formie/ i w piec wstawić.
Wielki zawżdy pożytek będziesz mieć w kuźnicy/ Kiedy ją umiejętni dobrzy rzemieślnicy. Chroń się nieumiejętnych nie miej tej lichoty/ Jeśli niechcesz wpaść w nędzędla ich złej roboty.
Trzeba dobrze dymarskiej naprawie zrozumieć/ Jako formę postawić w piecu/ trzeba umieć. Jakie oko uczynić by się dobrze grzało Przez nie w piecu: a węgla nie wiele gorzało.
Bo gdy łupę długo dmie pożytku ubywa/ W węglu szkoda/ wdęciu omieszkanie bywa. Trzeba i węgle często na piecu polewać/ Bo to siła kosztuje trzeba go szaonwać.
Każdy dymarz który jest w tym dziele ćwiczony. Ma mieć kiedy dąć puści piec dobrze rozgrzany
formie/ y w piec wstáwić.
Wielki zawżdy pożytek będźiesz mieć w kuźnicy/ Kiedy ją vmieiętni dobrzy rzemieśnicy. Chroń sie nievmieiętnych nie miey tey lichoty/ Iesli niechcesz wpáść w nędzędla ich złey roboty.
Trzebá dobrze dymárskiey napráwie zrozumieć/ Iáko formę postáwić w piecu/ trzebá vmieć. Iákie oko vczynić by sie dobrze grzało Przez nie w piecu: á węgla nie wiele gorzáło.
Bo gdy łupę długo dmie pożytku vbywa/ W węglu szkodá/ wdęćiu omieszkánie bywa. Trzebá y węgle często ná piecu polewáć/ Bo to śiłá kosztuie trzebá go száonwáć.
Káżdy dymarz ktory iest w tym dźiele ćwiczony. Ma mieć kiedy dąć puśći piec dobrze rozgrzany
Skrót tekstu: RoźOff
Strona: I3v
Tytuł:
Officina ferraria
Autor:
Walenty Roździeński
Drukarnia:
Szymon Kempini
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
wiersz
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
hutnictwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1612
Data wydania (nie wcześniej niż):
1612
Data wydania (nie później niż):
1612
Obie mają listeczki na cienkich a obdłużnych stopkach/ po jednemu zosobna na każdej/ na kształt łyżeczek/ których używamy do wychędożenia uszu/ zlekka wydrożone/ rumienne/ zewsząd kosmate/ a około krajów drobno karbowane/ abo ząbkowane/ odspodku gładkie: w tych się zawsze wilgotność znajduje wodnista: nigdy/ by nagorącej słońce grzało/ nie wysychająca/ i owszem im barziej swymi promieniami przypala/ tym więcej rosy albo wody w sobie mają. Także się przystojnie i słusznie dziwować/ abo radniej gadać możemy/ jeśli tę wilgotność abo wodę z ciepłoty słonecznej/ czy z przyrodzenia swego miewa/ sprzeciwiającą się słonecznej gorącości. Gdyż samo ziele wszystko/ jako się
Obie máią listeczki ná ćienkich á obdłużnych stopkách/ po iednemu zosobná ná káżdey/ ná kształt łyżeczek/ ktorych vżywámy do wychędożenia vszu/ zlekká wydrożone/ rumienne/ zewsząd kosmáte/ á około kráiow drobno kárbowáne/ ábo ząbkowáne/ odspodku głádkie: w tych się záwsze wilgotność znáyduie wodnista: nigdy/ by nagorącey słońce grzało/ nie wysychaiąca/ y owszem im bárźiey swymi promieniámi przypala/ tym więcey rosy álbo wody w sobie máią. Tákże się przystoynie y słusznie dźiwowáć/ ábo rádniey gádáć możemy/ iesli tę wilgotność ábo wodę z ćiepłoty słoneczney/ czy z przyrodzenia swe^o^ miewa/ sprzećiwiáiącą się słoneczney gorącośći. Gdyż sámo źiele wszystko/ iáko się
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 330
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
nie mógł; nade dniem troszeczkę, i to bardzo mało, zasnął. Cały dzień na łóżku leżał w słabości, mało co jadł, po obiedzie o czwarty godzinie gorączkę miał aż do szósty na kształt calidae frebris ex occasione przejażdżkiej kukizowskiej, gdzie chodząc po ogrodzie i inszych miejscach naziąbił się, lubo słońce na ten czas grzało, jednak operacyjej tej nie miało, co lecie. Nikt z obcych ludzi krom jednych pokojowych nie chodził do pokoju, w nocy przy j.k.m. grali szachy imp. poseł z im. ks. Potockim. Królowa im. na roratach hora prima po południu (iuxta assertionem ipsius) more gallico u
nie mógł; nade dniem troszeczkę, i to bardzo mało, zasnął. Cały dzień na łóżku leżał w słabości, mało co jadł, po obiedzie o czwarty godzinie gorączkę miał aż do szósty na kształt calidae frebris ex occasione przejażdżkiej kukizowskiej, gdzie chodząc po ogrodzie i inszych miejscach naziąbił się, lubo słońce na ten czas grzało, jednak operacyjej tej nie miało, co lecie. Nikt z obcych ludzi krom jednych pokojowych nie chodził do pokoju, w nocy przy j.k.m. grali szachy jmp. poseł z jm. ks. Potockim. Królowa jm. na roratach hora prima po południu (iuxta assertionem ipsius) more gallico u
Skrót tekstu: SarPam
Strona: 69
Tytuł:
Pamiętnik z czasów Jana Sobieskiego
Autor:
Kazimierz Sarnecki
Miejsce wydania:
nieznane
Region:
nieznany
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
literatura faktograficzna
Gatunek:
pamiętniki
Tematyka:
historia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
między 1690 a 1696
Data wydania (nie wcześniej niż):
1690
Data wydania (nie później niż):
1696
Tekst uwspółcześniony:
tak
Redaktor wersji uwspółcześnionej:
Janusz Woliński
Miejsce wydania wersji uwspółcześnionej:
Wrocław
Wydawca wersji uwspółcześnionej:
Zakład Narodowy im. Ossolińskich
Data wydania wersji uwspółcześnionej:
1958
jego Józef będzie inakszej kategóryjej bo się widział stateczny i dobrej Natury. – Ale widzę takem się zawiódł na Nadziei jak owa Baba Co Pana Boga prosiła o lepszego Pana A coraz to jeden po drugim gorszy następował
Powróciwszy z Warszawy począłem się gotować do Gdańska i bardzo tęskniłem zezbozem które mi się w spiklerzach bardzo grzało i ustawicznie było trzeba koło przerobki pracować ale że wody niebyło musiałem czekać i wszyscy az ad Septembrem . Kiedy następował czas poządanej naszej Ekspektatywy zachorowałem bardzo 30 Augusti wdzień Czwartkowy a przypadła mi ta chorobka z przepicia dla nieszczęśliwej kompanijej która mię zawsze do tego przywodziła bo z swojej dobrej wolej niepamietąm kiedym się
iego Iozef będzie inakszey kathegoryiey bo się widział stateczny y dobrey Natury. – Ale widzę takęm się zawiodł na Nadziei iak owa Baba Co Pana Boga prosiła o lepszego Pana A coraz to iedęn po drugim gorszy następował
Powrociwszy z Warszawy począłęm się gotowac do Gdanska y bardzo tęskniłęm zezbozęm ktore mi się w spiklerzach bardzo grzało y ustawicznie było trzeba koło przerobki pracowac ale że wody niebyło musiałęm czekać y wszyscy az ad Septembrem . Kiedy następował czas poządaney naszey Expektatywy zachorowałęm bardzo 30 Augusti wdzięn Czwartkowy a przypadła mi ta chorobka z przepicia dla nieszczęsliwey kompaniey ktora mię zawsze do tego przywodziła bo z swoiey dobrey woley niepamietąm kiedym się
Skrót tekstu: PasPam
Strona: 279
Tytuł:
Pamiętniki
Autor:
Jan Chryzostom Pasek
Miejsce wydania:
nieznane
Region:
nieznany
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
literatura faktograficzna
Gatunek:
pamiętniki
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
między 1656 a 1688
Data wydania (nie wcześniej niż):
1656
Data wydania (nie później niż):
1688
Zimniejsza rzecz bywa gdy więcej zimna będzie na jednymże miejscu. toż o cieple. 24. Czemu zimie ciepła woda w krynicach? Zaduchy ciepłe są w ziemi te wyniść nie mogą gdy na ziemia zwierzchu pomarznie i tak wodę zagrzewają. Jecie zaś wolno te zaduchy wychodzą, a zatym niemasz coby wodę grzało. 25. Czemu zimnie ciepło w głębokich piwnicach? Dla tejże przyczyny dla której zimie źrzodła są ciepłe. 26. Czemu ręce się zagrzewają gdy je na zimnie trz śniegiem? Trzeba się przytym dobrze ruszać, a tak ciepło w sobie wzbudzać, to gdy do zimnych rąk przychodzi, walczy z zimnem, i
Zimnieysza rzecz bywa gdy więcey źimna będźie ná iednymże mieyscu. toż o ćieple. 24. Czemu źimie ciepła wodá w krynicach? Zaduchy ćiepłe są w źiemi te wyniść nie mogą gdy na ziemiá zwierzchu pomarznie y ták wodę zágrzewaią. Iećie záś wolno te zaduchy wychodzą, á zátym niemász coby wodę grzało. 25. Czemu źimnie ćiepło w głębokich piwnicách? Dla teyże przyczyny dla ktorey źimie źrzodłá są ćiepłe. 26. Czemu ręce się zágrzewáią gdy ie ná źimnie trz śniegiem? Trzebá się przytym dobrze ruszáć, á ták ćiepło w sobie wzbudzáć, to gdy do źimnych rąk przychodźi, walczy z źimnem, y
Skrót tekstu: TylkRoz
Strona: 52
Tytuł:
Uczone rozmowy
Autor:
Wojciech Tylkowski
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1692
Data wydania (nie wcześniej niż):
1692
Data wydania (nie później niż):
1692
pochodzi, ale raczej od zimnych barzo zaduchów z gór wychodzących że pełne są albo saletry, albo żywego srebra, albo czego takiego z natury swej zimnego. 10. Czemu nas ochładza powietrze choć z natury jest ciepłe? Powietrze przy ziemi z zaduchów ziemnych chłodnieje i nas chłodzi, które gdyby same w swej naturze było, grzałoby. 11. Czemu gorączka psuje ciepło przyrodzone? Ciepło nie miałoby ciepła psować, jakoż nie psuje dla tego iż jest ciepłem, ale że jest oraz wilgotnym i na wilgotności się funduje, gorączka zaś będąc suchą wysusza wilgotność której gdy nie ma ciepło przyrodzone, i samo ginie. 12. Czemu gdy kto
pochodźi, ále raczey od źimnych bárzo zaduchow z gor wychodzących że pełne są álbo sáletry, álbo żywego srebrá, álbo czego tákiego z nátury swey źimnego. 10. Czemu nas ochładza powietrze choć z nátury iest ciepłe? Powietrze przy źiemi z zaduchow źiemnych chłodnieie y nas chłodźi, ktore gdyby sáme w swey náturze było, grzałoby. 11. Czemu gorączká psuie ciepło przyrodzone? Ciepło nie miáłoby ćiepłá psowáć, iákoż nie psuie dla tego iż iest ciepłem, ále że iest oraz wilgotnym y ná wilgotnośći się funduie, gorączká záś będąc suchą wysusza wilgotność ktorey gdy nie ma ćiepło przyrodzone, y sámo ginie. 12. Czemu gdy kto
Skrót tekstu: TylkRoz
Strona: 84
Tytuł:
Uczone rozmowy
Autor:
Wojciech Tylkowski
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1692
Data wydania (nie wcześniej niż):
1692
Data wydania (nie później niż):
1692
to jest pod paznogciem, boleść też musi być więtsza gdy będzie obrażonym: dla tej że przyczyny zębów boleść przykra. 13. Czemu nas barziej futro zagrzewa niż sukno. Suknia raz zagrzewa; wylatujące z ciała naszego ciepłe dymy zatrzymywając i ku ciału obracając, a tym samym większy czyni poros aby więcej dymów wylatywało i barziej grzało. futro też samo czyni, a jako dla sierci swojej miękkiej darżyej do nas przylega, barziej te dymy do ciała przymyka: skora też która jest przy sierci futra powierzchnemu wniść nie dopuszcza zimnu, i tak dwojako do ciepła pomaga. 14. Czemu paraliżem zarażony zmysł dotykania traci? Paraliż bywa, kiedy żyłę wrzód zawali
to iest pod paznogćiem, boleść też muśi bydź więtsza gdy będzie obrażonym: dlá tey że przyczyny zębow boleść przykra. 13. Czemu nás barźiey futro zagrzewa niz sukno. Suknia raz zágrzewa; wylatuiące z ciáłá nászego ćiepłe dymy zátrzymywaiąc y ku ćiáłu obracaiąc, á tym samym wiekszy czyni poros áby więcey dymow wylátywało y barziey grzało. futro też sámo czyni, á iáko dla śierci swoiey miękkiey darżiey do nás przylegá, barźiey te dymy do ćiáłá przymyká: skorá też ktora iest przy śierci futra powierzchnemu wniść nie dopuszcza zimnu, y ták dwoiáko do ćiepłá pomaga. 14. Czemu paraliżem zárażony zmysł dotykánia traći? Paraliż bywa, kiedy żyłę wrzod zawáli
Skrót tekstu: TylkRoz
Strona: 240
Tytuł:
Uczone rozmowy
Autor:
Wojciech Tylkowski
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1692
Data wydania (nie wcześniej niż):
1692
Data wydania (nie później niż):
1692
