tylko dla wynoszków, mieszkując robocie i łój próżno paląc, mistrzowi szkodę czynią, mają być karani, w gospodzie żelaza im pobrawszy, których by nie skazili, dla wynoszków tylko wyjeżdżając.
Starejsi przyjźrzą według zwyczaju cztery razy przez robotę i rozsadzą się nad górami, aby wynoszki nie były, bo na to kopaczom dają 4 ćwiertni soli na solenie ku robocie. A gdy znajdą wynoszek przy kopaczu, zatrąbią do gospody, zszedłszy się skarżą wedle zwyczaju dawnego. To karanie nie ma iść na starejsze, tylko na kopaczy, dlatego, gdy jednego karzą, drugi się boi.
Nie mają się cisnąć około szybu zjeżdżając albo wyjeżdżając; par tylko 5 zjeżdża
tylko dla wynoszków, mieszkując robocie i łój próżno paląc, mistrzowi szkodę czynią, mają być karani, w gospodzie żelaza im pobrawszy, których by nie skazili, dla wynoszków tylko wyjeżdżając.
Starejsi przyjźrzą według zwyczaju cztery razy przez robotę i rozsadzą się nad górami, aby wynoszki nie były, bo na to kopaczom dają 4 ćwiertni soli na solenie ku robocie. A gdy znajdą wynoszek przy kopaczu, zatrąbią do gospody, zszedłszy się skarżą wedle zwyczaju dawnego. To karanie nie ma iść na starejsze, tylko na kopaczy, dlatego, gdy jednego karzą, drugi się boi.
Nie mają się cisnąć około szybu zjeżdżając albo wyjeżdżając; par tylko 5 zjeżdża
Skrót tekstu: InsGór_1
Strona: 20
Tytuł:
Instrukcje górnicze dla żup krakowskich z XVI-XVIII wieku, cz. 1
Autor:
Anonim
Miejsce wydania:
nieznane
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty urzędowo-kancelaryjne
Gatunek:
instrukcje
Tematyka:
górnictwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
między 1615 a 1650
Data wydania (nie wcześniej niż):
1615
Data wydania (nie później niż):
1650
Tekst uwspółcześniony:
tak
Redaktor wersji uwspółcześnionej:
Antonina Keckowa
Miejsce wydania wersji uwspółcześnionej:
Wrocław
Wydawca wersji uwspółcześnionej:
Zakład Narodowy im. Ossolińskich
Data wydania wersji uwspółcześnionej:
1963
.
Stolnik, gdy p. podsędek i starejsi poślą, pod winą gr 10 ma iść do gospody; od p. żupnika albo urzędników obesłani dla opatrzenia w górach mają się stawić pod winą srogą.
Pisarz, od pp. stolników starejszym zalecony, ma przysiąc w sprawach brackich, także i słudzy kopaccy.
Soli 4 ćwiertnie dają kopaczom na każdą robotę, a tamże starejsi dzielą ich dlatego, aby przez robotę nie wynosili wynoszków, a tą solą, którą wyjeżdżają, potrzebę swoją odprawiali. 6. Instrukcja obliczania płacy kopaczy w żupie wielickiej
- - jedno po dwie mierze wszerz i po ćwierci, aby tako tylko miał bałwan 1, tj.
.
Stolnik, gdy p. podsędek i starejsi poślą, pod winą gr 10 ma iść do gospody; od p. żupnika albo urzędników obesłani dla opatrzenia w górach mają się stawić pod winą srogą.
Pisarz, od pp. stolników starejszym zalecony, ma przysiąc w sprawach brackich, także i słudzy kopaccy.
Soli 4 ćwiertnie dają kopaczom na każdą robotę, a tamże starejsi dzielą ich dlatego, aby przez robotę nie wynosili wynoszków, a tą solą, którą wyjeżdżają, potrzebę swoją odprawiali. 6. Instrukcja obliczania płacy kopaczy w żupie wielickiej
- - jedno po dwie mierze wszerz i po ćwierci, aby tako tylko miał bałwan 1, tj.
Skrót tekstu: InsGór_1
Strona: 23
Tytuł:
Instrukcje górnicze dla żup krakowskich z XVI-XVIII wieku, cz. 1
Autor:
Anonim
Miejsce wydania:
nieznane
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty urzędowo-kancelaryjne
Gatunek:
instrukcje
Tematyka:
górnictwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
między 1615 a 1650
Data wydania (nie wcześniej niż):
1615
Data wydania (nie później niż):
1650
Tekst uwspółcześniony:
tak
Redaktor wersji uwspółcześnionej:
Antonina Keckowa
Miejsce wydania wersji uwspółcześnionej:
Wrocław
Wydawca wersji uwspółcześnionej:
Zakład Narodowy im. Ossolińskich
Data wydania wersji uwspółcześnionej:
1963
regestra porządnie pisać. A mają wedle potrzeby wody i rumu dodawać dolnego i perceptę z karbaryjej w osobnej skrzyni chować każą za dwiema kluczami, z której na potrzeby karbaryjej nie wydawać się ma, ani na insze, chyba pożyczanym sposobem.
Karbarz i podwrotek ma tego doglądać i przestrzegać, żeby odmierzył z każdej panwie po siedmnastu ćwiertni soli, a panew żeby dwiema sążniami odwarzył drew. A kiedy by przyszło do miary, tej żeby nigdy nie odprawował bez widza p. podżupka albo p. sekretarza, ale zawsze dał o niej znać.
Furmanów żeby nie depaktowano, i owszem, one wedle regestru, jako który przyjechał, odprawowano. Pieniądze aby furman
regestra porządnie pisać. A mają wedle potrzeby wody i rumu dodawać dolnego i perceptę z karbaryjej w osobnej skrzyni chować każą za dwiema kluczami, z której na potrzeby karbaryjej nie wydawać się ma, ani na insze, chyba pożyczanym sposobem.
Karbarz i podwrotek ma tego doglądać i przestrzegać, żeby odmierzył z każdej panwie po siedmnastu ćwiertni soli, a panew żeby dwiema sążniami odwarzył drew. A kiedy by przyszło do miary, tej żeby nigdy nie odprawował bez widza p. podżupka albo p. sekretarza, ale zawsze dał o niej znać.
Furmanów żeby nie depaktowano, i owszem, one wedle regestru, jako który przyjechał, odprawowano. Pieniądze aby furman
Skrót tekstu: InsGór_1
Strona: 24
Tytuł:
Instrukcje górnicze dla żup krakowskich z XVI-XVIII wieku, cz. 1
Autor:
Anonim
Miejsce wydania:
nieznane
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty urzędowo-kancelaryjne
Gatunek:
instrukcje
Tematyka:
górnictwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
między 1615 a 1650
Data wydania (nie wcześniej niż):
1615
Data wydania (nie później niż):
1650
Tekst uwspółcześniony:
tak
Redaktor wersji uwspółcześnionej:
Antonina Keckowa
Miejsce wydania wersji uwspółcześnionej:
Wrocław
Wydawca wersji uwspółcześnionej:
Zakład Narodowy im. Ossolińskich
Data wydania wersji uwspółcześnionej:
1963
. wiele się każdemu dostało? uczyni zł. 4 Trzeci. Kupił jeden zboża ćwiercień 225/ po zł. 4. Drugi raz 120 po zł. 3/ gr. 15 Trzeci raz 80/ po zł. 5. Chce tedy wiedzieć per banco, abo jako polacy mówią/ przez głowę/ po czemu jedna ćwiertnia kosztuje. Odpo: po zł. 4 20/425 części. I.Rachowałem i znalazłem także jako tu napisano/ jednak mam jednę jeszcze wątpliwość/ gdyż nie wiem co to znaczy/ kiedy zostaje po diuizjej na rydze mnóstwa/ jako to w tym ostatnim przykładzie zostało mi 20/ a tu napisano jest
. wiele się káżdemu dostáło? vczyni zł. 4 Trzeći. Kupił ieden zbożá ćwierćień 225/ po zł. 4. Drugi raz 120 po zł. 3/ gr. 15 Trzeći raz 80/ po zł. 5. Chce tedy wiedźieć per banco, ábo iáko polacy mowią/ przez głowę/ po czemu iedná ćwiertniá kosztuie. Odpo: po zł. 4 20/425 częśći. I.Ráchowałem y ználázłem tákże iáko tu nápisano/ iednák mam iednę ieszcze wątpliwość/ gdyż nie wiem co to znáczy/ kiedy zostáie po diuizyey ná rydze mnostwá/ iáko to w tym ostátnim przykładźie zostało mi 20/ á tu nápisano iest
Skrót tekstu: GorAryt
Strona: 42
Tytuł:
Nowy sposób arytmetyki
Autor:
Jan Aleksander Gorczyn
Drukarnia:
Krzysztof Schedel
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1647
Data wydania (nie wcześniej niż):
1647
Data wydania (nie później niż):
1647
jest na dwie części rozdzielony/ z którego podziału wzięto jednę część/ a iż na 2 części tylko podzielono/ przetoż się też i pisze/ i wymawia od dwóch części/ co uczyni 15. gr. Będzieli zaś wedle Ćwiercien tak/ Cwier: 3 ½ to już ta złamana liczba rozumie się inaczej/ bo ćwiertnia ma w sobie trzy korce/ i tak ćwiertnię rozdzieliwszy na dwie części/ przyjdzie po pułtora korca na jedną część. Toż i o innych materiach rozumieć masz/ jako to kiedy będzie napisano 3 ½ funta/ 3 ½ kamienia/ 3 ½ łokcia/ także kiedy napiszą 2 ¼ łokcia/ 2 ¼ funta/ masz
iest ná dwie częśći rozdźielony/ z ktorego podźiału wźięto iednę część/ á iż ná 2 częśći tylko podźielono/ przetoż się też y pisze/ y wymawia od dwuch częśći/ co vczyni 15. gr. Będźieli záś wedle Cwierćien ták/ Cwier: 3 ½ to iuż tá złamána liczbá rozumie się ináczey/ bo ćwiertniá ma w sobie trzy korce/ y ták ćwiertnię rozdźieliwszy ná dwie częśći/ przyidźie po pułtora korcá ná iedną część. Toż y o innych máteryách rozumieć masz/ iáko to kiedy będźie nápisano 3 ½ funtá/ 3 ½ kámieniá/ 3 ½ łokćiá/ tákże kiedy nápiszą 2 ¼ łokćiá/ 2 ¼ funtá/ masz
Skrót tekstu: GorAryt
Strona: 46
Tytuł:
Nowy sposób arytmetyki
Autor:
Jan Aleksander Gorczyn
Drukarnia:
Krzysztof Schedel
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1647
Data wydania (nie wcześniej niż):
1647
Data wydania (nie później niż):
1647
wzięto jednę część/ a iż na 2 części tylko podzielono/ przetoż się też i pisze/ i wymawia od dwóch części/ co uczyni 15. gr. Będzieli zaś wedle Ćwiercien tak/ Cwier: 3 ½ to już ta złamana liczba rozumie się inaczej/ bo ćwiertnia ma w sobie trzy korce/ i tak ćwiertnię rozdzieliwszy na dwie części/ przyjdzie po pułtora korca na jedną część. Toż i o innych materiach rozumieć masz/ jako to kiedy będzie napisano 3 ½ funta/ 3 ½ kamienia/ 3 ½ łokcia/ także kiedy napiszą 2 ¼ łokcia/ 2 ¼ funta/ masz rozumieć/ iż to łokieć/ funt/ kamień
wźięto iednę część/ á iż ná 2 częśći tylko podźielono/ przetoż się też y pisze/ y wymawia od dwuch częśći/ co vczyni 15. gr. Będźieli záś wedle Cwierćien ták/ Cwier: 3 ½ to iuż tá złamána liczbá rozumie się ináczey/ bo ćwiertniá ma w sobie trzy korce/ y ták ćwiertnię rozdźieliwszy ná dwie częśći/ przyidźie po pułtora korcá ná iedną część. Toż y o innych máteryách rozumieć masz/ iáko to kiedy będźie nápisano 3 ½ funtá/ 3 ½ kámieniá/ 3 ½ łokćiá/ tákże kiedy nápiszą 2 ¼ łokćiá/ 2 ¼ funtá/ masz rozumieć/ iż to łokieć/ funt/ kámień
Skrót tekstu: GorAryt
Strona: 46
Tytuł:
Nowy sposób arytmetyki
Autor:
Jan Aleksander Gorczyn
Drukarnia:
Krzysztof Schedel
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1647
Data wydania (nie wcześniej niż):
1647
Data wydania (nie później niż):
1647
namieniacza 30 gr. pod nią/ co tak rozumieć będziesz/ ponieważ złoty jest na 30 części podzielony/ ty iż bierzesz 12 części od takowego podziału/ tedy też słusznie te 12 mają być na wierzchu. Także też i o innych materiach rozumiej/ jako 2 korca napisać w łamanej liczbie: więc iż tylko 3 korce Ćwiertnia ma/ przetoż piszę je tak 2/3 Ćwiertnie/ także 5 łotów/ których iż funt ma w sobie 32/ przetoż napiszę je tak 5/32 lb. Trzeci, Będzieli zaś przy całej liczbie złamana/ jako tu widzisz 12 4/3 25 ¼ a chcesz ją na złamaną przemienić/ jako
námięniáczá 30 gr. pod nią/ co ták rozumieć będźiesz/ ponieważ złoty iest ná 30 częśći podźielony/ ty iż bierzesz 12 częśći od tákowego podźiału/ tedy też słusznie te 12 máią bydź ná wierzchu. Tákże też y o innych máteryách rozumiey/ iáko 2 korcá nápisáć w łamaney liczbie: więc iż tylko 3 korce Cwiertniá ma/ przetoż piszę ie ták 2/3 Cwiertnie/ tákże 5 łotow/ ktorych iż funt ma w sobie 32/ przetoż nápiszę ie ták 5/32 lb. Trzeći, Będźieli záś przy cáłey liczbie złamána/ iáko tu widźisz 12 4/3 25 ¼ á chcesz ią ná złamáną przemienić/ iako
Skrót tekstu: GorAryt
Strona: 50
Tytuł:
Nowy sposób arytmetyki
Autor:
Jan Aleksander Gorczyn
Drukarnia:
Krzysztof Schedel
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1647
Data wydania (nie wcześniej niż):
1647
Data wydania (nie później niż):
1647
/ ponieważ złoty jest na 30 części podzielony/ ty iż bierzesz 12 części od takowego podziału/ tedy też słusznie te 12 mają być na wierzchu. Także też i o innych materiach rozumiej/ jako 2 korca napisać w łamanej liczbie: więc iż tylko 3 korce Ćwiertnia ma/ przetoż piszę je tak 2/3 Ćwiertnie/ także 5 łotów/ których iż funt ma w sobie 32/ przetoż napiszę je tak 5/32 lb. Trzeci, Będzieli zaś przy całej liczbie złamana/ jako tu widzisz 12 4/3 25 ¼ a chcesz ją na złamaną przemienić/ jako tego będzie często potrzeba/ multiplikujże przez namieniacza/ który
/ ponieważ złoty iest ná 30 częśći podźielony/ ty iż bierzesz 12 częśći od tákowego podźiału/ tedy też słusznie te 12 máią bydź ná wierzchu. Tákże też y o innych máteryách rozumiey/ iáko 2 korcá nápisáć w łamaney liczbie: więc iż tylko 3 korce Cwiertniá ma/ przetoż piszę ie ták 2/3 Cwiertnie/ tákże 5 łotow/ ktorych iż funt ma w sobie 32/ przetoż nápiszę ie ták 5/32 lb. Trzeći, Będźieli záś przy cáłey liczbie złamána/ iáko tu widźisz 12 4/3 25 ¼ á chcesz ią ná złamáną przemienić/ iako tego będźie często potrzebá/ multiplikuyże przez námięniáczá/ ktory
Skrót tekstu: GorAryt
Strona: 50
Tytuł:
Nowy sposób arytmetyki
Autor:
Jan Aleksander Gorczyn
Drukarnia:
Krzysztof Schedel
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1647
Data wydania (nie wcześniej niż):
1647
Data wydania (nie później niż):
1647
w pamięci chowam/ potym multiplikuję 5 przez 4/ i uczynią 20/ a z tą co w pamięci 21/ tak tedy przerachowawszy/ piszę pod tym produktem tegoż Namieniacza 4/ i będę miał łamaną liczbę tak 211/4 Czwarty, Przytrafia się często/ iż nie zawsze napisać przyjdzie od całego złotego/ abo Ćwiertnie/ kamienia/ złamaną liczbę/ ale też i od groszów/ od funtów/ jako to 7 ½ gr/ 3 ½ łb/ która to liczba/ gdy przy złotym abo kamieniu będzie/ zowie się niezforna/ przetoż dla rachunku trzeba ją przemienić/ aby się to złamanie od całego złotego/ abo kamienia rozumiało/
w pámięći chowam/ potym multiplikuię 5 przez 4/ y vczynią 20/ á z tą co w pámięći 21/ ták tedy przeráchowawszy/ piszę pod tym produktem tegoż Námięniácza 4/ y będę miał łamáną liczbę ták 211/4 Czwarty, Przytráfia się często/ iż nie záwsze nápisáć przyidźie od cáłego złotego/ ábo Cwiertnie/ kámieniá/ złamáną liczbę/ ále też y od groszow/ od funtow/ iáko to 7 ½ gr/ 3 ½ łb/ ktora to liczbá/ gdy przy złotym ábo kámieniu będźie/ zowie się niezforná/ przetoż dla ráchunku trzebá ią przemienić/ áby się to złamánie od cáłego złotego/ ábo kámieniá rozumiało/
Skrót tekstu: GorAryt
Strona: 50
Tytuł:
Nowy sposób arytmetyki
Autor:
Jan Aleksander Gorczyn
Drukarnia:
Krzysztof Schedel
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1647
Data wydania (nie wcześniej niż):
1647
Data wydania (nie później niż):
1647
które się często u Rachmistrzów rizmaicie piszą elucidować: tak iż też potrzebna cię informować rozumiałem/ abyś nie zawsze całym słowem napisał materią/ jako tego będziesz potrzebował w trzeciej części/ przetoż pamiętaj je i przypatrz się im dobrze: F abo f. znaczy facit.
Lo.
Lot.
funt.
Cw:
Ćwiertnia.
złoty.
Kor:
Korce.
grosze.
Mi:
Miarka. o łamanej Liczbie
Sz.
szelągi.
Grzy:
Grzywna.
Tal:
Talery.
Cz:
Czerwone złote.
Kam:
Kamienie.
Cet:
Cetnary.
Item/ Dytto znaczy gdy się tymże słowem drugi Gatunek pisze: Gatunek znaczy rzeczy rozmaite/ jako
ktore się często v Ráchmistrzow rizmáićie piszą elucidowáć: ták iż też potrzebna ćię informowáć rozumiałem/ ábyś nie záwsze cáłym słowem nápisał máteryą/ iáko tego będźiesz potrzebował w trzećiey częśći/ przetoż pámiętay ie y przypátrz się im dobrze: F ábo f. znáczy facit.
Lo.
Lot.
funt.
Cw:
Cwiertniá.
złoty.
Kor:
Korce.
grosze.
Mi:
Miárká. o łamáney Liczbie
Sz.
szelągi.
Grzy:
Grzywná.
Tál:
Tálery.
Cz:
Czerwone złote.
Kám:
Kámienie.
Cet:
Cetnary.
Item/ Ditto znáczy gdy się tymze słowem drugi Gátunek pisze: Gátunek znáczy rzeczy rozmáite/ iáko
Skrót tekstu: GorAryt
Strona: 70
Tytuł:
Nowy sposób arytmetyki
Autor:
Jan Aleksander Gorczyn
Drukarnia:
Krzysztof Schedel
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1647
Data wydania (nie wcześniej niż):
1647
Data wydania (nie później niż):
1647
