Weś Wodki Rożáney, Fiałkowey, Borakowey, Melissowey, po dwie Uncye, Manus Christi unc. t. Pereł prae: ar: 1. Bursztynu białego tártego dwá skrup. Arv/ Langis. unc. 1. zmięszay daway po łyszce. Na Mdłość w Gorączce.
WEś wodki Rozáney kwáterkę, przyday Kámfory, Cynámonu, Száfránu potrosze, Octu mocnego
Skrót tekstu: CompMed
Strona: 171
Tytuł:
Compendium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Jasnej Góry Częstochowskiej
Miejsce wydania:
Częstochowa
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1719
Data wydania (nie wcześniej niż):
1719
Data wydania (nie później niż):
1719
. Syrop z Kosacu. Syropus de Ireos.
Syrop z korzenia Kosacowego/ tak z swojskiego jako i Słowieńskiego/ tym sposobem może być czyniony. Wziąć Kosacu ochędożonego z ośm łotów/ przetłukszy/ przez trzy dni w Winnym occie moczyć go/ przydać do tego Reupontiku dwa łota/ Lakryciej/ Anyżu po pół łotu/ Kwiatków Borakowych/ Języczków Jelenich/ każdego po pół garści/ Rozynków świeżych łot: To wszystko przetłukszy warzyć wpułtoru kwart wody/ żeby trzecia część wywrzała: A przecedziwszy/ Cukru włożyć według potrzeby i upodobania/ znowu przywarzyć/ A tego poranu i na noc po pół kwaterki abo po całej pić/ Takowy syrop flegmistym.
Flegmistym/
. Syrop z Kosacu. Syropus de Ireos.
Syrop z korzenia Kosacowego/ ták z swoyskiego iáko y Słowieńskiego/ tym sposobem może bydź czyniony. Wźiąć Kosacu ochędożonego z ośm łotow/ przetłukszy/ przez trzy dni w Winnym ocćie moczyć go/ przydáć do tego Rheupontiku dwa łotá/ Lákryciey/ Anyżu po puł łotu/ Kwiatkow Borakowych/ Ięzyczkow Ielenich/ kożdego po puł garśći/ Rozynkow świeżych łot: To wszystko przetłukszy wárzyć wpułtoru kwart wody/ żeby trzećia część wywrzáłá: A przecedźiwszy/ Cukru włożyć według potrzeby y vpodobánia/ znowu przywárzyć/ A tego poránu y ná noc po puł kwáterki ábo po cáłey pić/ Takowy syrop flegmistym.
Flágmistym/
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 9
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
barzo kosztowny Olejek z korzenia Dzięgielowego co nastarszego/ i czerwiem stoczonego/ ale woda od niego odegnana/ i do niczego przygodna. Skutkiem tego Olejku. Czasu morowego powietrza.
Zachowuje od zarazy morowego powietrza/ dając go ze dwie/ a nawięcej ze trzy kropie z konfektem Szczawikowym/ albo z kwiatków Wołowego Języczka/ albo z Borakowych/ na czczo.
Także do wszelakich chorób/ do których samego korzenia Dzięgielowego używamy. Może być dawany nawięcej ze trzy kropie z winem/ albo z jaką przynależącą wodką/ albo z sokiem przystojnym tej chorobie/ którą leczyć chcemy. Może go tez z pigułami/ z lektwarzami/ z konfektami używać. Kolice.
Kolice i
bárzo kosztowny Oleiek z korzeniá Dźięgielowego co nastárszego/ y czerwiem stoczonego/ ále wodá od niego odegnána/ y do niczego przygodna. Skutkiem tego Oleyku. Czásu morowego powietrza.
Záchowuie od zárázy morowego powietrza/ dáiąc go ze dwie/ á náwięcey ze trzy kropie z konfektem Sczawikowym/ álbo z kwiatkow Wołowego Ięzyczká/ álbo z Borakowych/ ná czczo.
Tákże do wszelákich chorob/ do ktorjch sámego korzeniá Dźięgielowego vżywamy. Może być dawány nawięcey ze trzy kropie z winem/ álbo z iáką przynależącą wodką/ álbo z sokiem przystoynym tey chorobie/ ktorą leczyć chcemy. Może go tez z pigułámi/ z lektwarzámi/ z konfektámi vżywáć. Kolice.
Kolice y
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 94
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
świeżo suszonego korzenia Dzięgielowego łotów sześć/ Biedrzeńcu białego korzenia Mistrzowniku/ po półtora łota/ Kardusu abo Bernardynku dwa łoty/ korzenia Dyptanu białego pięć ćwierci łota/ Wierzchołków P. Mar Zwonków/ Jałowcu zgruba przetłuczonego Bukwice/ Cytwaru po łocie/ Lepieżniku/ Koszyszcza/ Tatarskiego ziela/ Gałganu/ kwiecia wołowego języka/ Ruty/ Borakowego kwiecia po pół łota: Korzenia wszytkie pokrajać drobno/ i z więtsza przetłuc/ Ziele posiekać/ kwiecie całe. To wespół wszystko do pół baryły z Trzasczkami z Leszczyny/ albo Jesieniowymi wsypać/ na to Mosztu dobrego słodkiego pełno nalać: a gdy wykiśnie stoczyć/ ony zioła w połroka precz wyrzucić/ i znowu w toż
świeżo suszoneg^o^ korzeniá Dźięgieloweg^o^ łotow sześć/ Biedrzeńcu białeg^o^ korzeniá Mistrzowniku/ po połtorá łotá/ Kárdusu ábo Bernardynku dwá łoty/ korzeniá Dyptanu białego pięć ćwierći łotá/ Wierzchołkow P. Már Zwonkow/ Iáłowcu zgrubá przetłuczoneg^o^ Bukwice/ Cytwaru po łoćie/ Lepieżniku/ Koszysczá/ Tátárskiego źiela/ Gáłganu/ kwiećia wołowego ięzyká/ Ruty/ Borákowego kwiećia po poł łotá: Korzenia wszytkie pokráiáć drobno/ y z więtsza przetłuc/ Ziele pośiekáć/ kwiećie cáłe. To wespoł wszystko do poł báryły z Trzasczkámi z Lesczyny/ álbo Iesieniowymi wsypáć/ ná to Mosztu dobrego słodkiego pełno nálać: á gdy wykiśnie stoczyć/ ony źiołá w połroká precz wyrzućić/ y znowu w toż
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 95
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
jako nią wino roztwarzając. Planom/
Plany Piegom/ i innym zmazom na twarzy/
Piegi/ i inne zmazy na twarzy będące ściera pomazując nią/ żeby samo weschło w ciało/ nie ocierając. Mdłości serdecznej
Mdłość serdeczną/ z zimnych wilgotności oddala/ wziąwszy jej z ośm łyżek/ wodki z Wołowego języka/ i z Borakowej po cztery łyżki/ Miodunkowej Małmazji/ octu Gwoździkowego po trzy łyżki/ skorek z Cytrynowych jabłek miałko utartych kwintę/ Szafranu tłuczonego co trzecią część kwinty zaważy/ to wespół zmieszać/ a w tym trochę odlawszy czerwonej Tawty/ abo Cindalimi wedwoję abo wetroję złożywszy/ co nalepiej zmaczać/ i na serce przykładać/ Także
iáko nią wino rostwarzáiąc. Planom/
Plány Piegom/ y innym zmázom ná twarzy/
Piegi/ y inne zmázy ná twárzy będące śćiera pomázuiąc nią/ żeby sámo weschło w ciáło/ nie oćieráiąc. Mdłości serdeczney
Mdłość serdeczną/ z źimnych wilgotnośći oddala/ wźiąwszy iey z ośm łyżek/ wodki z Wołowego ięzyká/ y z Borákowey po cztery łyszki/ Miodunkowey Máłmázyey/ octu Gwoźdźikowego po trzy łyszki/ skorek z Cytrynowych iábłek miáłko vtártych kwintę/ Száfranu tłuczonego co trzećią część kwinty záważy/ to wespoł zmieszáć/ á w tym trochę odlawszy czerwoney Táwty/ ábo Cindalimi wedwoię ábo wetroię złożywszy/ co nalepiey zmaczáć/ y ná serce przykłádáć/ Tákże
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 271
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
