, namoczywszy w niej mosiądź, dla lepszego rozeznania likworu. 3tio. Ten likwor ma nie co powietrza zostawić u wierzchu. Aby do samego wierzchu rurki nie doszedł. 4to. Wierzch samrurki nad świecą mocno przygrzac, aby samo szkło roztopione górny meat rurki zalało i zalakowało. Ta szklana rurka w końcu swoim dolnym ma być esowata, w samym końcu łamaniny ma mieć, gałkę z otwartym meatem: aby powietrze mogło wolno wchodzić i wychodzić. 5to. Ta szklana rurka ma być przypięta do takiej tablicy, która jest wydzielona na części równe. Jeden na przykład cel łokcia rurki dzieląc na części 12. to jest gradusów; przypisywawszy liczbę do nich.
, námoczywszy w niey mosiądź, dla lepszego rozeznánia likworu. 3tio. Ten likwor ma nie co powietrza zostáwić u wierzchu. Aby do samego wierzchu rurki nie doszedł. 4to. Wierzch samrurki nad swiecą mocno przygrzac, áby samo szkło roztopione gorny meat rurki zalało y zalákowáło. Ta szklana rurka w końcu swoim dolnym ma być esowata, w samym końcu łamaniny ma mieć, gałkę z otwartym meatem: áby powietrze mogło wolno wchodzić y wychodzić. 5to. Ta szklana rurka ma być przypięta do tákiey tablicy, ktora iest wydzielona ná części rowne. Jeden ná przykład cel łokcia rurki dzieląc ná części 12. to iest gradusow; przypisywawszy liczbę do nich.
Skrót tekstu: BystrzInfElem
Strona: Rv
Tytuł:
Informacja elementarna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
fizyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
może/ abym tych które brodę koniowi obrażają i rozkrwawują. A chocia się z razu pożyteczne być zdadzą/ jednak za kilkokrotnym używaniem prędzej brodkę poranią/ a zatym do uporności przywodzą/ a niżli do powolności sposobnym czynią. Na troj tylko tedy kształt onych/ z słusznych pozwalam przyczyn. Pierwszy jest złożony z kołek okrągłych esowatych/ żelaznych miernych/ abo raczej przyhrubszych niżli przycieńszych/ a ten słusznie ma do wszelakich używany być Munsztuków i za najlepszy miany/ bo nic nie obraża skory/ nie przegryzywa/ i władzą zatrzymywania prawdziwego w sobie zamyka. Drugi takimże właśnie kształtem bywa/ lecz tylko kołka te esowate nie okrągłe ale kwadratowe robione być mają
może/ ábym tych ktore brodę koniowi obrażáią y roskrwáwuią. A choćia się z rázu pożyteczne być zdádzą/ iednák zá kilkokrotnym vżywániem prędzey brodkę poránią/ á zátym do vpornośći przywodzą/ á niżli do powolnośći sposobnym czynią. Ná troy tylko tedy kształt onych/ z słusznych pozwalam przyczyn. Pierwszy iest złożony z kołek okrągłych esowátych/ żeláznych miernych/ ábo ráczey przyhrubszych niżli przyćieńszych/ á ten słusznie ma do wszelákich vżywány być Munsztukow y zá naylepszy miány/ bo nic nie obraża skory/ nie przegryzywa/ y władzą zátrzymywánia prawdźiwego w sobie zámyka. Drugi tákimże własnie kształtem bywa/ lecz tylko kołká te esowáte nie okrągłe ále kwádratowe robione być máią
Skrót tekstu: DorHip_II
Strona: Aijv
Tytuł:
Hippica to iest o koniach księgi_II
Autor:
Krzysztof Dorohostajski
Drukarnia:
Andrzej Piotrkowczyk
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1603
Data wydania (nie wcześniej niż):
1603
Data wydania (nie później niż):
1603
. Pierwszy jest złożony z kołek okrągłych esowatych/ żelaznych miernych/ abo raczej przyhrubszych niżli przycieńszych/ a ten słusznie ma do wszelakich używany być Munsztuków i za najlepszy miany/ bo nic nie obraża skory/ nie przegryzywa/ i władzą zatrzymywania prawdziwego w sobie zamyka. Drugi takimże właśnie kształtem bywa/ lecz tylko kołka te esowate nie okrągłe ale kwadratowe robione być mają/ tych dla brody twardej/ abo barzo mięsistej/ abo dla łba ciężkiego i dla szkapy na wodzy barzo leżącej jeźdźcy zażywają. Trzeci sposób młodym właśnie przynależy źrzebcom abo koniom/ brodki barzo subtelnej i suchej/ który bywa urobiony na kształt zakrzywionego żłobka z całej blachy żelaznej/ w pośrzodku
. Pierwszy iest złożony z kołek okrągłych esowátych/ żeláznych miernych/ ábo ráczey przyhrubszych niżli przyćieńszych/ á ten słusznie ma do wszelákich vżywány być Munsztukow y zá naylepszy miány/ bo nic nie obraża skory/ nie przegryzywa/ y władzą zátrzymywánia prawdźiwego w sobie zámyka. Drugi tákimże własnie kształtem bywa/ lecz tylko kołká te esowáte nie okrągłe ále kwádratowe robione być máią/ tych dla brody twárdey/ ábo bárzo mięśistey/ ábo dla łbá ćięszkiego y dla szkápy ná wodzy bárzo leżącey ieźdźcy záżywáią. Trzeći sposob młodym własnie przynależy źrzebcom ábo koniom/ brodki bárzo subtelney y suchey/ ktory bywa vrobiony ná kształt zákrzywionego żłobká z cáłey bláchy żelázney/ w pośrzodku
Skrót tekstu: DorHip_II
Strona: Aijv
Tytuł:
Hippica to iest o koniach księgi_II
Autor:
Krzysztof Dorohostajski
Drukarnia:
Andrzej Piotrkowczyk
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1603
Data wydania (nie wcześniej niż):
1603
Data wydania (nie później niż):
1603
hrubego. Księgi Trzecie.
Munsztuk prosty/ sowito kasztanowaty/ ze czterma kołkami/ z igrzyskiem sowitym/ otwiera hrubą i barzo mięsistą wargę/ dziąsła karze/ jazyka przekładać nie dopuszcza/ należy koniowi twardoustemu/ głębokiej gęby a języka subtelnego. Księgi Trzecie.
Munsztuk otworzysty z gęsią szyją/ ze dwiema tłuczkami/ z Czanką krótką esowatą Usarską/ daje wolność językowi/ wargi subtelne otwiera/ pod się łamie/ koniowi wolnej gęby zejdzie się. Księgi Trzecie.
Munsztuk zupełny Hiszpański na kształt Adziamskiego/ z gęsią szyją sowitą/ z łancuszkiem całym/ z kolcami miasto igrzyska poprzecznemi/ z Czanką krótką zakrzywioną Usarską/ z sowitym uchem śróbowanym. Tego munsztuka dla kształtu
hrubego. Kśięgi Trzećie.
Munsztuk prosty/ sowito kásztánowáty/ ze cztermá kołkámi/ z igrzyskiem sowitym/ otwiera hrubą y bárzo mięśistą wárgę/ dziąsłá karze/ iázyká przekłádáć nie dopuszcza/ należy koniowi twárdoustemu/ głębokiey gęby á ięzyká subtelnego. Kśięgi Trzećie.
Munsztuk otworzysty z gęśią szyią/ ze dwiemá tłuczkámi/ z Czánką krotką esowátą Vsárską/ dáie wolność ięzykowi/ wárgi subtelne otwiera/ pod się łamie/ koniowi wolney gęby zeydzie się. Kśięgi Trzećie.
Munsztuk zupełny Hiszpáński ná kształt Adziámskiego/ z gęśią szyią sowitą/ z łáncuszkiem cáłym/ z kolcámi miásto igrzyská poprzecznemi/ z Czánką krotką zákrzywioną Vsárską/ z sowitym vchem szrobowánym. Tego munsztuká dla kształtu
Skrót tekstu: DorHip_II
Strona: Hiij
Tytuł:
Hippica to iest o koniach księgi_II
Autor:
Krzysztof Dorohostajski
Drukarnia:
Andrzej Piotrkowczyk
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1603
Data wydania (nie wcześniej niż):
1603
Data wydania (nie później niż):
1603
używają względem krotofili raczej/ a niżli z potrzeby/ bo może być do wargi końskiej i bez nagłowka przypięty/ pożyteczny jednak jest do jazdy po mieście koniom abo raczej parepom wolnym dobrej i postanowionej gęby/ załamuje i czyni smacznie dzierżenie/ nóg podnoszenia i zodobnego chodzenia nakłada. Księgi Trzecie.
Munsztuk prosty z Czanką wypiłowaną sowito esowatą/ a przedsię prostą Usarską/ z dwiema oliwkami gładkiemi/ po kołeczku na każdym boku mającemi/ z łancuszkiem na wierzchu kolczastym pospolitym/ zejdzie się w każdą gębę wolnego i pieszczonego konia dla przejazdzki lekkiej. Księgi Trzecie.
To wędzidło wargi otwiera/ dziąsła karze/ jazyk zadzierżywa wewnątrz i wywieszać nie dopuszcza/ głowę wznosi/
vżywáią względem krotofili ráczey/ á niżli z potrzeby/ bo może być do wárgi końskiey y bez nagłowká przypięty/ pożyteczny iednák iest do iázdy po mieśćie koniom ábo ráczey párepom wolnym dobrey y postánowioney gęby/ záłámuie y czyni smácznie dzierżenie/ nog podnoszenia y zodobnego chodzenia nákłáda. Kśięgi Trzećie.
Munsztuk prosty z Czánką wypiłowáną sowito esowátą/ á przedsię prostą Vsárską/ z dwiemá oliwkámi głádkiemi/ po kołeczku ná kożdym boku máiącemi/ z łáncuszkiem ná wierzchu kolczástym pospolitym/ zeydzie się w każdą gębę wolnego y pieszczonego koniá dla przeiazdzki lekkiey. Kśięgi Trzećie.
To wędzidło wárgi otwiera/ dziąsłá karze/ iázyk zádzierżywa wewnątrz y wywieszáć nie dopuszcza/ głowę wznośi/
Skrót tekstu: DorHip_II
Strona: Iij
Tytuł:
Hippica to iest o koniach księgi_II
Autor:
Krzysztof Dorohostajski
Drukarnia:
Andrzej Piotrkowczyk
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1603
Data wydania (nie wcześniej niż):
1603
Data wydania (nie później niż):
1603
jedna z jakiego miejsca ustepuje, druga nato miejsce wszelkim natury sposobem nastąpić usiłuje. A zatym jedna drugą za sobą pociąga. J tak nie z inszej racyj, gdy piwniczny z liwaru wyciąga powietrze, na miejsce powietrza w górę ciągnie się wino, i napełnia liwar. Z jednej beczki w drugą przetacza się likwor liwarem esowatym, raz z niego wyciągnąwszy powietrze. Zatkwaszy meat, którymby mogło się ciągnąć powietrze, żadną siłą podnieść i rożciągnąć sienie dadzą miechy, albo za usiłowaniem rozedrą, chroniąc się próżnego miejsca w sobie. Banki Cerulicze przygrzane i przytchnięte do ciała wyciskają krew zaskornią. Iż powietrze w bańce ogniem rozegrzane, a potym zimnem
iedna z iákiego mieysca ustepuie, druga nato mieysce wszelkim nátury sposobem nástąpić usiłuie. A zátym iedna drugą zá sobą pociąga. J ták nie z inszey rácyi, gdy piwniczny z liwaru wyciąga powietrze, ná mieysce powietrza w gorę ciągnie się wino, y nápełnia liwar. Z iedney beczki w drugą przetacza się likwor liwarem esowatym, raz z niego wyciągnąwszy powietrze. Zátkwaszy meat, ktorymby mogło się ciągnąć powietrze, żadną siłą podnieść y rożciągnąć sięnie dádzą miechy, álbo zá usiłowániem rozedrą, chroniąc się prożnego mieysca w sobie. Banki Cerulicze przygrzane y przytchnięte do ciáła wyciskáią krew zaskornią. Jż powietrze w bańce ogniem rozegrzane, á potym zimnem
Skrót tekstu: BystrzInfHydr
Strona: X2v
Tytuł:
Informacja hydrograficzna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
fizyka, żeglarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
Baza kolumny ma te części. Wał górny, laskę, żłobek, wał dolny, podsadzkę, lisztewki. Słup ma spłyn górny i dolny, pierścien górny i dolny. Zmniejszenie słupa pomału od dołu do góry. Fałdowanie albo wydrażanie słupa w zdłuź. Kapitel ma szyję kolumny, na niej woluty, albo foliowanie, wierzch esowaty, pułwałek, wieko kapitelu, lisztewki. Baza zaś postumentu ma spłyn kloca, wał wyższy i niższy, krzywonos, laskę, kwadry, i ostatnią nogę postumentu. Kloc przez się gładki. Koronowanie ma wierzch esowaty, pułwałek, lisztewki, laski, żłobek. Balka na koniec Ksemsowa zamyka w sobie dwa albo trzy pasy
Baza kolumny ma te części. Wał gorny, laskę, żłobek, wał dolny, podsadzkę, lisztewki. Słup ma zpłyn gorny y dolny, pierścien gorny y dolny. Zmnieyszenie słupa pomału od dołu do gory. Fałdowanie álbo wydrażanie słupa w zdłuź. Kapitel ma szyię kolumny, ná niey woluty, álbo foliowanie, wierzch esowaty, pułwałek, wieko kapitelu, lisztewki. Baza zaś postumentu ma zpłyn kloca, wał wyszszy y niszszy, krzywonos, láskę, kwadry, y ostatnią nogę postumentu. Kloc przez się gładki. Koronowanie ma wierzch esowaty, pułwáłek, lisztewki, laski, żłobek. Balka ná koniec Xemsowa zámyka w sobie dwa álbo trzy pasy
Skrót tekstu: BystrzInfArch
Strona: B4
Tytuł:
Informacja architektoniczna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
architektura, budownictwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
Fałdowanie albo wydrażanie słupa w zdłuź. Kapitel ma szyję kolumny, na niej woluty, albo foliowanie, wierzch esowaty, pułwałek, wieko kapitelu, lisztewki. Baza zaś postumentu ma spłyn kloca, wał wyższy i niższy, krzywonos, laskę, kwadry, i ostatnią nogę postumentu. Kloc przez się gładki. Koronowanie ma wierzch esowaty, pułwałek, lisztewki, laski, żłobek. Balka na koniec Ksemsowa zamyka w sobie dwa albo trzy pasy węgłowate, wierzch esowaty, żłobek, lisztewki. Tablica Ksemsowa bywa albo gładka, albo tryglifami podzielona, malowidłem lub rzeźbą albo sztukaterią przyozdobiona. Ksemsik składa się z wierzchów esowatych, lasek, pułwałku, lisztewek, krzywonosa
Fałdowanie álbo wydrażanie słupa w zdłuź. Kapitel ma szyię kolumny, ná niey woluty, álbo foliowanie, wierzch esowaty, pułwałek, wieko kapitelu, lisztewki. Baza zaś postumentu ma zpłyn kloca, wał wyszszy y niszszy, krzywonos, láskę, kwadry, y ostatnią nogę postumentu. Kloc przez się gładki. Koronowanie ma wierzch esowaty, pułwáłek, lisztewki, laski, żłobek. Balka ná koniec Xemsowa zámyka w sobie dwa álbo trzy pasy węgłowate, wierzch esowaty, żłobek, lisztewki. Tablica Xemsowa bywa álbo gładka, álbo tryglifami podzielona, malowidłem lub rzeźbą álbo sztukaterią przyozdobiona. Xemsik zkłada się z wierzchow esowatych, lasek, pułwałku, lisztewek, krzywonosa
Skrót tekstu: BystrzInfArch
Strona: B4
Tytuł:
Informacja architektoniczna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
architektura, budownictwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
wieko kapitelu, lisztewki. Baza zaś postumentu ma spłyn kloca, wał wyższy i niższy, krzywonos, laskę, kwadry, i ostatnią nogę postumentu. Kloc przez się gładki. Koronowanie ma wierzch esowaty, pułwałek, lisztewki, laski, żłobek. Balka na koniec Ksemsowa zamyka w sobie dwa albo trzy pasy węgłowate, wierzch esowaty, żłobek, lisztewki. Tablica Ksemsowa bywa albo gładka, albo tryglifami podzielona, malowidłem lub rzeźbą albo sztukaterią przyozdobiona. Ksemsik składa się z wierzchów esowatych, lasek, pułwałku, lisztewek, krzywonosa, żłobków, kroksztynów, lub ząbków. W koordynowaniu pomniejszych części obserwują Architekci, aby podobne sobie, tuż siebie niebyły.
wieko kapitelu, lisztewki. Baza zaś postumentu ma zpłyn kloca, wał wyszszy y niszszy, krzywonos, láskę, kwadry, y ostatnią nogę postumentu. Kloc przez się gładki. Koronowanie ma wierzch esowaty, pułwáłek, lisztewki, laski, żłobek. Balka ná koniec Xemsowa zámyka w sobie dwa álbo trzy pasy węgłowate, wierzch esowaty, żłobek, lisztewki. Tablica Xemsowa bywa álbo gładka, álbo tryglifami podzielona, malowidłem lub rzeźbą álbo sztukaterią przyozdobiona. Xemsik zkłada się z wierzchow esowatych, lasek, pułwałku, lisztewek, krzywonosa, żłobkow, kroksztynow, lub ząbkow. W koordynowaniu pomnieyszych części obserwuią Architekci, áby podobne sobie, tuż siebie niebyły.
Skrót tekstu: BystrzInfArch
Strona: B4
Tytuł:
Informacja architektoniczna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
architektura, budownictwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
Kloc przez się gładki. Koronowanie ma wierzch esowaty, pułwałek, lisztewki, laski, żłobek. Balka na koniec Ksemsowa zamyka w sobie dwa albo trzy pasy węgłowate, wierzch esowaty, żłobek, lisztewki. Tablica Ksemsowa bywa albo gładka, albo tryglifami podzielona, malowidłem lub rzeźbą albo sztukaterią przyozdobiona. Ksemsik składa się z wierzchów esowatych, lasek, pułwałku, lisztewek, krzywonosa, żłobków, kroksztynów, lub ząbków. W koordynowaniu pomniejszych części obserwują Architekci, aby podobne sobie, tuż siebie niebyły. Ale według różności figur dla większej ozdoby były układane. Wypust też w nich proporcjonalny, albo od szerokości słupa, albo od brzegu niższej lub wyższej części
Kloc przez się gładki. Koronowanie ma wierzch esowaty, pułwáłek, lisztewki, laski, żłobek. Balka ná koniec Xemsowa zámyka w sobie dwa álbo trzy pasy węgłowate, wierzch esowaty, żłobek, lisztewki. Tablica Xemsowa bywa álbo gładka, álbo tryglifami podzielona, malowidłem lub rzeźbą álbo sztukaterią przyozdobiona. Xemsik zkłada się z wierzchow esowatych, lasek, pułwałku, lisztewek, krzywonosa, żłobkow, kroksztynow, lub ząbkow. W koordynowaniu pomnieyszych części obserwuią Architekci, áby podobne sobie, tuż siebie niebyły. Ale według rożności figur dla większey ozdoby były układane. Wypust też w nich proporcyonalny, álbo od szerokości słupa, álbo od brzegu niższey lub wyższey części
Skrót tekstu: BystrzInfArch
Strona: B4
Tytuł:
Informacja architektoniczna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
architektura, budownictwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
