ubiega płodu. Szacowna ciała Boskiego istota Rodzi się teraz niby jakim żartem Albo jakoby Bóg nasz był sierota, Księżym niestetyż ulega bękartom, Kiedy przez pochop do swych uciech lipki Od ołtarza się spieszą do kolibki. Czegoż się śmiejesz na swym pasterniku Gorsząc, pasterzu, trzodę wkoło ciebie? Że taż w kapłonie moc jest co i w ćwiku? Ma dosyć racji mankament dla siebie. Tyś się poświęcił na płodność szałaszą, U nas biskupi także nie wałaszą. Na wolą cnota każdemu jest dana, Ty ją mieć musisz przez ochwat cielesny, Iże nie siągasz przez studnią do dzbana, Dostatek swego jest przyczyną wczesny, A że
ubiega płodu. Szacowna ciała Boskiego istota Rodzi się teraz niby jakim żartem Albo jakoby Bóg nasz był sierota, Księżym niestetyż ulega bękartom, Kiedy przez pochop do swych uciech lipki Od ołtarza się spieszą do kolibki. Czegoż się śmiejesz na swym pasterniku Gorsząc, pasterzu, trzodę wkoło ciebie? Że taż w kapłonie moc jest co i w ćwiku? Ma dosyć racyi mankament dla siebie. Tyś się poświęcił na płodność szałaszą, U nas biskupi także nie wałaszą. Na wolą cnota każdemu jest dana, Ty ją mieć musisz przez ochwat cielesny, Iże nie siągasz przez studnią do dzbana, Dostatek swego jest przyczyną wczesny, A że
Skrót tekstu: MałpaCzłow
Strona: 234
Tytuł:
Małpa Człowiek
Autor:
Anonim
Miejsce wydania:
nieznane
Region:
nieznany
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
utwory synkretyczne
Gatunek:
satyry, traktaty
Tematyka:
obyczajowość
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1715
Data wydania (nie wcześniej niż):
1715
Data wydania (nie później niż):
1715
Tekst uwspółcześniony:
tak
Tytuł antologii:
Archiwum Literackie
Redaktor wersji uwspółcześnionej:
Paulina Buchwaldówna
Miejsce wydania wersji uwspółcześnionej:
Wroclaw
Wydawca wersji uwspółcześnionej:
Zakład Narodowy im. Ossolińskich
Data wydania wersji uwspółcześnionej:
1962
. Przełożywszy i inszym już zdrowe potrawki/ pokarmów trzeba aby zażyła brzemienna kosztownych/ tuczących/ i snadnych do zwarzenia/ o których w napierwszym Rozdziale mówiło się/ osobliwie niech się strzeże miękkich/ tłustych/ niech zażyje pieczystych z sokiem granatowym abo agrestowym/ abo pomarańczowym/ ryzu/ krochmalu/ abo mąki niech w polewce kapłoniej zażyje/ abo też uprażywszy z żółtki/ z rożaną wodką i cukrem niech będzie kaszka/ dobre tym wino będzie czerwone a pokarmy i napój po trosze a często przyjmowany/ zaraz po jedzy jeśli jest umiarkowanie złe gorące/ niech trunek zimnej wody wypije/ a zaś jeśliby żołądek zimnego złego umiarkowania był/ pigwy w winie
. Przełożywszy y inszym iuż zdrowe potrawki/ pokármow trzebá áby záżyła brzemienna kosztownych/ tuczących/ y snádnych do zwárzenia/ o ktorych w napierwszym Rozdźiale mowiło się/ osobliwie niech się strzeże miękkich/ tłustych/ niech záżyie pieczystych z sokiem gránatowym ábo ágrestowym/ ábo pomarańczowym/ ryzu/ krochmalu/ ábo mąki niech w polewce kápłoniey záżyie/ ábo też vpráżywszy z żołtki/ z rożáną wodką y cukrem niech będźie kászká/ dobre tym wino będźie czerwone á pokármy y napoy po trosze á często przyimowány/ záraz po iedzy ieśli iest vmiárkowánie złe gorące/ niech trunek źimney wody wypiie/ á záś ieśliby żołądek źimnego złego vmiárkowánia był/ pigwy w winie
Skrót tekstu: CiachPrzyp
Strona: B4
Tytuł:
O przypadkach białychgłów brzemiennych
Autor:
Piotr Ciachowski
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
poradniki, traktaty
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1624
Data wydania (nie wcześniej niż):
1624
Data wydania (nie później niż):
1624
poruszenia. Dziewiątego Księżyca/ jeśliby plastrów jakich odwilżających/ i rozprzestrzeniających zażywała/ tych pod ten czas niech zanicha/ a zwolna przechadzek jakich niech zażyje/ i wanny z zioła odwilżającymi/ a we dni pietnastu dziewiątego Miesiąca miejsce tajemne niech namaże masłem młodym bez soli/ i żywot od dolu ku pępkowi/ abo sadłem kapłonim/ abo olejkiem migdałów słodkich/ i inszymi niższymi: w miarę spać/ wmiarę chodzić/ jednak więcej niż leżeć i siedzić powinny/ aby się kształtami nie spinały. O szotkach to prawią/ że gdy zastąpią/ żadnych szat coby ściskały nie używają/ i naczęściej tylko w koszulach i płaszczach chodzą/ dla tego
poruszenia. Dźiewiątego Kśiężycá/ ieśliby plastrow iakich odwilżáiących/ y rosprzestrzeniáiących záżywáłá/ tych pod ten czás niech zánicha/ á zwolná przechadzek iákich niech záżyie/ y wánny z źioły odwilżáiącymi/ á we dni pietnastu dźiewiąteg^o^ Mieśiącá mieysce táiemne niech námáże másłem młodym bez soli/ y żywot od dolu ku pępkowi/ ábo sádłem kápłonim/ ábo oleykiem migdałow słodkich/ y inszymi niższymi: w miárę spáć/ wmiárę chodźić/ iednák więcey niż leżeć y śiedźić powinny/ aby się kształtámi nie spináły. O szotkách to prawią/ że gdy zástąpią/ żadnych szat coby śćiskáły nie vżywáią/ y naczęśćiey tylko w koszulách y płaszczách chodzą/ dla tego
Skrót tekstu: CiachPrzyp
Strona: A4
Tytuł:
O przypadkach białychgłów brzemiennych
Autor:
Piotr Ciachowski
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
poradniki, traktaty
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1624
Data wydania (nie wcześniej niż):
1624
Data wydania (nie później niż):
1624
/ albo Cąber do Rosołu/ Wołowy/ albo Danieli/ etc. 2. Mieso Wołowe/ albo Bawole z grochem/ albo Wielogrochem Tureckim do Rosołu. 3. Rosół z Grzankami tredowatemi w Materii obmoczonemi z Jajec. 4. Rosół z Grzonkami suszonemi. 5. Rosół z Figatellami abo pulpetami 6. Rosół z Kiełbasami Kapłoniemi. 7. Rosół z Makaronami różnemi Włoskimi i Polskimi 8. Rosół z Grochem tretowanym. 9. Rosół z Ryżem albo różnemi Krupkami. 10. Rosół z Szczawiem. 11. Rosół z Winem zielonym albo Agrestem. 12. Rosół z Menestrą. 13. Rosół z Ciastem Chlebowym Tasakowym. 14. Rosół z Pierożkami
/ álbo Cąber do Rosołu/ Wołowy/ álbo Dánieli/ etc. 2. Mieso Wołowe/ álbo Báwole z grochem/ álbo Wielogrochem Tureckim do Rosołu. 3. Rosoł z Grżankami tredowátemi w Máteriey obmoczonemi z Iáiec. 4. Rosoł z Grzonkámi suszonemi. 5. Rosoł z Figatellámi ábo pulpetámi 6. Rosoł z Kiełbasámi Kápłoniemi. 7. Rosoł z Makáronami rożnemi Włoskimi y Polskimi 8. Rosoł z Grochem tretowánym. 9. Rosoł z Ryżem albo roznemi Krupkámi. 10. Rosoł z Szczawiem. 11. Rosoł z Winem źielonym álbo Agrestem. 12. Rosoł z Menestrą. 13. Rosoł z Ciástem Chlebowym Tásakowym. 14. Rosoł z Pierożkami
Skrót tekstu: CzerComp
Strona: 12
Tytuł:
Compendium ferculorum albo zebranie potraw
Autor:
Stanisław Czerniecki
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
poradniki
Tematyka:
kulinaria
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1682
Data wydania (nie wcześniej niż):
1682
Data wydania (nie później niż):
1682
chcesz/ a maczaj sztuczki mięśnie w tej materyjej/ a spuszczaj na masło gorące/ smaz/ az sięprzyromieni/ ułóż w naczyniu/ wlej rosołu/ Octu/ Soli słodkości/ Rozenków których chcesz Masła/ Pieprzu/ Cynamonu/ Szafranu/ Limonij/ Przywarz/ a daj ciepło. X. Kapłon z kiełbasami Sarniemi, albo Kapłoniemi o których masz naswoim miejscu.
WEźmij Kapłona dobrego/ lubo całkiem lubo rozebranego: ułóż w garnku/ odebrawszy i ociągnąwszy/ włóż na wierzch Kiełbasy/ Masła/ Pietruszki/ Pieprzu trochę/ i kwiatu/ i Szafranu; a gdy dowre/ daj na misę ciepło na Stół. Drugie Napomnienie.
COkolwiek się mówi o
chcesz/ á maczay sztuczki mięśnie w tey máteryiey/ á spuszczay na masło gorące/ smaz/ az sięprzyromieni/ ułoż w naczyniu/ wley rosołu/ Octu/ Soli słodkośći/ Rozenkow ktorych chcesz Masła/ Pieprzu/ Cynamonu/ Szafranu/ Limoniy/ Przywarz/ á day ciepło. X. Kápłon z kiełbásámi Sárniemi, álbo Kápłoniemi o ktorych masz náswoim mieyscu.
WEźmiy Kapłoná dobrego/ lubo całkiem lubo rozebránego: vłoż w garnku/ odebrawszy y oćiągnąwszy/ włoż na wierzch Kiełbasy/ Masłá/ Pietruszki/ Pieprzu trochę/ y kwiátu/ y Szafranu; a gdy dowre/ day na misę ćiepło ná Stoł. Drugie Nápomnienie.
COkolwiek się mowi o
Skrót tekstu: CzerComp
Strona: 18
Tytuł:
Compendium ferculorum albo zebranie potraw
Autor:
Stanisław Czerniecki
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
poradniki
Tematyka:
kulinaria
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1682
Data wydania (nie wcześniej niż):
1682
Data wydania (nie później niż):
1682
rosole/ zasoliwszy/ masła i pietruszki przydasz/ nakraj z białego chleba grzanek/ Kapłona rożbierz w członki/ piersi usiekaj drobno; Weźmij pułmiska srebrnego/ układaj Kapłona/ a przekładaj tymi grzankami/ które macaj w rosole tym/ w którym wrzał Kapłon/ a przekładaj masłem płokanym/ i Serem Holenderskim jeżeli chcesz przetrząsaj/ i Kapłoniemi siekanymi piersiami/ przydawszy do tego Pieprzu/ i Gałki/ ułożywszy wsadz w piec gorący/ a gdy się upiecze/ daj gorąco na Stół. LXI. Potrawa z Ryżem z pianą.
Weźmij Kapłona/ upiec/ albo uwarz/ rozbierz w członki/ weźmij Ryżu/ wstaw w słodkiej śmietanie/ albo w mleku/
rosole/ zasoliwszy/ másłá y pietruszki przydasz/ nákray z białego chlebá grzanek/ Kápłoná rożbierz w członki/ pierśi uśiekay drobno; Weźmiy pułmiská srebrnego/ ukłádáy Kápłoná/ á przekłáday tymi grzankámi/ ktore mácay w rosole tym/ w ktorym wrzał Kápłon/ á przekłáday másłem płokánym/ y Serem Holenderskim ieżeli chcesz przetrząsay/ y Kápłoniemi śiekánymi pierśiami/ przydawszy do tego Pieprzu/ y Gałki/ ułożywszy wsadz w piec gorący/ á gdy się vpiecze/ day gorąco ná Stoł. LXI. Potráwá z Ryżem z piáną.
Weźmiy Kápłoná/ vpiec/ álbo uwarz/ rozbierz w członki/ weźmiy Ryżu/ wstaw w słodkiey śmietánie/ álbo w mleku/
Skrót tekstu: CzerComp
Strona: 28
Tytuł:
Compendium ferculorum albo zebranie potraw
Autor:
Stanisław Czerniecki
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
poradniki
Tematyka:
kulinaria
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1682
Data wydania (nie wcześniej niż):
1682
Data wydania (nie później niż):
1682
płocz/ ociągnij na węglu/ weźmij grzanek z chleba białego/ ułóż misę albo pułmisek/ na wierzch ptaka jeżeli chcesz całkiem/ albo rozbierz jako chcesz; Animelli cielęcych/ Figatelli drobnych/ nalej mięsnym rosołem dobrym/ przydawszy Pieprzu/ Goździków/ i Kwiatu/ nakryj drugą misą/ a uwarzywszy daj gorącą/ LXXX. Bigosek Kapłoni.
Kapłona upiecz/ miesiste drobno pokraj/ a kościste tak wloż z członkami/ Cebule drobno pietruszki/ rosołu wlej/ Masła płokanego Pieprzu/ kwiatu/ przywarz a daj ciepło. Jeżeli chcesz możesz Cytrynę wycisnąć/ albo octu dobrego winnego wlać/ albo Agrestu włożyć. LXXXI. Brazelle Wołowe.
Weźmij od górnej pieczeni ziober kilka
płocz/ oćiągniy ná węglu/ weźmiy grzanek z chlebá białego/ vłoż misę álbo pułmisek/ ná wierzch ptaka ieżeli chcesz całkiem/ albo rozbierz iáko chcesz; Animelli ćielęcych/ Figatelli drobnych/ náley mięsnym rosołem dobrym/ przydawszy Pieprzu/ Goźdźikow/ y Kwiátu/ nakryi drugą misą/ á vwárzywszy day gorącą/ LXXX. Bigosek Kápłoni.
Kápłoná vpiecz/ mieśiste drobno pokráy/ á kośćiste ták wloż z członkámi/ Cebule drobno pietruszki/ rosołu wley/ Másłá płokánego Pieprzu/ kwiátu/ przywarz á day ćiepło. Ieżeli chcesz możesz Cytrynę wyćisnąć/ álbo octu dobrego winnego wlać/ álbo Agrestu włożyć. LXXXI. Brázelle Wołowe.
Weźmiy od gorney pieczeni źiober kilká
Skrót tekstu: CzerComp
Strona: 33
Tytuł:
Compendium ferculorum albo zebranie potraw
Autor:
Stanisław Czerniecki
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
poradniki
Tematyka:
kulinaria
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1682
Data wydania (nie wcześniej niż):
1682
Data wydania (nie później niż):
1682
Polskich Potraw/ a w nich swojego nieznalazszy ukontentowania do francuskich potajziów obrócił apetyt/ których masz taką deskrypcją. Potas Rumiany.
Weźmij Rurę Wołową/ Cielęciny łopatkę/ kurę/ albo Kapłona ochędożonego/ Skopowiny łopatkę/ grzbietu Wieprzowego nie mocz tego wszytkiego/ wstaw w garnek przestrono/ włóz pietruszki wiązkę/ zasol jako Kapłoni rosół/ nakryj a warz dobrze. Materią na Misę.
Weźmij Kurpatw/ albo Jastrząbków: albo Gołembi/ albo Kapłona/ jeżeli chcesz oskub/ a nie parz ani maczaj/ bo tak lepiej/ ale na węglu ociągnij/ a jeżeli chcesz w rosole/ odbierz pięknie/ i wstaw w rosole; możesz też ponakładać jeżeli
Polskich Potraw/ á w nich swoiego nieznalazszy vkontentowánia do francuskich potayziow obroćił appetyt/ ktorych masz taką deskrypcyą. Potás Rumiány.
Weźmiy Rurę Wołową/ Cielęćiny łopatkę/ kurę/ álbo Kápłoná ochędożonego/ Skopowiny łopátkę/ grzbietu Wieprzowego nie mocz tego wszytkiego/ wstáw w gárnek przestrono/ włoz pietruszki wiązkę/ zasol iáko Kápłoni rosoł/ nakryi á warz dobrze. Máteryą ná Misę.
Weźmiy Kurpatw/ álbo Iástrząbkow: álbo Gołęmbi/ álbo Kápłona/ ieżeli chcesz oskub/ á nie párz áni maczay/ bo tak lepiey/ ale ná węglu oćiągniy/ á ieżeli chcesz w rosole/ odbierz pieknie/ y wstaw w rosole; możesz też ponakładać ieżeli
Skrót tekstu: CzerComp
Strona: 37
Tytuł:
Compendium ferculorum albo zebranie potraw
Autor:
Stanisław Czerniecki
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
poradniki
Tematyka:
kulinaria
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1682
Data wydania (nie wcześniej niż):
1682
Data wydania (nie później niż):
1682
jeżeli chcesz możesz oczeszać.
Następują teraz nowe niepospolite Potrawy Rybne cztery. I. Potaś Rybny. II. Karp z polewką Spinakową. III Karp z luszycą. IV. Karp bez kości. XLII. Potaś Rybny.
Weźmij Grzybów suchych/ spłocz pięknie/ wstaw w przestronym garncu/ włóż Pietruszki wiążankę zasol tak jako Kapłoni rosół; warz/ a nakryj dobrze/ będziesz miał polewkę na zalani[...] ryb na Potas. Weźmij Szczupaka oczesz zrysuj/ pokraj na małe dźwona włóż w naczynie śrebrne/ albo gliniane albo drzewiane/ żalej Octem winnym dobrym/ i soli dostatek/ niech moknie przez godzinę. Wyjmij potym/ osusz/ weźmij mąki pszennej potrząśnij;
ieżeli chcesz możesz oczeszáć.
Nástępuią teraż nowe niepospolite Potráwy Rybne cztery. I. Potaś Rybny. II. Karp z polewką Spinakową. III Karp z luszycą. IV. Karp bez kośći. XLII. Potáś Rybny.
Weźmiy Grzybow suchych/ zpłocz pieknie/ wstaw w przestronym garncu/ włoż Pietruszki wiążánkę zásol ták iáko Kápłoni rosoł; warz/ á nákryi dobrze/ będźiesz miał polewkę ná zaláni[...] ryb ná Potás. Weźmiy Szczupaká oczesz zrysuy/ pokray na máłe dźwoná włoż w naczynie śrebrne/ álbo gliniáne álbo drzewiáne/ żáley Octem winnym dobrym/ y soli dostatek/ niech moknie przez godźinę. Wyimiy potym/ osusz/ weźmiy mąki pszenney potrząśniy;
Skrót tekstu: CzerComp
Strona: 54
Tytuł:
Compendium ferculorum albo zebranie potraw
Autor:
Stanisław Czerniecki
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
poradniki
Tematyka:
kulinaria
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1682
Data wydania (nie wcześniej niż):
1682
Data wydania (nie później niż):
1682
Ślimaki.
Masz rozumieć o Ślimakach/ że tak całkiem jako i siekane mogą być w jeden sposób gotowane. Ślimaki wstaw/ odwarz/ wybierz z skorupek/ skorupki same ochędoż wodą i solą/ przewarz potym odebrane Ślimaki w garnuszku pietruszki drobno/ i Cebule przydawszy/ włóż w ślimaki lubo siekane/ lubo całkiem przewarz/ przylej Kapłoniego rosołu/ masła płokanego/ Pieprzu/ kwiatu; przywarz/ a nałożywszy w skorupki daj. VI. Inaczej Ślimaki.
Ślimaki odwarzone/ siekane albo całkiem/ włóż w rynkę/ daj pietruszki drobno krajanej cebule pieczonej/ rosołu/ masła płokanego albo Oliwy/ warz to społem/ daj Octu/ Wina/ pieprzu Cynamonu/ Rożenków
Slimaki.
Masz rozumieć o Slimakách/ że ták całkiem iáko y śiekáne mogą bydź w ieden sposob gotowáne. Slimaki wstaw/ odwarz/ wybierz z skorupek/ skorupki sáme ochędoż wodą y solą/ przewarz potym odebráne Slimaki w garnuszku pietruszki drobno/ y Cebule przydawszy/ włoż w slimaki lubo śiekane/ lubo całkiem przewarz/ przyley Kapłoniego rosołu/ masła płokánego/ Pieprzu/ kwiatu; przywarz/ á náłożywszy w skorupki day. VI. Ináczey Slimaki.
Slimaki odwárzone/ śiekáne álbo całkiem/ włoż w rynkę/ day pietruszki drobno kráiáney cebule pieczoney/ rosołu/ másłá płokanego albo Oliwy/ warz to społem/ day Octu/ Winá/ pieprzu Cynamonu/ Rożenkow
Skrót tekstu: CzerComp
Strona: 69
Tytuł:
Compendium ferculorum albo zebranie potraw
Autor:
Stanisław Czerniecki
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
poradniki
Tematyka:
kulinaria
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1682
Data wydania (nie wcześniej niż):
1682
Data wydania (nie później niż):
1682
