się po wenecku faryna objawił.
Uszył z różnego płacia na łokci półtora Chłopka, ale ta uszu nie miała potwora. Nos woskowy przy oczach, kapelusz na głowie. Pludry długie, jakie więc noszą Olendrowie. W tych pludrach były okna, w których różne chował Stuczki dla komunikantów - te obrzezował Jako szybę okrągło, drugie granowite Z białej i grubej mąki, owo pospolite. Miał do tego i kielich z dawna przebutwiały, I nasienia jakiegoś węzełek niemały. Włóczył się z oną łątką po swej Karyntyjej, Dom od domu uczący ludzi tej religii, Pytający się Niemców onych głupich, ktoby Miał dziecię małe do krztu dziwnymi sposoby, Lub ktoby
się po wenecku faryna objawił.
Uszył z różnego płacia na łokci półtora Chłopka, ale ta uszu nie miała potwora. Nos woskowy przy oczach, kapelusz na głowie. Pludry długie, jakie więc noszą Olendrowie. W tych pludrach były okna, w których różne chował Stuczki dla komunikantów - te obrzezował Jako szybę okrągło, drugie granowite Z białej i grubej mąki, owo pospolite. Miał do tego i kielich z dawna przebutwiały, I nasienia jakiegoś węzełek niemały. Włóczył się z oną łątką po swej Karyntyjej, Dom od domu uczący ludzi tej religiej, Pytający się Niemców onych głupich, ktoby Miał dziecię małe do krztu dziwnymi sposoby, Lub ktoby
Skrót tekstu: ErZrzenAnKontr
Strona: 363
Tytuł:
Anatomia Martynusa Lutra Erazma z Roterdama
Autor:
Erazm z Rotterdamu
Tłumacz:
Jan Zrzenczycki
Drukarnia:
Bazyli Skalski
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
wiersz
Rodzaj:
utwory synkretyczne
Gatunek:
pisma religijne, satyry
Tematyka:
religia
Poetyka żartu:
tak
Data wydania:
1619
Data wydania (nie wcześniej niż):
1619
Data wydania (nie później niż):
1619
Tekst uwspółcześniony:
tak
Tytuł antologii:
Kontrreformacyjna satyra obyczajowa w Polsce XVII wieku
Redaktor wersji uwspółcześnionej:
Zbigniew Nowak
Miejsce wydania wersji uwspółcześnionej:
Gdańsk
Wydawca wersji uwspółcześnionej:
Gdańskie Towarzystwo Naukowe
Data wydania wersji uwspółcześnionej:
1968
? Jechali przez pole, Złamali dwie kole.
Mazowiecki kaftan Zgoninami natkan, Co się Mazur ruszy, Z kaftana się kruszy.
Więc wąsy odyma, Rohatynę trzyma.
Mazurowie naszy Po jaglanej kaszy Słone wąsy mają, Piwem je zmywają. Skoro się podpiją, Wnet chłopa zabiją.
Szarszan zardzewiały, Z poszew opadały, Kijec granowity, Harkabuz nabity: Tak jadą na roki, Podeprą swe boki.
Zstępuj mu z gościńca, Rzuci się do kijca, Potem z harkabuza Wnet poprawi guza. Chocia w piasku brodzą, Lecz ostrożnie chodzą.
Znaj, Polaku, pany, Śmiałe Mazowszany: Gotowi do boju W zwadzie i w pokoju, A nie wiele
? Jechali przez pole, Złamali dwie kole.
Mazowiecki kaftan Zgoninami natkan, Co się Mazur ruszy, Z kaftana się kruszy.
Więc wąsy odyma, Rohatynę trzyma.
Mazurowie naszy Po jaglanej kaszy Słone wąsy mają, Piwem je zmywają. Skoro się podpiją, Wnet chłopa zabiją.
Szarszan zardzewiały, Z poszew opadały, Kijec granowity, Harkabuz nabity: Tak jadą na roki, Podeprą swe boki.
Zstępuj mu z gościńca, Rzuci się do kijca, Potem z harkabuza Wnet poprawi guza. Chocia w piasku brodzą, Lecz ostrożnie chodzą.
Znaj, Polaku, pany, Śmiałe Mazowszany: Gotowi do boju W zwadzie i w pokoju, A nie wiele
Skrót tekstu: WychWieś
Strona: 15
Tytuł:
Kiermasz wieśniacki
Autor:
Jan z Wychylówki
Miejsce wydania:
nieznane
Region:
nieznany
Typ tekstu:
wiersz
Rodzaj:
liryka
Gatunek:
dialogi, fraszki i epigramaty, pieśni
Tematyka:
obyczajowość
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1618
Data wydania (nie wcześniej niż):
1618
Data wydania (nie później niż):
1618
Tekst uwspółcześniony:
tak
Redaktor wersji uwspółcześnionej:
Teodor Wierzbowski
Miejsce wydania wersji uwspółcześnionej:
Warszawa
Wydawca wersji uwspółcześnionej:
K. Kowalewski
Data wydania wersji uwspółcześnionej:
1902
gładkiego/ nie różnego od Kosacu własnego/ dwułokietny/ na tym bywa kwiecia niemało żółtego/ jako na innych Kosacach. Tylko że listeczki ma u wierzchu małe i drobne farb nie mienionych jako u własnego Kosacu kwiecie/ ale żółte. Jednak jakożkolwiek kwiatu Kosacowemu jakimiś znakami/ zda się być podobny/ z którego potym strącze trzy granowite pochodzi miąższe/ w tym wiele nasienia plaskiego/ jakoby zgniecionego/ równego rzędami wedle siebie położenia/ chrzestkowatego/ więtszego a niżli Szocowice ziarna. Korzenia niemałego/ długiego/ knodowatego/ naukoś w ziemię pochodzącego. albo poprzeć przy samym wierzchu ziemie zmarszczonego kosmatego a bez zapachu/ na wyskoczkach rozdzielone/ blado rumienne/ smaku cierpkiego
głádkiego/ nie róznego od Kosacu własnego/ dwułokietny/ ná tym bywá kwiećiá niemáło żółtego/ iáko ná inych Kosacách. Tylko że listeczki ma v wierzchu máłe y drobne farb nie mienionych iáko v własnego Kosacu kwiećie/ ále żółte. Iednák iákożkolwiek kwiátu Kosacowemu iákimiś znakámi/ zda śie bydź podobny/ z ktorego potym strącze trzy gránowite pochodźi miąższe/ w tym wiele naśienia pláskiego/ iakoby zgniećionego/ równego rzędámi wedle śiebie położenia/ chrzestkowátego/ więtszego á niżli Szocowice źiárná. Korzenia niemáłego/ długiego/ knodowatego/ naukoś w źiemię pochodzącego. álbo poprzec przy sámym wierzchu źiemie zmársczonego kosmatego á bez zapáchu/ ná wyskoczkach rozdźielone/ blado rumienne/ smaku ćierpkiego
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 16
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
drudzy polnym albo dzikim Gałganem/ zowia. Dwojaki jest. Jeden okrągłego/ drugi obdłużonego korzenia/ Liście ma na kształt Luczka ogródnego/ jeno cieńsze i dłuższe: Pręt albo kłącze nieco podobne wonnemu Situ: którzy Herbularze naszy Rajską/ albo Wielbłądową trawą i sianem zowią: Od ziemie na łokieć wzwyż/ albo wyższej wyrasta/ granowity/ we wnątrz mają drzeń biały/ jako Syt/ albo Bez/ w wierzchu którego kisteczki wąskie/ drobne/ na kształt Promieniów gwazdecznych rozpuszczające się. Miedzy któremi nasienie kłosowate/ granowite. Korzeń który pospolicie do lekarstw wchodzi/ czarnawy/ podługowaty/ na podobieństwo Gałganu/ i przeto go niektórzy polnym albo dzikim gałganem zowią.
drudzy polnym álbo dźikim Gáłganem/ zowia. Dwoiáki iest. Ieden okrągłego/ drugi obdłużonego korzenia/ Liśćie ma ná kształt Luczká ogrodnego/ ieno ćieńsze y dłuższe: Pręt álbo kłącze nieco podobne wonnemu Situ: ktorzy Herbularze nászy Ráyską/ álbo Wielbłądową trawą y śiánem zowią: Od źiemie na łokieć wzwysz/ álbo wyższey wyrasta/ gránowity/ we wnątrz máią drzeń biały/ iáko Syth/ álbo Bez/ w wierzchu ktorego kisteczki wąskie/ drobne/ ná kształt Promieniow gwazdecznych rospusczáiące sie. Miedzy ktoremi nasienie kłosowáte/ gránowite. Korzen ktory pospolićie do lekarstw wchodźi/ czárnáwy/ podługowáty/ ná podobieństwo Gáłganu/ y przeto g^o^ niektorzy polnym álbo dźikim gałgánem zowią.
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 25
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
podobne wonnemu Situ: którzy Herbularze naszy Rajską/ albo Wielbłądową trawą i sianem zowią: Od ziemie na łokieć wzwyż/ albo wyższej wyrasta/ granowity/ we wnątrz mają drzeń biały/ jako Syt/ albo Bez/ w wierzchu którego kisteczki wąskie/ drobne/ na kształt Promieniów gwazdecznych rozpuszczające się. Miedzy któremi nasienie kłosowate/ granowite. Korzeń który pospolicie do lekarstw wchodzi/ czarnawy/ podługowaty/ na podobieństwo Gałganu/ i przeto go niektórzy polnym albo dzikim gałganem zowią. Znajduje się też korzenia okrągłego/ na podobieństwo Oliwek czarnych/ wespół się dotykających: Zapachu wdzięcznego/ i smaku gorzkiego. Rózga tego Ostryżu wonnego znajduje się nietylko trzygranista/ ale i
podobne wonnemu Situ: ktorzy Herbularze nászy Ráyską/ álbo Wielbłądową trawą y śiánem zowią: Od źiemie na łokieć wzwysz/ álbo wyższey wyrasta/ gránowity/ we wnątrz máią drzeń biały/ iáko Syth/ álbo Bez/ w wierzchu ktorego kisteczki wąskie/ drobne/ ná kształt Promieniow gwazdecznych rospusczáiące sie. Miedzy ktoremi nasienie kłosowáte/ gránowite. Korzen ktory pospolićie do lekarstw wchodźi/ czárnáwy/ podługowáty/ ná podobieństwo Gáłganu/ y przeto g^o^ niektorzy polnym álbo dźikim gałgánem zowią. Znáyduie sie też korzenia okrągłe^o^/ ná podobieństwo Oliwek czarnych/ wespoł sie dotykáiących: Zapáchu wdźięcznego/ y smáku gorzkiego. Rozgá tego Ostryżu wonnego znáyduie sie nietylko trzygránista/ ále y
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 25
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
w trzecich Księgach swych/ we dwunastym Rozdzi: zowie go czworogranowitym Ostryżem/ którzy tylko z tej miary są sobie różni/ mocą i skutkami równi i podobni. Przeto Dioscorydes (który ma przed inymi w tej mierze przodek) obudwu tych Ostryżów tę różnicę spoiwszy/ nie nazwał go ani trzygranowitym/ ani czworogranistym/ ale zgoła Granowitym. Cyper Galanga Syl: Erisisceptrum I. wilder GalganLangen und Kunderwildergalgan. 2. Zielnik D. Symona Syrenniusa. Miejsce.
POspolicie roście na miejscach wilgotnych i wodnistych/ jezierzystych/ także w łęgach wyprawnych a wilgotnych w Suriej/ w Aleksandrii/ w Egipcie/ w Cylicjej. Roście też i w naszych stronach/ ale bez
w trzećich Księgách swych/ we dwunastym Rozdźi: zowie go czworogránowitym Ostryżem/ ktorzy tylko z tey miáry są sobie rozni/ mocą y skutkámi rowni y podobni. Przeto Dioscorides (ktory ma przed inymi w tey mierze przodek) obudwu tych Ostryżow tę roznicę spoiwszy/ nie názwał go áni trzygránowitym/ áni czworogránistym/ ále zgołá Gránowitym. Cyper Galanga Syl: Erisisceptrum I. wilder GalganLangen vnd Kunderwildergalgan. 2. Zielnik D. Symoná Syrenniusá. Mieysce.
POspolićie rośćie ná mieyscách wilgotnych y wodnistych/ ieźierzystych/ tákże w łęgách wypráwnych á wilgotnych w Suryey/ w Alexándryey/ w Egiptćie/ w Cylicyey. Roście też y w nászych stronách/ ále bez
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 26
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
zowią. Liście ma Bluszczowemu podobne/ jeno dobrze mniejsze/ miękczejsze i okrąglejsze/ kwiat bronatny Bielunowemu pąpiu kształtem podobny/ który zaras z liściem z korzenia pochodzi/ na obwyższej a cienkiej stopce/ wdzięcznie pachniący/ w tym nasienie drobne/ jąderkom jagód winnych podobne/ przyostrzejszym/ dla granowitości tu i owdzie kończystej. Prącik ma granowity a miękki/ korzonków wiele knodowatych albo kolankowatych krzywych/ drobnych/ cienkich/ trawie podobnych: wonne i usta rozpalające/ a w język barzo szczypiące/ dwa kroć w roku/ na Wiosnę i w Jesieni kwitnie. Nasienie. Prącik. Korzonki. Miejsce/ Wybór/ i Czas zbierania.
W Cieniach pospolicie rad roście/
zowią. Liśćie ma Bluszcżowemu podobne/ ieno dobrze mnieysze/ miękczeysze y okrágleysze/ kwiát bronatny Bielunowemu pąpiu kształtem podobny/ ktory záras z liśćiem z korzenia pochodźi/ ná obwyższey á ćienkiey stopce/ wdźięcznie pachniący/ w tym naśienie drobne/ iąderkom iágod winnych podobne/ przyostrzeyszym/ dla gránowitośći tu y owdźie kończystey. Prąćik ma gránowity á miękki/ korzonkow wiele knodowátych álbo kolankowátych krzywych/ drobnych/ ćienkich/ trawie podobnych: wonne y vstá rozpaláiące/ á w ięzyk bárzo szczypiące/ dwá kroć w roku/ ná Wiosnę y w Ieśieni kwitnie. Naśienie. Prąćik. Korzonki. Mieysce/ Wybor/ y Czás zbieránia.
W Cieniách pospolićie rad rośćie/
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 34
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
wodach/ i nad przykopami. Roście też w lesiech i nagórach/ na porębach i wysieczonych lesiech. Przyrodzenie.
ROzgrzewa i wysusza potężniej/ niżli pierwszy Kozłek wielki. Koźłek namniejszy/ albo Czwarty. 4. Liście.
Kozłek namnieiszy ma liście podobne więtszego/ jeno drobnieisze: Prętu napiądź/ abo napołtory zwysz granowitego/ na wierzchu mając okołek oganisty maluchny/ bronatny/ korzenia cienkiego/ długiego/ włosienkowatego/ zapachu wdziecznego. Pręt. Księgi Pierwsze. Korzeń. Miejsce.
ROście na górach/ i miejscach mokrych/ w Legach/ i na Ląkach wilgotnych. Przyrodzenie.
ROzgrzewa i wysusza/ ale mniej niżli pierwsze. Czas kopania/ suszenia
wodách/ y nád przykopámi. Rośćie też w leśiech y nágorách/ ná porębách y wyśieczonych leśiech. Przyrodzenie.
ROzgrzewa y wysusza potężniey/ niżli pierwszy Kozłek wielki. Koźłek namnieyszy/ álbo Czwarty. 4. Lisćie.
Kozłek namnieiszy ma liśćie podobne więtsze^o^/ ieno drobnieisze: Prętu nápiądź/ ábo nápołtory zwysz gránowite^o^/ ná wierzchu máiąc okołek ogánisty máluchny/ bronátny/ korzenia ćienkiego/ długiego/ włośienkowátego/ zapáchu wdźiecznego. Pręt. Kśięgi Pierwsze. Korzeń. Mieysce.
ROśćie ná gorách/ y mieyscách mokrych/ w Legách/ y ná Ląkách wilgotnych. Przyrodzenie.
ROzgrzewa y wysusza/ ále mniey niżli pierwsze. Czás kopánia/ suszenia
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 50
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
Rozdział 16.
Helenium. Enula Campana. Inula Campana. Aland. Alandwurtz. Liście. Kłącze.
OMan jest ziele/ liście do Dziewanny węższej mając podobne/ jeno ostrzejsze i dłuższe/ na niektórych miejscach bez kłącza/ w naszych ziemiach kłącze z siebie wydaje miąższe/ kosmate/ wzwyż na łokieć na dwa/ niekiedy wyższe granowite/ kwiatu żółtego niemałego/ w nim Nasienie Dziewannowemu podobne/ które za dotknieniem ciała żwierz wzburza/ korzeń we wnątrz biały/ zwierzchu rumiany/ wielki/ miąższy/ miękki dla slozowatości/ przy ostrzejszym/ pachniący/ z tego wyrastają korzonki rozsadzone/ jako Liliowe/ albo Obraskowe. Kwiat Nasienie. Miejsce.
ROście na Polach
Rozdźiał 16.
Helenium. Enula Campana. Inula Campana. Aland. Alandwurtz. Liśćie. Kłącze.
OMan iest źiele/ liśćie do Dźiewánny węższey máiąc podobne/ ieno ostrzeysze y dłuższe/ ná niektorych mieyscách bez kłącza/ w nászych źiemiách kłącze z śiebie wydáie miąższe/ kosmáte/ wzwysz ná łokieć ná dwá/ niekiedy wyższe gránowite/ kwiátu żołtego niemáłego/ w nim Naśienie Dźiewánnowemu podobne/ ktore zá dotknieniem ćiáłá żwierz wzburza/ korzeń we wnątrz biały/ zwierzchu rumiány/ wielki/ miąższy/ miękki dla slozowátośći/ przy ostrzeyszym/ pachniący/ z tego wyrastáią korzonki rozsadzone/ iáko Liliowe/ álbo Obraskowe. Kwiát Naśienie. Mieysce.
ROśćie ná Polách
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 58
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
białawe. Korzeń ma podczas jeden tylko/ podczas na kilkoro roździelony/ wzdłuż na piędź/ niekiedy dłuższy/ biały. We wnątrz drzeń cienki/ czerstwy/ barzo przykro i parkiem kozłowym pachniący/ skąd niektórzy z Łacinników nazwali go Tragum/ jakoby Kozłowe ziele/ to jest Kozłem trącące. Smaku gorzkiego. Wykwita w strączki trzy granowite/ zwierzchu chropowate/ w tych nasienie w przegrodkach. Pręt. Kwiecie Korzeń. Nasienie. Miejsce.
ROście w Podolu na pagórkach/ i miejscach górzystych suchych/ a jałowych i wypragłych. Roście w rowach miedzy górami/ i w trawistych walech/ także na miejscach skalistych. A iż korzenie jego tylko do potrzeb
biáłáwe. Korzeń ma podczás ieden tylko/ podczás ná kilkoro roźdźielony/ wzdłusz ná piędź/ niekiedy dłuższy/ biały. We wnątrz drzeń ćienki/ czerstwy/ bárzo przykro y párkiem kozłowym pachniący/ skąd niektorzy z Láćinnikow názwáli go Tragum/ iákoby Kozłowe źiele/ to iest Kozłem trącące. Smáku gorzkiego. Wykwita w strączki trzy gránowite/ zwierzchu chropowáte/ w tych naśienie w przegrodkách. Pręt. Kwiećie Korzeń. Naśienie. Mieysce.
ROśćie w Podolu ná págorkách/ y mieyscách gorzystych suchych/ á iáłowych y wyprágłych. Rośćie w rowách miedzy gorámi/ y w trawistych wálech/ tákże ná mieyscách skálistych. A iż korzenie iego tylko do potrzeb
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 106
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
