miało drzewo, lecz nawet wielką część przy grubszej swojej tłustości, wegiel więc dobry bardzo mało wyrzuca płomienia, lecz może być prędzej przejęty od ognia, który porobił był sobie w nim meaty wypędzając z niego wilgoć, która jako wszystkim jest wiadomo, nie daje się rozpościerać ogniowi; i to to jest przyczyną, że ogień drzewowy mniej jest dogrzewającym nad ogień węglowy, ponieważ dzielność ognistych jego części, tempuruje się przez wilgotne wapory wypadające z drzewa. SZTUKA WĘGLARSKA.
Drzewo pruchnieje w ziemi i w proch się obraca: lecz węgiel jest nieskażytelną materią, która wieki całe bez zepsucia się trwać może w ziemi. Wiele robactwa żywi się drzewem; nie wiem
miało drzewo, lecz nawet wielką część przy grubszey swoiey tłustosci, wegiel więc dobry bardzo mało wyrzuca płomienia, lecz może byc prędzey przeięty od ognia, ktory porobił był sobie w nim meaty wypędzaiąc z niego wilgoć, ktora iako wszystkim iest wiadomo, nie daie się rozposcierać ogniowi; i to to iest przyczyną, że ogień drzewowy mniey iest dogrzewaiącym nad ogień węglowy, ponieważ dzielność ognistych iego części, tempuruie się przez wilgotne wapory wypadaiące z drzewa. SZTUKA WĘGLARSKA.
Drzewo pruchnieie w ziemi i w proch się obraca: lecz węgiel iest nieskażytelną materyą, ktora wieki całe bez zepsucia się trwać może w ziemi. Wiele robactwa żywi się drzewem; nie wiem
Skrót tekstu: DuhMałSpos
Strona: 9
Tytuł:
Sposób robienia węglów czyli sztuka węglarska
Autor:
Henri-Louis Duhamel Du Monceau
Tłumacz:
Jacek Małachowski
Drukarnia:
Michał Gröll
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1769
Data wydania (nie wcześniej niż):
1769
Data wydania (nie później niż):
1769
przyjemnym i szkodliwym siarczystym napełniają fetorem; dzieje się więc to dla tej przyczyny że je wprzód palą; Które palenie kiedy należytym się czyni sposobem; utracą prawie że wszystkim ten fetor, nie utracając nic z swojej dobroci; ponieważ siarka dostatkiem wnich się najduje.
Z tego wszystkiego cośmy powiedzieli widzieć można, że węgiel drzewowy godzien jest, a żeby na niego przyzwoite Fizycy mieli względy lecz bardziej jeszcze sybstancja ta interesować powinna społeczeństwo, węgiel albowiem będąc pokarmem ognia, używa go się w kuchniach; i w wielu sztukach nie można się bez niego obejść; ponieważ mimo tego że go w domach naszych do wielu potrzebujemy rzeczy, koniecznie jest potrzebnym do
przyiemnym y szkodliwym siarczystym napełniaią fetorem; dzieie się więc to dla tey przyczyny że ie wprzod palą; Ktore palenie kiedy należytym się czyni sposobem; utracą prawie że wszystkim ten fetor, nie utracaiąc nic z swoiey dobroci; ponieważ siarka dostatkiem wnich się nayduie.
Z tego wszystkiego cośmy powiedzieli widzieć można, że węgiel drzewowy godzien iest, á żeby na niego przyzwoite Fizycy mieli względy lecz bardziey ieszcze sybstancya ta interessować powinna społeczeństwo, węgiel albowiem będąc pokarmem ognia, używa go się w kuchniach; i w wielu sztukach nie można się bez niego obeyść; ponieważ mimo tego że go w domach naszych do wielu potrzebuiemy rzeczy, koniecznie iest potrzebnym do
Skrót tekstu: DuhMałSpos
Strona: 11
Tytuł:
Sposób robienia węglów czyli sztuka węglarska
Autor:
Henri-Louis Duhamel Du Monceau
Tłumacz:
Jacek Małachowski
Drukarnia:
Michał Gröll
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1769
Data wydania (nie wcześniej niż):
1769
Data wydania (nie później niż):
1769
być zażywany. Węgiel dla tego jest lepszy nad drzewo do palenia, że wydaje żywszy i regularniejszy z siebie ogień, nie wydając dymu, co czyni go potrzebnym w kuchniach do rozpalania piecyków, na których się robią potrawy i sosy, które gotowane nad ogniem drzewowym, przydymiłyby się, a częstokroć spaliły, ponieważ płomień drzewowy wydaje gorącość żywą, lecz w krótce ustającą.
I dla tego to rzemieślnicy lutujący, albo różne kruszce złączający, nie mogą się obejść bez węgla, a jeszcze bez węgla, któryby z siebie nie wydawał brzasku. Toż samo mówić się może o Rzemieślnikach topiących kruszce, którzy częstokroć przykrywają ten który topią kruszec węglem
być zażywany. Węgiel dla tego iest lepszy nad drzewo do palenia, że wydaie żywszy i regularnieyszy z siebie ogień, nie wydaiąc dymu, co czyni go potrzebnym w kuchniach do rospalania piecykow, na ktorych się robią potrawy i sosy, ktore gotowane nad ogniem drzewowym, przydymiłyby się, á częstokroć spaliły, ponieważ płomień drzewowy wydaie gorącość żywą, lecz w krotce ustaiącą.
I dla tego to rzemieślnicy lutuiący, albo rożne kruszce złączaiący, nie mogą się obeyść bez węgla, á ieszcze bez węgla, ktoryby z siebie nie wydawał brzasku. Toż samo mowić się może o Rzemieślnikach topiących kruszce, ktorzy częstokroć przykrywaią ten ktory topią kruszec węglem
Skrót tekstu: DuhMałSpos
Strona: 34
Tytuł:
Sposób robienia węglów czyli sztuka węglarska
Autor:
Henri-Louis Duhamel Du Monceau
Tłumacz:
Jacek Małachowski
Drukarnia:
Michał Gröll
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1769
Data wydania (nie wcześniej niż):
1769
Data wydania (nie później niż):
1769
lutujący, albo różne kruszce złączający, nie mogą się obejść bez węgla, a jeszcze bez węgla, któryby z siebie nie wydawał brzasku. Toż samo mówić się może o Rzemieślnikach topiących kruszce, którzy częstokroć przykrywają ten który topią kruszec węglem; przeszkadzając, a żeby się nie obrócił w proch; w czym węgiel drzewowy daleko jest od węgla mineralnego szacowniejszy; ten albowiem ma w sobie wiele części siarczystych psujących kruszec, węgiel zaś drzewowy przywraca kruszcowi substancją tłustą, którąby w nim dzielność ognia zniszczyć mogła. I stąd to węgiel drzewowy tak jest potrzebny do oczyszczania minerałów. Łatwo bez wątpienia każdy pojąc może, że gdyśmy mówili o Rzemieślnikach
lutuiący, albo rożne kruszce złączaiący, nie mogą się obeyść bez węgla, á ieszcze bez węgla, ktoryby z siebie nie wydawał brzasku. Toż samo mowić się może o Rzemieślnikach topiących kruszce, ktorzy częstokroć przykrywaią ten ktory topią kruszec węglem; przeszkadzaiąc, á żeby się nie obrocił w proch; w czym węgiel drzewowy daleko iest od węgla mineralnego szacownieyszy; ten albowiem ma w sobie wiele częsci siarczystych psuiących kruszec, węgiel zaś drzewowy przywraca kruszcowi substancyą tłustą, ktorąby w nim dzielność ognia zniszczyć mogła. I ztąd to węgiel drzewowy tak iest potrzebny do oczyszczania minerałow. Łatwo bez wątpienia każdy poiąc może, że gdyśmy mowili o Rzemieślnikach
Skrót tekstu: DuhMałSpos
Strona: 34
Tytuł:
Sposób robienia węglów czyli sztuka węglarska
Autor:
Henri-Louis Duhamel Du Monceau
Tłumacz:
Jacek Małachowski
Drukarnia:
Michał Gröll
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1769
Data wydania (nie wcześniej niż):
1769
Data wydania (nie później niż):
1769
z siebie nie wydawał brzasku. Toż samo mówić się może o Rzemieślnikach topiących kruszce, którzy częstokroć przykrywają ten który topią kruszec węglem; przeszkadzając, a żeby się nie obrócił w proch; w czym węgiel drzewowy daleko jest od węgla mineralnego szacowniejszy; ten albowiem ma w sobie wiele części siarczystych psujących kruszec, węgiel zaś drzewowy przywraca kruszcowi substancją tłustą, którąby w nim dzielność ognia zniszczyć mogła. I stąd to węgiel drzewowy tak jest potrzebny do oczyszczania minerałów. Łatwo bez wątpienia każdy pojąc może, że gdyśmy mówili o Rzemieślnikach topiących kruszce, nie mówiliśmy o tych, którzy topią kruszce za pomocą płomieniów drzewowych, jakimi są ci którzy
z siebie nie wydawał brzasku. Toż samo mowić się może o Rzemieślnikach topiących kruszce, ktorzy częstokroć przykrywaią ten ktory topią kruszec węglem; przeszkadzaiąc, á żeby się nie obrocił w proch; w czym węgiel drzewowy daleko iest od węgla mineralnego szacownieyszy; ten albowiem ma w sobie wiele częsci siarczystych psuiących kruszec, węgiel zaś drzewowy przywraca kruszcowi substancyą tłustą, ktorąby w nim dzielność ognia zniszczyć mogła. I ztąd to węgiel drzewowy tak iest potrzebny do oczyszczania minerałow. Łatwo bez wątpienia każdy poiąc może, że gdyśmy mowili o Rzemieślnikach topiących kruszce, nie mowilismy o tych, ktorzy topią kruszce za pomocą płomieniow drzewowych, iakiemi są ci ktorzy
Skrót tekstu: DuhMałSpos
Strona: 34
Tytuł:
Sposób robienia węglów czyli sztuka węglarska
Autor:
Henri-Louis Duhamel Du Monceau
Tłumacz:
Jacek Małachowski
Drukarnia:
Michał Gröll
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1769
Data wydania (nie wcześniej niż):
1769
Data wydania (nie później niż):
1769
przykrywają ten który topią kruszec węglem; przeszkadzając, a żeby się nie obrócił w proch; w czym węgiel drzewowy daleko jest od węgla mineralnego szacowniejszy; ten albowiem ma w sobie wiele części siarczystych psujących kruszec, węgiel zaś drzewowy przywraca kruszcowi substancją tłustą, którąby w nim dzielność ognia zniszczyć mogła. I stąd to węgiel drzewowy tak jest potrzebny do oczyszczania minerałów. Łatwo bez wątpienia każdy pojąc może, że gdyśmy mówili o Rzemieślnikach topiących kruszce, nie mówiliśmy o tych, którzy topią kruszce za pomocą płomieniów drzewowych, jakimi są ci którzy leją dzwony, harmaty brązowe etc.
Lubo węgiel ziemny lepszy jest do kuznic nad węgiel drzewowy, dlatego
przykrywaią ten ktory topią kruszec węglem; przeszkadzaiąc, á żeby się nie obrocił w proch; w czym węgiel drzewowy daleko iest od węgla mineralnego szacownieyszy; ten albowiem ma w sobie wiele częsci siarczystych psuiących kruszec, węgiel zaś drzewowy przywraca kruszcowi substancyą tłustą, ktorąby w nim dzielność ognia zniszczyć mogła. I ztąd to węgiel drzewowy tak iest potrzebny do oczyszczania minerałow. Łatwo bez wątpienia każdy poiąc może, że gdyśmy mowili o Rzemieślnikach topiących kruszce, nie mowilismy o tych, ktorzy topią kruszce za pomocą płomieniow drzewowych, iakiemi są ci ktorzy leią dzwony, harmaty bronzowe etc.
Lubo węgiel źiemny lepszy iest do kuznic nad węgiel drzewowy, dlatego
Skrót tekstu: DuhMałSpos
Strona: 34
Tytuł:
Sposób robienia węglów czyli sztuka węglarska
Autor:
Henri-Louis Duhamel Du Monceau
Tłumacz:
Jacek Małachowski
Drukarnia:
Michał Gröll
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1769
Data wydania (nie wcześniej niż):
1769
Data wydania (nie później niż):
1769
to węgiel drzewowy tak jest potrzebny do oczyszczania minerałów. Łatwo bez wątpienia każdy pojąc może, że gdyśmy mówili o Rzemieślnikach topiących kruszce, nie mówiliśmy o tych, którzy topią kruszce za pomocą płomieniów drzewowych, jakimi są ci którzy leją dzwony, harmaty brązowe etc.
Lubo węgiel ziemny lepszy jest do kuznic nad węgiel drzewowy, dlatego że wydaje z siebie ogień żywszy, ztym wszystkim w miejscach tych, w których nie masz ziemnych węglów, można kuć wielkie nawet sztuki przy węglach drzewowych, znajdują się w Prowincjach Francuskich Rzemieślnicy umiejący pomnożyć dzielność węgla drzewowego, za pomocą płomieniów z drzewa wznieconych.
A lubo węgiel drzewowy nie wydaje tak żywej gorącości
to węgiel drzewowy tak iest potrzebny do oczyszczania minerałow. Łatwo bez wątpienia każdy poiąc może, że gdyśmy mowili o Rzemieślnikach topiących kruszce, nie mowilismy o tych, ktorzy topią kruszce za pomocą płomieniow drzewowych, iakiemi są ci ktorzy leią dzwony, harmaty bronzowe etc.
Lubo węgiel źiemny lepszy iest do kuznic nad węgiel drzewowy, dlatego że wydaie z siebie ogień żywszy, ztym wszystkim w mieyscach tych, w ktorych nie masz źiemnych węglow, można kuć wielkie nawet sztuki przy węglach drzewowych, znayduią się w Prowinciach Francuskich Rzemieślnicy umieiący pomnożyć dzielność węgla drzewowego, za pomocą płomieniow z drzewa wznieconych.
A lubo węgiel drzewowy nie wydaie tak żywey gorącosci
Skrót tekstu: DuhMałSpos
Strona: 34
Tytuł:
Sposób robienia węglów czyli sztuka węglarska
Autor:
Henri-Louis Duhamel Du Monceau
Tłumacz:
Jacek Małachowski
Drukarnia:
Michał Gröll
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1769
Data wydania (nie wcześniej niż):
1769
Data wydania (nie później niż):
1769
jest do kuznic nad węgiel drzewowy, dlatego że wydaje z siebie ogień żywszy, ztym wszystkim w miejscach tych, w których nie masz ziemnych węglów, można kuć wielkie nawet sztuki przy węglach drzewowych, znajdują się w Prowincjach Francuskich Rzemieślnicy umiejący pomnożyć dzielność węgla drzewowego, za pomocą płomieniów z drzewa wznieconych.
A lubo węgiel drzewowy nie wydaje tak żywej gorącości jak węgiel ziemny, co jest przyczyną że ostatni jest lepszy do lutowania, gorącość jeadnak drzewowego węgla przenika lepiej żelazo nie paląc jego powierzchowności, dla tego niektórzy kowale przenoszą go nad inne, gdy im wyrabiać przychodzi wielkie sztuki. Lecz że niemasz jakośmy już namienili żadnej okazji, w której
iest do kuznic nad węgiel drzewowy, dlatego że wydaie z siebie ogień żywszy, ztym wszystkim w mieyscach tych, w ktorych nie masz źiemnych węglow, można kuć wielkie nawet sztuki przy węglach drzewowych, znayduią się w Prowinciach Francuskich Rzemieślnicy umieiący pomnożyć dzielność węgla drzewowego, za pomocą płomieniow z drzewa wznieconych.
A lubo węgiel drzewowy nie wydaie tak żywey gorącosci iak węgiel źiemny, co iest przyczyną że ostatni iest lepszy do lutowania, gorącość ieadnak drzewowego węgla przenika lepiey żelazo nie paląc iego powierzchownosci, dla tego niektorzy kowale przenoszą go nad inne, gdy im wyrabiać przychodzi wielkie sztuki. Lecz że niemasz iakośmy iuż namienili żadney okazyi, w ktorey
Skrót tekstu: DuhMałSpos
Strona: 34
Tytuł:
Sposób robienia węglów czyli sztuka węglarska
Autor:
Henri-Louis Duhamel Du Monceau
Tłumacz:
Jacek Małachowski
Drukarnia:
Michał Gröll
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1769
Data wydania (nie wcześniej niż):
1769
Data wydania (nie później niż):
1769
ten, który żelazu nadaje miękkości, a węglem twardym ten, który żelazo czyni twardym; pewna albowiem jest rzecz, że natura węgla wpływa w naturę kruszcu. Przez nieszczęśliwość dwa te przymioty, to jest gorącość i miękkość, rzadko się razem z sobą znajdują, wszyscy ci, którzy oczyszczają minerały, rozumieją, że węgiel drzewowy biały jest dosyć miękki, lecz bardzo mało ma w sobie gorącości. Węgiel z drzewa twardego jakim jest dębina, wydaje wiele ognia, lecz wielu sądzi, że jest arcjostre. Osoby najwięcej w tej materyj mające oświecenia, (nie chcę albowiem tu mówić o moich własnych obserwacjach) powiadają, że nie masz rzeczy posrzodkowej pomiędzy
ten, ktory żelazu nadaie miękkosci, á węglem twardym ten, ktory żelazo czyni twardym; pewna albowiem iest rzecz, że natura węgla wpływa w naturę kruszcu. Przez nieszczęsliwość dwa te przymioty, to iest gorącość i miękkość, rzadko się razem z sobą znayduią, wszyscy ci, ktorzy oczyszczaią minerały, rozumieią, że węgiel drzewowy biały iest dosyć miękki, lecz bardzo mało ma w sobie gorącosci. Węgiel z drzewa twardego iakim iest dębina, wydaie wiele ognia, lecz wielu sądzi, że iest arcyostre. Osoby naywięcey w tey materyi maiące oswiecenia, (nie chcę albowiem tu mowić o moich własnych obserwacyach) powiadaią, że nie masz rzeczy posrzodkowey pomiędzy
Skrót tekstu: DuhMałSpos
Strona: 35
Tytuł:
Sposób robienia węglów czyli sztuka węglarska
Autor:
Henri-Louis Duhamel Du Monceau
Tłumacz:
Jacek Małachowski
Drukarnia:
Michał Gröll
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1769
Data wydania (nie wcześniej niż):
1769
Data wydania (nie później niż):
1769
