/ z masłem rozbitemi zabiel daj Cukru Cynamonu/ Szafranu/ przywarz/ a daj. VIII. Winna Polewka na post.
Wina weźmij/ a jeżeli chcesz zmieszaj z Piwem/ rozbij trochę mąki pszennej Winem/ a zmieszaj z winem/ przydaj Cukru Cynamonu Szafranu/ mieszaj przywarzając/ daj z białym chlebem. IX. Polewka Kaparowa.
Kapary pięknie obrane/ i żpłokane wstaw w Winie/ włóż Cukru/ Rożenków drobnych/ Oliwy/ Cynamonu; warz/ vvsmaż chleba białego w kostkę krajanego w Oliwie/ wsyp na pułmisek/ a zalej tą polewką/ a daj na Stół. Mlecznych Tortów, i Ciast. X. Polewka Mleczna.
Wstaw słodkiego Mleka
/ z masłem rozbitemi zábiel day Cukru Cynamonu/ Szafranu/ przywarz/ á day. VIII. Winna Polewká ná post.
Winá weźmiy/ á ieżeli chcesz zmieszay z Piwem/ rozbiy trochę mąki pszenney Winem/ á zmieszay z winem/ przyday Cukru Cynamonu Szafranu/ mieszay przywarzáiąc/ day z białym chlebem. IX. Polewká Kapárowa.
Kápáry pięknie obráne/ y żpłokáne wstaw w Winie/ włoż Cukru/ Rożenkow drobnych/ Oliwy/ Cynamonu; warz/ vvsmaż chlebá białego w kostkę kráiánego w Oliwie/ wsyp ná pułmisek/ á záley tą polewką/ á day ná Stoł. Mlecznych Tortow, y Ciast. X. Polewká Mleczna.
Wstaw słodkiego Mleká
Skrót tekstu: CzerComp
Strona: 72
Tytuł:
Compendium ferculorum albo zebranie potraw
Autor:
Stanisław Czerniecki
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
poradniki
Tematyka:
kulinaria
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1682
Data wydania (nie wcześniej niż):
1682
Data wydania (nie później niż):
1682
55. bez kości, tamże. z Juszycą, 56. z Grząnkami z masłem, 57. Karpie po Morawsku, 61. Karpiowy bigosek. 56. Kapiowe Ozorki, 67. Kiszki z Ryb słonych, 62.\ Kuropatwy z Ryb słonych, 63. Kasanat abo Rosół Polski; 69. Mleczne Potrawy. Kaparowa Polewka, 72. z Karpiowych mleczów polewka, 73. Konfektowy Tort. 81. Kasza pieczona, 84. Kręcone Ciasto na post, 87. Kontuza dla Chorych, 90. L. Mięśne Potrawy. Limonia z Potrawą, 25. Limoniata, 29. Rybne Potrawy. Losoś żółto po Królewsku, 46, Losos
55. bez kośći, támże. z Iuszycą, 56. z Grząnkámi z másłem, 57. Kárpie po Moráwsku, 61. Kárpiowy bigosek. 56. Kápiowe Ozorki, 67. Kiszki z Ryb słonych, 62.\ Kuropátwy z Ryb słonych, 63. Kassánat ábo Rosoł Polski; 69. Mleczne Potráwy. Kápárowá Polewká, 72. z Kárpiowych mleczow polewká, 73. Konfektowy Tort. 81. Kászá pieczona, 84. Kręcone Ciásto ná post, 87. Kontuzá dla Chorych, 90. L. Mięśne Potráwy. Limonia z Potráwą, 25. Limoniátá, 29. Rybne Potráwy. Losoś zołto po Krolewsku, 46, Losos
Skrót tekstu: CzerComp
Strona: 100
Tytuł:
Compendium ferculorum albo zebranie potraw
Autor:
Stanisław Czerniecki
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
poradniki
Tematyka:
kulinaria
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1682
Data wydania (nie wcześniej niż):
1682
Data wydania (nie później niż):
1682
ciężkie/ srogie morzysko/ i gryzienie w żywocie/ abo w Macicy/ tego czasu bywa/ wina tego pić dawać dobrze. 6.
Jest szósty sposób z Dzięgielem wina przyprawowania: Wziąć korzenia Dzięgielowego drobno posiekanego cztery łoty/ P. Mar: włosków/ skorek z Tamaryszkowego drzewa albo z Wrześnie po cztery łoty/ korzenia Kaparowego/ Stonogowcu/ Fiołkowego korzenia po dwa łoty/ Cynamonu łot/ Gwoździków pół łota: To wszystko co nadrobniej pokrajać i z trzasczkami heblowanymi z Jesienowego/ albo z Leszczynowego drzewa/ w baryłkę ośm garncową wsypać/ i mosztem dobrym napełnić/ a dać mu wykisnąć. Do potrzeb niżej opisanych chować i używać. Ślezionie bolejącej.
ćiężkie/ srogie morzysko/ y gryźienie w żywoćie/ ábo w Máćicy/ tego czásu bywa/ winá tego pić dawáć dobrze. 6.
Iest szosty sposob z Dźięgielem winá przypráwowánia: Wźiąć korzeniá Dźięgielowego drobno pośiekánego cztery łoty/ P. Már: włoskow/ skorek z Támáryszkowe^o^ drzewá álbo z Wrześnie po cztery łoty/ korzenia Kápárowego/ Stonogowcu/ Fiołkowego korzeniá po dwá łoty/ Cynámonu łot/ Gwoźdźikow poł łotá: To wszystko co nadrobniey pokráiáć y z trzasczkámi heblowánymi z Ieśienowego/ álbo z Lesczynowego drzewá/ w báryłkę ośm gárncową wsypáć/ y mosztem dobrym nápełnić/ á dáć mu wykisnąć. Do potrzeb niżey opisánych chowáć y vżywáć. Sleźionie boleiącey.
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 96
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
naśliczniejszego Amoniaku/ a potoczywszy z niego Piguły/ każdego poranku na czczo połknąć/ a Syropem z Jeleniego Języka popijać/ albo jeśli z strony wątroby zatkania/ syropem kwaskowatym/ który Syrupum acetosum, de radicibus, zowią. To przez cały tydzień czyniąc. Ślezienie zatwardziałej.
Zatwardziałość Śleziony zmiękcza: wziąwszy półtrzecia łota Amoniaku chędogiego/ Kaparowego drzewka liścia: wierzchołków Tamaryszkowych/ albo wrześnie/ po łocie każdego/ Saletry kwintę/ albo czwierć łota. To wszystko miałko utłuc/ wyjąwszy Amoniak/ potym naostatku przydać/ i poczynić Piguły z miodem kwaskowatym/ który Syrupum Mellis acetofi zowią/ a każdego poranku brać ich po ćwierci łota/ z tymże miodkiem kwaskowatym
naślicznieyszego Ammoniaku/ á potocżywszy z niego Piguły/ káżdego poránku ná czczo połknąć/ á Syropem z Ieleniego Ięzyká popiiáć/ álbo iesli z strony wątroby zátkania/ syropem kwáskowátym/ ktory Syrupum acetosum, de radicibus, zowią. To przez cáły tydźień czyniąc. Sleźienie zátwárdźiałey.
Zátwárdźiáłość Sleźiony zmiękcza: wźiąwszy połtrzećiá łotá Ammoniaku chędogiego/ Káppárowego drzewká liśćia: wierzchołkow Támáryszkowych/ álbo wrześnie/ po łoćie káżdego/ Saletry kwintę/ álbo ćzwierć łotá. To wszystko miáłko vtłuc/ wyiąwszy Ammoniak/ potym náostátku przydáć/ y poczynić Piguły z miodem kwáskowátym/ ktory Syrupum Mellis acetofi zowią/ á káżdego poránku bráć ich po czwierći łotá/ z tymże miodkiem kwáskowátym
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 217
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
Wziąć tegoż Amoniaku trzy łoty/ Opoponaku łot/ oboje w occie rozetrzeć/ i warzyć do zgęszczenia/ a przydawszy Olejku z Oślich Ogórków/ ileby do zaczynienia plastrów było dosyć/ rozmazać na skórze i przykładać. Item.
Albo weźmi Amoniaku ze cztery łoty/ warz w occie winnym co naostrzejszym do zgęszczenia/ Olejku Kaparowego ze trzy łoty/ albo łyżki/ Liliowego Łyszkę/ Wosku półtora łota. To wszystko obyczajnie umieszawszy/ jako się przedtym namieniło/ na bok lewy plastrować. Świeżej zatwardź Śleziony.
Gdzieby świeże zatwardzenie tego boku było/ a nie zdawna zawzięte/ tedy naprzystojniejszy i nalepszy takowy plastr bywa: Wziąć Armoniaku w occie roztartego
Wźiąć tegoż Ammoniaku trzy łoty/ Opoponaku łot/ oboie w ocćie rozetrzeć/ y wárzyć do zgęsczenia/ á przydawszy Oleyku z Oślich Ogorkow/ ileby do záczynienia plastrow było dosyć/ rozmázáć ná skorze y przykłádáć. Item.
Albo weźmi Ammoniaku ze cztery łoty/ warz w ocćie winnym co naostrzeyszym do zgęsczenia/ Oleyku Káppárowego ze trzy łoty/ álbo łyszki/ Liliowego Łyszkę/ Wosku połtorá łotá. To wszystko obyczáynie vmieszawszy/ iáko sie przedtym námieniło/ ná bok lewy plastrowáć. Swieżey zátwárdź Sleźiony.
Gdźieby świeże zátwárdzenie te^o^ boku było/ á nie zdawná záwźięte/ tedy naprzystoynieyszy y nalepszy tákowy plastr bywa: Wźiąć Armoniaku w ocćie rostárteg^o^
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 220
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
NIECIERPLIWYCH ŻOŁĄDKÓW, PODCZAS MOROWEGO POWIETRZA, WYPĘDZAJĄC Z GŁOWY MELANCHOLIĄ, WYMYŚLONA OBIAD POSTNY I GOŚCIE NA NIM POLEWKI, RYBY, JARZYNY, WETY POLEWKI MIGDAŁOWA
Migdałowa polewka z ryżem, z rozenkami Ma pierwsze miejsce poście między polewkami.
To źle, że.cudzoziemcy pierwsze miejsce mają; Dobrze! Bo ich Polacy sobie pomykają. KAPAROWA
Kogo śledziona boli, niechaj przymknie sobie Kaparowej polewki. Lecz ja radzę tobie: Weź cepy abo pracuj na żartkim rumaku, A nie pragni kaparów, boś nie Włoch, Polaku. CZŁOWIEK BARSZCZ
W barszczu warzą kapluny i sztukę wolową, Kiełbasy, szperki, jajca i śledzie połową; Kładą krupy, śmiotanę, miętkę
NIECIERPLIWYCH ŻOŁĄDKÓW, PODCZAS MOROWEGO POWIETRZA, WYPĘDZAJĄC Z GŁOWY MELANCHOLIĄ, WYMYŚLONA OBIAD POSTNY I GOŚCIE NA NIM POLEWKI, RYBY, JARZYNY, WETY POLEWKI MIGDAŁOWA
Migdałowa polewka z ryżem, z rozenkami Ma pierwsze miejsce poście między polewkami.
To źle, że.cudzoziemcy pierwsze miejsce mają; Dobrze! Bo ich Polacy sobie pomykają. KAPAROWA
Kogo śledziona boli, niechaj przymknie sobie Kaparowej polewki. Lecz ja radzę tobie: Weź cepy abo pracuj na żartkim rumaku, A nie pragni kaparów, boś nie Włoch, Polaku. CZŁOWIEK BARSZCZ
W barszczu warzą kapluny i sztukę wolową, Kiełbasy, szperki, jajca i śledzie połową; Kładą krupy, śmiotanę, miętkę
Skrót tekstu: PrzetObBar_I
Strona: 395
Tytuł:
Postny obiad abo zabaweczka
Autor:
Hiacynt Przetocki
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
wiersz
Rodzaj:
liryka
Gatunek:
fraszki i epigramaty
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1653
Data wydania (nie wcześniej niż):
1653
Data wydania (nie później niż):
1653
Tekst uwspółcześniony:
tak
Tytuł antologii:
Poeci polskiego baroku
Redaktor wersji uwspółcześnionej:
Jadwiga Sokołowska, Kazimiera Żukowska
Miejsce wydania wersji uwspółcześnionej:
Warszawa
Wydawca wersji uwspółcześnionej:
Państwowy Instytut Wydawniczy
Data wydania wersji uwspółcześnionej:
1965
Z GŁOWY MELANCHOLIĄ, WYMYŚLONA OBIAD POSTNY I GOŚCIE NA NIM POLEWKI, RYBY, JARZYNY, WETY POLEWKI MIGDAŁOWA
Migdałowa polewka z ryżem, z rozenkami Ma pierwsze miejsce poście między polewkami.
To źle, że.cudzoziemcy pierwsze miejsce mają; Dobrze! Bo ich Polacy sobie pomykają. KAPAROWA
Kogo śledziona boli, niechaj przymknie sobie Kaparowej polewki. Lecz ja radzę tobie: Weź cepy abo pracuj na żartkim rumaku, A nie pragni kaparów, boś nie Włoch, Polaku. CZŁOWIEK BARSZCZ
W barszczu warzą kapluny i sztukę wolową, Kiełbasy, szperki, jajca i śledzie połową; Kładą krupy, śmiotanę, miętkę, więdłe ryby, Ja w cię,
Z GŁOWY MELANCHOLIĄ, WYMYŚLONA OBIAD POSTNY I GOŚCIE NA NIM POLEWKI, RYBY, JARZYNY, WETY POLEWKI MIGDAŁOWA
Migdałowa polewka z ryżem, z rozenkami Ma pierwsze miejsce poście między polewkami.
To źle, że.cudzoziemcy pierwsze miejsce mają; Dobrze! Bo ich Polacy sobie pomykają. KAPAROWA
Kogo śledziona boli, niechaj przymknie sobie Kaparowej polewki. Lecz ja radzę tobie: Weź cepy abo pracuj na żartkim rumaku, A nie pragni kaparów, boś nie Włoch, Polaku. CZŁOWIEK BARSZCZ
W barszczu warzą kapluny i sztukę wolową, Kiełbasy, szperki, jajca i śledzie połową; Kładą krupy, śmiotanę, miętkę, więdłe ryby, Ja w cię,
Skrót tekstu: PrzetObBar_I
Strona: 395
Tytuł:
Postny obiad abo zabaweczka
Autor:
Hiacynt Przetocki
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
wiersz
Rodzaj:
liryka
Gatunek:
fraszki i epigramaty
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1653
Data wydania (nie wcześniej niż):
1653
Data wydania (nie później niż):
1653
Tekst uwspółcześniony:
tak
Tytuł antologii:
Poeci polskiego baroku
Redaktor wersji uwspółcześnionej:
Jadwiga Sokołowska, Kazimiera Żukowska
Miejsce wydania wersji uwspółcześnionej:
Warszawa
Wydawca wersji uwspółcześnionej:
Państwowy Instytut Wydawniczy
Data wydania wersji uwspółcześnionej:
1965
opresją w bokach przerzeczone lekarstwo wielce skuteczne; a ponieważ ta opressja jest tylko symptoma albo przymiotem febry; to po zniesionej przyczynie, skutek zniesiony będzie. Jeżeli zaś kto nieznosi cierpliwie tej opresyj, to powierzchownie Spiritum Vini Camphoratum cum essentia Croci mikstum ciepło przykładać wchustce może. Albo emplaitrum Saponarum cum Camphora Barbere; Olejek kaparowy, bobrowe sadło są skutecznemi w tym przypadku lekarstwami. Dla bogatszych zaś co lepszego:
Recipe, Olei Chamomillae vulgaris cocti Unciam semis. Destillati Olei gurats 10. Camphorae grana 6.
Co zmięszawszy, smaruj dołek serca i boki ciepło.
Ubodzy zaś ludzie niechaj wezmą:
Oliwy ordynaryjnej łot jeden. Kanfory gran 8.
Zmięszawszy
oppressyą w bokach przerzeczone lekarstwo wielce skuteczne; a ponieważ ta oppressya iest tylko symptoma albo przymiotem febry; to po zniesioney przyczynie, skutek zniesiony będzie. Jeżeli zaś kto nieznośi ćierpliwie tey oppressyi, to powierzchownie Spiritum Vini Camphoratum cum essentia Croci mixtum ćiepło przykładać wchustce może. Albo emplaitrum Saponarum cum Camphora Barberae; Oleiek kapparowy, bobrowe sadło są skutecznemi w tym przypadku lekarstwami. Dla bogatszych zaś co lepszego:
Recipe, Olei Chamomillae vulgaris cocti Unciam semis. Destillati Olei gurats 10. Camphorae grana 6.
Co zmięszawszy, smaruy dołek serca y boki ćiepło.
Ubodzy zaś ludźie niechay wezmą:
Oliwy ordynaryiney łot ieden. Kanfory gran 8.
Zmięszawszy
Skrót tekstu: BeimJelMed
Strona: 165
Tytuł:
Medyk domowy
Autor:
Samuel Beimler
Tłumacz:
Jan Jerzy Jelonek
Drukarnia:
Michał Wawrzyniec Presser
Miejsce wydania:
Leszno
Region:
Wielkopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1749
Data wydania (nie wcześniej niż):
1749
Data wydania (nie później niż):
1749
Rzodkwi na tarle utartej, gorzałki, Mydła, Oliwy, każdego ileć się zda, zmieszaj w garnuszku, zalep pokrywką, upraż, rozłoż na chuście i przyłóż ciepło. różnych chorób.
Item na uśmierzenie bólu wielkiego Śledziony, zwyczajnie przykładają materace z ziół, kamienie rozgrzewane w ukropie, Chleb ciepły, Proso etc.
Olejek kaparowy też do smarowania pomocny, także Enemy. O drzeniu Serca.
Serca drzenie z różnych przyczyn pochodzi, często się też trafia, że w lewym boku śledziona drzy, albo rusza się, co niektórzy rozumieją że serce. Sposoby do uspokojenia prawdziwego drzenia serca.
NAprzód krwi upuszczenie z Salwatelli jest bardzo potrzebne, jeżeli siły pozwola
Rzodkwi ná tárle utártey, gorzałki, Mydłá, Oliwy, káżdego ileć się zda, zmieszay w garnuszku, zálep pokrywką, upraż, rozłoż ná chuśćie y przyłoż ćiepło. roznych chorob.
Item ná uśmierzenie bolu wielkiego Sledźiony, zwyczáynie przykłádáią máteráce z źioł, kámienie rozgrzewáne w ukropie, Chleb ćiepły, Proso etc.
Oleiek káppárowy tesz do smárowánia pomocny, tákże Enemy. O drzeniu Sercá.
Sercá drzenie z rożnych przyczyn pochodźi, często się tesz tráfia, że w lewym boku sledźioná drzy, álbo ruszá się, co niektorzy rozumieią że serce. Sposoby do uspokoienia prawdźiwego drzenia sercá.
NAprzod krwi upuszczenie z Salwátelli iest bárdzo potrzebne, ieżeli śiły pozwola
Skrót tekstu: PromMed
Strona: 153
Tytuł:
Promptuarium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Franciszek Cezary
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1716
Data wydania (nie wcześniej niż):
1716
Data wydania (nie później niż):
1716
