płynących, drugich z morza wypadających. Czego eksperiencja uczy; ponieważ to w Zupach, to w innych sodynach górnicy kopiąc głęboko minerały, wody i rzek obszernych się dokopują. I za kruszcami pod same wody głębiej się podkopują. Same rzeki biorąc w początkach swoich, gdy albo z bagnów, albo ze skał, mają swego duktu inceptę, być musi, że podziemnemi nurtami skąd inąd dochodzi nieustanna woda. Co samo też zeznaje Dawid. Psal. 123. Bo Bóg ziemię ufundował na morzach, i nad rzekami wydoskonalił ją. Koniec i pożytek tych podziemnych poników jest. Aby służyła do wyrabiania różnych minerałów w ziemi i z ziemi woda oraz z ogniem
płynących, drugich z morza wypádáiących. Czego experyencyá uczy; ponieważ to w Zupach, to w innych sodynách gornicy kopiąc głęboko minerały, wody y rzek obszernych się dokopuią. Y zá kruszcámi pod sáme wody głębiey się podkopuią. Sáme rzeki biorąc w początkách swoich, gdy álbo z bágnow, álbo ze skáł, máią swego duktu inceptę, być musi, że podziemnemi nurtámi zkąd inąd dochodzi nieustanná wodá. Co sámo też zeznáie Dawid. Psal. 123. Bo Bog ziemię ufundował ná morzach, y nad rzekami wydoskonalił ią. Koniec y pożytek tych podziemnych ponikow iest. Aby służyłá do wyrabiánia rożnych minerałow w ziemi y z ziemi wodá oráz z ogniem
Skrót tekstu: BystrzInfGeogr
Strona: B3
Tytuł:
Informacja geograficzna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
małego uprzykrzenia. 1. Wuspokojeniu się na linii południowej Acus Magneticae albo Igiełki Magnesem natartej, nie tylko nie rychłym, ale i czasem niepewnym. 2. W domyślaniu się minut gradusowych; ilekroć na zupełny gradus nie przypadnie albo koniec igiełki, albo linia sCelami. 3. Wkonnotowaniu na polu ustępu od linii południowej, duktów granicznych od jednej stacyj do drugiej; i w opisowaniu przyległości tych duktów, tak po prawej jako i po lewej ręce. 4. W rysowaniu Mapy w domu po zejściu z pola. 5. Z omełki która się przytrafia w konotowaniu gradusa ustępu duktu granicznego; inszy za inszy pisząc. Nad to doznałem że
máłego vprzykrzęnia. 1. Wuspokoięniu się ná linii południowey Acus Magneticae albo Igiełki Mágnesem nátártey, nie tylko nie rychłym, ále y czásem niepewnym. 2. W domyślániu się minut gradusowych; ilekroć ná zupełny gradus nie przypádnie álbo koniec igiełki, álbo liniia zCelámi. 3. Wkonnotowániu ná polu vstępu od linii południowey, duktow gránicznych od iedney stácyi do drugiey; y ẃ opisowániu przyległośći tych duktoẃ, tak po prawey iáko y po lewey ręce. 4. W rysowániu Máppy w domu po ześćiu z pola. 5. Z omełki ktora się przytráfia w konnotowániu gradusá vstępu duktu gránicznego; inszy zá inszy pisząc. Nád to doznałem że
Skrót tekstu: SolGeom_II
Strona: 8
Tytuł:
Geometra polski cz. 2
Autor:
Stanisław Solski
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1684
Data wydania (nie wcześniej niż):
1684
Data wydania (nie później niż):
1684
albo Igiełki Magnesem natartej, nie tylko nie rychłym, ale i czasem niepewnym. 2. W domyślaniu się minut gradusowych; ilekroć na zupełny gradus nie przypadnie albo koniec igiełki, albo linia sCelami. 3. Wkonnotowaniu na polu ustępu od linii południowej, duktów granicznych od jednej stacyj do drugiej; i w opisowaniu przyległości tych duktów, tak po prawej jako i po lewej ręce. 4. W rysowaniu Mapy w domu po zejściu z pola. 5. Z omełki która się przytrafia w konotowaniu gradusa ustępu duktu granicznego; inszy za inszy pisząc. Nad to doznałem że wiele Instrumentów Inderlandzkich pięknie bywają zrobione, ale nie doskonale. W polszce
albo Igiełki Mágnesem nátártey, nie tylko nie rychłym, ále y czásem niepewnym. 2. W domyślániu się minut gradusowych; ilekroć ná zupełny gradus nie przypádnie álbo koniec igiełki, álbo liniia zCelámi. 3. Wkonnotowániu ná polu vstępu od linii południowey, duktow gránicznych od iedney stácyi do drugiey; y ẃ opisowániu przyległośći tych duktoẃ, tak po prawey iáko y po lewey ręce. 4. W rysowániu Máppy w domu po ześćiu z pola. 5. Z omełki ktora się przytráfia w konnotowániu gradusá vstępu duktu gránicznego; inszy zá inszy pisząc. Nád to doznałem że wiele Instrumentow Inderlándzkich pięknie bywáią zrobione, ále nie doskonále. W polszce
Skrót tekstu: SolGeom_II
Strona: 8
Tytuł:
Geometra polski cz. 2
Autor:
Stanisław Solski
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1684
Data wydania (nie wcześniej niż):
1684
Data wydania (nie później niż):
1684
sCelami. 3. Wkonnotowaniu na polu ustępu od linii południowej, duktów granicznych od jednej stacyj do drugiej; i w opisowaniu przyległości tych duktów, tak po prawej jako i po lewej ręce. 4. W rysowaniu Mapy w domu po zejściu z pola. 5. Z omełki która się przytrafia w konotowaniu gradusa ustępu duktu granicznego; inszy za inszy pisząc. Nad to doznałem że wiele Instrumentów Inderlandzkich pięknie bywają zrobione, ale nie doskonale. W polszce zaś z trudnością rzemieślnika dostać, któryby z pilnością wyrobił Instrument jaki. Wzięła mię tedy chęć, abym poszukał Instrumentu znoszącego takie uprzykrzenia; i wynalazłem ten który ani igiełki magnesem
zCelámi. 3. Wkonnotowániu ná polu vstępu od linii południowey, duktow gránicznych od iedney stácyi do drugiey; y ẃ opisowániu przyległośći tych duktoẃ, tak po prawey iáko y po lewey ręce. 4. W rysowániu Máppy w domu po ześćiu z pola. 5. Z omełki ktora się przytráfia w konnotowániu gradusá vstępu duktu gránicznego; inszy zá inszy pisząc. Nád to doznałem że wiele Instrumentow Inderlándzkich pięknie bywáią zrobione, ále nie doskonále. W polszce záś z trudnosćią rzemieślniká dostáć, ktoryby z pilnośćią wyrobił Instrument iáki. Wźięłá mię tedy chęć, ábym poszukał Instrumentu znoszącego tákie vprzykrzenia; y wynálazłem ten ktory áni igiełki mágnesem
Skrót tekstu: SolGeom_II
Strona: 8
Tytuł:
Geometra polski cz. 2
Autor:
Stanisław Solski
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1684
Data wydania (nie wcześniej niż):
1684
Data wydania (nie później niż):
1684
poty Tablice, póki nie obaczysz przez jej Cele, Fortece N. Nie ruchając Tablice, spuść od rogu C, pian, i naznacz punkt M, na ziemi, abyś na M postawić mógł tarczą gdy na Z przejdziesz z Instrumentem. Toż samę linią z Celami przystaw na linią CB, i według jej duktu na 50. naprzykład łokci, abo i dalej, od M, z pilnością wymierzonych miarą prostą pięćłokciową abo dziesięćłokciową; każ postawić na Z, wterminie tych łokci odmierzonych, znak jaki, abo Tarczą z swoim Pachołkiem opisaną w Nauce 9. tej Zabawy 7. tak żeby linia MZ była krzyżowa samej MN.
poty Tablice, poki nie obaczysz przez iey Cele, Fortece N. Nie rucháiąc Tablice, spuść od rogu C, pian, y náznácz punkt M, ná źięmi, ábyś ná M postáwić mogł tarczą gdy ná Z przeydźiesz z Instrumentem. Toż sámę liniią z Celámi przystaw ná liniią CB, y według iey duktu ná 50. náprzykład łokći, ábo y dáley, od M, z pilnośćią wymierzonych miárą prostą pięćłokćiową ábo dźieśięćłokćiową; każ postáwić ná Z, wterminie tych łokći odmierzonych, znák iáki, ábo Tarczą z swoim Páchołkiem opisáną w Náuce 9. tey Zábáwy 7. ták żeby liniia MZ byłá krzyżowa sámey MN.
Skrót tekstu: SolGeom_II
Strona: 16
Tytuł:
Geometra polski cz. 2
Autor:
Stanisław Solski
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1684
Data wydania (nie wcześniej niż):
1684
Data wydania (nie później niż):
1684
i MN: są proporcjonalne: to jest jako tq, 5. do qC, 10. tak ZM, 50. do MN, 100. o Rozmierzaniu Odległości poziomej. Figura na karcie 15. Zabawa VII. Rozdżyał II.
PRZESTROGA. ILekroć nie masz miejsca słusznego na ustęp od M, ku Z, Krzyżowym duktem: naprzykład: gdybyś nie mógł ustąpić dalej od M, tylko na łokci 10, a byłoby odległości MN, w rzeczy samej łokci 100; przypadłby trianguł DCS, bardzo ostry na Instrumencie, podległy znacznej omyłce w przecięciu linii SC, linią bt, w punkcie t. Zaczym trzeba koniecznie zażyć w
y MN: są proporcyonálne: to iest iáko tq, 5. do qC, 10. ták ZM, 50. do MN, 100. o Rozmierzániu Odległośći poźiomney. Figurá ná kárćie 15. Zábáwá VII. Rozdżiał II.
PRZESTROGA. ILekroć nie mász mieyscá słusznego ná vstęp od M, ku Z, Krzyżowym duktem: náprzykład: gdybyś nie mogł vstąpić dáley od M, tylko ná łokći 10, á byłoby odległośći MN, w rzeczy sámey łokći 100; przypadłby tryánguł DCS, bárdzo ostry ná Instrumenćie, podległy znáczney omyłce w przećięćiu linii SC, liniią bt, ẃ punktcie t. Záczym trzebá koniecznie záżyć w
Skrót tekstu: SolGeom_II
Strona: 18
Tytuł:
Geometra polski cz. 2
Autor:
Stanisław Solski
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1684
Data wydania (nie wcześniej niż):
1684
Data wydania (nie później niż):
1684
ją woskiem do Tablice, i Tablicę ustaw Horyzontalnie na obranym punkcie O: a tarcze dwie na M, i na Q, postaw. 2.Weżmij Linią z Celami, i przystawiwszy ją na Tablicy Mierniczej podle szpilki, upatrz przez cele trzy odległości OM, ON, OQ, każdą zosobna, i dukty ich z rysuj na karcie podle linii celowej: które niech będą OM, ON, OQ, wszytkie trzy wbród, to jest bez pewnej miary. 3.Przemierz po prostu miarą pięćłokciową abo dziesięćłokciową według Nauki 4. tej Zabawy 7, dwie odległości OM, i OQ, na ziemi; trzeciej ON
ią woskiem do Tablice, y Tablicę vstaw Horizontálnie ná obránym punkćie O: á tarcze dwie ná M, y ná Q, postaw. 2.Weżmiy Liniią z Celámi, y przystáwiwszy ią ná Tablicy Mierniczey podle szpilki, vpátrz przez cele trzy odległośći OM, ON, OQ, káżdą zosobná, y dukty ich z rysuy ná kárćie podle linii celowey: ktore niech będą OM, ON, OQ, wszytkie trzy wbrod, to iest bez pewney miáry. 3.Przemierz po prostu miárą pięćłokćiową ábo dźieśięćłokćiową według Náuki 4. tey Zabáwy 7, dwie odległośći OM, y OQ, ná źiemi; trzećiey ON
Skrót tekstu: SolGeom_II
Strona: 19
Tytuł:
Geometra polski cz. 2
Autor:
Stanisław Solski
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1684
Data wydania (nie wcześniej niż):
1684
Data wydania (nie później niż):
1684
według Punktu 4. Własności 153. Zabawy 6. Czytaj i Naukę 65, Zabawy 4. PRZESTROGI 1. Jeżeliby anguł N, wtriangule QNO, trafił się bardzo ostry, zaczym przecięcie linij NO, i NQ rozciągłe, któreby nie wydało doskonale punktu N. Trzeba jeszcze będzie z punktu Q, prowadzić Dukt linii QKs, od Q do X, tak na ziemi, jako i na karcie; i dopiero z punktu X, zawrzeć figurę linią KsN, aby ta KsN, znacznie wydała punkt N, przecięcia spolnego linij KsN, i NO: zaczym i odległość NM doskonalej mogła być wymierzona. 2.Punkta na ziemi,
według Punktu 4. Własnośći 153. Zábáwy 6. Czytay y Náukę 65, Zábáwy 4. PRZESTROGI 1. Ieżeliby ánguł N, wtryángule QNO, tráfił się bárdzo ostry, záczym przećięćie liniy NO, y NQ rośćiągłe, ktoreby nie wydáło doskonale punktu N. Trzebá ieszcze będźie z punktu Q, prowádźić Dukt linii QX, od Q do X, ták ná źięmi, iáko y ná kárćie; y dopiero z punktu X, záwrzeć figurę liniią XN, áby tá XN, znácznie wydáła punkt N, przećięćia spolnego liniy XN, y NO: záczym y odległość NM doskonáley mogłá bydź wymierzona. 2.Punkta ná źiemi,
Skrót tekstu: SolGeom_II
Strona: 20
Tytuł:
Geometra polski cz. 2
Autor:
Stanisław Solski
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1684
Data wydania (nie wcześniej niż):
1684
Data wydania (nie później niż):
1684
Ieżelibyś nie przybierał czwartej stacyj X, do pierwszych trzech M, O, Q: linia OQ, ile miejsce zniesie, niech będzie jako nadłuższa: Linia MO, jako nakrotsza. Żeby triangułu QNO, anguł N, tym bardziej odstępował od ostrego, im ścianę QO przeciwną, będzie miał dłuższą. 4.Gdy dukty MO, OQ, będą po kilku set, abo tysięcy łokci: te miary w częściach, przenoś na kartę, nie z boku skali, ale z samej skali, na 1000, części wydzielonej. 5.Z tej Nauki doznasz, jako Tablica Miernicza przechodzi wszytkie insze Instrumenta, z których żadnym nie podobna tak
Ieżelibyś nie przybierał czwartey stacyi X, do pierwszych trzech M, O, Q: liniia OQ, ile mieysce znieśie, niech będźie iako nadłuższa: Liniia MO, iáko nakrotsza. Zeby tryangułu QNO, ánguł N, tym bárdźiey odstępował od ostrego, im ściánę QO przećiwną, będźie miał dłuższą. 4.Gdy dukty MO, OQ, będą po kilku set, ábo tyśięcy łokći: te miáry w częśćiách, przenoś ná kártę, nie z boku skáli, ale z samey skali, ná 1000, częśći wydźieloney. 5.Z tey Náuki doznasz, iako Tablicá Miernicza przechodźi wszytkie insze Instrumentá, z ktorych żadnym nie podobna ták
Skrót tekstu: SolGeom_II
Strona: 21
Tytuł:
Geometra polski cz. 2
Autor:
Stanisław Solski
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1684
Data wydania (nie wcześniej niż):
1684
Data wydania (nie później niż):
1684
Toż uczynisz z stacjami D, F, przenosząc je na kartę w przód, a dopiero z nich poboczną E. Także z stacjami F, H. PRZESTROGA. Jeżeli jedna karta na Tablicy przytwierdzona, nie wystarczy zrysowaniu zuoełnej figury, która jest na ziemi; przybrać trzeba drugą i trzecią, i czwartą, ponawiając dukty stacyj poprzedzającej i następującej, na stacyj średniej na wtórej karcie. Naprzykład. W figurze zmieściła się stacja czwarta E, na karcie pierwszej; ale F piąta, i G szósta, miejsca nie mają. Tedy miąwszy na karcie pierwszy linie, ON, i PQ, zatkniesz wtórą kartę pqsr, na igiełkę E i
Toż vczynisz z stácyámi D, F, przenosząc ie ná kártę w przod, á dopiero z nich poboczną E. Tákże z stácyámi F, H. PRZESTROGA. Jeżeli iedná kártá ná Tablicy przytwierdzona, nie ẃystárczy zrysowaniu zuoełney figury, ktora iest ná ziemi; przybrác trzebá drugą y trzećią, y czwartą, ponawiáiąc dukty stácyi poprzedzáiącey y nástępuiącey, na stácyi srzedniey ná wtorey kárćie. Náprzykład. W figurze zmieśćiłá się stácya czwarta E, ná kárćie pierwszey; ále F piąta, y G szosta, mieyscá nie máią. Tedy miąwszy ná kárćie pierwszy liniie, ON, y PQ, zátkniesz wtorą kártę pqsr, na igiełkę E y
Skrót tekstu: SolGeom_II
Strona: 61
Tytuł:
Geometra polski cz. 2
Autor:
Stanisław Solski
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1684
Data wydania (nie wcześniej niż):
1684
Data wydania (nie później niż):
1684
