, do posesji różnych Panów należące. Atoli teraz samo Belgium dzieli się na dwie części. Jedno jest Stanów skonfederowanych, drugie Belgium należało do tych czas do Cesarstwa Rzymskiego. Inni Geografowie całe Niemce, według wydziału uczynionego w roku 1522. dzielą je na10. części które cyrkułami nazywają. Atoli według pierwszej dywizyj, krótką daję deskrypcją państwa Niemieckiego.
LXXV. Niemce niższe albo Belgium składa się z Prowincyj 17. które tym idą porządkiem zacząwszy od zachodu. 1. Jest Artesia tuż Pikardyj Miast liczy 10. Pryncypalne jest Aterbat, albo Aras: wsi 754. 2. Jest Flandria tuż Artezyj nad morzem Niemieckim położona. Miast liczy 30, Pryncypalne są
, do possessyi rożnych Panow náleżące. Atoli teraz samo Belgium dzieli się ná dwie części. Iedno iest Stanow zkonfederowanych, drugie Belgium należáło do tych czas do Cesarstwa Rzymskiego. Inni Geografowie cáłe Niemce, według wydziału uczynionego w roku 1522. dzielą ie ná10. części ktore cyrkułami nazywaią. Atoli według pierwszey dywizyi, krotką daię deskrypcyą państwa Niemieckiego.
LXXV. Niemce niższe álbo Belgium zkładá się z Prowincyi 17. ktore tym idą porządkiem zacząwszy od zachodu. 1. Iest Artesia tuż Pikardyi Miast liczy 10. Pryncypálne iest Atterbat, álbo Arras: wsi 754. 2. Iest Flandria tuż Artezyi nad morzem Niemieckim położoná. Miást liczy 30, Pryncypalne są
Skrót tekstu: BystrzInfGeogr
Strona: F3v
Tytuł:
Informacja geograficzna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
cztery Grafstwa: Warasdyneńskie, Krysieńskie, Sagórieńskie, Zagrabieńskie, które są dziedziczne Austriaków. Reszta Królestwa Kroacyj jest w posesji Tureckiej. Ta krótka jest informacja Geograficzna o częściach zewnętrznych sfery ziemi. Którą anatomizować, nie było mojej intencyj to dla szczupłości lukubracyj; to że cudze kraje dość dostatecznie właśniż je zalecają Ziemianie w swoich deskrypcjach: to że ta własność jest przyzwoitsza Historykom, niż Geografom, wszystkie opisywać Państw okoliczności. Atoli kąsek obszerniej własną Ojczyznę dotchnąć należy, o której obcy Autorowie albo mało co, albo z uszczerbkiem w jej opisaniu traktowali. POLSKA.
LXXXVII. Królestwo Polskie temi teraz granicami się określa. Od pułnocy morzem Bałtyckiem, i Dźwiną
cztery Graffstwa: Warasdyneńskie, Krysieńskie, Sagorieńskie, Zágrabieńskie, ktore są dziedziczne Austryakow. Reszta Krolestwa Kroacyi iest w possessyi Tureckiey. Tá krotka iest informacya Geograficzna o częściach zewnętrznych sfery ziemi. Ktorą ánatomizowáć, nie było moiey intencyi to dlá szczupłości lukubracyi; to że cudze kraie dość dostatecznie właśniż ie zalecaią Ziemiánie w swoich deskrypcyach: to że tá włásność iest przyzwoitsza Historykom, niż Geografom, wszystkie opisywać Państw okoliczności. Atoli kąsek obszerniey własną Oyczyznę dotchnąć náleży, o ktorey obcy Autorowie álbo máło co, álbo z uszczerbkiem w iey opisaniu tráktowáli. POLSKA.
LXXXVII. KRolestwo Polskie temi teraz granicámi się określa. Od pułnocy morzem Baltyckiem, y Dzwiną
Skrót tekstu: BystrzInfGeogr
Strona: G4v
Tytuł:
Informacja geograficzna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
Państwa Wschodnie Indye, i tam erexit Regna.
CHAMA Potomkom Afryka, Egipt dostały się, gdzie Królestwa pofundowali.
Inne KrólESTWA i RESPUBLICE tu nie specyfikowane, erygowały się po Narodzeniu Regis Regum w ten czas najbardziej, gdy się Romanum Imperium nachyliło. Zaczym które Królestwo quo Anno Christi postwało, wtychze Wielorakie jest Regnum?
Królestw Deskrypcyj opisałem sub titulo NOWY PEREGRYNANT, dokąd idź Czytelniku. Teraz QUOTUPLEX REGNUM? wsźczynam kwestią.
WEdług Arystotelesa Książęcia Filozofów, Lib 3tio Politicorum cap: 14 i 15 jest PIĘCIORAKIE REGNUM. Pierwsze HEROICUM, które od Rzeczy. Pospolitej, Bellatorum wielkim, et pace et bello sławnym było konferowane; których potym od dzieł wielkości
Państwa Wschodnie Indye, y tam erexit Regna.
CHAMA Potomkom Afryká, Egypt dostały się, gdzie Krolestwa pofundowali.
Inne KROLESTWA y RESPUBLICAE tu nie specyfikowane, erygowały się po Narodzeniu Regis Regum w ten czas naybardziey, gdy się Romanum Imperium nachyliło. Zaczym ktore Krolestwo quo Anno Christi postwało, wtychze Wielorakie iest Regnum?
Krolestw Deskrypcyi opisałem sub titulo NOWY PEREGRYNANT, dokąd idź Czytelniku. Teraz QUOTUPLEX REGNUM? wsźczynam kwestyą.
WEdług Aristotelesa Xiążęcia Filozofow, Lib 3tio Politicorum cap: 14 y 15 iest PIĘCIORAKIE REGNUM. Pierwsze HEROICUM, ktore od Rzeczy. Pospolitey, Bellatorum wielkim, et pace et bello sławnym było konferowane; ktorych potym od dzieł wielkości
Skrót tekstu: ChmielAteny_I
Strona: 535
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 1
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1755
Data wydania (nie wcześniej niż):
1755
Data wydania (nie później niż):
1755
w nim wybudować. Wież koło siebie miał 400 wysokich. Majolus i Lochner.
W Szwecyj w Mieście Upsal tak był bogaty Kościół, że posadzka, ściany, dach, złotemi pokryte blachami; nadto cały Kościół złotym Łańcuchem był opasany dużym.
W Rawennie Mieście Kościół cały jednostajnym zasklepiony kamieniem. Co obszerniej masz opisane, w deskrypcyj Włoskich Krajów, w Peregrynancie nowym moim.
W Egipcie AMASIS Król Bożnicę, albo Bałwochwalnicę Bogini Minerwie z jednostajnego wyrobił kamienia, dwa tysiące Ludzi do tego zażywszy. A co większa, że ten kamień prowadził do Miasta SAIS z Miasta ELEFANTINA na 20 dni drogi według Herodota odległego. Zewnątrz tego kamienia było na łokci 21,
w nim wybudować. Wież koło siebie miał 400 wysokich. Maiolus y Lochner.
W Szwecyi w Mieście Upsal tak był bogaty Kościoł, że posadzka, sciany, dach, złotemi pokryte blachami; nadto cały Kościoł złotym Łáńcuchem był opasany dużym.
W Rawennie Mieście Kościoł cały iednostaynym zasklepiony kamieniem. Co obszerniey masz opisane, w deskrypcyi Włoskich Kraiow, w Peregrynancie nowym moim.
W Egypcie AMASIS Krol Bożnicę, albo Bałwochwalnicę Bogini Minerwie z iednostaynego wyrobił kamienia, dwa tysiące Ludzi do tego zażywszy. A co większa, że ten kamień prowadził do Miasta SAIS z Miasta ELEPHANTINA na 20 dni drogi według Herodota odległego. Zewnątrz tego kamienia było na łokci 21,
Skrót tekstu: ChmielAteny_I
Strona: 672
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 1
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1755
Data wydania (nie wcześniej niż):
1755
Data wydania (nie później niż):
1755
a tamtej mizernej rzeczki nie mogliby przebyć biegli w nawigacjach Ludzie? Nie mieliby sobie Chrześcijanie, albo Turcy za szkrupuł, w Żydowski Sabasz, gdy rzeka spokojna, przeprawić się za nią, kiedy się Żydom nie godzi, i zlustrować owo imaginaryine Żydowskie Królestwo? A co większa, że Geografowie przez Topograficzne najmniejszych miejsc deskrypcje, ziołka, muszk, kamyczki, drzewka, strumyczki w Krajach wszystkich opisali, a tej cudownej rzeki w całym tygodniu burzącej się, a w Sabasz stojącej nie opisaliby? Nie biegliby tam Peregrynanci widzieć ten cud?
Rabin Salomon widząc, że fluksa ratio rzeką tą bronić swego błędu, do gór się uciekł,
a támtey mizerney rzeczki nie mogliby przebyć biegli w náwigácyách Ludzie? Nie mieliby sobie Chrześcianie, albo Turcy za szkrupuł, w Zydowski Sábasz, gdy rzeka spokoyna, przeprawić się za nię, kiedy się Zydom nie godzi, y zlustrować owo imágináryine Zydowskie Krolestwo? A co większá, że Geografowie przez Topográficzne náymnieyszych mieysc deskrypcye, ziołka, muszk, kámyczki, drzewka, strumyczki w Kráiach wszystkich opisali, á tey cudowney rzeki w cáłym tygodniu burzącey się, á w Sabasz stoiącey nie opisaliby? Nie biegliby tam Peregrynanci widzieć ten cud?
Rabin Salomon widząc, że fluxa ratio rzeką tą bronić swego błędu, do gor się uciekł,
Skrót tekstu: ChmielAteny_I
Strona: 1083
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 1
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1755
Data wydania (nie wcześniej niż):
1755
Data wydania (nie później niż):
1755
masz 10. w Addytamencie. ADDyTAMENT. ALBO PRZYSTAWKA
ŻEbyś się zacny Czytelniku nie gorszył/ żem w przód położył Polskich potraw różne smaki/ chciałem w tym dogodzić twojemu geniuszowi, żebyś w przód pokosztowawszy Polskich Potraw/ a w nich swojego nieznalazszy ukontentowania do francuskich potajziów obrócił apetyt/ których masz taką deskrypcją. Potas Rumiany.
Weźmij Rurę Wołową/ Cielęciny łopatkę/ kurę/ albo Kapłona ochędożonego/ Skopowiny łopatkę/ grzbietu Wieprzowego nie mocz tego wszytkiego/ wstaw w garnek przestrono/ włóz pietruszki wiązkę/ zasol jako Kapłoni rosół/ nakryj a warz dobrze. Materią na Misę.
Weźmij Kurpatw/ albo Jastrząbków: albo Gołembi
masz 10. w Additamencie. ADDITAMENT. ALBO PRZYSTAWKA
ZEbyś się zacny Czytelniku nie gorszył/ żem w przod położył Polskich potraw rożne smaki/ chćiałem w tym dogodzić twoiemu geniuszowi, zebyś w przod pokosztowawszy Polskich Potraw/ á w nich swoiego nieznalazszy vkontentowánia do francuskich potayziow obroćił appetyt/ ktorych masz taką deskrypcyą. Potás Rumiány.
Weźmiy Rurę Wołową/ Cielęćiny łopatkę/ kurę/ álbo Kápłoná ochędożonego/ Skopowiny łopátkę/ grzbietu Wieprzowego nie mocz tego wszytkiego/ wstáw w gárnek przestrono/ włoz pietruszki wiązkę/ zasol iáko Kápłoni rosoł/ nakryi á warz dobrze. Máteryą ná Misę.
Weźmiy Kurpatw/ álbo Iástrząbkow: álbo Gołęmbi
Skrót tekstu: CzerComp
Strona: 37
Tytuł:
Compendium ferculorum albo zebranie potraw
Autor:
Stanisław Czerniecki
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
poradniki
Tematyka:
kulinaria
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1682
Data wydania (nie wcześniej niż):
1682
Data wydania (nie później niż):
1682
tego nie wie/ nie będzie przez podziwienia wielkiego: ROZDZIAŁ II. Gotowania Sta Potraw RYBNYCH.
Akomodując się zwyczajom Cesarza Jego M. Chrześcijańskiego/ i całej Rzeszy Niemieckiej na zmieszanie Potraw Mięśnych/ dla smaczniejszego Bankietu/ żebym Apetytom wygodził ludzkim/ przydałem Sto potraw Rybnych do niektórych jednak Wina potrzeba/ których masz takową deskrypcją niżej opisaną. A naprzód: Sposoby Polskie robienia Gąszczów do Ryb.
Weźmij Rożenków wielkich/ wstaw w Winie przestrono/ warz/ przebij przez Sito. ukręciwszy w Donicy/ będziesz miał gąszcz dobry. Drugi sposób robienia Gąszczu.
Weźmij Fig suchych/ wstaw w Winie/ warz/ uwierć/ przebij/ albo utłucz w Moździerzu
tego nie wie/ nie będźie przez podźiwienia wielkiego: ROZDZIAŁ II. Gotowánia Stá Potraw RYBNYCH.
AKkomoduiąc się zwyczaiom Cesárzá Iego M. Chrześćiánskiego/ y całey Rzeszy Niemieckiey ná zmieszánie Potraw Mięśnych/ dla smácznieyszego Bánkietu/ żebym Appetytom wygodźił ludzkim/ przydałem Sto potraw Rybnych do niektorych iednák Winá potrzeba/ ktorych masz takową deskrypcyą niżey opisaną. A naprzod: Sposoby Polskie robienia Gąszczow do Ryb.
Weźmiy Rożenkow wielkich/ wstaw w Winie przestrono/ warz/ przebiy przez Sito. vkręćiwszy w Donicy/ będźiesz miał gąszcz dobry. Drugi sposob robienia Gąszczu.
Weźmiy Fig suchych/ wstaw w Winie/ warz/ vwierć/ przebiy/ álbo vtłucz w Mozdźierzu
Skrót tekstu: CzerComp
Strona: 45
Tytuł:
Compendium ferculorum albo zebranie potraw
Autor:
Stanisław Czerniecki
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
poradniki
Tematyka:
kulinaria
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1682
Data wydania (nie wcześniej niż):
1682
Data wydania (nie później niż):
1682
Lutrzy wenerować, aliàs tego nie czyniąc, poenas przez zgorżenie Miasta, ponoszą nieraz z dopustu Boskiego. Bogacą to Miasto żelazne i stalowe Manufaktury, na całę Europę tu najwyśmienitsze, które robią w oficynach nad rzeką Pegnitz. W WETTERAWII jest Miasto Cesarskie Frankofurt nad Menem rzeką, gdzie Cesarzów koronują które żem opisał, w deskrypcyj Miast wyżej, tu milczę. Drugie tu Miasto jest Wertzlaria nad rzeką Lochną gdzie teraz po zgorżeniu Spiry Miasta, CAMERA Imperialis sądzi się, tu przeniesióna Roku 1693. W BUCHONII Księstwie między Hassią, Turyngią, Frankonią leżącym, jest FULDEŃSKIE wielkie Opactwo, w Mieście Fulda, gdzie jest Akademia, i samych Probostw źnacznych ośm
Lutrzy wenerowáć, aliàs tego nie czyniąc, poenas przez zgorżenie Miasta, ponoszą nieraz z dopustu Boskiego. Bogacą to Miasto żelazne y stalowe Manufaktury, ná całę Europę tu náywyśmienitsze, ktore robią w officynach nád rzeką Pegnitz. W WETTERAWII iest Miasto Cesarskie Fránkofurt nád Menem rzeką, gdźie Cesarzow koronuią ktore żem opisał, w deskrypcyi Miast wyżey, tu milczę. Drugie tu Miasto iest Wertzlaria nád rzeką Lochną gdźie teráz po zgorżeniu Spiry Miasta, CAMERA Imperialis sądzi się, tu przeniesióná Roku 1693. W BUCHONII Xięstwie między Hassią, Turingią, Fránkonią leżącym, iest FULDENSKIE wielkie Opactwo, w Mieście Fulda, gdźie iest Akademia, y samych Probostw źnácznych ośm
Skrót tekstu: ChmielAteny_II
Strona: 226
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 2
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1746
Data wydania (nie wcześniej niż):
1746
Data wydania (nie później niż):
1746
. ks. Bielickiego, że o tym do mnie pisał. Die 2 aprilis
Imp. krakowski obchodząc wczora Groby Pańskie zachwalił królowi im. grób u oo. franciszkanów, który lubo niebogaty, ale z włoska dobrze był z kwiecia robionego akomodowany: w słońcu było venerabile, baranek na dole wymalowany zemdlony, nad którym ta deskrypcja była: „Tulute me floribus etc quia amore langueo“. Tam tedy pojachał na mszą i wesołego alleluja winszować sobie kazał, po którym jadł obiad w tym klasztorze. Królowa im. zaś u panien sakramentek to nabożeństwo odprawowała. Po obiedzie król im. karetą, królowa im. począwszy od rana piechotą groby obchodziła z
. ks. Bielickiego, że o tym do mnie pisał. Die 2 aprilis
Jmp. krakowski obchodząc wczora Groby Pańskie zachwalił królowi jm. grób u oo. franciszkanów, który lubo niebogaty, ale z włoska dobrze był z kwiecia robionego akomodowany: w słońcu było venerabile, baranek na dole wymalowany zemdlony, nad którym ta deskrypcyja była: „Tulute me floribus etc quia amore langueo“. Tam tedy pojachał na mszą i wesołego alleluja winszować sobie kazał, po którym jadł obiad w tym klasztorze. Królowa jm. zaś u panien sakramentek to nabożeństwo odprawowała. Po obiedzie król jm. karetą, królowa jm. począwszy od rana piechotą groby obchodziła z
Skrót tekstu: SarPam
Strona: 210
Tytuł:
Pamiętnik z czasów Jana Sobieskiego
Autor:
Kazimierz Sarnecki
Miejsce wydania:
nieznane
Region:
nieznany
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
literatura faktograficzna
Gatunek:
pamiętniki
Tematyka:
historia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
między 1690 a 1696
Data wydania (nie wcześniej niż):
1690
Data wydania (nie później niż):
1696
Tekst uwspółcześniony:
tak
Redaktor wersji uwspółcześnionej:
Janusz Woliński
Miejsce wydania wersji uwspółcześnionej:
Wrocław
Wydawca wersji uwspółcześnionej:
Zakład Narodowy im. Ossolińskich
Data wydania wersji uwspółcześnionej:
1958
Doara w morze od wschodu wpada, a rzeka Po, od południa, od Zachodu i pułnocy kraina górami i skałami opasana. Ten kraj, dobrze wiadomy wszystkim dla obfitości Minierów złotych, dla których ubogaceni Mięszkańcy, nie raz panu swemu rebelizować musieli. W Urodżaje także niemniej obfita kraina. Dla tego czynię Ojczyzny mojej deskrypcją, żebym do zrozumienia podała, co Ojcu memu gdym się urodziła, za omen dała wieszczka pewna, która wędrując po świecie dosyć, tajemnie góry one przechodząc; z ordynansu Boskiego jakiegoś, w ten czas właśnie przypatkiem podobno, czyli zrządzeniem Boskim do Domu Ojca mego weszła, gdy mię Matka moja na świat wydawała
Doára w morze od wschodu wpada, á rzeka Po, od południa, od Záchodu y pułnocy kraina gorámi y skałámi opasana. Ten kray, dobrze wiádomy wszystkim dla obfitośći Minierow złotych, dla ktorych ubogáceni Mięszkańcy, nie raz pánu swemu rebellizowáć muśieli. W Urodźáie tákże niemniey obfita kráiná. Dla tego czynię Oyczyzny moiey deskrypcyą, żebym do zrozumienia podáłá, co Oycu memu gdym się urodźiła, zá omen dała wieszczka pewna, ktora wędruiąc po świećie dosyć, táiemnie gory one przechodząc; z ordynansu Boskiego iákiegoś, w ten czás własnie przypatkiem podobno, czyli zrządzeniem Boskim do Domu Oyca mego weszła, gdy mię Mátká moiá ná świát wydáwáła
Skrót tekstu: UrfeRubJanAwan
Strona: 2
Tytuł:
Awantura albo Historia światowe rewolucje i niestatecznego alternatę szczęścia zamykająca
Autor:
Honoré d'Urfé
Tłumacz:
Jan Karol Rubinkowski
Drukarnia:
Jan Ludwik Nicolai
Miejsce wydania:
Toruń
Region:
Pomorze i Prusy
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
epika
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1741
Data wydania (nie wcześniej niż):
1741
Data wydania (nie później niż):
1741
