. Nabarziej jednak ta woda pomocna jest tym co mają skórę po wierzchu plugawą; bądź to będą strupy/ parchy/ otręty/ łupieże/ krosty suche abo zropione: gdy się w niej kto będzie ponarzał i kąpał tak/ jako się potym nauka dostatnia poda. Na wrzody też onej zażyć możesz/ na fistuły/ na dymiona/ wole/ na brodawki/na liszaje/ i na insze zwierzchne plugastwa/ zwłaszcza które w sobie nie mają wielkiego zapalenia/ abo nie są barzo głęboko a twardo wewnątrz: nawet na owe blachy które po ciele się pokazują/ co więc ludzie prości nazywają ośladami/ i wiele baśni o nich plotą/ barzo skuteczna może
. Nabárźiey iednák tá wodá pomocna iest tym co máią skórę po wierzchu plugáwą; bądź to będą strupy/ párchy/ otręty/ łupieże/ krosty suche ábo zropione: gdy się w niey kto będźie ponarzał y kąpał ták/ iáko się potym náuká dostatnia poda. Ná wrzody też oney záżyć możesz/ ná fistuły/ ná dymioná/ wole/ ná brodawki/ná liszáie/ y ná insze zwierzchne plugástwá/ zwłaszcżá ktore w sobie nie máią wielkiego zápalenia/ ábo nie są bárzo głeboko á twárdo wewnątrz: náwet ná owe bláchy ktore po ćiele się pokázuią/ co więc ludzie prośći nazywáią ośládámi/ y wiele báśni o nich plotą/ barzo skutecżna może
Skrót tekstu: SykstCiepl
Strona: 145.
Tytuł:
O cieplicach we Skle ksiąg troje
Autor:
Erazm Sykstus
Drukarnia:
Krzysztof Wolbramczyk
Miejsce wydania:
Zamość
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1617
Data wydania (nie wcześniej niż):
1617
Data wydania (nie później niż):
1617
octem plastowany. Dios. Ślezienie.
Ślezione nabrzmiałą i twardą zmiękcza i trawi/ z octem nasienie tego ziela pół quinty pijąc/ i zwierzchnie namazując albo plastrując. Dios. Gal. Krostom
Krosty i świerzb z ciała spądza/ i ciało zwierzchu chędoży/ sokiem tego ziela a miodem nacierając. Dymienicom
Dymienice twarde/ w dymionach/ i pod pachami rozgani. Plin: lib: 28. capite .20. Pluskwy traci.
Pluskwy traci i morzy/ sokiem z tego ziela wszystkiego/ ściany i łoża mażąc albo napuszczając. Żywot chędoży.
Żywot wychędaża/ równie jako Kosaciec/ korzeń mocząc w winie/ albo warząc i pijąc. Durant. Suchotom
octem plastowány. Dios. Sleźienie.
Sleźione nábrzmiáłą y twárdą zmiękcza y trawi/ z octem naśienie tego źiela puł quinty piiąc/ y zwierzchnie námázuiąc álbo plastruiąc. Dios. Gal. Krostom
Krosty y świerzb z ćiáłá spądza/ y ćiáło zwierzchu chędoży/ sokiem tego źiela á miodem náćieráiąc. Dymienicom
Dymienice twárde/ w dymionách/ y pod pachámi rozgáni. Plin: lib: 28. capite .20. Pluskwy tráći.
Pluskwy tráći y morzy/ sokiem z tego źiela wszystkiego/ śćiány y łożá máżąc álbo nápusczáiąc. Zywot chędoży.
Zywot wychędaża/ rownie iáko Kosaćiec/ korzen mocząc w winie/ álbo wárząc y piiąc. Durant. Suchotom
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 18
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
/ zaczym wielkie i okrutne morzenie w żywocie miewają/ którym podczas womitami/ częścią stołeczkami zieloność odchodzi/ jako trawa utarta/ któremu złemu gdzie się podczas niezabieży/ krzywi je/ i do śmierci domieszcza. Księgi Pierwsze. Przepukły tak w słabiznach jako w mosznach.
Przepuklinom/ bądź gdzieby w słabizny/ albo w dymiona/ albo w moszna trzewa i wnętrzności wyciekały/ sok tego ziela świeżego/ albo juchą z warzonego w cirpkim winie/ albo w wodzie/ a trunkiem używana/ wielkim bywa ratunkiem. Proch także z niego z wodką jegoż/ każdego dnia pijąc/ toż cyni. Zębom bolejącym.
Zębów boleści uśmierza/ i osłabiałość
/ záczym wielkie y okrutne morzenie w żywoćie miewáią/ ktorym podczás womitámi/ częśćią stołeczkámi źieloność odchodźi/ iáko trawa vtárta/ ktoremu złemu gdźie się podczás niezábieży/ krzywi ie/ y do śmierći domiescza. Kśięgi Pierwsze. Przepukły ták w słábiznách iako w mosznách.
Przepuklinom/ bądź gdźieby w słábizny/ álbo w dymioná/ albo w moszná trzewá y wnętrznośći wyćiekáły/ sok tego źiela świeżego/ álbo iuchą z wárzonego w ćirpkim winie/ álbo w wodźie/ á trunkiem vżywána/ wielkim bywa rátunkiem. Proch tákże z niego z wodką iegoż/ każdego dniá piiąc/ toż cyni. Zębom boleiącym.
Zębow boleśći vśmierza/ y osłábiáłość
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 293
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
i pragnienie picia. 4. Ciężkie oddychanie. 5. Skłonność do wracania/ i brzydkość na żołądku. 6. Pojźrzenie ponure i rozmaite. 7. Niespanie/ podczas zbytnie spanie. 8. Odeszcie od rozumu. 9. Za uszyma guzy/ abo wrzody/ pod pachą także/ abo dym[...] nice. na dymionach/ abo gdziekolwiek morowki/ to jest/ wrzody złe czarne i ogniste pokażą się z gorączką małą. 10. Cuchnienie i smród z ust/ zwłaszcza jeśli przedtym nie było. Dosyć że będzie który ztych znak/ choć nie wszytkie będą/ jedne w tych/ drugie w owych według kompleksji. 11. Górączki z
y prágnienie pićia. 4. Ciężkie oddychánie. 5. Skłonność do wrácánia/ y brzydkość ná żołądku. 6. Poyźrzenie ponure y rozmáite. 7. Niespánie/ podczás zbytnie spánie. 8. Odeszćie od rozumu. 9. Zá vszymá guzy/ ábo wrzody/ pod pachą tákże/ ábo dim[...] nice. ná dimionách/ ábo gdziekolwiek morowki/ to iest/ wrzody złe czarne y ogniste pokáżą się z gorączką máłą. 10. Cuchnienie y smrod z vst/ zwłasczá iesli przedtym nie było. Dosyć że będzie ktory ztych znák/ choć nie wszytkie będą/ iedne w tych/ drugie w owych według complexiey. 11. Gorączki z
Skrót tekstu: PetrSInst
Strona: A3v
Tytuł:
Instrukcja albo nauka jak się sprawować czasu moru
Autor:
Sebastian Petrycy
Drukarnia:
Mikołaj Lob
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
poradniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
niej głębiej nie powiąźnie/ to jest póki nie zrodzą się calli tophacei, i guzy koło stawów / które nie zleczone są/ może tą wodą zabieżeć/ kąpiąc się w niej. Taż woda pożyteczna jest na wszelaki świerzb/ na zaszpecenie skory/ na wrzody rozmaite/ na strupy/ parchy/ otręby/ łupieże/ dymiona/ wole/ brodawki/ liszaje i insze zwiezchowne plugastwa. Ciepliczne wody zrazu miesza ją ciało. w Druzbaku i Lęckowej. Choroby na które pomaga Drużbacka woda. Woda morska na puchlinę dobra. O Wodach Woda w brzuchu opuchłych dla czego gorączki nie gasi. Lęckowska woda na co pomocna.
Woda zaś Lęckowska najpożyteczniejsza w napoju
niey głębiey nie powiąźnie/ to iest poki nie zrodzą się calli tophacei, y guzy koło stáwow / ktore nie zleczone są/ może tą wodą zábieżeć/ kąpiąc się w niey. Táż wodá pożyteczna iest ná wszeláki świerzb/ ná zászpecenie skory/ na wrzody rozmáite/ ná strupy/ párchy/ otręby/ łupieże/ dymioná/ wole/ brodawki/ liszáie y insze zwiezchowne plugástwá. Ciepliczne wody zrazu miesza ią ciáło. w Druzbáku y Lęckowey. Choroby ná ktore pomaga Drużbacka wodá. Wodá morska ná puchlinę dobrá. O Wodách Woda w brzuchu opuchłych dla czego gorączki nie gaśi. Lęckowska wodá ná co pomocna.
Wodá záś Lęckowska naypożytecznieysza w napoiu
Skrót tekstu: PetrJWod
Strona: 15
Tytuł:
O wodach w Drużbaku i Łęckowej
Autor:
Jan Innocenty Petrycy
Drukarnia:
Andrzej Piotrkowczyk
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1635
Data wydania (nie wcześniej niż):
1635
Data wydania (nie później niż):
1635
