: wałami, murem i fosami, a z drugiej strony morze, około zaś bagniska trudne barzo do przebycia. Tam obiad zjadszy pocztą biegłem do Calais, mil 7, gdzie stanąłem o godzinie trzeciej po południu. Calais
Miasto wielkie i piękne, nie mniej też ludne haniebnie, obronne, które jeszcze i teraz fortyfikują; o milę cytadellę wielkim sumptem exstruunt. Do miasta tedy nim wjedzie, fos pięć z potężnemi wałami i murem, w których rzeki potężne idą około miast, brom z mostami zdejmowanemi, tyleż praesidium, żołnierza kilka tysięcy, ponieważ miasto graniczne i portowe; z drugiej zaś strony morze alluit brzegi miasta, napełnione różnemi
: wałami, murem i fosami, a z drugiej strony morze, około zaś bagniska trudne barzo do przebycia. Tam obiad zjadszy pocztą biegłem do Calais, mil 7, gdzie stanąłem o godzinie trzeciej po południu. Calais
Miasto wielkie i piękne, nie mniej też ludne haniebnie, obronne, które jeszcze i teraz fortyfikują; o milę cytadellę wielkim sumptem exstruunt. Do miasta tedy nim wjedzie, fos pięć z potężnemi wałami i murem, w których rzeki potężne idą około miast, brom z mostami zdejmowanemi, tyleż praesidium, żołnierza kilka tysięcy, ponieważ miasto graniczne i portowe; z drugiej zaś strony morze alluit brzegi miasta, napełnione różnemi
Skrót tekstu: BillTDiar
Strona: 298
Tytuł:
Diariusz peregrynacji po Europie
Autor:
Teodor Billewicz
Miejsce wydania:
nieznane
Region:
nieznany
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
literatura faktograficzna
Gatunek:
opisy podróży, pamiętniki
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
między 1677 a 1678
Data wydania (nie wcześniej niż):
1677
Data wydania (nie później niż):
1678
Tekst uwspółcześniony:
tak
Redaktor wersji uwspółcześnionej:
Marek Kunicki-Goldfinger
Miejsce wydania wersji uwspółcześnionej:
Warszawa
Wydawca wersji uwspółcześnionej:
Biblioteka Narodowa
Data wydania wersji uwspółcześnionej:
2004
: Szerokość wałów, albo grubość ma być średnia, a nie nazbyt obszerna, ani też wąska, bo armat Nieprzyjacielskich nie utrzyma impetu. 4. Fosa im głębsza, tym lepsza, a ta na stop 12 głęboka zda się być suficjens, szerokość jej proporcjonalna. 5. Miasta nad wielkiemi leżące wodami, powinny się Fortyfikować Bastionami naróżnemi od lądu, a od wody tylko wałem. Jeżeli jednak tak waskie są rzeki, że kula z Flinty, albo pistoletu, lub strzała przenieść może, za takiemi rzekami powinien się sypać Ravelin, albo szaniec. 6. Zamki, Kasztele nie powinny o POLEMICE
być w pośród Miast erygowane, ale na takich
: Szerokość wałow, albo grubość ma bydź średnia, á nie názbyt obszerna, ani też wąska, bo armat Nieprzyiacielskich nie utrzyma impetu. 4. Fosa im głębsza, tym lepsza, a ta na stop 12 głęboka zdá się bydź sufficiens, szerokość iey proporcyonalna. 5. Miásta nad wielkiemi leżące wodami, powinny się Fortyfikować Bastyonami narożnemi od lądu, a od wody tylko wałem. Ieżeli iednak ták waskie są rzeki, że kula z Flinty, albo pistoletu, lub strzała przenieść może, za takiemi rzekami powinien się sypać Ravelin, albo szaniec. 6. Zamki, Kasztele nie powinny o POLEMICE
bydź w posrod Miast erygowane, ale na takich
Skrót tekstu: ChmielAteny_I
Strona: 234
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 1
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1755
Data wydania (nie wcześniej niż):
1755
Data wydania (nie później niż):
1755
i Danów albo Dunczyków Rybaków, po nad Wisłę, gdzie w Bałtyckie wpada Morze, mieszkających: gdzie ryb i bursztynu bawiąc się łowieniem, budki w Domy, Sałasze w Pałace zamienili. Zrazu była to Wioska, od Przemysława Monarchy Polskiego w Miasto zamieniona; Roku 1295. Teste Szentywani. Murem się obwodzić, i dobrze fortyfikować poczęło Roku 1343, Teste eodem. Może też być, że Gdańsk nazwany tym słówkiem Gedanum, od słowa Sinus, Godanus, tojest od bliskiej odnogi Morskiej tego imienia. Inaczej też Miasto zowią Dantiscum. Było to Miasto Hanseatycznych capitalis Urbs przed Karolem V. Cesarzem, który te Hansas, czyli ligi, jak Wielki Aleksander
y Danow albo Dunczykow Rybakow, po nad Wisłę, gdzie w Baltyckie wpada Morze, mieszkaiących: gdzie ryb y bursztynu bawiąc się łowieniem, budki w Domy, Sałasze w Pałace zamienili. Zrazu była to Wioska, od Przemysława Monarchy Polskiego w Miasto zamieniona; Roku 1295. Teste Szentywani. Murem się obwodzić, y dobrze fortyfikować poczęło Roku 1343, Teste eodem. Może też bydź, że Gdańsk nazwany tym słowkiem Gedanum, od słowa Sinus, Godanus, toiest od bliskiey odnogi Morskiey tego imienia. Inaczey też Miasto zowią Dantiscum. Było to Miasto Hanseatycznych capitalis Urbs przed Karolem V. Cesarzem, ktory te Hansas, czyli ligi, iak Wielki Alexander
Skrót tekstu: ChmielAteny_I
Strona: 417
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 1
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1755
Data wydania (nie wcześniej niż):
1755
Data wydania (nie później niż):
1755
rozkopaniem, albo działami fortecznemi zburzeniem. 4to. Gdy podstępuje nieprzyjaciel pod fortecę, jak najusilniej bliskiego przystępu mu bronić, wszelką jego cyrkumwallacją psować. Strzelaniem dział, wycieczkami oblężeniu i przejęciu pasów przeszkadzać. 5to. Do czego służy aby komendant miał wiernych szpiegów, informujących się o wszelkich obrotach nieprzyjacielskich, jego siłach, gdzie się fortyfikuje najbardziej, skąd aproszuje, aby mógł z tej strony usilniej się fortyfikować, przeciwne czynić aprosze, wycieczki, z ruiną przeciwnych aproszów, bateryj, dział zabierania, albo ich zagwozdzenia. Jednakże tak ostróżnie, aby się niedał przerznąc od fortecy, i mógł być zniej sekundowany przy swoim reiterowaniu. 6to. Pilne
rozkopániem, álbo działámi fortecznemi zburzeniem. 4to. Gdy podstępuie nieprzyiaciel pod fortecę, iák nayusilniey bliskiego przystępu mu bronić, wszelką iego circumwallacyą psowáć. Strzelaniem dział, wycieczkámi oblężeniu y przeięciu passow przeszkadzac. 5to. Do czego służy áby kommendant miał wiernych szpiegow, informuiących się o wszelkich obrotách nieprzyiacielskich, iego siłách, gdzie się fortyfikuie naybardziey, zkąd aproszuie, aby mogł z tey strony usilniey się fortyfikowáć, przeciwne czynić aprosze, wycieczki, z ruiną przeciwnych aproszow, bateryi, dział zábierania, álbo ich zágwozdzenia. Jednakże ták ostrożnie, áby się niedał przerznąc od fortecy, y mogł być zniey sekundowany przy swoim reiterowaniu. 6to. Pilne
Skrót tekstu: BystrzInfPolem
Strona: Lv
Tytuł:
Informacja polemiczna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
wojskowość
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
fortecę, jak najusilniej bliskiego przystępu mu bronić, wszelką jego cyrkumwallacją psować. Strzelaniem dział, wycieczkami oblężeniu i przejęciu pasów przeszkadzać. 5to. Do czego służy aby komendant miał wiernych szpiegów, informujących się o wszelkich obrotach nieprzyjacielskich, jego siłach, gdzie się fortyfikuje najbardziej, skąd aproszuje, aby mógł z tej strony usilniej się fortyfikować, przeciwne czynić aprosze, wycieczki, z ruiną przeciwnych aproszów, bateryj, dział zabierania, albo ich zagwozdzenia. Jednakże tak ostróżnie, aby się niedał przerznąc od fortecy, i mógł być zniej sekundowany przy swoim reiterowaniu. 6to. Pilne ma mieć oko komendant aby Oficjerowie i garnizon w wszelkim wojennym rygorze,
fortecę, iák nayusilniey bliskiego przystępu mu bronić, wszelką iego circumwallacyą psowáć. Strzelaniem dział, wycieczkámi oblężeniu y przeięciu passow przeszkadzac. 5to. Do czego służy áby kommendant miał wiernych szpiegow, informuiących się o wszelkich obrotách nieprzyiacielskich, iego siłách, gdzie się fortyfikuie naybardziey, zkąd aproszuie, aby mogł z tey strony usilniey się fortyfikowáć, przeciwne czynić aprosze, wycieczki, z ruiną przeciwnych aproszow, bateryi, dział zábierania, álbo ich zágwozdzenia. Jednakże ták ostrożnie, áby się niedał przerznąc od fortecy, y mogł być zniey sekundowany przy swoim reiterowaniu. 6to. Pilne ma mieć oko kommendant áby Officyerowie y garnizon w wszelkim woiennym rygorze,
Skrót tekstu: BystrzInfPolem
Strona: Lv
Tytuł:
Informacja polemiczna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
wojskowość
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
Galery Neapolitańskiej i Sycylijskie pod Komendę Książęcia de Tursi, i dalej się gotują ku Finale, mając Ordynans do Hiszpaniej przywieść te Wojska/ które w Państwie Mediolańskim zostawają.
Zgoda w tych dniach stanęła zstrony Portu de Leuet: Wyszli z niego Francuzowie a zostawili go Hiszpanom; ale warowali to sobie/ żeby nie mogli go fortyfikować. Z Londynu 14. Ianuarij, 1661.
DAła się Królowa Matka przepraszać od Syna Książęcia de Iork, zstrony jego ożenienia/ a Krzestna Matka jego syna być pozwoliła/ naznaczywszy na swoim miejscu Księżnę de Albemarle żonę Książęcia Generała Monka. Król przy tym Akcie/ wiązał tego Syna Księstwem de Cambriddzie.
Weżora zaś/
Galery Neápolitáńskiey y Sycyliyskie pod Comendę Xiążęćiá de Tursi, y dáley się gotuią ku Finale, máiąc Ordynáns do Hiszpániey przywieśdź te Woyská/ ktore w Páństwie Medioláńskim zostawáią.
Zgodá w tych dniách stánęłá zstrony Portu de Leuet: Wyszli z niego Fráncuzowie á zostáwili go Hiszpanom; ále wárowáli to sobie/ żeby nie mogli go fortyfikowáć. Z Londynu 14. Ianuarij, 1661.
DAłá się Krolowa Mátká przepraszáć od Syná Xiążęćiá de Iork, zstrony iego ożenięnia/ á Krzestna Mátka iego syná bydź pozwoliłá/ náznácżywszy ná swoim mieyscu Xiężnę de Albemarle żonę Xiążęćiá Generałá Monká. Krol przy tym Akćie/ wiązał tego Syná Xięstwem de Cambriddźie.
Weżorá záś/
Skrót tekstu: MerkPol
Strona: 90
Tytuł:
Merkuriusz polski ordynaryjny
Autor:
Anonim
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
wiadomości prasowe i druki ulotne
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1661
Data wydania (nie wcześniej niż):
1661
Data wydania (nie później niż):
1661
Z Wojsk/ które przedtym ta Korona miała/ nie zatrzymano tylko trzy Regimenty; Jeden na Gwardyą Królewską pod Generałem Lejtnantem Alefeltem; Drugi na Gwardyą Królowej pod Grafem de Rantzau; a trzeci na Gwardyą Królewicza Sukcesora/ pod Pułkownikiem Guldenlew. Regimenty zaś Generałów Schaka i Eberszteina zatrżymać mają/ ale obrócone będą we dwie chorągwie: Fortyfikują zatym Zamek Kronenburski ze wszytkiemi przynależytościami mając trochę za podejrzaną tę wojnę/ którą Szwedowie grożą Miastu Bremowi/ dla różnice między nami świeżo zachodzącej o demolicją pewnego szańcu podczas przeszłych wojen nad rzeką Elbą rzuczonego. Z Stokolmu 20. Februarii, 1661.
MOskiewski Goniec wziąwszy odprawę/ niedawno stąd odjechał. Odesłany jest do Komisarzów naszych w
Z Woysk/ ktore przedtym tá Koroná miáłá/ nie zátrzymáno tylko trzy Regimenty; Ieden ná Gwárdyą Krolewską pod Generáłem Leytnantem Alefeltem; Drugi ná Gwárdyą Krolowey pod Gráffem de Rantzau; á trzeći ná Gwardyą Krolewicá Sukcessorá/ pod Pułkownikiem Guldenlew. Regimenty záś Generáłow Scháká y Eberszteina zátrżymáć máią/ ále obrocone będą we dwie chorągwie: Fortyfikuią zátym Zamek Kronenburski ze wszytkiemi przynalezytośćiámi máiąc trochę zá ṕodeyrzáną tę woynę/ ktorą Szwedowie grożą Miástu Bremowi/ dla roznice między nami swieżo záchodzącey o demolicyą pewnego szancu ṕodcżás przeszłych woien nád rzeką Elbą rzucżonego. Z Stokolmu 20. Februarii, 1661.
MOskiewski Goniec wziąwszy odṕráwę/ niedáwno ztąd odiecháł. Odesłány iest do Kommissarzow nászych w
Skrót tekstu: MerkPol
Strona: 158
Tytuł:
Merkuriusz polski ordynaryjny
Autor:
Anonim
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
wiadomości prasowe i druki ulotne
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1661
Data wydania (nie wcześniej niż):
1661
Data wydania (nie później niż):
1661
Ordinum, że continuari mają traktaty z Portugalią/ az do końca/ non obstante contradictione Zeelandyej i Geldriej. Merkuriusz Polski. Z Hamburgu w Pomorskiej 30. Iunii, 1661.
W Bremeńskim Państwie był popis wojska Szwedzkiego/ przy Generale Kenigsmarku/ i nalazło się 7. tysięcy tak piesz[...] go jak konnego ludu. W Skaniej fortyfikują Miasta Heleimburku/ i poarestowali w Portach okolicznych wszystkie okręty i szkuty kupieckie/ dla transportu ludzi z tamtąd do Pomorskiej. Z Wenecji we Włoszech 2. Iulii 1661.
PRzyszła wiadomość że 7. Okrętów z Barbarii do piedziawszy się/ że puściło się było z Lisbony 12. Okrętów bogato naładowanych/ to jest: 6.
Ordinum, że continuari maią tráktaty z Portugálią/ áz do końcá/ non obstante contradictione Zeelandyey y Geldryey. Merkuryusz Polski. Z Hamburku w Pomorskiey 30. Iunii, 1661.
W Bremenskim Pánstwie był ṕopis woyská Szwedzkiego/ ṕrzy Generale Kenigsmarku/ y nalazło sie 7. tyśięcy tak ṕiesz[...] go iák konnego ludu. W Skániey fortyfikuią Miasta Heleimburku/ y ṕoarestowali w Portách okolicżnych wszystkie okręty y szkuty kuṕieckie/ dlá transportu ludźi z tamtąd do Pomorskiey. Z Wenecyey we Wloszech 2. Iulii 1661.
PRzyszła wiádomość że 7. Okrętow z Bárbaryey do piedziawszy się/ że puśćiło się było z Lisbony 12. Okrętow bogáto náładowanych/ to iest: 6.
Skrót tekstu: MerkPol
Strona: 308
Tytuł:
Merkuriusz polski ordynaryjny
Autor:
Anonim
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
wiadomości prasowe i druki ulotne
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1661
Data wydania (nie wcześniej niż):
1661
Data wydania (nie później niż):
1661
więtszej części otwarte od strony morskiej: (bo oni mieli w mocy nawigacją morską) a murowane zaś były tam od strony ląndowej/ dla bojaźni Cafrów/ którzy ich nienawidzieli/ i w podejrzeniu mieli ich sąsiedztwo. Ale potym/ gdy się Portugalczycy dali czuć/ zburzywszy Magadazzo/ i insze miasta ich/ poczęli wszyscy fortyfikować się. Jest tam naprzód Afion/ a potym Madagasso/ Lamo/ Braua. Magadasso jest miasto grzeczne Arabskie/ in 3. gradibus, dobrze pobudowane/ i mocne: grunty swego powiatu ma żyzne/ i port handlowny: przybywają tam kupcy z Adel/ i z Cambaje z rozmaitemi suknami: a biorą zaś stąd zęby
więtszey częśći otwárte od strony morskiey: (bo oni mieli w mocy náwigátią morską) á murowáne żáś były tám od strony ląndowey/ dla boiáźni Cafrow/ ktorzy ich nienawidźieli/ y w podeyrzeniu mieli ich sąśiedztwo. Ale potym/ gdy się Portogálczycy dáli czuć/ zburzywszy Mágádázzo/ y insze miástá ich/ poczęli wszyscy fortyfikowáć się. Iest tám naprzod Affion/ á potym Mádágásso/ Lámo/ Bráuá. Mágádasso iest miásto grzeczne Arábskie/ in 3. gradibus, dobrze pobudowáne/ y mocne: grunty swego powiátu ma żyzne/ y port hándlowny: przybywáią tám kupcy z Adel/ y z Cámbáie z rozmáitemi suknámi: á biorą záś ztąd zęby
Skrót tekstu: BotŁęczRel_I
Strona: 231
Tytuł:
Relacje powszechne, cz. I
Autor:
Giovanni Botero
Tłumacz:
Paweł Łęczycki
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
literatura faktograficzna
Gatunek:
opisy geograficzne
Tematyka:
egzotyka, geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1609
Data wydania (nie wcześniej niż):
1609
Data wydania (nie później niż):
1609
do morza/ a druga na land/ czynią około miliona szkutów. Jedna wysepka czyni tam port/ ale się w nim nie wiele statków zamknie/ a jest ku pułnocy. Kusił o to miasto Karzeł V. ale daremnie dla złego czasu/ który mu zatopił więtszą część Armaty. Od tego czasu aż dotąd ustawicznie je fortyfikowano/ i belwardami/ i kasztelami/ tak iż może je poczytac za niedobyte. Rozciąga się to królestwo aż do Tercot miasta/ w którym jest 4000. domów/ i aże do Kwarguale/ w której jest 6000. W Prowincji zaś Busea/ jest jedna góra Sabez/ na której mieszkają ludzie srodzy i waleczni pod swym
do morzá/ á druga ná land/ czynią około millioná szkutow. Iedná wysepká czyni tám port/ ále się w nim nie wiele státkow zámknie/ á iest ku pułnocy. Kuśił o to miásto Kárzeł V. ále dáremnie dla złeg^o^ czásu/ ktory mu zátopił więtszą część Armaty. Od tego czásu áż dotąd vstáwicznie ie fortyfikowano/ y belwárdámi/ y kásztellámi/ ták iż może ie poczytác zá niedobyte. Rozćiąga się to krolestwo áż do Tercot miástá/ w ktorym iest 4000. domow/ y áże do Quárguále/ w ktorey iest 6000. W Prowinciey záś Busea/ iest iedná gorá Sábez/ ná ktorey mieszkáią ludźie srodzy y waleczni pod swym
Skrót tekstu: BotŁęczRel_I
Strona: 257
Tytuł:
Relacje powszechne, cz. I
Autor:
Giovanni Botero
Tłumacz:
Paweł Łęczycki
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
literatura faktograficzna
Gatunek:
opisy geograficzne
Tematyka:
egzotyka, geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1609
Data wydania (nie wcześniej niż):
1609
Data wydania (nie później niż):
1609
