zażyte nasienie/ Koliczne zwykło znosić do szczętu bolenie: I zastarzałe kaszle szkodzić tam nie mogą/ Gdy je kaszlącym dane w napoju przemogą. Jeślić płuca zaziębną zażyjesz pokrzywy/ I na nabrzmienie wnątrza skutek w niej właściwy. W obec wszytkim chorobom we stawach przeciwna/ Ziołkoć w prawdzie parzące; ale pomoc dziwna.
O Hizopie. Hizopek ziołko liche ma też cnoty swoje/ Wypędza spiersi ciężkie sercu flegmy zdroje. Wam też Starzy na płuca zmiodem uwarzony/ Ratunek jest prawdziwy/ ba i doświdczony. Twarzy glancu dodaje/ zwłaszcza wam dziewczyny/ Wiem żeście tej szukały w tych Książkach nowiny. O Trzebuli. Którym jak członki popiekł/ czy
záżyte naśienie/ Koliczne zwykło znośić do sczętu bolenie: Y zástárzáłe kászle szkodzic tám nie mogą/ Gdy ie kászlącym dáne w napoiu przemogą. Ieslić płucá záźiębną záżyiesz pokrzywy/ Y ná nábrzmienie wnątrza skutek w niey właśćiwy. W obec wszytkim chorobom we stáwách przećiwna/ Ziołkoć w prawdźie párzące; ále pomoc dźiwna.
O Hizopie. Hizopek źiołko liche ma też cnoty swoie/ Wypędza zpierśi ćięszkie sercu phlegmy zdroie. Wam też Stárzy ná płucá zmiodem vwárzony/ Rátunek iest prawdźiwy/ bá y doświdczony. Twarzy glancu dodáie/ zwłasczá wam dźiewczyny/ Wiem żeście tey szukáły w tych Kśiążkách nowiny. O Trzebuli. Którym iák członki popiekł/ czy
Skrót tekstu: OlszSzkoła
Strona: Dv
Tytuł:
Szkoła Salernitańska
Autor:
Hieronim Olszowski
Drukarnia:
Walerian Piątkowski
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
wiersz
Rodzaj:
liryka
Gatunek:
poradniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1640
Data wydania (nie wcześniej niż):
1640
Data wydania (nie później niż):
1640
się nie da mi powieki. WZROK
Łzami podeszłe oczy Wieczna mi zima mroczy.
Pełen świat zapaszystej z rozlicznych ziół woni, Kiedy lekkim wietrzykiem zaszumi Fawoni; Niechaj Arab balsamem zaprawuje suszki, Dosyć na Polskę róże, fiołki, łanuszki. Jakimkolwiek sposobem, Mnie wszytko trąci grobem.
Niech mię kto ambrą karmi, niech mi hizop ściele, Fraszka lasy indyjskie, asyryjskie ziele; Niechaj najrozkoszniejsze perfumy się zniesą, Mirra, piżmo, kadzidło — nic nie są, nic nie są. Nie masz dla mnie dziardynu Po tobie, wdzięczny synu. ZAPACH
Czego się tylko dotchniesz, wszytko pełne wdzięku, Wszytko odmłodnie, jakby zakwitnęło w ręku; Pieszczone latorośli
się nie da mi powieki. WZROK
Łzami podeszłe oczy Wieczna mi zima mroczy.
Pełen świat zapaszystej z rozlicznych ziół woni, Kiedy lekkim wietrzykiem zaszumi Fawoni; Niechaj Arab balsamem zaprawuje suszki, Dosyć na Polskę róże, fijołki, łanuszki. Jakimkolwiek sposobem, Mnie wszytko trąci grobem.
Niech mię kto ambrą karmi, niech mi hizop ściele, Fraszka lasy indyjskie, asyryjskie ziele; Niechaj najrozkoszniejsze perfumy się zniesą, Mirra, piżmo, kadzidło — nic nie są, nic nie są. Nie masz dla mnie dziardynu Po tobie, wdzięczny synu. ZAPACH
Czego się tylko dotchniesz, wszytko pełne wdzięku, Wszytko odmłodnie, jakby zakwitnęło w ręku; Pieszczone latorośli
Skrót tekstu: PotNabKuk_I
Strona: 521
Tytuł:
Pieśni nabożne ...
Autor:
Wacław Potocki
Miejsce wydania:
nieznane
Region:
nieznany
Typ tekstu:
wiersz
Rodzaj:
liryka
Gatunek:
pieśni
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1677
Data wydania (nie wcześniej niż):
1677
Data wydania (nie później niż):
1677
Tekst uwspółcześniony:
tak
Tytuł antologii:
Dzieła
Redaktor wersji uwspółcześnionej:
Leszek Kukulski
Miejsce wydania wersji uwspółcześnionej:
Warszawa
Wydawca wersji uwspółcześnionej:
Państwowy Instytut Wydawniczy
Data wydania wersji uwspółcześnionej:
1987
abo w niedostatku/ oliwy łoty trzy/ ktemu przymieszaj soku ziela Sklenicznik nazwanego/ abo w niedostatku soku Opichowego łotów cztery: zagrzej ciepło/ a daj koniowi pić przez dni sześć/ a ozdrowieje. Czwarte. Insze.
Weźmi Foenum Graecum, to jest Kozorożca/ wyciśni z niego soku z potrzebę/ Opichu/ Ruty/ Hizopu/ Mellilotum, to jest Komunii po garści jednej każdego z nich/ a warz to wszytko prawie dobrze w tym soku/ potym przecadziwszy i wycisnąwszy dobrze/ wlej ciepło w gardło po grzeble. Maść którą mazać czasu Febry.
Weźmi Rożej Funt 1. oliwy starej funt 2. octu dobrego pułtora funta/ Tłustoszu/ to
ábo w niedostátku/ oliwy łoty trzy/ ktemu przymieszay soku źiela Sklenicznik názwánego/ ábo w niedostátku soku Opichowego łotow cztery: zágrzey ćiepło/ á day koniowi pić przez dni sześć/ á ozdrowieie. Czwarte. Insze.
Weźmi Foenum Graecum, to iest Kozorożcá/ wyćiśni z niego soku z potrzebę/ Opichu/ Ruty/ Hizopu/ Mellilotum, to iest Komuniey po gárśći iedney kożdego z nich/ á warz to wszytko práwie dobrze w tym soku/ potym przecádźiwszy y wyćisnąwszy dobrze/ wley ćiepło w gárdło po grzeble. Máść ktorą mázáć czásu Febry.
Weźmi Rożey Funt 1. oliwy stárey funt 2. octu dobrego pułtorá funtá/ Tłustoszu/ to
Skrót tekstu: DorHip_II
Strona: Niij
Tytuł:
Hippica to iest o koniach księgi_II
Autor:
Krzysztof Dorohostajski
Drukarnia:
Andrzej Piotrkowczyk
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1603
Data wydania (nie wcześniej niż):
1603
Data wydania (nie później niż):
1603
Dzieciątko z nieba dane, a odprawuj lata rane, aż wiek przydzie zamierzony, gdy lud zbawisz powierzony”.
Ci odejdą, a ich słowa Twoja schowa, Panno, głowa, Skąd to, jako z skarbu, potym oddasz czterom piórom złotym.
Niemniej i to, gdy podwoje, synagogo, skropi twoje szarłatną nad izop rosą, której dawne głosy proszą.
Trzynastym też słońce cugiem arabskim Mu wiedzie smugiem Sabejczyków poczty skore, niż im nowa świeca zgore.
Onoż bliskich tęten koni złotej grzywy gwiazdę goni, aż tam stanie jako wryta, gdzie z Dzieciątkiem Panna skryta.
Spadną z siodeł wnet na ziemię, a otarszy z prochu ciemię,
Dzieciątko z nieba dane, a odprawuj lata rane, aż wiek przydzie zamierzony, gdy lud zbawisz powierzony”.
Ci odejdą, a ich słowa Twoja schowa, Panno, głowa, Skąd to, jako z skarbu, potym oddasz czterom piórom złotym.
Niemniej i to, gdy podwoje, synagogo, skropi twoje szarłatną nad izop rosą, której dawne głosy proszą.
Trzynastym też słońce cugiem arabskim Mu wiedzie smugiem Sabejczyków poczty skore, niż im nowa świeca zgore.
Onoż bliskich tęten koni złotej grzywy gwiazdę goni, aż tam stanie jako wryta, gdzie z Dzieciątkiem Panna skryta.
Spadną z siodeł wnet na ziemię, a otarszy z prochu ciemię,
Skrót tekstu: MiasKZbiór
Strona: 38
Tytuł:
Zbiór rytmów
Autor:
Kacper Miaskowski
Miejsce wydania:
nieznane
Region:
Wielkopolska
Typ tekstu:
wiersz
Rodzaj:
liryka
Gatunek:
epitafia, fraszki i epigramaty
Tematyka:
religia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1612
Data wydania (nie wcześniej niż):
1612
Data wydania (nie później niż):
1612
Tekst uwspółcześniony:
tak
Redaktor wersji uwspółcześnionej:
Alina Nowicka-Jeżowa
Miejsce wydania wersji uwspółcześnionej:
Warszawa
Wydawca wersji uwspółcześnionej:
Instytut Badań Literackich PAN, Stowarzyszenie "Pro Cultura Litteraria"
Data wydania wersji uwspółcześnionej:
1995
Sposoby leczenia O dychawicy.
NAprzód purganse wolne w tej chorobie są pożyteczne, womitorium nie zawsze, chyba na początku choroby, i gdy natura skłonna będzie do tego: krwi upuszczenie nie z ręki, lecz z nogi jest bardzo pomocne. Purgans, weźmi Senesu, Rhabarbarum, Agaryku, Polipodium, każdego po dwa łoty, Hizopu. Lebiodki, Szanty białej, konradku, polnej Driakwi, Płucniku, każdego po dwie szczypty, korzenia Omanowego, nasienia Krokosowego, obojga po pułtora łota, nasienia Pokrzywianego łot, Fiołkowego korzenia trzy ćwierci łota, wszystko zgruba przetłukszy i pokrajawszy, włóż do worka, namocz w pułgarcu Wina przez tydzień; zawsze worek wyzymając
Sposoby leczenia O dycháwicy.
NAprzod purgánse wolne w tey chorobie są pożyteczne, womitorium nie záwsze, chybá ná początku choroby, y gdy náturá skłonná będźie do tego: krwi upuszczenie nie z ręki, lecz z nogi iest bárdzo pomocne. Purgáns, weźmi Senesu, Rhabarbarum, Agaryku, Polipodium, káżdego po dwá łoty, Hizopu. Lebiodki, Szánty białey, konrádku, polney Dryakwi, Płucniku, káżdego po dwie szczypty, korzenia Ománowego, nasienia Krokosowego, oboygá po pułtorá łotá, naśienia Pokrzywiánego łot, Fijałkowego korzenia trzy ćwierći łotá, wszystko zgrubá przetłukszy y pokráiawszy, włoż do worká, námocz w pułgárcu Winá przez tydźień; záwsze worek wyzymáiąc
Skrót tekstu: PromMed
Strona: 54
Tytuł:
Promptuarium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Franciszek Cezary
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1716
Data wydania (nie wcześniej niż):
1716
Data wydania (nie później niż):
1716
pochodzące choroby, odmiennego też potrzebują leczenia, bo jeżeli spada nagle na piersi materia gruba , ostra, sprawująca kaszel ciężki, aby z tąd nie wdały się suchoty, trzeba zabiegać aby tę materią rozrzedzać i ostrość jej moderować, o czym masz na swym miejscu w rozdziale o kaszlu, i tego sposobu zażyć możesz: uwarz Hizopu w wodzie, przecedź, rozpuść w tej polewce Manny klabryny coć się zda, znowu przecedź, zażywaj często po łyszcze; na toż są dobre różne Julepy, jako Fiołkowy, Omanowy, Roża w cukrze, kołaczki, Pástilli etc. Item na katar jest osobliwa wodka przepalana z Macierzanki, w Winie zażywając jej często
pochodzące choroby, odmiennego tesz potrzebuią leczenia, bo ieżeli spada nágle ná pierśi máterya grubá , ostra, spráwuiąca kászel ćięszki, áby z tąd nie wdáły się suchoty, trzebá zábiegáć áby tę máteryą rozrzedzáć y ostrość iey moderowáć, o czym mász ná swym mieyscu w rozdźiále o kászlu, y tego sposobu záżyć możesz: uwarz Hizopu w wodźie, przecedź, rospuść w tey polewce Mánny klábryny coć się zda, znowu przecedź, záżyway często po łyszcze; ná tosz są dobre rożne Julepy, iáko Fijałkowy, Ománowy, Roża w cukrze, kołaczki, Pástilli etc. Item ná kátar iest osobliwa wodká przepaláná z Máćierzanki, w Winie záżywáiąc iey często
Skrót tekstu: PromMed
Strona: 89
Tytuł:
Promptuarium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Franciszek Cezary
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1716
Data wydania (nie wcześniej niż):
1716
Data wydania (nie później niż):
1716
Cukru łotów cztery, Terpentyny dobrze wypłokanej pół ćwierci łota, zmieszaj nad wolnym ogniem, weźmi kawałek korzenia Lukrecij, stłucz na końcu aby było jak szczotka, maczaj w tym i wysysaj często.
Item weźmi Fig dziesięć, pokraj, Cukru szarego lodowatego łotów dwa, Rodzynków wielkich garść, Rzepę pieczoną, Kopru włoskiego łyżkę, Hizopu pół garści, korzenia Fiałkowego łot, warz wszystko w garcu wody aż połowa wywre, przecedziwszy, zażywaj po łyszcze. różnych chorób.
Item nasienie Pokrzywiane jest osobliwe na kaszel używając go, utarszy na proch w mleku, przysłdziwszy miodem.
Item naskrób Siarki nożem do gorzałki, i daj wypić.
Item wydroż Jabłko, nakładź
Cukru łotow cztery, Terpentyny dobrze wypłokaney puł ćwierći łotá, zmieszay nád wolnym ogniem, weźmi káwałek korzenia Lukrecij, stłucz ná końcu áby było iák szczotká, maczay w tym y wysysay często.
Item weźmi Fig dźieśięć, pokray, Cukru szárego lodowátego łotow dwá, Rodzenkow wielkich garść, Rzepę pieczoną, Kopru włoskiego łyszkę, Hizopu puł garśći, korzenia Fjałkowego łot, warz wszystko w gárcu wody ász połowá wywre, przecedźiwszy, záżyway po łyszcze. rożnych chorob.
Item naśienie Pokrzywiáne iest osobliwe ná kászel używáiąc go, utárszy ná proch w mleku, przysłdźiwszy miodem.
Item náskrob Siárki nożem do gorzałki, y day wypić.
Item wydroż Jábłko, nakłádź
Skrót tekstu: PromMed
Strona: 95
Tytuł:
Promptuarium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Franciszek Cezary
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1716
Data wydania (nie wcześniej niż):
1716
Data wydania (nie później niż):
1716
to też dla rewulsiej rzecz bardzo dobra, krew puścić z ręki, zaraz z razu, gdy będzie zapalenie. Sposoby leczenia
Item weźmi Gniazda Jaskółczego, utłucz, przesiej, przydaj mydła, psiego łajna, cybule pieczonej, Jałowcu, przylej mleka i miodu, przysmarz, obłoż gardło.
Item na płokanie. Weźmi Hizopu, polnej Driakwie, Szałwiej, po garści, psiego łajna suchego białego, warz w wodzie, przecedziwszy, osłodź miodem, tym płocz, a jeżeli chory nie może, sprycuj.
Jeżeliby wrzód znaczny był, i niechcąc się otworzyć, chorego dusił, otwórz go lancetem, przywiązawszy do dręwienka. O głuchocie i
to tesz dla rewulsiey rzecz bárdzo dobra, krew puśćić z ręki, zaraz z rázu, gdy będźie zápalenie. Sposoby leczenia
Item weźmi Gniazdá Jáskołczego, utłucz, prześiey, przyday mydłá, pśiego łáyna, cybule pieczoney, Jáłowcu, przyley mleká y miodu, przysmarz, obłoż gárdło.
Item ná płokánie. Weźmi Hizopu, polney Dryakwie, Szałwiey, po garśći, pśiego łáyná suchego białego, warz w wodźie, przecedźiwszy, osłodź miodem, tym płocz, á ieżeli chory nie może, sprycuy.
Ieżeliby wrzod znáczny był, y niechcąc się otworzyć, chorego dusił, otworz go láncetem, przywiązawszy do dręwienka. O głuchocie y
Skrót tekstu: PromMed
Strona: 100
Tytuł:
Promptuarium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Franciszek Cezary
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1716
Data wydania (nie wcześniej niż):
1716
Data wydania (nie później niż):
1716
której w cienkim końcu zrób małą dziurkę, tymże końcem wetchnij trąbkę w ucho, a gruby zapal niech góre, jak będzie ogień ucha dochodził wyjmi, jest to rzecz osobliwa, albowiem ogień z ucha ciągnie do siebie humor między membranami zawarty, powtórz jeżeli zarazem nie pomoże.
Item warz w occie Piołyn, Rutę, Hizop, Jałowiec, odjąwszy od ognia, połóż lijek szerokim końcem na garku, a rurkę akomoduj w ucho, aby przezeń para w niego szła, miarkując aby nie była zbyt gorąca, czyń to co wieczor.
Item usmarz w oliwie stonogi, albo lepiej w olejku Migdałowym przylawszy octu, ten olejek wpuszczaj w uszy
ktorey w ćienkim końcu zrob máłą dźiurkę, tymże końcem wetchnij trąbkę w ucho, á gruby zápal niech gore, iák będźie ogien uchá dochodźił wyimi, iest to rzecz osobliwa, álbowiem ogien z uchá ćiągnie do siebie humor między membránámi záwárty, powtorz ieżeli zárazem nie pomoże.
Item warz w octćie Piołyn, Rutę, Hizop, Jáłowiec, odiąwszy od ogniá, położ lijek szerokim końcem ná garku, á rurkę ákomoduy w ucho, áby przezeń párá w niego szłá, miárkuiąc áby nie byłá zbyt gorąca, czyń to co wieczor.
Item usmarz w oliwie stonogi, álbo lepiey w oleyku Migdałowym przylawszy octu, ten oleiek wpuszczay w uszy
Skrót tekstu: PromMed
Strona: 102
Tytuł:
Promptuarium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Franciszek Cezary
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1716
Data wydania (nie wcześniej niż):
1716
Data wydania (nie później niż):
1716
, Nigella.
Migdały gorzkie, Amygdalae amarae.
Cebula pieczona, Caepa tosta.
Ciemierzeca biała, Veratrum album.
Piżmo, Moschus.
Konradek, Hedera terrestris.
Roża, kwiat Slazowy, Fiołki, Sałaciane liście, kwiat wodnej Lilij. Płucom albo Piersiom służące rzeczy na różne afekcje, zagrzewające, suszace, i chłodzące.
Hizop, Hyssopus.
Polna driakiew, Scabiosa.
Włoski, Capilli Veneris.
Podbiał, Tussilago.
Szanta biała, Marrubium album. na różne afekcje.
Miętka kamienna, Calamenthum.
Przetacznik, Veronica.
Lukrecia, Glycyrizza.
Omanowy korzeń, Radix Enulae.
Fiołkowy korzeń, Radix Ireos.
Kokornak okrągły, Aristolochia rotunda.
Nasienie Pokrzywiane
, Nigella.
Migdały gorzkie, Amygdalae amarae.
Cebula pieczona, Caepa tosta.
Cięmierzeca biała, Veratrum album.
Pizmo, Moschus.
Konrádek, Hedera terrestris.
Roża, kwiát Slazowy, Fijałki, Sáłaćiáne liśćie, kwiát wodney Lilij. Płucom álbo Pierśiom służące rzeczy ná rożne áfekkcye, zagrzewáiące, suszace, y chłodzące.
Hizop, Hyssopus.
Polná dryakiew, Scabiosa.
Włoski, Capilli Veneris.
Podbiał, Tussilago.
Szánta biała, Marrubium album. ná rożne áfekkcye.
Miętka kámienna, Calamenthum.
Przetácznik, Veronica.
Lukrecia, Glycyrizza.
Ománowy korzeń, Radix Enulae.
Fijałkowy korzeń, Radix Ireos.
Kokornak okrągły, Aristolochia rotunda.
Naśienie Pokrzywiáne
Skrót tekstu: PromMed
Strona: 276
Tytuł:
Promptuarium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Franciszek Cezary
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1716
Data wydania (nie wcześniej niż):
1716
Data wydania (nie później niż):
1716
