; Tam na ostatek z Marszałkami przypilnują, aby w każdej, Polities, była zachowana, i dobry porządek manuteneat wszystkie postanowienia; zgoła jednym słowem, nie widzę nic conformiùs statui nostro, jako to, kiedy Rzeczpospolita władzą swoję, in tot partes podzieloną będzie miała per hoc Subsellium concentratam jak do jednego punktu, według aksyoma Jurysprudencyj; Apud eum, qui communicat Imperium, summa vis Imperij remanet : Król limitatam mając potestatem, a Ministrowie moderatam: Stanie się na ostatek przez takową kombinacją funiculus triplex per nexum indissolubilem trzech Stanów jednostajnej Rzeczypospolitej. SENAT
ŹAdna Rzeczpospolita nie była bez Senatu; nic też bardziej nie charakteryzuje statum liberum w królestwie, jako Senat;
; Tam na ostatek z Marszałkami przypilnuią, aby w kaźdey, Polities, była zachowana, y dobry porządek manuteneat wszystkie postanowienia; zgoła iednym słowem, nie widzę nic conformiùs statui nostro, iako to, kiedy Rzeczpospolita władzą swoię, in tot partes podzieloną będźie miała per hoc Subsellium concentratam iak do iednego punktu, według axyoma Jurisprudencyi; Apud eum, qui communicat Imperium, summa vis Imperij remanet : Krol limitatam maiąc potestatem, a Ministrowie moderatam: Stanie śię na ostatek przez takową kombinacyą funiculus triplex per nexum indissolubilem trzech Stanow iednostayney Rzeczypospolitey. SENAT
ŹAdna Rzeczpospolita nie była bez Senatu; nic teź bardźiey nie charakteryzuie statum liberum w krolestwie, iáko Senat;
Skrót tekstu: LeszczStGłos
Strona: 45
Tytuł:
Głos wolny wolność ubezpieczający
Autor:
Stanisław Leszczyński
Miejsce wydania:
Wilno
Region:
ziemie Wielkiego Księstwa Litewskiego
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty perswazyjne
Gatunek:
pisma polityczne, społeczne
Tematyka:
polityka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1733
Data wydania (nie wcześniej niż):
1733
Data wydania (nie później niż):
1733
prawdy, na dylacją sądu, i na poparcie niesłusznych pretensyj, zda się być bardziej congruum nie znać tej scjencyj, która bardziej zaślepia niż oświeca, a na to miejsce żeby sam candor, rectitudo, et exacta probitas praesideant na sądach; I choć to problema jest trudne ad resolvendum, trzeba jednak konkludować, że bez Jurysprudencyj nikt nie może być dobrym sędzią; nie na to, żeby Jej perversè zaziwał, ale żeby przy cnocie i poczciwości nie dał się oszukać tym, którzy czinią abusum Jurisprudentiae, gdyż to jest sama prawda, że jednakowo może co złego subsequi z okazji tego, co per ignorantiam grzeszy, jako z tego, co per
prawdy, na dylácyą sądu, y na popárćie niesłusznych pretensyi, zda się bydź bardźiey congruum nie znáć tey scyencyi, ktora bardźiey zaślepia niź oświeca, á na to mieysce źeby sam candor, rectitudo, et exacta probitas praesideant na sądach; I choć to problema iest trudne ad resolvendum, trzeba iednák konkludowáć, źe bez Jurysprudencyi nikt nie moźe bydź dobrym sędźią; nie na to, źeby Iey perversè záźywał, ale źeby przy cnoćie y poczćiwośći nie dał się oszukáć tym, ktorzy cźynią abusum Jurisprudentiae, gdyź to iest sama prawda, źe iednákowo moźe co złego subsequi z okkazyi tego, co per ignorantiam grzeszy, iako z tego, co per
Skrót tekstu: LeszczStGłos
Strona: 143
Tytuł:
Głos wolny wolność ubezpieczający
Autor:
Stanisław Leszczyński
Miejsce wydania:
Wilno
Region:
ziemie Wielkiego Księstwa Litewskiego
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty perswazyjne
Gatunek:
pisma polityczne, społeczne
Tematyka:
polityka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1733
Data wydania (nie wcześniej niż):
1733
Data wydania (nie później niż):
1733
do obydwóch razem aplikować, aby w każdej spodziewać się excellere. Pytam się, jako ziemianin, bawiący, się samą swoją ekonomią, albo żołnierz wojenną ekspedycją może per conscientiam administrare justitiam? We wszystkich krajach, po wsiach, ci co ich zowią satrapae, którzy sprawy primae instantiae sądzą; powinni być graduati in Universitate gdzie Jurysprudencyj ucżą, a nasz Trybynał, który cały Naród sine appellatione sądzi, co go za subjecta componunt? jako to w ocżach każdego, tak daj Boże aby było i w refleksyj?
A przynajmniej gdyby eksperiencja mogła supplere ignorantiae, ale i ten rekurs nie ma miejsca, poniewaź co rok odmieniamy Deputatów, którzy tak nowicjuszami końcżą
do obudwoch razem applikowáć, aby w kaźdey spodźiewáć się excellere. Pytam sie, iako źiemiánin, báwiący, się samą swoią ekonomią, albo źołnierz woienną expedycyą moźe per conscientiam administrare justitiam? We wszystkich kráiach, po wśiách, ci co ich zowią satrapae, ktorzy spráwy primae instantiae sądzą; powinni bydź graduati in Universitate gdźie Jurisprudencyi ucźą, á nasz Trybynał, ktory cáły Narod sine appellatione sądźi, co go za subjecta componunt? iako to w ocźách kaźdego, tak day Boźe aby było y w reflexyi?
A przynaymniey gdyby experyencya mogła supplere ignorantiae, ale y ten rekurs nie ma mieysca, poniewaź co rok odmieniamy Deputatow, ktorzy tak nowicyuszámi końcźą
Skrót tekstu: LeszczStGłos
Strona: 144
Tytuł:
Głos wolny wolność ubezpieczający
Autor:
Stanisław Leszczyński
Miejsce wydania:
Wilno
Region:
ziemie Wielkiego Księstwa Litewskiego
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty perswazyjne
Gatunek:
pisma polityczne, społeczne
Tematyka:
polityka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1733
Data wydania (nie wcześniej niż):
1733
Data wydania (nie później niż):
1733
praesidentia Króla, będzie miała dość czasu ekspedyować sprawy, przez apelacją do Jej sądów przypadające.
Przydaję w tej materyj, żebym zicził instituere trzeci Trybunał, jako są trzy Prowincje w królestwie. Wielkopolska Małopolska, i Litewska.
Kończę ten artykuł nie wchodząc in correctionem formalitatum w sądach, przyznając vitio gentis, żem się Jurysprudencyj nie ucził, zostawuję ucżeńszym nademnie jako abbreviare processus, aby nie trzymać na długiej ekspektatywie tych, którzy sitiunt justitiam, i aby nie potrzebnym pieniactwom drogę zagrodzić; ale jeżeli we wszystkich częściach zechcemy przyprowadzić ad perfectionem, to, co uznamy defectuosum, inter curas principales kładę, zebrać ze wszytkich statutów naszych Codicem Legum adinstar
praesidentia Krola, będźie miáła dość czasu expedyowáć spráwy, przez appellácyą do Iey sądow przypadáiące.
Przydáię w tey materyi, źebym źycźył instituere trzeći Trybunał, iako są trzy Prowincye w krolestwie. Wielkopolska Małopolska, y Litewska.
Kończę ten artykuł nie wchodząc in correctionem formalitatum w sądach, przyznáiąc vitio gentis, źem się Jurysprudencyi nie ucźył, zostáwuię ucźeńszym nademnie iako abbreviare processus, aby nie trzymáć na długiey expektátywie tych, ktorzy sitiunt justitiam, y aby nie potrzebnym pieniáctwom drogę zágrodźić; ale ieźeli we wszystkich częśćiach zechcemy przyprowádźić ad perfectionem, to, co uznamy defectuosum, inter curas principales kłádę, zebráć ze wszytkich statutow naszych Codicem Legum adinstar
Skrót tekstu: LeszczStGłos
Strona: 145
Tytuł:
Głos wolny wolność ubezpieczający
Autor:
Stanisław Leszczyński
Miejsce wydania:
Wilno
Region:
ziemie Wielkiego Księstwa Litewskiego
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty perswazyjne
Gatunek:
pisma polityczne, społeczne
Tematyka:
polityka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1733
Data wydania (nie wcześniej niż):
1733
Data wydania (nie później niż):
1733
był chłopiec, ale tak się z tym urodził[...] kto chciał widzieć, trzeba go było zewlec; wszy[...] rosłe i kosmate, ale twarz golą, tylko broda długa a[...] lat tylko był żyw.
Był też taki niedawnych czasów we Włoszech, co w półosma lata dysputował z doktorami, począwszy od filozofijej aż do medycyny, potem jurysprudencjej, na koniec do teologijej; jakoż (słyszę) tak każdemu wydołał, że namędrszy nie mógłby lepiej. Ale to prawda była, bo na to wiele ludzi patrzało. Gdzie się potem podział, wiedzieć nie mogę.
Z Latosowych Minucyj, które pisał 1 609. Które, acz w druk(u)
był chłopiec, ale tak się z tym urodził[...] kto chciał widzieć, trzeba go było zewlec; wszy[...] rosłe i kosmate, ale twarz golą, tylko broda dluga a[...] lat tylko był żyw.
Był też taki niedawnych czasów we Włoszech, co w półosma lata dysputował z doktorami, począwszy od filozofijej aż do medycyny, potem iurisprudencyej, na koniec do teologijej; jakoż (słyszę) tak każdemu wydołał, że namędrszy nie mógłby lepiej. Ale to prawda była, bo na to wiele ludzi patrzało. Gdzie się potem podział, wiedzieć nie mogę.
Z Latosowych Minucyj, które pisał 1 609. Które, acz w druk(u)
Skrót tekstu: NowSakBad
Strona: 339
Tytuł:
Sakwy
Autor:
Cadasylan Nowohracki
Miejsce wydania:
nieznane
Region:
nieznany
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
utwory synkretyczne
Gatunek:
satyry
Poetyka żartu:
tak
Data wydania:
nie wcześniej niż 1649
Data wydania (nie wcześniej niż):
1649
Data wydania (nie później niż):
1650
Tekst uwspółcześniony:
tak
Tytuł antologii:
Polska satyra mieszczańska. Nowiny sowiźrzalskie
Redaktor wersji uwspółcześnionej:
Karol Badecki
Miejsce wydania wersji uwspółcześnionej:
Kraków
Wydawca wersji uwspółcześnionej:
Polska Akademia Umiejętności
Data wydania wersji uwspółcześnionej:
1950
a przecię instant et minitant; toż i tu byłoby pewnie, gdyby ad cassum rzeczy przyjść miały. Expedit igitur, aby ks. kanclerz copiam diplomatis ukazał, a to dlatego, aby się wczas zabieżało fraudi et dolo Reipublicae.
Wtóry punkt kuratela. Tać wprawdzie już nie czyni feudi, tylko curam ad tempus wedle jurysprudencji; ale to niebezpieczna praxis. Iura principum są in armis, złego prawa mocno popierają. Za kuratelą w posesją wstąpią remotiores, zwłaszcza, którzy acz są z domu tegoż, jednak non ex recta linea, ale collaterali, bo to jest dom berlińskich, który już do tego nie należał, i na tym samym
a przecię instant et minitant; toż i tu byłoby pewnie, gdyby ad cassum rzeczy przyjść miały. Expedit igitur, aby ks. kanclerz copiam diplomatis ukazał, a to dlatego, aby się wczas zabieżało fraudi et dolo Reipublicae.
Wtóry punkt kuratela. Tać wprawdzie już nie czyni feudi, tylko curam ad tempus wedle jurysprudencyi; ale to niebezpieczna praxis. Iura principum są in armis, złego prawa mocno popierają. Za kuratelą w posesyą wstąpią remotiores, zwłaszcza, którzy acz są z domu tegoż, jednak non ex recta linea, ale collaterali, bo to jest dom berlińskich, który już do tego nie należał, i na tym samym
Skrót tekstu: VotSzlachCz_II
Strona: 436
Tytuł:
Votum ślachcica jednego podczas rokoszu
Autor:
Anonim
Miejsce wydania:
nieznane
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty perswazyjne
Gatunek:
pisma polityczne, społeczne
Tematyka:
polityka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1606
Data wydania (nie wcześniej niż):
1606
Data wydania (nie później niż):
1606
Tekst uwspółcześniony:
tak
Tytuł antologii:
Pisma polityczne z czasów rokoszu Zebrzydowskiego 1606-1608
Redaktor wersji uwspółcześnionej:
Jan Czubek
Miejsce wydania wersji uwspółcześnionej:
Kraków
Wydawca wersji uwspółcześnionej:
Akademia Umiejętności
Data wydania wersji uwspółcześnionej:
1918
my to żeby ta sprawa abo materia niebyła prawem okreszona z strony czarownić/ jaki by miał być postępek/ ale też nie zakazano/ aby się takiemu powołanemu niegodziło sprawować/ jeśliż winny abo niewinny/ ale prosto plawić/ męczyć/ palić/ dalej niepytając. Zginął by tu oras za taką twoją Jurysprudencją abo raczej Jurysperdencją Święty Atanazjus Doktor wielki w Kościele Bożym/ którego także pomówili Ariani o czary/ dla których miał zabić Arseniusza/ i jego rękę dla czar uciąć/ którą i pokazowali sądowi/ (to przecie dowód nie proste powołanie/ ) zatrzymawszy wsekwestrze tym czasem Arseniusza. Jednak mu się kazano prawnie sprawować.
my to żeby tá spráwá abo materya niebyłá prawem okreszona z strony czarownić/ iaki by miał bydz postępek/ ale też nie zákazáno/ aby sie tákiemu powołanemu niegodziło spráwować/ ieslisz winny ábo niewinny/ ále prosto pláwić/ męczyć/ palić/ daley niepytáiąc. Zginął by tu oras za táką twoią Iurisprudentią abo ráczey Iurisperdentią Swięty Athánazyus Doktor wielki w Kosćiele Bożym/ ktorego takze pomowili Ariani o czáry/ dla ktorych miał zabić Arseniuszá/ y iego rękę dla czár vćiąć/ ktorą y pokázowali sądowi/ (to przecie dowod nie proste powołanie/ ) zatrzymawszy wsekwestrze tym czásem Arseniusza. Iednak mu się kazano práwnie spráwowác.
Skrót tekstu: WisCzar
Strona: 51
Tytuł:
Czarownica powołana
Autor:
Daniel Wisner
Drukarnia:
Wojciech Laktański
Miejsce wydania:
Poznań
Region:
Wielkopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty perswazyjne
Tematyka:
magia, obyczajowość
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1680
Data wydania (nie wcześniej niż):
1680
Data wydania (nie później niż):
1680
z desperaciej w żalu wielkiem mówiły stojąc na stosie drew/ ponieważ w tę nieszczesną godzinę ani od Boga/ ani od ludzi ratunku/ będąc niewinne mieć niemożemy/ niechże diabeł wszytko i dusze i ciała pobierze/ i z taką komendacią abo raczej desperacią popalone. A dobrzesz to/ i po Chrześcijańsku? diabeł takiej Jurysprudencji/ jako niekiedy śmierdziucha Lutra/ tak i tych ciekawych sędziów uczy założywszy ono aksjoma swoje piekielne/ sic volo, sic iubeo, sit pro ratione voluntas. Niechajże mi tu nikt nie zarzuca/ ze Bóg niewinnego ochroni: prawdać może to uczynić/ i często czyni/ ale niedał nato nasie żadnego obowiązku:
z desperaciey w żalu wielkiem mowiły stoiąc ná stosie drew/ poniewasz w tę niesczesną godzinę ani od Bogá/ áni od ludzi ratunku/ będąc niewinne mieć niemożemy/ niechże diabeł wszytko y dusze y ciałá pobierze/ y z taką commendácią ábo ráczey desperácią popalone. A dobrzesz to/ y po Chrześćiansku? diabeł tákiey Iurisprudentiey/ iako niekiedy śmierdziuchá Lutrá/ tak y tych ćiekáwych sędziow vczy założywszy ono axiomá swoie piekielne/ sic volo, sic iubeo, sit pro ratione voluntas. Niechayże mi tu nikt nie zárzuca/ ze Bog niewinnego ochroni: prawdáć możę to vczynić/ y często czyni/ ale niedał náto násie żadnego obowiąsku:
Skrót tekstu: WisCzar
Strona: 57
Tytuł:
Czarownica powołana
Autor:
Daniel Wisner
Drukarnia:
Wojciech Laktański
Miejsce wydania:
Poznań
Region:
Wielkopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty perswazyjne
Tematyka:
magia, obyczajowość
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1680
Data wydania (nie wcześniej niż):
1680
Data wydania (nie później niż):
1680
swoim ojczystym języku, ile gdy zwykłe na inny język tłumaczenia, albo nie zawsze są sprawiedliwe, albo też nie prędko na świat się pokazują. P. Nauczywszy się cokolwiek niektórych potrzebniejszych języków, cóż potym czynić? F. Potym udać się do Matematyki, Filozofii, jako to Logiki, Fizyki, Etyki, Polityki, Jurysprudencyj, Historyj etc. P. Cale cudowną słyszę nauk dyspozycją; wszak przecie po Gramatyce Poëtyka, Retoryka, potym Filozofia Teologia. Takim i ja uczyłem się porządkiem, a o Matematyce ledwie słyszałem, więc o niej chyba na końcu szkół dawać się może lekcja dla wiadomości tylko, Gramatyka zaś jako jest początkiem wszystkich
swoim oyczystym ięzyku, ile gdy zwykłe na inny ięzyk tłumaczenia, albo nie zawsze są sprawiedliwe, albo też nie prętko na swiat się pokazuią. P. Nauczywszy się cokolwiek niektorych potrzebnieyszych ięzykow, coż potym czynić? F. Potym udać się do Matematyki, Filosofii, iako to Logiki, Fizyki, Etyki, Polityki, Jurisprudencyi, Historyi etc. P. Cale cudowną słyszę nauk dyspozycyą; wszak przećie po Gramatyce Poëtyka, Rhetoryka, potym Filozofia Theologia. Takim y ia uczyłem się porządkiem, a o Mathematyce ledwie słyszałem, więc o niey chyba na końcu szkoł dawać się może lekcya dla wiadomośći tylko, Grammatyka zaś iako iest początkiem wszystkich
Skrót tekstu: AkDziec
Strona: 46
Tytuł:
Akademia dziecinna albo zbiór nauk różnych
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia JKM i Rzeczypospolitej Scholarum Piarum
Miejsce wydania:
Wilno
Region:
ziemie Wielkiego Księstwa Litewskiego
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1761
Data wydania (nie wcześniej niż):
1761
Data wydania (nie później niż):
1761
; a jako naturalnie życzemy sobie prawdę poznać, tak zawsze z niejakim ukontentowaniem przywięzujemy się do nauk. Jednakże chwytać się razem wszystkich nie potrzeba; są bowiem insze dla mody, i których się uczemy tylko dla rozrywki. Są zaś insze, które są potrzebne, a nadewszystko człowiekowi zacnie urodzonemu. Nauka moralna, Jurysprudencja albo Prawa znajomość, Polityka i Historia, w tej się liczbie mieszczą; pierwsza, podaje mu pewne początki do regulowania obyczajów; a drugie dwie, objaśniają go, jako się mądrze ma sprawować: Matematyka zamyka w sobie tak wiele pięknych wiadomości, i jest tak estymowana tego czasu, że trzebaby z niej przynajmniej to
; a iako naturalnie życzemy sobie prawdę poznać, tak zawsze z nieiakim ukontentowaniem przywięzuiemy się do nauk. Jednakże chwytać się razem wszystkich nie potrzeba; są bowiem insze dla mody, y ktorych się uczemy tylko dla rozrywki. Są zaś insze, ktore są potrzebne, a nadewszystko człowiekowi zacnie urodzonemu. Nauka moralna, Jurisprudencya albo Prawa znaiomość, Polityka y Historya, w tey się liczbie mieszczą; pierwsza, podaie mu pewne początki do regulowania obyczaiow; a drugie dwie, obiaśniaią go, iako się mądrze ma sprawować: Mathematyka zamyka w sobie tak wiele pięknych wiadomości, y iest tak estymowana tego czasu, że trzebaby z niey przynaymniey to
Skrót tekstu: AkDziec
Strona: 72
Tytuł:
Akademia dziecinna albo zbiór nauk różnych
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia JKM i Rzeczypospolitej Scholarum Piarum
Miejsce wydania:
Wilno
Region:
ziemie Wielkiego Księstwa Litewskiego
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1761
Data wydania (nie wcześniej niż):
1761
Data wydania (nie później niż):
1761
