Catoptrica. Trzecia przez refrakcją: i zowie się Dioptrica. Czwarta przez ułożenie czyli rysowaniem czyli malowaniem tak linii na płaszczyżnie, aby rzecz rysowana lub malowana tak się oku reprezentowała w naznaczonej dystancyj, jaka w sobie jest: i zowie się Perspectiva. Na przykład stołek, stół, Ołtarz etc: aby się tak z swymi frakturami wydał w malowaniu, jak gdyby był prawdziwy. Piąta przez takie linii ułożenie, któreby z pierwszego weirzenia, same tylko niezgrabne i nie do rzeczy reprezentowało rysowanie, z innego zaś miejsca, i punktu weirzenia rzecz jaką: Na przykład osobę, zwierza jakiego etc. i zowie się Anamorphosis. Co się tycze Optyki?
Catoptrica. Trzecia przez refrakcyą: y zowie się Dioptrica. Czwarta przez ułożenie czyli rysowaniem czyli malowaniem ták linii ná płaszczyżnie, áby rzecz rysowana lub malowana ták się oku reprezentowała w naznaczoney dystancyi, iaka w sobie iest: y zowie się Perspectiva. Ná przykład stołek, stoł, Ołtarz etc: áby się ták z swymi frakturami wydał w malowaniu, iák gdyby był prawdziwy. Piąta przez tákie linii ułożenie, ktoreby z pierwszego weirzenia, same tylko niezgrabne y nie do rzeczy reprezentowało rysowanie, z innego zaś mieysca, y punktu weirzenia rzecz iáką: Ná przykład osobę, zwierza iákiego etc. y zowie się Anamorphosis. Co się tycze Optyki?
Skrót tekstu: BystrzInfRóżn
Strona: X4
Tytuł:
Informacja różnych ciekawych kwestii
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
ekonomia, fizyka, matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
że bardzo trudno. A. Trudności tu wielkiej nie masz/ gdy tylko w łamanej liczbie ćwiczyć się zawsze będziesz/ umiejąc przytym dobrze speciem permutationis i abbreuiationis, bo na tych dwóch nabardziej w łamanej liczbie należy; a potym pomniąc te trzynaście punktów: Pierwszy, Abyś się dobrze wprzód nauczył/ jako przez którą frakturę/ którą Sortę gleichować/ zowie się to dla tego gleichowaniem z Niemieckiego/ porównanie nierównych liczb w cenę/ na równe rozumienie/ abyś mógł przez to regulę dobrą mieć/ jako naprzykład będzie w regule napisano tak frakturą: o Regule Detri w łamanej liczbie. Część Trzecia
lb.
zł.
lb.
1
3
że bárdzo trudno. A. Trudnośći tu wielkiey nie masz/ gdy tylko w łamáney liczbie ćwiczyć się záwsze będźiesz/ vmieiąc przytym dobrze speciem permutationis y abbreuiationis, bo ná tych dwuch nabárdźiey w łamaney liczbie należy; á potym pomniąc te trzynaśćie punktow: Pierwszy, Abyś się dobrze wprzod náuczył/ iáko przez ktorą frákturę/ ktorą Sortę gleichowáć/ zowie się to dla tego gleichowániem z Niemieckiego/ porownánie nierownych liczb w cenę/ ná rowne rozumięnie/ ábyś mogł przez to regulę dobrą mieć/ iáko náprzykład będźie w regule nápisano ták frákturą: o Regule Detri w łamáney liczbie. Część Trzećia
lb.
zł.
lb.
1
3
Skrót tekstu: GorAryt
Strona: 89
Tytuł:
Nowy sposób arytmetyki
Autor:
Jan Aleksander Gorczyn
Drukarnia:
Krzysztof Schedel
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1647
Data wydania (nie wcześniej niż):
1647
Data wydania (nie później niż):
1647
potym pomniąc te trzynaście punktów: Pierwszy, Abyś się dobrze wprzód nauczył/ jako przez którą frakturę/ którą Sortę gleichować/ zowie się to dla tego gleichowaniem z Niemieckiego/ porównanie nierównych liczb w cenę/ na równe rozumienie/ abyś mógł przez to regulę dobrą mieć/ jako naprzykład będzie w regule napisano tak frakturą: o Regule Detri w łamanej liczbie. Część Trzecia
lb.
zł.
lb.
1
3/4
2
a poglejchowana tak
lb.
zł.
lb.
4
3
2
Czyni się to glejchowanie przełożniem/ ale iż to przekładanie rozmaicie się sprawuje/ przetoż trzebać dobrze bardzo pomnieć/ i uczyć się tego/ która
potym pomniąc te trzynaśćie punktow: Pierwszy, Abyś się dobrze wprzod náuczył/ iáko przez ktorą frákturę/ ktorą Sortę gleichowáć/ zowie się to dla tego gleichowániem z Niemieckiego/ porownánie nierownych liczb w cenę/ ná rowne rozumięnie/ ábyś mogł przez to regulę dobrą mieć/ iáko náprzykład będźie w regule nápisano ták frákturą: o Regule Detri w łamáney liczbie. Część Trzećia
lb.
zł.
lb.
1
3/4
2
á pogleychowána ták
lb.
zł.
lb.
4
3
2
Czyni się to gleychowánie przełożniem/ ále iż to przekłádánie rozmáićie się spráwuie/ przetoż trzebáć dobrze bárdzo pomnieć/ y vczyć się tego/ ktora
Skrót tekstu: GorAryt
Strona: 90
Tytuł:
Nowy sposób arytmetyki
Autor:
Jan Aleksander Gorczyn
Drukarnia:
Krzysztof Schedel
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1647
Data wydania (nie wcześniej niż):
1647
Data wydania (nie później niż):
1647
4
2
a poglejchowana tak
lb.
zł.
lb.
4
3
2
Czyni się to glejchowanie przełożniem/ ale iż to przekładanie rozmaicie się sprawuje/ przetoż trzebać dobrze bardzo pomnieć/ i uczyć się tego/ która zostaje na miejscu/ a która się przekłada/ jako tu w tym pierwszym przykładzie widzisz/ kiedy sama fraktura w posrzodku będzie/ a na pierwszej sorcie tylko 1/ to licznik zawsze na miejscu zostaje/ a Namieniacz się przekłada na pierwszą sortę/ po którym przełożeniu tak się reguła rozumie/ za cztery funty zł. 3 wiele za 2 funty/ coć uczyni jakobyś mówił 1 funt za 22 ½ gr. za
4
2
á pogleychowána ták
lb.
zł.
lb.
4
3
2
Czyni się to gleychowánie przełożniem/ ále iż to przekłádánie rozmáićie się spráwuie/ przetoż trzebáć dobrze bárdzo pomnieć/ y vczyć się tego/ ktora zostáie ná mieyscu/ á ktora się przekłáda/ iáko tu w tym pierwszym przykłádźie widźisz/ kiedy sámá frákturá w posrzodku będźie/ á ná pierwszey sorćie tylko 1/ to licznik záwsze ná mieyscu zostáie/ á Námięniácz się przekłáda ná pierwszą sortę/ po ktorym przełożeniu ták się regułá rozumie/ zá cztery funty zł. 3 wiele zá 2 funty/ coć vczyni iákobyś mowił 1 funt zá 22 ½ gr. zá
Skrót tekstu: GorAryt
Strona: 90
Tytuł:
Nowy sposób arytmetyki
Autor:
Jan Aleksander Gorczyn
Drukarnia:
Krzysztof Schedel
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1647
Data wydania (nie wcześniej niż):
1647
Data wydania (nie później niż):
1647
sortę przełożyć/ jako tu 6__8__3/4 4/24__8__3 poglejchowana Z tych tedy trzech reguł/ mogłeś zrozumieć/ iż ztych dwóch sort ostatnich/ to jest ze średniej i trzeciej/ przekładać trzeba Namieniacze na pierwszą sortę/ a z pierwszej na którąkolwiek z tych. Piąty. A będzieli na pierwszej sorcie cała z frakturą/ to masz tę sortę przemienić według punktu trzeciego o przemianie karta 50 a potym one glejchować jakom cię wyżej nauczał.
6 1/4
8
5
25
4
poglejchowana
25
8
20 o Regule Detri w łamanej liczbie.
Szósty. Jeśli także i na średniej sorcie będzie cała z frakturą/ to ją także według tego
sortę przełożyć/ iáko tu 6__8__3/4 4/24__8__3 pogleychowána Z tych tedy trzech reguł/ mogłeś zrozumieć/ iż ztych dwuch sort ostátnich/ to iest ze srzedniey y trzećiey/ przekłádáć trzebá Námieniácze na pierwszą sortę/ á z pierwszey ná ktorąkolwiek z tych. Piąty. A będźieli ná pierwszey sorćie cáła z frákturą/ to masz tę sortę przemienić według punktu trzećie^o^ o przemiánie kártá 50 á potym one gleychowáć iákom ćię wyżey náuczał.
6 1/4
8
5
25
4
pogleychowána
25
8
20 o Regule Detri w łamáney liczbie.
Szosty. Ieśli tákże y ná srzedniey sorćie będźie cáła z frákturą/ to ią tákże według tego
Skrót tekstu: GorAryt
Strona: 92
Tytuł:
Nowy sposób arytmetyki
Autor:
Jan Aleksander Gorczyn
Drukarnia:
Krzysztof Schedel
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1647
Data wydania (nie wcześniej niż):
1647
Data wydania (nie później niż):
1647
będzieli na pierwszej sorcie cała z frakturą/ to masz tę sortę przemienić według punktu trzeciego o przemianie karta 50 a potym one glejchować jakom cię wyżej nauczał.
6 1/4
8
5
25
4
poglejchowana
25
8
20 o Regule Detri w łamanej liczbie.
Szósty. Jeśli także i na średniej sorcie będzie cała z frakturą/ to ją także według tego punktu resolwuj na łamanie/ a potym poglejchować/ jakoś czynił w punkcie pierwszym tegoż Rozdziału/ niech będzie tak
A
4 1/2
6
2
9
10
9
6
poglejchowana.
Siódmy. Trafili się na trzeciej sorcie także/ to ją także jako i te wyżej resolwować naprzykład
będźieli ná pierwszey sorćie cáła z frákturą/ to masz tę sortę przemienić według punktu trzećie^o^ o przemiánie kártá 50 á potym one gleychowáć iákom ćię wyżey náuczał.
6 1/4
8
5
25
4
pogleychowána
25
8
20 o Regule Detri w łamáney liczbie.
Szosty. Ieśli tákże y ná srzedniey sorćie będźie cáła z frákturą/ to ią tákże według tego punktu resolwuy ná łamánie/ á potym pogleychowáć/ iákoś czynił w punkćie pierwszym tegoż Rozdźiáłu/ niech będźie ták
Á
4 1/2
6
2
9
10
9
6
pogleychowána.
Siodmy. Tráfili się ná trzećiey sorćie tákże/ to ią tákże iáko y te wyżey resolwowáć náprzykład
Skrót tekstu: GorAryt
Strona: 93
Tytuł:
Nowy sposób arytmetyki
Autor:
Jan Aleksander Gorczyn
Drukarnia:
Krzysztof Schedel
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1647
Data wydania (nie wcześniej niż):
1647
Data wydania (nie później niż):
1647
tegoż Rozdziału/ niech będzie tak
A
4 1/2
6
2
9
10
9
6
poglejchowana.
Siódmy. Trafili się na trzeciej sorcie także/ to ją także jako i te wyżej resolwować naprzykład
7
9
5 ½
2
11
14
9
11
poglejchowana
Ósmy. Jeżeli zaś i na przedniej i na średniej sorcie fraktura sama będzie/ jako to naprzykład ¾__5/6__1 Wtedy tak masz czynić/ aby Licznik pierwszej sorty na miejscu został/ a Namieniacza przełożyć na trzecią (mógłby i na drugą/ ale że tam także Namieniacz jest/ przetoż dla łatwiejszej sposobności na trzecią sortę) a będzieli jaka liczba/ to przez tego Namieniacza
tegoż Rozdźiáłu/ niech będźie ták
Á
4 1/2
6
2
9
10
9
6
pogleychowána.
Siodmy. Tráfili się ná trzećiey sorćie tákże/ to ią tákże iáko y te wyżey resolwowáć náprzykład
7
9
5 ½
2
11
14
9
11
pogleychowána
Osmy. Ieżeli záś y ná przedniey y ná srzedniey sorćie frákturá sámá będźie/ iáko to náprzykład ¾__5/6__1 Wtedy ták masz czynić/ áby Licznik pierwszey sorty ná mieyscu został/ á Námięniáczá przełożyć ná trzećią (mogłby y ná drugą/ ále że tám tákże Námieniácz iest/ przetoż dla łátwieyszey sposobnośći ná trzećią sortę) á będźieli iáka liczbá/ to przez tego Námieniáczá
Skrót tekstu: GorAryt
Strona: 93
Tytuł:
Nowy sposób arytmetyki
Autor:
Jan Aleksander Gorczyn
Drukarnia:
Krzysztof Schedel
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1647
Data wydania (nie wcześniej niż):
1647
Data wydania (nie później niż):
1647
trzecią sortę) a będzieli jaka liczba/ to przez tego Namieniacza multiplikować ją/ jeśli tylko 1/ to ją prosto postawić tak 3__5/6__4 Z tej zaś średniej przełoż Namieniacza na pierwszą sortę przez którego multiplikując trzy/ uczyni 18/ zostawiwszy na miejscu licznika tak 18__5__4 Dziewiąty. Jeśli zaś na trzeciej i na średniej sorcie fraktura sama będzie/ to w ten czas liczniki obydwóch sort na miejscu zostawić/ a namieniacze jeden przez drugiego multiplikować/ który potym produkt postaw na pierwszej sorcie/ i jeśli będzie liczba jaka/ /to ją przez ten produkt multplikować także 2__3/8__5/6 48/96__3__5 poglejchowana. Dziesiąty. A kiedy zaś tylko na
trzećią sortę) á będźieli iáka liczbá/ to przez tego Námieniáczá multiplikowáć ią/ ieśli tylko 1/ to ią prosto postáwić ták 3__5/6__4 Z tey záś srzedniey przełoż Námieniáczá ná pierwszą sortę przez ktorego multiplikuiąc trzy/ vczyni 18/ zostáwiwszy ná mieyscu liczniká ták 18__5__4 Dźiewiąty. Ieśli záś ná trzećiey y ná srzedniey sorćie frákturá sámá będźie/ to w ten czás liczniki obudwuch sort ná mieyscu zostáwić/ á námieniácze ieden przez drugiego multiplikowáć/ ktory potym produkt postaw ná pierwszey sorćie/ y ieśli będźie liczbá iáka/ /to ią przez ten produkt multplikowáć tákże 2__3/8__5/6 48/96__3__5 pogleychowána. Dźieśiąty. A kiedy záś tylko ná
Skrót tekstu: GorAryt
Strona: 94
Tytuł:
Nowy sposób arytmetyki
Autor:
Jan Aleksander Gorczyn
Drukarnia:
Krzysztof Schedel
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1647
Data wydania (nie wcześniej niż):
1647
Data wydania (nie później niż):
1647
pierwszej sorty przekłada się na średnią dla wczesności/ który multiplikuje tę liczbę co tam będzie/ z trzeciej zaś sorty na pierwszą/ który także multiplikuje jako tu widzisz 2/3___1__3/5 10__3__3 poglejchowana. Item kiedy liczba na średniej \ 1/5__6__2/3 3__30__2 poglejchowana. Jedenasty. Lecz jeśli będą całe przy tych frakturach na tych miejscach/ o których mówiłem w tych trzech punktach jako 8. 9. 10/ tedy masz te wszytkie całe resolwować abo przemieniać na łamane według punktu trzeciego. Rozdziału 2 o zamianie/ jakoś też już w piątym/ szóstym/ siódmym/ punkcie wyżej czynił/ a potym przekładać tymże sposobem jako
pierwszey sorty przekłáda się ná srzednią dla wczesnośći/ ktory multiplikuie tę liczbę co tám będźie/ z trzećiey záś sorty ná pierwszą/ ktory tákze multiplikuie iáko tu widźisz 2/3___1__3/5 10__3__3 pogleychowána. Item kiedy liczbá ná srzedniey \ 1/5__6__2/3 3__30__2 pogleychowána. Iedenasty. Lecz ieśli będą cáłe przy tych frákturách ná tych mieyscách/ o ktorych mowiłem w tych trzech punktách iáko 8. 9. 10/ tedy masz te wszytkie cáłe resolwowáć ábo przemieniáć ná łamáne według punktu trzećiego. Rozdźiału 2 o zámiánie/ iákoś też iuż w piątym/ szostym/ siodmym/ punkćie wyżey czynił/ á potym przekłádáć tymże sposobem iáko
Skrót tekstu: GorAryt
Strona: 95
Tytuł:
Nowy sposób arytmetyki
Autor:
Jan Aleksander Gorczyn
Drukarnia:
Krzysztof Schedel
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1647
Data wydania (nie wcześniej niż):
1647
Data wydania (nie później niż):
1647
/ siódmym/ punkcie wyżej czynił/ a potym przekładać tymże sposobem jakoś wyżej czynił/ gdy same łamane były/ naprzykład według ósmego punktu. Część Trzecia o Regule Detri w łamanej liczbie.
pogleichowana Według punktu dziewiątego.
pogleichowana Według punktu dziesiątego. Część Trzecia
pogleichowana. Dwunasty, Jeśli zaś na wszytkich Sortach sama fraktura będzie/ to nie potrzeba nic więcej przekładać/ tylko pierwszą Sortę tak/ Licznika przenieść z wierzchniej rygi na spodnią rygę/ a namieniacza zaś na wierzchnią rygę/ jako tu widzisz 3/5 6/7 ¾ Przełożona tak 5/3 6/7 ¾ Po którym przełożeniu multiplikuj pierwszym namieniaczem/ drugiej Sorty namieniacza/
/ siodmym/ punkćie wyżey czynił/ á potym przekłádáć tymże sposobem iákoś wyżey czynił/ gdy sáme łamáne były/ náprzykład według osmego punktu. Część Trzećia o Regule Detri w łamáney liczbie.
pogleichowána Według punktu dźiewiątego.
pogleichowána Według punktu dźieśiątego. Część Trzećia
pogleichowána. Dwánasty, Ieśli záś ná wszytkich Sortách sámá frákturá będźie/ to nie potrzebá nic więcey przekłádáć/ tylko pierwszą Sortę ták/ Liczniká przenieść z wierzchniey rygi ná spodnią rygę/ á námieniáczá záś ná wierzchnią rygę/ iáko tu widźisz 3/5 6/7 ¾ Przełożona ták 5/3 6/7 ¾ Po ktorym przełożeniu multiplikuy pierwszym námieniáczem/ drugiey Sorty námieniáczá/
Skrót tekstu: GorAryt
Strona: 96
Tytuł:
Nowy sposób arytmetyki
Autor:
Jan Aleksander Gorczyn
Drukarnia:
Krzysztof Schedel
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1647
Data wydania (nie wcześniej niż):
1647
Data wydania (nie później niż):
1647
