Czasu powietrza morowego/ trunek barzo kosztowny i użyteczny. Wziąć Biedrzeńcu korzenia dwa łoty/ Dzięgielu łot/ Drzewa Orlego/ Kadzidła/ Miry po quincie/ Kwiatu Muszkatowego połowicę quinty/ Driakwie/ Mitrydatum po łocie/ Małmazji/ albo w niedostatku jej/ wina przednie dobrego białego łyżek dwanaście/ abo piętnaście/ Wodki Centurii małej/ Kardusowej/ Wodki Dzięgielowej/ Wodki Ruty polnej/ po sześci łyżkach abo po ośmi/ korzenie i inne rzeczy suche z gruba przerazić/ a potym w wino i w one wodki wsypać i zamieszać dobrze/ a dać temu moknąć przez ośm dni/ potym z szklanego Alembiku dystylować/ a tego po kwaterce morowym powietrzem zarażonym na raz
Czásu powietrza morowego/ trunek bárzo kosztowny y vżyteczny. Wźiąć Biedrzeńcu korzenia dwá łoty/ Dźięgielu łot/ Drzewá Orlego/ Kádźidłá/ Miry po quinćie/ Kwiátu Muszkátowego połowicę quinty/ Dryakwie/ Mitrydatum po łoćie/ Máłmázyey/ álbo w niedostátku iey/ winá przednie dobrego białego łyżek dwánaśćie/ ábo piętnaśćie/ Wodki Centuryey máłey/ Kárdusowey/ Wodki Dźięgielowey/ Wodki Ruty polney/ po sześći łyszkách ábo po ośmi/ korzenie y ine rzeczy suche z grubá przeráźić/ á potym w wino y w one wodki wsypáć y zámieszáć dobrze/ á dáć temu moknąć przez ośm dni/ potym z śklánego Alembiku distylowáć/ á tego po kwáterce morowym powietrzem záráżonym ná raz
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 72
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
: To wszystko co namielej utrzeć/ a w woreczku skórzanym do potrzeby chować. Tego prochu/ czasu powietrza morowego po pół kwinty używać/ zachowywa od zarazy tego dnia. A gdzieby więc już zachwycił powietrza/ wziąć tego prochu pół kwinty. Driakwie całą kwintę/ Octu winnego ostrego dwie łyżce/ z Przetarznikową wodką albo Kardusową albo z Dzięgielową która z tych być może/ cztery łyżki przydawszy/ ciepło dać pić zarażonemu/ nakrywszy go co nalepiej/ dać mu się ze trzy godziny dobrze pocić. Tak on jad potem się z ciała wyciągnie. (Tabe.) Fistule.
Fistuły zawiera i goi/ lejąc w nie Sok Sowiej strzały mniejszej/
: To wszystko co namieley vtrzeć/ á w woreczku skorzánym do potrzeby chowáć. Tego prochu/ czásu powietrza morowego po poł kwinty vżywáć/ záchowywa od zarázy te^o^ dniá. A gdźieby więc iuż záchwyćił powietrza/ wźiąć tego prochu poł kwinty. Dryákwie cáłą kwintę/ Octu winnego ostrego dwie łyszce/ z Przetárznikową wodką álbo Kárdusową álbo z Dźięgielową ktora z tych być może/ cztery łyszki przydawszy/ ćiepło dáć pić záráżonemu/ nákrywszy go co nalepiey/ dáć mu sie ze trzy godźiny dobrze poćić. Ták on iad potem sie z ćiáłá wyćiągnie. (Tabe.) Fistule.
Fistuły záwiera y goi/ leiąc w nie Sok Sowiey strzały mnieyszey/
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 83
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
weźmi z półtora łota/ Miarzowego korzenia/ Góryczki/ korzenia Kurzego ziela/ Dyptanowego/ Biedrzeńcowego/ Kozłkowego/ Piołunu górnego: glinki Ormiańskiej po pół łota. To wszytko co namielej utłuc/ i przesiać/ a w skórzanych woreczkach chować/ do przerzeczonej potrzeby: którego prochu po ćwierci łota naraz/ z wodką Bernadynkową/ albo Kardusową/ dawać pić/ albo z wodką Przetarznikową/ przylawszy ktemu octu dobrego łyżkę/ a zaraz kazać się pocić co nalepiej przez trzy godziny/ dobrze go nakrywszy. Też Konfekt takim sposobem może uczynić/ przeciwko tejże zarazie: Wziąć Dzięgielowego korzenia pół trzecia lota/ Kurzego ziela/ Dyptanu białego po dwu łotach/ korzenia Diablikowego
weźmi z połtorá łotá/ Miárzowego korzeniá/ Goryczki/ korzeniá Kurzego źiela/ Diptanowe^o^/ Biedrzeńcoweg^o^/ Kozłkowego/ Piołunu gornego: glinki Ormieńskiey po poł łotá. To wszytko co namieley vtłuc/ y prześiać/ á w skorzánych woreczkách chowáć/ do przerzeczoney potrzeby: ktorego prochu po ćwierći łotá náraz/ z wodką Bernádynkową/ álbo Kárdusową/ dawać pić/ álbo z wodką Przetárznikową/ przylawszy ktemu octu dobrego łyszkę/ á záraz kazáć sie poćić co nalepiey przez trzy godźiny/ dobrze go nákrywszy. Też Konfekt tákim sposobem może vczynić/ przećiwko teyże záráźie: Wźiąć Dźięgielowego korzeniá poł trzećiá lotá/ Kurzeg^o^ źiela/ Dyptanu białego po dwu łotách/ korzeniá Diablikowe^o^
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 89
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
.
Jadom i Truciznam się sprzeciwia.
Górączki/ i Zimnice morowe leczy/ wczas/ pókiby jad do serca nie doszedł/ dając go prochem na raz po kwincie z białym winem/ wolnym/ nie z korzennym/ zwłaszcza gdzieby gorączka gwałtowna i silna nie była: Ale gdzieby silniejsza była/ z wodką raczej Kardusową albo z Kurzego ziela/ a z trochą winnego octu/ albo z Driakwią. Albo z tymi wodkami wypiwszy/ Driakwie prawie przedniej dać trochę w usta trzymać i masztykować. Item.
Zimnicom korzeń w winie warzony/ a trunkiem przed przyszciem dany jest lekarstwem. Flegmie w pierś.
Flegmę gęstą/ lipką/ i klejowatą
.
Iádom y Trućiznam sie sprzećiwia.
Gorączki/ y Zimnice morowe leczy/ wczás/ pokiby iad do sercá nie doszedł/ dáiąc go prochem ná raz po kwinćie z białym winem/ wolnym/ nie z korzennym/ zwłascza gdźieby gorączká gwałtowna y śilna nie byłá: Ale gdźieby śilnieysza byłá/ z wodką ráczey Kárdusową álbo z Kurzego źiela/ á z trochą winnego octu/ álbo z Dryákwią. Albo z tymi wodkámi wypiwszy/ Dryákwie práwie przedniey dáć trochę w vstá trzymáć y másztykowáć. Item.
Zimnicom korzeń w winie wárzony/ á trunkiem przed przyszćiem dány iest lekárstwem. Flágmie w pierś.
Flágmę gęstą/ lipką/ y kliiowátą
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 99
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
używać/ abowiem rany ich z gruntu leczy. Item.
Item, weźmi Pięciorniku mniejszego z korzeniem i z kwieciem/ w kwietniu zbiranego i suszonego/ pułtory garści/ Srebrniku/ Babki wąskiej/ albo Języczków/ Benedyktu ziela po garści/ Sadźcu/ Zanklu/ Kosztywału/ Podeźrzonu wielkiego/ Pietraszniku korzenia/ ziela Barnadynkowego/ abo Kardusowego. Wszystko to co nadrobniej posiekawszy/ w cynowej konwi zalutować/ pierwej nalawszy na to pułgarnca wina białego/ abo piwa tak wiele dobrego i przez godzin cztery w kotle ukropu wrzącego warzyć/ a tego rano i na noc ciepło każdego dnia rannym pić dawać/ po szęściu łyżek. Item.
Item, wziąć Pięciorniku mniejszego z
vżywáć/ ábowiem rány ich z gruntu leczy. Item.
Item, weźmi Pięćiorniku mnieyszego z korzeniem y z kwiećiem/ w kwietniu zbiránego y suszonego/ pułtory gárśći/ Srebrniku/ Bábki wąskiey/ álbo Ięzyczkow/ Benediktu źielá po gárśći/ Sadźcu/ Zánklu/ Kosztywału/ Podeźrzonu wielkiego/ Pietrászniku korzenia/ źiela Bárnádynkowego/ ábo Kárdusowego. Wszystko to co nadrobniey pośiekáwszy/ w cynowey konwi zálutowáć/ pierwey nálawszy ná to pułgárncá winá białego/ ábo piwá ták wiele dobrego y przez godźin cztery w kotle vkropu wrzącego wárzyć/ á tego ráno y ná noc ćiepło káżdego dniá ránnym pić dawáć/ po szęśćiu łyżek. Item.
Item, wźiąć Pięćiorniku mnieyszego z
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 298
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
Ktoby tego prochu kwintę z winem białym ciepło/ ile w zimie używał naczczo: a lecie z octem/ albo z wodką z szczawikową/ ten tego dnia będzie wolny od zarazy morowej. Item.
Proch barzo kosztowny/ czasu powietrza morowego/ wziąć Pępawy ze dwa łoty/ ziarnek abo pęcek z Cytrynowego jabłka/ nasienia Kardusowego/ albo Bernadynkowego po łocie. To miałko utłuc/ a na raz co czerwony złoty zaważy/ albo jako dobry laskowy orzech/ z białym winem dobrym/ albo z winnym octem naczczo pić. Tak tego dnia możesz się ustrzec zaraży morowej. Zarażonym.
Gdzieby więc już zachwycił tego złego/ tedy wziąwszy kwintę prochu tego
Ktoby tego prochu kwintę z winem białym ćiepło/ ile w źimie vżywał náczczo: á lećie z octem/ álbo z wodką z sczawikową/ ten tego dniá będźie wolny od zarázy morowey. Item.
Proch bárzo kosztowny/ czásu powietrza morowego/ wźiąć Pępáwy ze dwá łoty/ źiarnek ábo pęcek z Cytrynowego iábłká/ naśienia Kárdusowego/ álbo Bernádinkowego po łoćie. To miáłko vtłuc/ á ná raz co czerwony złoty záważy/ álbo iáko dobry laskowy orzech/ z białym winem dobrym/ álbo z winnym octem náczczo pić. Ták tego dniá możesz się vstrzedz zaráży morowey. Záráżonym.
Gdzieby więc iuż záchwyćił tego złeg^o^/ tedy wźiąwszy kwintę prochu tego
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 310
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
/ i także sześć łotów/ abo łyżek tegoż soku spolnej Driakwie nalać/ zaczynić/ na słońcu ususzyć. Toż po trzecikroć uczynić/ ususzyć/ utłuc/ przesiać/ a pilnie w skórzanym woreczku/ do potrzeby/ po kwincie i pułtory/ ze czterema łoty abo łyżek/ tegoż ziela Kurgo ze wodki przymieszawszy Kardusowej/ i octu winnego dobrego po pułtory łyżki. Driakwie przedniej kwintę/ to na raz wypiwszy/ przez trzy godziny się co nalepiej pocić/ potym suchym chustami ciepłymi się zetrzeć. Tak powietrza świeżo zachwyconego z siebie pozbyć może. Item.
Item. Weźmi miałko utłuczonego prochu/ korzenia Pępawy kwintę. Dyptanu białego tłuczonego pół kwinty
/ y tákże sześć łotow/ ábo łyżek tegoż soku spolney Dryakwie nálać/ záczynić/ ná słońcu vsuszyć. Toż po trzećikroć vczynić/ vsuszyć/ vtłuc/ prześiać/ á pilnie w skorzánym woreczku/ do potrzeby/ po kwinćie y pułtory/ ze czteremá łoty ábo łyżek/ tegoż źiela Kurgo ze wodki przymieszawszy Kárdusowey/ y octu winnego dobrego po pułtory łyszki. Dryakwie przedniey kwintę/ to ná raz wypiwszy/ przez trzy godźiny się co nalepiey poćić/ potym suchym chustámi ćiepłymi się zetrzeć. Ták powietrza świeżo záchwyconego z śiebie pozbyć może. Item.
Item. Weźmi miáłko vtłuczonego prochu/ korzenia Pępáwy kwintę. Dyptanu białego tłuczonego puł kwinty
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 310
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
