między którymi ze dwa pola powinny być odmienną farbą zmalowane glinką i kredą, albo inszymi farbami do upodobania; którychby oko dojźrzeć mogło w znacznej odległości. Nauka X. O Mierze Wysokości dziennej i nocnej. MIarę Wysokości dzienną i nocną nazywam Instrument nowy, służący do mierzenia cieniem Słonecznym albo Księżycowym wszelkich Wysokości, mających spód dostępny. Ten tedy tak zrobisz. Zabawa VII. Rozdżyał II.
Na blasze CDEF, szerokiej na palec, długiej na 3, albo na 4; wiszącej wolno z uszka L. zrysuj linią średnią GH, i w punkcie G, wpraw Styl SP, krótszy niż połowica długości CE. Potym długość Styllu SP, postawiwszy
między ktorymi ze dwá polá powinny bydź odmienną fárbą zmálowáne glinką y kredą, álbo inszymi fárbámi do vpodobánia; ktorychby oko doyżrzeć mogło w znáczney odległośći. NAVKA X. O Mierze Wysokośći dźienney y nocney. MIárę Wysokośći dżienną y nocną náżywam Instrument nowy, służący do mierzenia ćieniem Słonecznym álbo Xiężycowym wszelkich Wysokośći, máiących spod dostępny. Ten tedy ták zrobisz. Zábáwá VII. Rozdżiał II.
Ná blásze CDEF, szerokiey ná pálec, długiey ná 3, álbo ná 4; wiszącey wolno z vszká L. zrysuy liniią srzednią GH, y w punktćie G, wpraw Styl SP, krotszy niż połowicá długośći CE. Potym długość Styllu SP, postáwiwszy
Skrót tekstu: SolGeom_II
Strona: 12
Tytuł:
Geometra polski cz. 2
Autor:
Stanisław Solski
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1684
Data wydania (nie wcześniej niż):
1684
Data wydania (nie później niż):
1684
dobrze niedostępnych, ani widzialnych wprost, i dalszych niż na milę Polską.
SPorządziwszy proste Instrumenta snadne i niekosztowne według opisania Rozdziału 1. tej Zabawy: wtym Rozdżyale Wtórym, onych użyjesz na wymiar wszelkich Odległości pożyomnych, sposobem opisanym wnastępujących Naukach. Nauka XII. Długość wprost Odległą od terminu do terminu przemierzać, gdy są terminy dostępne. Krótkie Długość: jako Ściany, Podwórza, Place na Fortece, Budyki etc. przemierzysz miarą wymierzoną na 5. albo 10. łokci według Nauki 4. tej Zabawy 7. przystawiając ją do sznura wyciągnionego i przywiącanego na kołkach wziemię wbitych: a za każdym przystawieniem miary do sznuru, sznur ujmując ręki prawej wielkim
dobrze niedostępnych, áni widźiálnych wprost, y dálszych niż na milę Polską.
SPorządźiwszy proste Instrumentá snádne y niekosztowne według opisánia Rozdźiału 1. tey Zábáwy: wtym Rozdżiale Wtorym, onych vżyiesz ná wymiar wszelkich Odległośći pożiomnych, sposobem opisánym wnástępuiących Náukách. NAVKA XII. Długość wprost Odległą od terminu do terminu przemierzáć, gdy są terminy dostępne. KRotkie Długość: iáko Sćiány, Podworza, Pláce ná Fortece, Budyki etc. przemierzysz miárą wymierzoną ná 5. álbo 10. łokći według Náuki 4. tey Zábáwy 7. przystáwiáiąc ią do sznurá wyćiągnionego y przywiącánego ná kołkách wźięmię wbitych: á zá káżdym przystáwieniem miáry do sznuru, sznur vymuiąc ręki práwey wielkim
Skrót tekstu: SolGeom_II
Strona: 13
Tytuł:
Geometra polski cz. 2
Autor:
Stanisław Solski
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1684
Data wydania (nie wcześniej niż):
1684
Data wydania (nie później niż):
1684
, zosobna; nanotuj liczbę części n, i d, odcięte zramienia bn Węgielnice Lbd. A gdy wyjmiesz mniejszą bn, zwiększej b, d; zostanie nd, liczba łokci odległości niedostępnej ND. Dla triangułów równokątnych End, END. Figura Karty 30. o Wymierzaniu Wysokości. Rozdział III. O Wymierzaniu Wysokości Dostępnych i Niedostępnych.
WYsokość nazywam, Długość każdej rzeczy od ziemie do wierzchu, jaką w Figurze następującej jest CD. Nauka XXXVI. Przestrogi do wymierzania Wysokości potrzebne. Geometrowie (wyjąwszy W. Księdza Tacqueta,) nie dokładając Przestróg potrzebnych w wymierzaniu Wysokości, tak wiarę psują poczynającym o prawdzie ich nauki, gdy im doświadczenie pokazuje
, zosobná; nánotuy liczbę częśći n, y d, odćięte zrámięnia bn Węgielnicé Lbd. A gdy wyymiesz mnieyszą bn, zwiększey b, d; zostánie nd, liczbá łokći odległosći niedostępney ND. Dla tryángułow rownokątnych End, END. Figurá Karty 30. o Wymierzániu Wysokośći. ROZDZIAL III. O Wymierzániu Wysokośći Dostępnych y Niedostępnych.
WYsokość náżywam, Długość káżdey rzeczy od źięmie do wierzchu, iáką w Figurze nástępuiącey iest CD. NAVKA XXXVI. Przestrogi do wymierzánia Wysokośći potrzebne. Geometrowie (wyiąwszy W. Xiędzá Tácquetá,) nie dokładáiąc Przestrog potrzebnych w wymierzániu Wysokośći, ták wiárę psuią poczynáiącym o prawdżie ich náuki, gdy im doświádczenie pokázuie
Skrót tekstu: SolGeom_II
Strona: 35
Tytuł:
Geometra polski cz. 2
Autor:
Stanisław Solski
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1684
Data wydania (nie wcześniej niż):
1684
Data wydania (nie później niż):
1684
: niższy zaś, przyczyniłby jej. Także gdy się Geometry Część 2. E2 wymierzanie przez dwie stacje odprawuje, obiedwie mają być na jednejże linii Horyzontalnej. 7.Wysokość angułu L instrumentu abo M: od ziemie F, masz zawsze przydać do wyrachowanej wysokości. 8.Miejsce z którego Mierniczy zechce wymierzać wysokość lubo Dostępną, lubo Niedostępną, ma być proporcjonalnie odległe samej wysokości: to jest nie bardzo odległe: aby ile być może, Odległość ML, nie nazbyt znacznie różna była od od wysokości CD. Gdyż im oka promień LTD, na instrumencie bliżej przystępuje do punktu Z, punktem T, w dalekich odległościach ML, jeden podział na
: niszszy záś, przyczyniłby iey. Także gdy się Geometry Część 2. E2 wymierzánie przez dwie stácye odpráwuie, obiedwie máią bydź ná iedneyże linii Horyzontálney. 7.Wysokość ángułu L instrumentu ábo M: od źiemie F, masz záwsze przydáć do wyráchowáney wysokośći. 8.Mieysce z ktorego Mierniczy zechce wymierzáć wysokość lubo Dostępną, lubo Niedostępną, ma bydź proporcyonálnie odległe sámey ẃysokośći: to iest nie bárdzo odległe: áby ile bydź może, Odległość ML, nie názbyt znácznie rożna była od od wysokośći CD. Gdyż im oká promień LTD, ná instrumenćie bliżey przystępuie do punktu S, punktem T, w dálekich odległośćiách ML, ieden podźiał ná
Skrót tekstu: SolGeom_II
Strona: 36
Tytuł:
Geometra polski cz. 2
Autor:
Stanisław Solski
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1684
Data wydania (nie wcześniej niż):
1684
Data wydania (nie później niż):
1684
do LV, w łokciach: i Odmienną proporcją: Jako bm, do ML, tak md, do LV. To jest: Jako tyle ma cząstek bm, wiele łokci wymierzono na ML: tak i md, tyle musi mieć cząstek na Węgielnicy, wiele łokci ma wysokość LV. PRZESTROGA. Wysokości wszelkie, tak dostępne jako i niedostępne uspodu, mierzać się mogą przez Tablicę Mierniczą, abo z jej centrum M, abo z rogu H. Przy mierzeniu z Centrum Tablice, odległość stacyj od spodu wysokości, bierze się od Pachołki, Tablicę trzymającego: i wysokość Tablice od ziemie, którą potrzeba pprzydawać do wymierzonej wysokości; mierzy się wysokością
do LV, w łokćiách: y Odmienną proporcyą: Iáko bm, do ML, ták md, do LV. To iest: Iáko tyle ma cząstek bm, wiele łokći wymierzono ná ML: ták y md, tyle muśi mieć cząstek ná Węgielnicy, wiele łokći ma wysokość LV. PRZESTROGA. Wysokości ẃszelkie, tak dostępne iáko y niedostępne vspodu, mierzać się mogą przez Tablicę Mierniczą, ábo z iey centrum M, ábo z rogu H. Przy mierzeniu z Centrum Tablice, odległość stácyi od spodu wysokośći, bierze się od Pachołki, Tablicę trzymáiącego: y wysokość Tablice od źiemie, ktorą potrzebá pprzydawáć do wymierzoney wysokośći; mierzy się wysokośćią
Skrót tekstu: SolGeom_II
Strona: 37
Tytuł:
Geometra polski cz. 2
Autor:
Stanisław Solski
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1684
Data wydania (nie wcześniej niż):
1684
Data wydania (nie później niż):
1684
pachołka na którym Tablica stoi, ale od igiełki w rogu Tablice wbitej: i wysokość Tablice od ziemie, którą potrzeba przydawać do wymierzonej wysokości, ma być brana, nie do igiełki w centrum Tablice osadzonej, jako w niniejszej Nauce, ale dy igiełki w rogu Tablice stojącej. jako w Nauce następującej 38. 2 Wysokości dostępne: mierzą się Tablicą Mierniczą, dwojako. Abo z pomocą Węgielnice płaskiej: (jaka jest W. w Tablicy 4. w Figurze 2. przy karcie 9. tej Części 2. Geometry) Abo bez Węgielnice, z pomocą cyrkla i skale i skale podziałów, wydzielonych na linii z Celami. Do pierwszego sposobu:
páchołka ná ktorym Tablicá stoi, ále od igiełki w rogu Tablice wbitey: y wysokość Tablice od źiemie, ktorą potrzebá przydawáć do wymierzoney wysokośći, ma bydź brána, nie do igiełki w centrum Tablice osádzoney, iáko w ninieyszey Náuce, ále di igiełki w rogu Tablice stoiącey. iako w Náuce nástępuiącey 38. 2 Wysokośći dostępne: mierzą się Tablicą Mierniczą, dwoiáko. Abo z pomocą Węgielnice płáskiey: (iáka iest W. w Tablicy 4. w Figurze 2. przy kárćie 9. tey Częśći 2. Geometry) Abo bez Węgielnice, z pomocą cyrklá y skále y skále podźiałow, wydźielonych ná linii z Celámi. Do pierwszego sposobu:
Skrót tekstu: SolGeom_II
Strona: 37
Tytuł:
Geometra polski cz. 2
Autor:
Stanisław Solski
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1684
Data wydania (nie wcześniej niż):
1684
Data wydania (nie później niż):
1684
celami, ani wyrachowania czwartej liczby niewiadomej, ze trzech wiadomych. Tak iż od naprostszych ludzi praktykować się może z wielkim ich podziwieniem. Jakoś czytał w Naukach 29. 31. 32. 33. 34. 36. i 37. Wtóry sposób: to jest z pomocą skale i cyrkla, służy wszytkim wysokościom tak Dostępnym jako i Niedostępnym; i to, abo bez wyrachowania czwartej liczby niewiadomej ze trzech wiadomych, według Sposobu Nauki następującej 37. Abo z wyrachowaniem zwyczajnym inszym Geometrom, jednak doskonalszym: jako w Nauce 39. Nauka XXXVIII. Drugi sposób wymierzania Tablicą Mierniczą wysokości dostępnej przy spodzie. NIech będzie wysokość MZ: i odległość od niej
celámi, áni wyráchowánia czwartey liczby niewiádomey, ze trzech wiádomych. Tak iż od naprostszych ludźi práktykowáć się może z wielkim ich podźiwięniem. Iákoś czytał w Náukách 29. 31. 32. 33. 34. 36. y 37. Wtory sposob: to iest z pomocą skále y cyrklá, służy wszytkim wysokośćiom ták Dostępnym iáko y Niedostępnym; y to, abo bez wyráchowánia czwartey liczby niewiádomey ze trzech wiadomych, według Sposobu Náuki następuiącey 37. Abo z wyráchowaniem zwyczaynym inszym Geometrom, iednák doskonálszym: iáko w Náuce 39. NAVKA XXXVIII. Drugi sposob wymierzánia Tablicą Mierniczą wysokośći dostępney przy spodźie. NIech będźie wysokość MZ: y odległość od niey
Skrót tekstu: SolGeom_II
Strona: 38
Tytuł:
Geometra polski cz. 2
Autor:
Stanisław Solski
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1684
Data wydania (nie wcześniej niż):
1684
Data wydania (nie później niż):
1684
to jest z pomocą skale i cyrkla, służy wszytkim wysokościom tak Dostępnym jako i Niedostępnym; i to, abo bez wyrachowania czwartej liczby niewiadomej ze trzech wiadomych, według Sposobu Nauki następującej 37. Abo z wyrachowaniem zwyczajnym inszym Geometrom, jednak doskonalszym: jako w Nauce 39. Nauka XXXVIII. Drugi sposób wymierzania Tablicą Mierniczą wysokości dostępnej przy spodzie. NIech będzie wysokość MZ: i odległość od niej NM, łokci naprzykład 50, wymierzona po prostu: Tedy naprzód tę Odległość NM, 50 łokci, przenieś w cząstkach z boku skali, na ścianę CD, Tablice CHBD, od C, ku D, (i niech będą te cząstki Cq.
to iest z pomocą skále y cyrklá, służy wszytkim wysokośćiom ták Dostępnym iáko y Niedostępnym; y to, abo bez wyráchowánia czwartey liczby niewiádomey ze trzech wiadomych, według Sposobu Náuki następuiącey 37. Abo z wyráchowaniem zwyczaynym inszym Geometrom, iednák doskonálszym: iáko w Náuce 39. NAVKA XXXVIII. Drugi sposob wymierzánia Tablicą Mierniczą wysokośći dostępney przy spodźie. NIech będźie wysokość MZ: y odległość od niey NM, łokći náprzykład 50, wymierzona po prostu: Tedy naprzod tę Odległość NM, 50 łokći, przenieś w cząstkách z boku skáli, ná śćiánę CD, Tablice CHBD, od C, ku D, (y niech będą te cząstki Cq.
Skrót tekstu: SolGeom_II
Strona: 38
Tytuł:
Geometra polski cz. 2
Autor:
Stanisław Solski
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1684
Data wydania (nie wcześniej niż):
1684
Data wydania (nie później niż):
1684
C tablice od ziemi, łokci 2: będzie wiadoma cała wysokość MZ łokci 25, bez rachowania pracowitego. Ponieważ według Fundamentu Nauki 13. Jako Cq, w cząstkach skale, do CP, w łokciach: tak qt, w cząstkach, do PZ, w łokciach. Nauka XXXIX. Trzeci sposób wymierzania Tablicą Miernicza Wysokości dostępnej przy spodzie, dla umiejących rachować. NIech będzie Wysokość niewiadoma CD, przystępna do C; i miejysce F, z którego masz mierzać daną Wysokość CD. Redy Naprzód: Odległość FC przemierz po prostu z pilnością, (która niech będzie naprzykład łokci 60.) Potym postawiwszy do perpendykułu Tablicę Mierniczą na Pachołku FL,
C tablice od żiemi, łokći 2: będźie wiádoma cáła wysokość MZ łokći 25, bez ráchowánia prácowitego. Ponieważ według Fundámentu Náuki 13. Iáko Cq, w cząstkách skále, do CP, w łokćiách: ták qt, w cząstkách, do PZ, w łokćiách. NAVKA XXXIX. Trzeći sposob wymierzánia Tablicą Miernicza Wysokośći dostępney przy spodźie, dla vmieiących ráchowáć. NIech będźie Wysokość niewiádoma CD, przystępna do C; y mieyysce F, z ktorego masz mierzáć dáną Wysokość CD. Redy Náprzod: Odległość FC przemierz po prostu z pilnośćią, (ktora niech będźie náprzykład łokći 60.) Potym postáwiwszy do perpendykułu Tablicę Mierniczą ná Páchołku FL,
Skrót tekstu: SolGeom_II
Strona: 38
Tytuł:
Geometra polski cz. 2
Autor:
Stanisław Solski
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1684
Data wydania (nie wcześniej niż):
1684
Data wydania (nie później niż):
1684
MD wysokości niewiadomej. Gdyby zaś padła linia z celami na b punkt, linii ZO: w tamtej figurze 2. Tablice 4, masz uczynić: Jako HZ 250. części (część czwarta całej HG 1000) do Zb: tak wtej tu figurze odległość LM, do MD, wysokości. Nauka XL. Wysokość dostępną u spodu, zmierzać nie mając linii z Celami. NA desce prostej, zrysuj kwadrat doskonały CHBD, jaki masz w figurze Naui 38. i zawieś na BD, perpendykuł: aby według niego stanęa ściana CD pożyomnie, a ściana DB, krzyżowa. Potym wbiwszy w angule C igiełkę jako nasubtelniejszą; z miejsca N,
MD wysokosći nieẃiádomey. Gdyby záś pádła liniia z celámi ná b punkt, linii ZO: w támtey figurze 2. Tablice 4, masz vczynić: Iáko HZ 250. części (część czwarta cáłey HG 1000) do Zb: ták wtey tu figurze odległość LM, do MD, wysokości. NAVKA XL. Wysokość dostępną v spodu, zmierzáć nie máiąc linii z Celámi. NA desce prostey, zrysuy kwádrat doskonáły CHBD, iáki masz ẃ figurze Náui 38. y záwieś ná BD, perpendykuł: áby według niego stánęá śćiáná CD pożiomnie, á śćiáná DB, krzyżowa. Potym wbiwszy w ángule C igiełkę iáko nasubtelnieyszą; z mieyscá N,
Skrót tekstu: SolGeom_II
Strona: 39
Tytuł:
Geometra polski cz. 2
Autor:
Stanisław Solski
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1684
Data wydania (nie wcześniej niż):
1684
Data wydania (nie później niż):
1684
