pod niemi postaw naczynie z wodą, ną dwie piędzi od nich, tak porosną. Martialis. Z natury swojej pragnienie w gorączkach oddala woda z warzonych ogórków surowych; cholerę z żołądka i kiszek wywodzi, jedzenie ogórków wnętrzności chłodzi, kwaśny ogórek apetyt ostrzy, tylko że nie rychło strawny w żołądku. Szkodzi naturom melancholicznym, flegmistym, żołądkom zimnym nie strawne. Białogłowy swych czasów, alias podczas swych miesiącznych astekcyj, niech nie chodżą po między ogórki, ani niech nie patrzą na nie, gdy wschodzą i odrastają. Ogórki jedne są proste ordynaryjne, drugie Tureckie długiej formy, skurki delikatniejszej.
Melony ziemię lubią nie zbyt gnojną a jeszcze bardziej z kępy
pod niemi postaw naczynie z wodą, ną dwie piędzi od nich, tak porosną. Martialis. Z natury swoiey pragnienie w gorączkach oddala woda z warzonych ogorkow surowych; cholerę z żołądka y kiszek wywodzi, iedzenie ogorkow wnętrzności chłodzi, kwaśny ogorek apetyt ostrzy, tylko że nie rychło strawny w żołądku. Szkodzi naturom melancholicznym, flegmistym, żołądkom zimnym nie strawne. Białogłowy swych czasow, alias podczas swych miesiącznych astekcyi, niech nie chodżą po między ogorki, ani niech nie patrzą na nie, gdy wschodzą y odrastaią. Ogorki iedne są proste ordynaryine, drugie Tureckie długiey formy, skurki delikatnieyszey.
Melony ziemię lubią nie zbyt gnoyną á ieszcze bardziey z kępy
Skrót tekstu: ChmielAteny_III
Strona: 438
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 3
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1754
Data wydania (nie wcześniej niż):
1754
Data wydania (nie później niż):
1754
jest zimna, i wilgotna. Nasienie jej bardziej szkodzi niż sama sałata. Ona chęć do jedżenia sprawuje, spanie przywodzi, ciekączkę Augusta Cesarza Rzymskiego Antonius Muza medyk Cesarski nią uleczył stąd sałata poczęła być w estymie u Rzymianów. Prezerwuje też od upicia według Rufa, wzrok cmi zbytnie zażywana, ile z natury słaby: szkodzi flegmistym żołądków, chęć ad coitum odbiera in matrimonio. Żeby tak zimna nie była, mieszać do niej szałwię, majeran, rzerzuchę. Sałata jest wieloraka, to prosta, to ogródna, składana, głowiasta, kędzierzawa, czerwona. Włoska jest biała, i nasienie jej białe, lepsza jest wodą nie płukana, i póki mało
iest zimna, y wilgotna. Nasienie iey bardziey szkodzi niż sama sałata. Ona chęć do iedźenia sprawuie, spanie przywodzi, ciekączkę Augusta Cesarza Rzymskiego Antonius Muza medyk Cesarski nią uleczył ztąd sałata poczeła bydź w estymie u Rzymianow. Prezerwuie też od upicia według Ruffa, wzrok cmi zbytnie zażywana, ile z natury słaby: szkodzi flagmistym żołądkow, chęć ad coitum odbiera in matrimonio. Zeby tak zimna nie była, mieszac do niey szałwię, maieran, rzerzuchę. Sałata iest wieloraka, to prosta, to ogrodna, składana, głowiastá, kędzierzawa, czerwona. Włoska iest biała, y nasienie iey białe, lepsza iest wodą nie płukana, y poki mało
Skrót tekstu: ChmielAteny_III
Strona: 439
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 3
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1754
Data wydania (nie wcześniej niż):
1754
Data wydania (nie później niż):
1754
podlega Elementowi powietrza, jest kompleksyj krwistej, najlepsza u Wirgiliusza in Georgicis. Do tej sierści należą z niej złożone: Jasnogniada, a jeszcze podpalana, nie bardzo laudatur: Z wiszniowa gniada, skaragniada, kasztanowata, jabłkowitogniada, a te dwie najśmielsze. Druga szersć Biała albo siwa ma koneksyą z elementem wody, i jest flegmistej kompleksyj: Białe konie Cesarże i Króle mają in deliciis, zażywają na wielkich publikach, pokazując się być in candore serca, i szczerości dla wszytkich poddanych. Ale z naturalnej konstytucyj iż z śniegiem sympatyzuje ta sierść, jest zimnego przyrodzenia, zaczym nie ma być O Ekonomice, mianowicie o Stadach, Koniach.
in praedicamento.
podlega Elementowi powietrza, iest komplexyi krwistey, naylepsza u Wirgiliusza in Georgicis. Do tey szerści należą z niey złożone: Iasnogniada, á ieszcze podpalana, nie bardzo laudatur: Z wiszniowa gniada, skaragniada, kasztanowata, iabłkowitogniada, á te dwie nayśmielsze. Druga szersć Biała albo siwa ma konnexyą z elementem wody, y iest flegmistey komplexyi: Białe konie Cesarże y Krole maią in deliciis, zażywaią na wielkich publikach, pokazuiąc się bydź in candore serca, y szczerości dla wszytkich poddanych. Ale z naturalney konstytucyi iż z sniegiem sympatyzuie ta szerść, iest zimnego przyrodzenia, zaczym nie ma bydź O Ekonomice, mianowicie o Stadach, Koniach.
in praedicamento.
Skrót tekstu: ChmielAteny_III
Strona: 474
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 3
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1754
Data wydania (nie wcześniej niż):
1754
Data wydania (nie później niż):
1754
wzdęcia bywają/ abo że dla płodu wodnisty jaki uchód maciczny będzie zastanowiony/ abo ze krwie obfitej Miesięcznej jest zatrzymanie/ której płód strawić nie może/ i dla tego matce i płodowi nie będąc pożyteczną/ około goleni wpada/ ten Rozdział przydawszy/ że jeśli przytym też wątroba osłabiała/ a krew zatym z surowiała i flegmistą i wodnistą się stała/ ta gdy się znowu w wątrobie warzy/ dla jej mnóstwa się psuje/ a w tym nogi z tego napuchają/ ktemu jeśli to zepsowanie będzie co kolery z sobą miało/ goleni się zapalą/ i podczas się otwierają/ jak w skorbucie a to przypada tym nabarziej/ które mają żeł zatkania
wzdęćia bywáią/ ábo że dla płodu wodnisty iáki vchod máćiczny będźie zastánowiony/ ábo ze krwie obfitey Mieśięczney iest zátrzymánie/ ktorey płod ztrawić nie może/ y dla tego mátce y płodowi nie będąc pożyteczną/ około goleni wpada/ ten Rozdźiał przydawszy/ że ieśli przytym też wątrobá osłábiáłá/ á krew zátym z surowiáłá y flegmistą y wodnistą się stáłá/ tá gdy się znowu w wątrobie wárzy/ dla iey mnostwá się psuie/ á w tym nogi z tego nápucháią/ ktemu ieśli to zepsowánie będźie co kolery z sobą miáło/ goleni się zápalą/ y podczás się otwieráią/ iák w skorbućie á to przypada tym nabárźiey/ ktore máią żeł zátkánia
Skrót tekstu: CiachPrzyp
Strona: D4v
Tytuł:
O przypadkach białychgłów brzemiennych
Autor:
Piotr Ciachowski
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
poradniki, traktaty
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1624
Data wydania (nie wcześniej niż):
1624
Data wydania (nie później niż):
1624
lekki, którym się tylko objętkaw koło obracają. Drugi cięższy, w którym nie tylko się rzeczy wszystkie w koło obracają, ale też i ćmią tak dalece, że chory pod czas za ledwie na nogach otrzymać się może. Jeden jest zawrót Idiopatitus, to jest, z okazji samejże głowy, gdy humory wodniste i flegmiste w mózgu zostające, wiatry i wapory wypuszczają, ad ventrsculos cerebri, które w nich się obracając: zawrót sprawują, skąd taki zawrót przynosi, albo wielką chorobę, albo Apopleksyą. Drugi Syphaticus, to jest, z okazji żołądka, Wątroby, Śledziony, etc. Z których humory szkodliwe, wapory do głowy posyłają.
lekki, ktorym się tylko obiętkáw koło obracáią. Drugi ćięższy, w ktorym nie tylko się rzeczy wszystkie w koło obracáią, ále też y ćmią ták dálece, że chory pod czás zá ledwie ná nogách otrzymáć się może. Ieden iest zawrot Idiopatitus, to iest, z okázyey sameyże głowy, gdy humory wodniste y flegmiste w mozgu zostáiące, wiátry y wápory wypusczáią, ad ventrsculos cerebri, ktore w nich się obracáiąc: zawrot spráwuią, zkąd táki zawrot przynośi, álbo wielką chorobę, álbo Apoplexyą. Drugi Syphaticus, to iest, z okazyi żołądká, Wątroby, Sledźiony, etc. Z ktorych humory szkodliwe, wapory do głowy posyłáią.
Skrót tekstu: CompMed
Strona: 102
Tytuł:
Compendium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Jasnej Góry Częstochowskiej
Miejsce wydania:
Częstochowa
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1719
Data wydania (nie wcześniej niż):
1719
Data wydania (nie później niż):
1719
między żebrami zostających. Notha zaś, (to jest nieprawdziwa Pleura) jest zapalenie powierzchnych Muszkułów, należy też do tego zapalenie błony, dzielącej płuca, (która nazywa się Mediastinum, ) także i płuc do żeber przyrośnienie. Peripneumonia, jest zapalenie płuc, ze krwie cholerycznej, która nazywa się Erusipelatosum zaś ze krwie flegmistej słonej spochodzące (nazywa się Oedematosum. Znaki Pleury, Naprzód ból w boku lewym albo w prawym z kłociem, z parciem, gorączka wielka ustawiczna, oddech ciężki, puls twardy, i gęsty, kaszel uprzykrzony, przez który pod czas krew odchodzi. Nieprawdziwa Pleura, tym się różni od prawdziwej, że gdy się chory
między żebrámi zostáiących. Notha záś, (to iest nieprawdźiwa Pleurá) iest zápalenie powierzchnych Muszkułow, należy też do tego zápalenie błony, dzielącey płucá, (ktora názywa się Mediastinum, ) tákże y płuc do żeber przyrośnienie. Peripneumonia, iest zápalenie płuc, ze krwie choleryczney, ktora názywa sie Erusipelatosum záś ze krwie flegmistey słoney spochodzące (názywa się Oedematosum. Znáki Pleury, Naprzod bol w boku lewym álbo w práwym z kłoćiem, z párciem, gorączka wielka ustáwiczna, oddech cięszki, puls twárdy, y gęsty, kászel uprzykrzony, przez ktory pod czás krew odchodźi. Nieprawdziwa Pleurá, tym się rożni od prawdziwey, że gdy się chory
Skrót tekstu: CompMed
Strona: 160
Tytuł:
Compendium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Jasnej Góry Częstochowskiej
Miejsce wydania:
Częstochowa
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1719
Data wydania (nie wcześniej niż):
1719
Data wydania (nie później niż):
1719
, plwociny bywają krwawe, żył pełność, osobliwie na skroniach, i na czele, twarzy zapalenie, puls pełny, uryna czerwona, i gruba. Jeżeli ze krwie cholerycznej; plwociny bywają żółte, gorączka większa, puls prędszy ból cięższy, niespanie, w ustach gorżkość, uryna cienka, i żółtawa. Jeżeli ze krwie flegmistej, plwociny bywają białe, gęste, pieniste, słodkawe, gorączka wolniejsza, pragnienie mniejsze, ból nie tak dokuczający puls mały, uryna blada, i g[...] ze krwie melancholicznej, plwociny[...] sine, twarde, z trudnością czerwona, mętna, kaszel suchy, język oczerniały, konstypacja. ZNAKI Peripneumonij, mało się nie zgadzają z
, plwociny bywáią krwáwe, żył pełność, osobliwie ná skroniách, y ná czele, twarzy zápalenie, puls pełny, uryná czerwoná, y gruba. Ieżeli ze krwie choleryczney; plwoćiny bywáią żołte, gorączká większa, puls prętszy bol cięższy, niespánie, w ustách gorżkość, uryná ćienka, y żołtáwa. Ieżeli ze krwie flegmistey, plwoćiny bywáią białe, gęste, pieniste, słodkáwe, gorączká wolnieysza, prágnienie mnieysze, bol nie ták dokuczáiący puls máły, uryná bláda, y g[...] ze krwie meláncholiczney, plwociny[...] śine, twárde, z trudnośćią czerwona, mętna, kászel suchy, ięzyk oczerniáły, konstypácya. ZNAKI Peripneumonij, máło się nie zgadzáią z
Skrót tekstu: CompMed
Strona: 160
Tytuł:
Compendium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Jasnej Góry Częstochowskiej
Miejsce wydania:
Częstochowa
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1719
Data wydania (nie wcześniej niż):
1719
Data wydania (nie później niż):
1719
której się pospolicie rodzi. Zdwojakiej przyczyny bywają kolki, albo z wiatrów, albo z humorów; Wiatry z niestrawnego i zimnego żołądka rodzą się. Jeżeli wolnego odchodzenia (dla jakieju przeszkody) niemają w grubszych kiszkach, osobliwie in Colo intestino, parcie, i bole wielkie sprawują. Humory także grube, zimne, flegmiste, słone gorżkie, kwaśne, gdy do kiszek poprzylegają, one ostrością swoją (szczypiąc, gryząc,) bole w nich nieznośne czynią. Bywa też Colica bilosa zwana, pochodząca z Cholery, która przynosi częstokroć Paralisz, często napada w gniewie wielkim, w gorączce wielkiej, ten humor nie do kiszek, ale między Mebrany
ktorey się pospolicie rodźi. Zdwoiákiey przyczyny bywáią kolki, álbo z wiátrow, álbo z humorow; Wiátry z niestrawnego y zimnego żołądká rodzą się. Ieżeli wolnego odchodzenia (dla iákieyu przeszkody) niemáią w grubszych kiszkách, osobliwie in Colo intestino, parćie, y bole wielkie spráwuią. Humory tákże grube, zimne, flegmiste, słone gorżkie, kwáśne, gdy do kiszek poprzylegáią, one ostrością swoią (sczypiąc, gryząc,) bole w nich nieznośne czynią. Bywa też Colica bilosa zwána, pochodząca z Cholery, ktora przynośi częstokroć Párálisz, często nápada w gniewie wielkim, w gorączce wielkiey, ten humor nie do kiszek, ále między Mebrány
Skrót tekstu: CompMed
Strona: 205
Tytuł:
Compendium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Jasnej Góry Częstochowskiej
Miejsce wydania:
Częstochowa
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1719
Data wydania (nie wcześniej niż):
1719
Data wydania (nie później niż):
1719
niech chory je. Jeszcze tego więcej wiedzą baby O Biegunkach. Traktat Trzeci. O Biegunkach. O BIEGUNCE. Która nazywa się Diarrhaea.
DIarrhaea, jest Biegunka, w której humory zbytnie bez krwi, bez owrzedzenia kiszek i Alimentu niestrawnego, przez stolce odchodzą Trojako uważyć potrzeba tę chorobę. Naprzód materią, która bywa albo flegmista, albo żółta, albo zielona, albo czarna, i szara, albo wodnista. Powtóre uważać miejsce, z którego jumory ściągają się: bo albo z całego ciała, albo części której osobliwej, naprzykład z mózgu, z żołądka, z kiszek, z wątroby z śledziony, ex Mensenterio, z Macice,
niech chory ie. Iescże tego wiecey wiedzą báby O Biegunkách. Tráktat Trzeći. O Biegunkách. O BIEGUNCE. Ktora názywa się Dyárrhaea.
DIarrhaea, iest Biegunká, w ktorey humory zbytnie bez krwi, bez owrzedzenia kiszek y Alimentu niestrawnego, przez stolce odchodzą Troiáko uważyć potrzebá tę chorobę. Naprzod máteryą, ktora bywa álbo flegmista, álbo żołta, álbo źielona, álbo czarna, y szára, álbo wodnista. Powtore uważáć mieysce, z ktorego jumory ściągáią się: bo álbo z cáłego ćiáłá, álbo częśći ktorey osobliwey, náprzykład z mozgu, z żołądká, z kiszek, z wątroby z śledźiony, ex Mensenterio, z Mácice,
Skrót tekstu: CompMed
Strona: 223
Tytuł:
Compendium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Jasnej Góry Częstochowskiej
Miejsce wydania:
Częstochowa
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1719
Data wydania (nie wcześniej niż):
1719
Data wydania (nie później niż):
1719
, ex Mensenterio, z Macice, etc. Potrzecie uważyć sposób i przyczyny. Jedna jest Diarrhea Cytrica. Druga Symptomaticá; z tych jedna pochodzi z powierzchnych; a druga ze wnętrznych rpzyczyn skąd biegunka jest żółta od wątroby, albowiem według Neoterykków watroba odziela żółć ode krwi, pochodzi też i z same ykrwie; Biegunka flegmista pochodzi, albo z mózgu, albo z żołądka, albo z całego ciała. Melancholiczna pochodzi od śledziony; wodnista zaś ze wszystkiego ciała, częstokroć też te humory pomieszane wychodzą. Jeszcze oprócz tego. Jest Diaribaea Dolliqxativa, pochodząca z pomieszania humorów w całym ciele z gorącości wielkiej; jako się trafia w wielkim zapaleniu wnętrzności w
, ex Mensenterio, z Mácice, etc. Potrzecie uważyć sposob y przyczyny. Iedná iest Diarrhea Cytrica. Druga Symptomaticá; z tych iedná pochodzi z powierzchnych; á druga ze wnętrznych rpzyczyn zkąd biegunká iest żołta od wątroby, álbowiem według Neoterykkow wátrobá odźiela żołć ode krwi, pochodzi też y z same ykrwie; Biegunká flegmista pochodźi, álbo z mozgu, álbo z żołądká, álbo z cáłego ćiáłá. Meláncholiczna pochodźi od śledziony; wodnista záś ze wszystkiego ćiáłá, częstokroć też te humory pomieszáne wychodzą. Iescze oprocz tego. Iest Diaribaea Dolliqxativa, pochodząca z pomieszánia humorow w cáłym ćiele z gorącośći wielkiey; iáko się trafia w wielkim zápaleniu wnętrznośći w
Skrót tekstu: CompMed
Strona: 223
Tytuł:
Compendium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Jasnej Góry Częstochowskiej
Miejsce wydania:
Częstochowa
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1719
Data wydania (nie wcześniej niż):
1719
Data wydania (nie później niż):
1719
