Tyranem pokazuje się dystynkcja, że tamten ku Poddaństwa i Dobra Pospolitego całości wszystko kieruje, ten na swoje prywatne godzi commoda i na życie poddanych.
ARISTOCRATICAE REI PUBLICAE sprzeciwia się Oligarchia, to jest Paucorum Dominatus, że gdzie Senatorowie rządzą, tam kilka osób wzmocnionych iniquis mediis, w rządy publiczne involant, et violant prawa.
DEMOKRACYJ sprzeciwia się Ochlocratia, albo Anarchia, gdy na zamiany Pospólstwo rządów sobie usurpuje.
O tych Specie RZECZY POSPOLITEJ fuse traktuję sub titulo MAJESTAT DOSTĘPNY, alias o Monarchiach Świata zaraz po Rzeczy pospolitej, tam si lubet, licet czytać. RZECZY-POSPOLITEJ ADyMNIS TRACJA, alias RZĄDY i SPRAWOWANIE.
ADMINISTRACJA RZECZY POSPOLITEJ jest dwojaka, jedna Togata
Tyrannem pokazuie się dystynkcya, że tamten ku Poddaństwa y Dobra Pòspolitego całości wszystko kieruie, ten na swoie prywatne godzi commoda y na życie poddanych.
ARISTOCRATICAE REI PUBLICAE sprzeciwia się Oligarchia, to iest Paucorum Dominatus, że gdzie Senatorowie rządzą, tam kilka osob wzmocnionych iniquis mediis, w rządy publiczne involant, et violant prawa.
DEMOKRACYI sprzeciwia się Ochlocratia, albo Anarchia, gdy na zamiany Pospolstwo rządow sobie usurpuie.
O tych Specie RZECZY POSPOLITEY fusè traktuię sub titulo MAIESTAT DOSTĘPNY, alias o Monarchiach Swiata zaraz po Rzeczy pospolitey, tam si lubet, licet czytać. RZECZY-POSPOLITEY ADIMNIS TRACYA, alias RZĄDY y SPRAWOWANIE.
ADMINISTRACYA RZECZY POSPOLITEY iest dwoiaka, iedna Togata
Skrót tekstu: ChmielAteny_I
Strona: 348
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 1
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1755
Data wydania (nie wcześniej niż):
1755
Data wydania (nie później niż):
1755
ad Magistratus?
JEdni trzymają że Sensatów Naturalnych, rację dając, iż więcej życie i postępki chwalebne, niżeli wymowa wyperswaduje. Scaurus w Senacie Rzymskim więcej powagą niżeli dowcipną, i wyborną wyperswadował mową: Mowa im piękniej w słowa adornowana wyborne, tym dalsza od prawdy, według Platona: gdyż Veritas sine fuco. Nie jedna Demokracja, to jest Pospólstwa Rząd, zamienił się w Tyranią, przez pochlebne i piękne Doktorów i Princypałów oblestki; mówi Arystoteles in Politicis lib: 5 Sedicyi, to jest rozterek, i buntów w Rzymie Trybuni plebis wiele naczynili, będąc Eloquentes według Cicerona. U Spartanów albo Lacedemonczyków, iż Ktezyfon, chlubił się, że dzień
ad Magistratus?
IEdni trzymaią że Sensatow Naturalnych, racyę daiąc, iż więcey życie y postępki chwalebne, niżeli wymowa wyperswaduie. Scaurus w Senacie Rzymskim więcey powagą niżeli dowcipną, y wyborną wyperswadował mową: Mowa im piękniey w słowa adornowana wyborne, tym dálsza od prawdy, według Platona: gdyz Veritas sine fuco. Nie iedna Demokracya, to iest Pospolstwa Rząd, zamienił się w Tyrannią, przez pochlebne y piękne Doktorow y Princypałow oblestki; mowi Aristoteles in Politicis lib: 5 Sedicyi, to iest rosterek, y buntow w Rzymie Tribuni plebis wiele naczynili, będąc Eloquentes według Cicerona. U Spartanow albo Lacedemonczykow, iż Ktezyfon, chlubił się, że dżień
Skrót tekstu: ChmielAteny_I
Strona: 349
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 1
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1755
Data wydania (nie wcześniej niż):
1755
Data wydania (nie później niż):
1755
. przypada, i jest Państwom Klimakteryczna. Tak Królestwo Żydowskie, zacząwszy od Saula pierwszego Króla, trwało aż do Sedecjasza ostatniego lat 500. od wyścia Żydów z Niewoli Babilońskiej, aż do ruiny ostatniej przez Tytusa także stała Res Judajca lat 500. Spartańska Rzecz-Pospolita od Łykurga, aż do Ewersora Aleksandra Wielkiego tyleż lat. Ryjmska DEMOKRACJA od wypędzenia z Rzymu Królów aż do Augusta Cesarza lat 500. zawiera się Periodem: Od Augusta Fundatora Monarchii Rzymskiej, aż do Augustula, czyli Momila, na którym upadła, także lat 500. W Polsce Dom Piastejski, panował od Piasta zacząwszy Roku 842. aż do Roku 1333. Fatalem Periodum znalazl 591 na Osobie
. przypada, y iest Państwom Klimakteryczna. Ták Krolestwo Zydowskie, zacząwszy od Saula pierwszego Krola, trwało aż do Sedecyasza ostatniego lat 500. od wyścia Zydow z Niewoli Babylońskiey, aż do ruiny ostatniey przez Tytusa także stała Res Iudaica lat 500. Spartańska Rzecż-Pospolita od Łykurga, aż do Ewersora Alexandra Wielkiego tyleż lat. Ryymska DEMOKRACYA od wypędzenia z Rzymu Krolow aż do Augusta Cesarza lat 500. zawiera się Periodem: Od Augusta Fundatora Monarchii Rzymskiey, aż do Augustula, czyli Momila, na ktorym upadła, także lat 500. W Polszcze Dom Piasteyski, panował od Piasta zacząwszy Roku 842. aż do Roku 1333. Fatalem Periodum znalazl 591 na Osobie
Skrót tekstu: ChmielAteny_I
Strona: 441
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 1
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1755
Data wydania (nie wcześniej niż):
1755
Data wydania (nie później niż):
1755
nie pobłądzili.
5. Dyskurs Teologiczny. W którym się Teologiczna traktuje materia: jako to o BOGU, o Wcieleniu, o Łaskce Boskiej, o Aniołach, o Sakramentach etc.
6. Naostatek Dyskurs jest Polityczny. Który traktuje o rzeczach do Rzeczypospolitej należących, jako to o stanach, o Monarchii, Arystokracyj, Demokracyj, Radach, Wojnie, Pokoju, o Prawach, o Trybutach, o wolności, i tym podobnych. Dyskurs o Demokracyj, Arystokracyj, i Monarchii, który też z tych najlepszy regendi modus.
Gospodarz. Podługej medytacyj sam w sobie, tandem umyśliłem uczynić przyjacielskie colloquium, circa administrationem Regnorum et boni publici, w
nie pobłądźili.
5. Dyskurs Theologiczny. W którym śię Theologiczna tráktuje máterya: jáko to o BOGU, o Wćieleniu, o Łáskce Boskiey, o Anjołách, o Sakramentách etc.
6. Naostátek Dyskurs jest Polityczny. Ktory tráktuje o rzeczách do Rzeczypospolitey należących, jáko to o stánách, o Monárchii, Arystokrácyi, Demokrácyi, Radach, Woynie, Pokoju, o Práwach, o Trybutách, o wolnośći, y tym podobnych. Dyskurs o Demokrácyi, Arystokrácyi, y Monárchii, ktory też z tych naylepszy regendi modus.
Gospodarz. Podługey medytácyi sam w sobie, tandem umyśliłem uczynić przyjaćielskie colloquium, circa administrationem Regnorum et boni publici, w
Skrót tekstu: BystrzPol
Strona: K4
Tytuł:
Polak sensat
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia Akademicka Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Wilno
Region:
ziemie Wielkiego Księstwa Litewskiego
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1733
Data wydania (nie wcześniej niż):
1733
Data wydania (nie później niż):
1733
o Łaskce Boskiej, o Aniołach, o Sakramentach etc.
6. Naostatek Dyskurs jest Polityczny. Który traktuje o rzeczach do Rzeczypospolitej należących, jako to o stanach, o Monarchii, Arystokracyj, Demokracyj, Radach, Wojnie, Pokoju, o Prawach, o Trybutach, o wolności, i tym podobnych. Dyskurs o Demokracyj, Arystokracyj, i Monarchii, który też z tych najlepszy regendi modus.
Gospodarz. Podługej medytacyj sam w sobie, tandem umyśliłem uczynić przyjacielskie colloquium, circa administrationem Regnorum et boni publici, w którym M W. M. Panowie altosensu decydujcie, co też za najlejpszy sposób Regimentis, czy Monárchicus, jaki jest
o Łáskce Boskiey, o Anjołách, o Sakramentách etc.
6. Naostátek Dyskurs jest Polityczny. Ktory tráktuje o rzeczách do Rzeczypospolitey należących, jáko to o stánách, o Monárchii, Arystokrácyi, Demokrácyi, Radach, Woynie, Pokoju, o Práwach, o Trybutách, o wolnośći, y tym podobnych. Dyskurs o Demokrácyi, Arystokrácyi, y Monárchii, ktory też z tych naylepszy regendi modus.
Gospodarz. Podługey medytácyi sam w sobie, tandem umyśliłem uczynić przyjaćielskie colloquium, circa administrationem Regnorum et boni publici, w ktorym M W. M. Pánowie altosensu decyduyćie, co też zá nayleypszy sposób Regimentis, czy Monárchicus, jáki jest
Skrót tekstu: BystrzPol
Strona: K4
Tytuł:
Polak sensat
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia Akademicka Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Wilno
Region:
ziemie Wielkiego Księstwa Litewskiego
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1733
Data wydania (nie wcześniej niż):
1733
Data wydania (nie później niż):
1733
Polsce naszej.
Asesor. Magnae importantiae rzucona od W. M. M. Pana qwestya: bo jako według Alciata: Regimen, omnis est cardo rei, tak im lepsze jest, tym całe Państwo gruntowniej stoi. Tylko że to tu ciężko discernere lepram et lepram; ponieważ tak Monarchia, jako i Arystokracja, albo Demokracja, mają pro se pozorne racje, ale też i contra absurda. YJ tu się Propercjusza prawdzi sens. Unicuique dedit vitium náturá creato. Przecięż ex duobus malis wybierając minus, moim zdaniem, Monárchicus rządzenia tryb jest najlepszy. Dawne to Homera zdanie.
Est multos regnare malum, Rex unicus esto, Unius imperium,
Polszcze nászey.
Assessor. Magnae importantiae rzucona od W. M. M. Páná qwestya: bo jáko według Alciata: Regimen, omnis est cardo rei, ták im lepsze jest, tym cáłe Páństwo gruntowniey stoi. Tylko że to tu ćięszko discernere lepram et lepram; ponieważ ták Monárchia, jáko y Arystokrácya, álbo Demokrácya, máją pro se pozorne rácye, ále też y contra absurda. YY tu śię Propercyusza práwdźi sens. Unicuique dedit vitium náturá creato. Przećięż ex duobus malis wybierájąc minus, moim zdániem, Monárchicus rządzenia tryb jest naylepszy. Dáwne to Homera zdánie.
Est multos regnare malum, Rex unicus esto, Unius imperium,
Skrót tekstu: BystrzPol
Strona: K4v
Tytuł:
Polak sensat
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia Akademicka Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Wilno
Region:
ziemie Wielkiego Księstwa Litewskiego
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1733
Data wydania (nie wcześniej niż):
1733
Data wydania (nie później niż):
1733
dare Jura luendis.
Asesor 2. Wybaczysz mi W. M. M. Pan że w tej materyj toż z nim sentire nie mogę, bo jednego Arystotelesa nad innych w tym słucham. Non pejus est si mulit, quam si unus vel pauci dominantur. Dobrze definiował Monarychią Brutus, który pierwszy w Rzymskim Państwie fundował Demokracją. Est dominatus unius ad proprium commodum. A zatym niczym się nie różni od tyranii.
Asesor 3. W tej Materyj toż moje co i Roterodama zdanie. Plures apparere in Coelo soles prodigium est, plures esse Reges, in regendo est portentum. A zatym jest Niebieski i na ziemi porządek gdy jeden jest primum mobile
dare Jura luendis.
Assessor 2. Wybaczysz mi W. M. M. Pan że w tey máteryi toż z nim sentire nie mogę, bo jednego Arystotelesa nád innych w tym słuchám. Non pejus est si mulit, quam si unus vel pauci dominantur. Dobrze definiował Monarichią Brutus, ktory pierwszy w Rzymskim Páństwie fundował Demokrácyą. Est dominatus unius ad proprium commodum. A zátym niczym śię nie rożni od tyranii.
Assessor 3. W tey Máteryi toż moje co y Roterodama zdánie. Plures apparere in Coelo soles prodigium est, plures esse Reges, in regendo est portentum. A zátym jest Niebieski y ná źiemi porządek gdy jeden jest primum mobile
Skrót tekstu: BystrzPol
Strona: K5
Tytuł:
Polak sensat
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia Akademicka Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Wilno
Region:
ziemie Wielkiego Księstwa Litewskiego
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1733
Data wydania (nie wcześniej niż):
1733
Data wydania (nie później niż):
1733
corpus jakiego Państwa lubo o jednej ośle głowie, jako był o uszach Król Midas albo tygrysowej jakiego tyrana: a prędko się to trafi, gdy per successionem na Tron wsadza Monarchia absolutów. Rachujmy okrutnych Neronów, Domicjanów, Dioklecjanów, Kaligulów, i tysiącami tyranów, nigdy tak się krwią niewinnych Rzym nie oblał, za rządów Demokracyj, jako Monarchii.
Asesor 4. Od W. M. M. Pana zaś przytoczony Janus, rozumiem dla tego był u Rzymian wojny znakiem, że dwóch głowach, iż na jednej w zamięszaniu mało być sądzili. Bo ponieważ według Weryna: Consilio utilius, quam armis bella geruntur: a zatym jako wielu ocz
corpus jákiego Páństwá lubo o jedney ośle głowie, jáko był o uszach Krol Midas álbo tygrysowey jákiego tyranna: á prędko śię to tráfi, gdy per successionem ná Tron wsadza Monárchia absolutow. Rachuymy okrutnych Neronow, Domicyanow, Dyoklecyanow, Kaligulow, y tyśiącami tyrannow, nigdy ták śię krwią niewinnych Rzym nie oblał, zá rządow Demokrácyi, jáko Monárchii.
Assessor 4. Od W. M. M. Páná záś przytoczony Janus, rozumiem dla tego był u Rzymian woyny znakiem, że dwoch głowách, iż ná jedney w zamięszániu mało być sądźili. Bo ponieważ według Weryna: Consilio utilius, quam armis bella geruntur: á zátym jáko wielu ocz
Skrót tekstu: BystrzPol
Strona: K6
Tytuł:
Polak sensat
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia Akademicka Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Wilno
Region:
ziemie Wielkiego Księstwa Litewskiego
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1733
Data wydania (nie wcześniej niż):
1733
Data wydania (nie później niż):
1733
Bo ponieważ według Weryna: Consilio utilius, quam armis bella geruntur: a zatym jako wielu ocz więcej widzi, tak wielu głów więcej poradzi.
Asesor 1. Ja w tej mierze Platona się trzymam zdania i racyj: ubi Regimen penes plures, ibi major cura boni privati, quam publici. Doznajemy tego w naszej Demokracyj, kiedy na Sejmach, Sejmikach, każdy ciągnie wodę na swoje koło, a Ojczyzna w swoich potrzebach osycha. Asesor 3. Podpisuję zdaniu W. M. Pana, bo codźnas uczy eksperencja, że jako w zepsowanej Rzymskiej Demokracyj według Sallustyusza, tak w naszej, tak w każdej: pro pudore, abstinentia, virtutes
Bo ponieważ według Weryna: Consilio utilius, quam armis bella geruntur: á zátym jáko wielu ocz więcey widźi, ták wielu głow więcey porádźi.
Assessor 1. Ja w tey mierze Plátoná śię trzymam zdánia y rácyi: ubi Regimen penes plures, ibi major cura boni privati, quam publici. Doznájemy tego w nászey Demokrácyi, kiedy ná Seymach, Seymikach, káżdy ćiągnie wodę ná swoje koło, á Oyczyzna w swoich potrzebách osycha. Assessor 3. Podpisuję zdániu W. M. Páná, bo codźnas uczy experencya, że jáko w zepsowaney Rzymskiey Demokrácyi według Sallustyusza, ták w nászey, ták w káżdey: pro pudore, abstinentia, virtutes
Skrót tekstu: BystrzPol
Strona: K6
Tytuł:
Polak sensat
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia Akademicka Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Wilno
Region:
ziemie Wielkiego Księstwa Litewskiego
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1733
Data wydania (nie wcześniej niż):
1733
Data wydania (nie później niż):
1733
Regimen penes plures, ibi major cura boni privati, quam publici. Doznajemy tego w naszej Demokracyj, kiedy na Sejmach, Sejmikach, każdy ciągnie wodę na swoje koło, a Ojczyzna w swoich potrzebach osycha. Asesor 3. Podpisuję zdaniu W. M. Pana, bo codźnas uczy eksperencja, że jako w zepsowanej Rzymskiej Demokracyj według Sallustyusza, tak w naszej, tak w każdej: pro pudore, abstinentia, virtutes vigent: adacia, largitio, avaritia, discordia, wszystkiego złego jest Rządców pluralitas.
Gospodarz. A jeszcze gdy nie tak libertas, jako licentia dicendi et negadi, w rządy, w konsylia się wdziera niepodobna, żeby tą dyskordyą
Regimen penes plures, ibi major cura boni privati, quam publici. Doznájemy tego w nászey Demokrácyi, kiedy ná Seymach, Seymikach, káżdy ćiągnie wodę ná swoje koło, á Oyczyzna w swoich potrzebách osycha. Assessor 3. Podpisuję zdániu W. M. Páná, bo codźnas uczy experencya, że jáko w zepsowaney Rzymskiey Demokrácyi według Sallustyusza, ták w nászey, ták w káżdey: pro pudore, abstinentia, virtutes vigent: adacia, largitio, avaritia, discordia, wszystkiego złego jest Rządcow pluralitas.
Gospodarz. A jeszcze gdy nie ták libertas, jáko licentia dicendi et negadi, w rządy, w consilia śię wdźiera niepodobna, żeby tą dyskordyą
Skrót tekstu: BystrzPol
Strona: K6v
Tytuł:
Polak sensat
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia Akademicka Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Wilno
Region:
ziemie Wielkiego Księstwa Litewskiego
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1733
Data wydania (nie wcześniej niż):
1733
Data wydania (nie później niż):
1733
