ból głowy w tyle, w którym się zda jakby się co przelewało.
Weś Bursztynu tartego, nasyp w worek, przeszyj, weś Pieprzu długiego, przetłucz, nalej gorzałką dobrą, niech moknie przez noc, ta gorzałką skrapiaj często worek, i przykładaj w tył głowy. Item na ból Głowy.
WEś Celidonij, Macierzanki, Kwiatu Rumienkowego, zwierć, roztworz winem, przykładaj ciepło. Na szum w głowie i łupanie.
WEś Bobku ziarn 30. Kminu polnego garść, Kopru Włoskiego łyżkę, kwiatu Rumienkowego garść, stłukszy społem rożczyn winem, zgrzawszy, tył głowy okładaj. Na strzykanie w głowie.
WEś Jałowcu garść,
bol głowy w tyle, w ktorym się zda iákby się co przelewało.
Weś Bursztynu tártego, násyp w worek, przeszyi, weś Pieprzu długiego, przetłucz, náley gorzałką dobrą, niech moknie przez noc, ta gorzałką skrapiay często worek, y przykładay w tył głowy. Item ná bol Głowy.
WEś Celidonij, Mácierzanki, Kwiátu Rumienkowego, zwierć, rostworz winem, przykłáday ciepło. Ná szum w głowie y łupánie.
WEś Bobku ziarn 30. Kminu polnego garść, Kopru Włoskiego łyszkę, kwiátu Rumienkowego garść, ztłukszy społem rożczyn winem, zgrzawszy, tył głowy okładay. Ná strzykánie w głowie.
WEś Iałowcu garść,
Skrót tekstu: CompMed
Strona: 43
Tytuł:
Compendium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Jasnej Góry Częstochowskiej
Miejsce wydania:
Częstochowa
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1719
Data wydania (nie wcześniej niż):
1719
Data wydania (nie później niż):
1719
widziałem różnych sposobów zażywających bez pomocy żadnej. Traktat Pierwszy Wodka najosobliwsza na Oczy.
Weś Tucyj praeparowanej pół łota, KOperwasu białego pułtory ćwierci łota, Lapid: Calaminaris praeparowanego, Soli oczkowatej, obojga po ćwierci łota, subtelno wszystko spulweryzowawszy, wsyp do garczka nowego, nalej na to wodki z kopru włoskiego, z Celidoniej, obojga po kwaterce warz przy ogniu wolnym z kwadrans, odjąwszy od ognia przecedź przez Bibułę, wpuszczaj w oczy po kropli letno, uznasz skutek wielki, wszelki ból i czerwoność oddala, wzrok bardzo jasny czyni. Item. Wodka wypalona z żółci Szczupakowej, jest doświadczona na oczy. Rozerwanie zrzenice rzadko bywa uleczone, chyba
widziałem rożnych sposobow záżywáiących bez pomocy żadney. Tráktát Pierwszy Wodká nayosobliwsza ná Oczy.
Weś Tucyi praepárowáney puł łotá, KOperwásu białego pułtory ćwierći łotá, Lapid: Calaminaris praepárowánego, Soli oczkowátey, oboygá po ćwierći łotá, subtelno wszystko zpulweryzowawszy, wsyp do garczká nowego, náley ná to wodki z kopru włoskiego, z Celidoniey, oboygá po kwáterce warz przy ogniu wolnym z kwádráns, odiąwszy od ogniá przecedź przez Bibułę, wpusczay w oczy po kropli letno, uznasz skutek wielki, wszelki bol y czerwoność oddala, wzrok bárdzo iásny czyni. Item. Wodká wypalona z żołći Sczupakowey, iest doświadczona ná oczy. Rozerwánie zrzenice rzadko bywa uleczone, chybá
Skrót tekstu: CompMed
Strona: 62
Tytuł:
Compendium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Jasnej Góry Częstochowskiej
Miejsce wydania:
Częstochowa
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1719
Data wydania (nie wcześniej niż):
1719
Data wydania (nie później niż):
1719
Bibułę, wpuszczaj w oczy po kropli letno, uznasz skutek wielki, wszelki ból i czerwoność oddala, wzrok bardzo jasny czyni. Item. Wodka wypalona z żółci Szczupakowej, jest doświadczona na oczy. Rozerwanie zrzenice rzadko bywa uleczone, chyba że bardzo małe będzie, służy nanie osobliwie wodka wypalona z białków jajowych, z Celidoniej, z Kozłku, z Raków rzecznych. Na zaście mgłą oka, osobliwym sposobem służy Olejek z wątroby Miętusowej, zapuszczając niem oko, jednak lepiej powieki niem smarować idąc spać, ten Olejek jest bardzo skuteczny robi się tym sposobem. Wziąć świeżąc wątrobę z Miętusa, (woda niemaczana) posiekać ją na talerzu, włożyć
Bibułę, wpusczay w oczy po kropli letno, uznasz skutek wielki, wszelki bol y czerwoność oddala, wzrok bárdzo iásny czyni. Item. Wodká wypalona z żołći Sczupakowey, iest doświadczona ná oczy. Rozerwánie zrzenice rzadko bywa uleczone, chybá że bárdzo máłe będźie, słuzy nánie osobliwie wodká wypalona z białkow iáiowych, z Celidoniey, z Kozłku, z Rákow rzecznych. Ná zaśćie mgłą oká, osobliwym sposobem służy Oleiek z wątroby Miętusowey, zápusczáiąc niem oko, iednák lepiey powieki niem smárowáć idąc spáć, ten Oleiek iest bárdzo skuteczny robi się tym sposobem. Wźiąc świeżąc wątrobę z Miętusa, (woda niemaczána) pośiekáć ią ná tálerzu, włożyć
Skrót tekstu: CompMed
Strona: 63
Tytuł:
Compendium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Jasnej Góry Częstochowskiej
Miejsce wydania:
Częstochowa
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1719
Data wydania (nie wcześniej niż):
1719
Data wydania (nie później niż):
1719
Lakrycjowego/ po pół ćwierci łota/ Cukru Kanaru/ albo Miodu odszymowanego ileby potrzeba: I to wespół dobrze umieszać/ a przeciw pomienionym chorobom/ po trzy ćwierci łota używać. Rozsądek.
Znajdujemy u Serapiona inną Curcumę/ albo Szafranicę/ od tej daleko różną. Ten albowiem/ albo radniej Przekładacz jego/ Curcumę zowie Celidonią/ albo ziele Jaskółcze wielkie/ które/ jako Curcuma, puszcza z siebie żółty Sok. Z kąd rozumieć możemy/ że ten Tłumacz jego/ tym sokiem żółtym uwiedziony Celidoniej/ rozumiał być Curcumę własną. A ktemu bacząc/ iż ani u Maurów/ ani Arabów/ nigdziej się nie znajdwało własne o Curcumie opisanie/ ani
Lakrycyowego/ po poł czwierći łotá/ Cukru Kánáru/ álbo Miodu odszymowánego ileby potrzebá: Y to wespoł dobrze vmieszáć/ á przećiw pomienionym chorobom/ po trzy czwierći łotá vżywáć. Rozsądek.
Znáyduiemy v Serápioná iną Curcumę/ álbo Száfránicę/ od tey dáleko rozną. Ten álbowiem/ álbo rádniey Przekłádácz iego/ Curcumę zowie Celidonią/ álbo źiele Iáskołcze wielkie/ ktore/ iáko Curcuma, puscza z śiebie żołty Sok. Z kąd rozumieć możemy/ że ten Tłumácz iego/ tym sokiem żołtym vwiedźiony Celidoniey/ rozumiał być Curcumę własną. A ktemu bácząc/ iż áni v Maurow/ áni Arabow/ nigdźiey sie nie znáydwáło własne o Curcumie opisánie/ áni
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 29
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
używać. Rozsądek.
Znajdujemy u Serapiona inną Curcumę/ albo Szafranicę/ od tej daleko różną. Ten albowiem/ albo radniej Przekładacz jego/ Curcumę zowie Celidonią/ albo ziele Jaskółcze wielkie/ które/ jako Curcuma, puszcza z siebie żółty Sok. Z kąd rozumieć możemy/ że ten Tłumacz jego/ tym sokiem żółtym uwiedziony Celidoniej/ rozumiał być Curcumę własną. A ktemu bacząc/ iż ani u Maurów/ ani Arabów/ nigdziej się nie znajdwało własne o Curcumie opisanie/ ani rozdział. Przeto niektórzy tak z Lekarzów/ jako z Aptekarzów byli/ którzy nie uważając pilnie i roztropnie/ jakiegoby ziela ten korzeń był/ któryby Ostryżowi Indiańskiemu podobny
vżywáć. Rozsądek.
Znáyduiemy v Serápioná iną Curcumę/ álbo Száfránicę/ od tey dáleko rozną. Ten álbowiem/ álbo rádniey Przekłádácz iego/ Curcumę zowie Celidonią/ álbo źiele Iáskołcze wielkie/ ktore/ iáko Curcuma, puscza z śiebie żołty Sok. Z kąd rozumieć możemy/ że ten Tłumácz iego/ tym sokiem żołtym vwiedźiony Celidoniey/ rozumiał być Curcumę własną. A ktemu bácząc/ iż áni v Maurow/ áni Arabow/ nigdźiey sie nie znáydwáło własne o Curcumie opisánie/ áni rozdźiał. Przeto niektorzy ták z Lekárzow/ iáko z Aptekárzow byli/ ktorzy nie vważáiąc pilnie y rostropnie/ iákieg^o^by źiela ten korzeń był/ ktoryby Ostryżowi Indyáńskiemu podobny
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 29
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
Języczoków Babczanych abo Babki wąskiej po garści/ Tranku/ i Ćwikły czerwonej/ kwiecia i listeczków Panny Maryjej/ Dzwonków/ Wołowego języka/ Ziela kwiatu wątrobnego/ abo dziewięciorniku/ liścia Konwaliowego/ abo Lankowego/ Podeźrzału/ Powoju pachniącego/ abo koziego powoju/ Wrotycy/ Sadcu abo Siwcu/ który Eupatorium zowią/ Jaskółczego ziela albo Celidoniej/ Barnadyku/ Cardobenedyktu/ Tredowniku/ Kurzego ziela/ Pięciorniku wielkiego po garści. To wszystko co nadrobniej posiekawszy/ połowicę tego w konew Cynową albo w flaszę wsypać/ i nalać na to wina przedniego kwartę/ wody także wiele studziennej/ abo miasto wina/ piwa dobrego starego: a zaszpontowawszy dobrze i zalepiwszy/ w kotle
Ięzyczokow Bábczánych ábo Babki wąskiey po gárśći/ Tránku/ y Cwikły czerwoney/ kwiećia y listeczków Pánny Máryiey/ Dzwonkow/ Wołowego ięzyká/ Ziela kwiátu wątrobnego/ ábo dźiewięćiorniku/ liśćia Conwáliowego/ ábo Lánkowego/ Podeźrzału/ Powoiu pachniącego/ ábo koźiego powoiu/ Wrotycy/ Sadcu ábo Siwcu/ ktory Eupatorium zowią/ Iáskołczego źiela álbo Celidoniey/ Bárnádyku/ Cardobenedyktu/ Tredowniku/ Kurzego źiela/ Pięćiorniku wielkiego po gárści. To wszystko co nadrobniey pośiekawszy/ połowicę tego w koneẃ Cynową álbo w flászę wsypáć/ y nálać ná to winá przedniego kwartę/ wody tákże wiele studźienney/ ábo miásto winá/ piwá dobrego stárego: á zászpontowáwszy dobrze y zalepiwszy/ w kotle
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 69
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
. Dziąsła zranione i gnijące goi.
Dziąsła zranione i gnijące goi/ zwirzchniej skory niemało z kłącza Lubczykowego w wodzie warzyć/ a tą wodą je często wycierać i wymywać (Tab.) Maść do ran świeżych.
Bywa też Maść kosztowna do wszelakich ran gojenia/ i z Lubczyku czyniona: Wziąć ziela świeżego łotów szesnaście/ Celidoniej/ albo ziela Jaskółczego/ Kozłku ziela/ Zwiesinoszku/ abo Szałwiej polnej białej/ po dwanaście łotów: Te wszystkie zioła świeżozielone w Moździerzu utłukszy/ przydać do nich Masła młodego nie słonego/ Loju wołowego/ po funcie Aptekarskim/ i znowu to wespół tłuc/ a potym w Patelli na wolnym ogniu przysmażyć/ ażby się
. Dźiąsłá zránione y gniiące goi.
Dźiąsłá zránione y gniiące goi/ zwirzchniey skory niemáło z kłącza Lubsczykowego w wodźie wárzyć/ á tą wodą ie często wyćieráć y wymywáć (Tab.) Máść do ran świeżych.
Bywa też Máść kosztowna do wszelákich ran goienia/ y z Lubsczyku czyniona: Wźiąć źiela świeżego łotow szesnaśćie/ Celidoniey/ álbo źiela Iáskołczego/ Kozłku źiela/ Zwieśinoszku/ ábo Szałwiey polney białey/ po dwánaśćie łotow: Te wszystkie źiołá świeżoźielone w Możdżerzu vtłukszy/ przydáć do nich Másłá młodego nie słonego/ Loiu wołowego/ po funcie Aptekárskim/ y znowu to wespoł tłuc/ á potym w Pátelli ná wolnjm ogniu przysmáżyć/ áżby sie
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 242
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
kwarty wina/ abo piwa/ a w cynowym naczyniu pilnie zalutowawszy/ przez pięć godzin w kotle ukropu wrzącego warzyć/ przecedzić/ a po pięci abo sześci łyżek tego rano i na noc ciepło używać. Item.
Item. Weźmi tego ziela bez korzenia dwie garści/ Srebrniku abo Złotniku/ Wołowego języka leśnego/ ziela/ Celidoniej mniejszej z listkami/ albo kwiatu mniejszego/ białej Szanty/ Pięciorniku/ Ćwikły czerwonej/ po garści. Muscu czerwono kwitnącego/ Gruszczyczki biało kwitnącej/ po pułtory garści. Kwiecia z Głogu/ Podeźrału/ po pół garści: korzenia Celidoniej/ albo Jaskolczego ziela/ dwa łoty. To wszystko co nadrobniej ukrążać/ pomieszać/ i
kwárty winá/ ábo piwá/ á w cynowym náczyniu pilnie zálutowawszy/ przez pięć godźin w kotle vkropu wrzącego wárzyć/ przecedźić/ á po pięći ábo sześći łyżek tego ráno y ná noc ćiepło vżywáć. Item.
Item. Weźmi tego źiela bez korzenia dwie gárśći/ Srebrniku ábo Złotniku/ Wołowego ięzyká leśnego/ źiela/ Celidoniey mnieyszey z listkámi/ álbo kwiátu mnieyszego/ białey Szánty/ Pięćiorniku/ Cwikły czerwoney/ po gárśći. Muscu czerwono kwitnącego/ Grusczyczki biało kwitnącey/ po pułtory gárśći. Kwiećia z Głogu/ Podeźráłu/ po puł gárśći: korzenia Celidoniey/ álbo Iáskolczego źiela/ dwá łoty. To wszystko co nadrobniey vkrążáć/ pomieszáć/ y
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 276
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
tego ziela bez korzenia dwie garści/ Srebrniku abo Złotniku/ Wołowego języka leśnego/ ziela/ Celidoniej mniejszej z listkami/ albo kwiatu mniejszego/ białej Szanty/ Pięciorniku/ Ćwikły czerwonej/ po garści. Muscu czerwono kwitnącego/ Gruszczyczki biało kwitnącej/ po pułtory garści. Kwiecia z Głogu/ Podeźrału/ po pół garści: korzenia Celidoniej/ albo Jaskolczego ziela/ dwa łoty. To wszystko co nadrobniej ukrążać/ pomieszać/ i na poły rozdzielić. Do jednej części przydać białego Cukru z ośm łotów/ na to trzy kwarty wina/ abo piwa nalać/ co nalepiej w flaszy cynowej zaszrubować/ albo w konwi zaszpontować i zalepić/ a przez pięć godzin w
tego źiela bez korzenia dwie gárśći/ Srebrniku ábo Złotniku/ Wołowego ięzyká leśnego/ źiela/ Celidoniey mnieyszey z listkámi/ álbo kwiátu mnieyszego/ białey Szánty/ Pięćiorniku/ Cwikły czerwoney/ po gárśći. Muscu czerwono kwitnącego/ Grusczyczki biało kwitnącey/ po pułtory gárśći. Kwiećia z Głogu/ Podeźráłu/ po puł gárśći: korzenia Celidoniey/ álbo Iáskolczego źiela/ dwá łoty. To wszystko co nadrobniey vkrążáć/ pomieszáć/ y ná poły rozdźielić. Do iedney częśći przydáć białego Cukru z ośm łotow/ ná to trzy kwarty winá/ ábo piwá nálać/ co nalepiey w flászy cynowey zászrubowáć/ álbo w konwi zaszpontowáć y zálepić/ á przez pięć godźin w
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 276
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
zowią) wielką a prawie nieśmiertelną/ abo radniej niepodobną moc tego ziela Istności przypisują/ udając to/ żeby mogli człowieka w tym śmiertelnym żywocie/ w zupełnych siłach i w czerstwości/ do sądnego dnia zachować/ używając jej z złotem pitym/ abo z złotą wodką/ w którejby perły były rozpuszczone/ a z Istnością Celidoniej/ abo z ziela Jaskółczego/ i z Istnością z Cukru wyciągnioną potrzeciej części łota każdego z tych biorąc/ abo coby się mogło wlać w łupinę orzechową. Twierdząc/ że przyrodzonę wilgotnością w ciele/ tak miarkuje/ że jedna drugiej w niczym nie przemaga. Udają też to ci Filozofowie/ że ta ich Quinta
zowią) wielką á práwie nieśmiertelną/ ábo rádniey niepodobną moc tego źiela Istnośći przypisuią/ vdáiąc to/ żeby mogli człowieká w tym śmiertelnym żywoćie/ w zupełnych śiłách y w czerstwośći/ do sądnego dniá záchowáć/ vżywáiąc iey z złotem pitym/ ábo z złotą wodką/ w ktoreyby perły były rospusczone/ á z Istnośćią Celidoniey/ ábo z źiela Iáskołczego/ y z Istnośćią z Cukru wyćiągnioną potrzećiey częśći łotá káżdego z tych biorąc/ ábo coby się mogło wlać w łupinę orzechową. Twierdząc/ że przyrodzonę wilgotnośćią w ćiele/ ták miárkuie/ że iedná drugiey w niczym nie przemaga. Vdáią też to ći Philosophowie/ że tá ich Quinta
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 332
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
